Esti artículu trata sobre'l deporte. Pal grupu musical suecu vease Lacrosse.

Lacrosse
Xugadores de lacrosse nun partíu de la Lliga Universitaria Estauxunidense.
Autoridá deportiva	Federation of International Lacrosse
Xugadores rexistraos	5
Carauterístiques
Miembros por equipu	10 xugadores per llau
[editar datos en Wikidata]

Lacrosse ye un xuegu rápidu ente dos equipos de diez xugadores cada unu qu'usen un palu con una rede na parte cimera (denominaos "palos" o sticks n'inglés) pa pasar y recibir una pelota de goma coles mires de meter goles embocando la pelota na rede del equipu contrariu.

Na so versión moderna, el lacrosse xugar con trés delanteros, trés mediocampistes, trés defensores y un porteru. La superficie de la cancha puede ser verde natural o sintéticu. Los homes usen cascos pa caltener la integridá corporal, que ye parte fundamental del xuegu. Les muyeres usen mázcares, menos proteutores que los cascos masculinos por cuenta de que nun tán dexaos los alcuentros físicos sópitos ente xugadores. Esti deporte ye bien popular na mariña este d'Estaos Xuníos ente universidaes ya institutos de secundaria.

Los oríxenes del lacrosse remontar a los indíxenes americanus. El so nome orixinal yera dehuntshigwa'ye en Onondaga, que quier dicir home cutíu con un oxetu redondu; da-nah-wah'uwsdi o pequeña guerra en cheroqui del Este; Tewaarathon en llingua mohawk (pequeñu fíu de la guerra); y baggataway o'l xuegu del creador nel primer llinguaxe nacional. Como había una sola pelota, los xugadores concentrar en mancar al oponente col so palu. Dacuando, el xuegu podía durar díes. Anguaño, lacrosse ye popular n'América del Norte. El Campeonatu Mundial de Lacrosse pa homes y muyeres xuega cada 4 años. Esisten variantes d'esti deporte tal como'l box lacrosse y el softcrosse (o intercrosse). Nel sieglu XIX creóse l'Asociación Nacional del Lacrosse que foi cuando se declaró un xuegu Nacional de Canadá.

Oríxenes

Los oríxenes del lacrosse remontar a los indíxenes americanus. El so nome orixinal yera dehuntshigwa'ye en Onondaga, que quier dicir home cutíu con un oxetu redondu; da-nah-wah'uwsdi o pequeña guerra en cheroqui del Este; Tewaarathon en llingua mohawk (pequeñu fíu de la guerra); y baggataway o'l xuegu del creador nel primer llinguaxe nacional. Como había una sola pelota, los xugadores concentrar en mancar al oponente col so palu. Dacuando, el xuegu podía durar díes. Anguaño, lacrosse ye popular n'América del Norte. El Campeonatu Mundial de Lacrosse pa homes y muyeres xuega cada 4 años. Esisten variantes d'esti deporte tal como'l box lacrosse y el softcrosse (o intercrosse). Nel sieglu XIX creóse l'Asociación Nacional del Lacrosse que foi cuando se declaró un xuegu Nacional de Canadá.

Les tribus que xugaben al lacrosse facer en campos de cientos de metros de distancia. Utilizaben los sos palos de madera pa recoyer y llanzar la pelota o pa cutir a los sos rivales. L'oxetivu yera llevar la pelota hasta la zona señalada. L'equipu que consiguía mover la pelota hasta l'otru estremu ganaba'l partíu. Los partíos podíen durar díes. Hai que mentar que pa les tribus que la xugaben, el lacrosse yera un deporte sagrao, yera "El Xuegu del Creador". Estos partíos añales yeren auténtiques batalles nes que saldaben toles deldes que tuvieren mientres l'añu cola tribu rival.^[1]

Evolución

"An Indian Ball-Play" por George Catlin, alredor de 1846-1850.

El lacrosse modernu foi testigu de grandes cambeos dende los sos oríxenes alredor del 1400, pero munchos aspeutos del deporte siguen siendo los mesmos. Na versión nativa, cada equipu taba compuestu por más de 100 valientes nuna cancha que midía ente 500 yardes y media milla. En cuenta de goles tradicionales, onde la pelota tien que pasar por postes que formen un arcu, munchos equipos usaben una gran roca o un árbol a manera d'arcu. Teníen De estrellar la pelota, fecha de piel de venáu, contra l'arcu primeramente designáu pa poder anotar un gol. Esta clase d'alcuentros duraben dende la salida del sol hasta l'anochar, ente dos o tres díes. Xugar pa decidir disputes esistentes ente les tribus y tamién pa preparar soldaos fuertes y valientes en casu de que se presentaren combates nel futuru.

Esti deporte llogró notoriedá nel oeste cuando un misioneru xesuita llamáu Jean de Brebeuf reparó a los indios Furonos xugalo alredor del 1600. Pal 1800, el lacrosse evolucionó y, al ser adoptáu polos franceses, la violencia nel xuegu menguó notoriamente. En 1867, W. George Beers, un dentista canadiense, modificó'l xuegu. Por casu, encurtió la duración de cada partíu y amenorgó el númberu de xugadores a diez per equipu. Pal 1900, colexos secundarios, universidaes y les Olimpiaes empezaron a xugar lacrosse. A pesar de les variaciones feches al xuegu modernu, los nativos d'América siempres van ser reconocíos como fundadores del lacrosse. Anguaño esti xuegu ye consideráu'l deporte nacional de Canadá.

Espansión y popularidá

El primer xuegu oficial del mundu tuvo llugar en 1867 nel Upper Canada College. Upper Canada perdió contra'l Toronto Cricket Club per trés goles a unu. Los homes y muyeres del equipu nacional estauxunidense ganaron campeonatos recién, anque en 2005 foi l'equipu femenín d'Australia'l que ganó la copa mundial. Un equipu formáu por americanus iroqueses tamién participa nel mundial. Esti deporte presenta ampliu espardimientu en Canadá, Nueva Zelanda, Australia, Xapón, Inglaterra y Escocia. Nos Estaos Xuníos, el lacrosse ye popular nel estáu de Maryland, onde se convirtió nel deporte oficial del estáu en 2004, Nueva York, Filadelfia, Nueva Inglaterra y otres árees a lo llargo de la mariña este. En adición, la so popularidá empezó a espandise a la mariña oeste y a la zona central del país gracies a la so apaición nos medios d'espardimientu y a la crecedera de los programes de les universidaes y los colexos secundarios que se centraron en formar lligues de lacrosse a lo llargo y a lo ancho d'Estaos Xuníos. Apocayá, la primer división de lacrosse a nivel universitariu vien siendo apoderada pola Universidá Johns Hopkins, la Universidá de Princeton, la Universidá de Maryland y la Universidá de Virginia. En primer división masculina pueden atopase alredor de 57 equipos. Tres equipos nuevos sumáronse pa la temporada 2004/2005: Universidad Robert Morris, Universidá Bellamine y Universidá St. John's. Cabo remarcar que lacrosse ye'l deporte oficial del branu en Canadá dende 1994; anque namái se practica en dos rexones distantes del país y nun ye'l deporte más popular del branu nin siquier neses rexones. Designar el lacrosse como deporte oficial en Canadá foi una decisión basada na hestoria y non nel reflexu del presente. Canadá y República Checa estremar de les demás naciones que practiquen lacrosse yá que prefieren el box lacrosse al lacrosse tradicional. Una variante recién del box lacrosse, el indoor lacrosse, ye practicáu por más y más persones. El primer campeonatu de indoor lacrosse tuvo llugar en 2003.

Modalidaes

Lacrosse sobre verde

Terrenal de xuegu de lacrosse.

Lacrosse masculín ye'l xuegu más antiguu n'América del Norte. Foi creáu polos americanus nativos y convirtióse nun deporte popular nos últimos años. El lacrosse tien más siguidores na rexón nordeste d'Estaos Xuníos. El lacrosse sobre verde inclúi dos equipos de diez xugadores cada unu. La competencia consiste en proyeutar una pequeña pelota de goma nel arcu del equipu contrariu. El campu de xuegu estiéndese 110 yardes aproximao (100 m) a lo llargo y 60 yardes (54 m) a lo ancho. Los arcos miden 6 p (1,8 m) por 6 p y tienen una rede similar a la del arcu utilizáu n'ḥoquei sobre xelu. La formación consta de trés delanteros, trés mediocampistes, trés defensores y un arqueru. Cada xugador remana un palu que los franceses denominaron la crossier (d'ende'l nome del deporte). Delanteros y mediocampistes usen un palu que mide ente 40 pulgaes (1 metru) y 42 pulgaes (1,07 m), ente que defensores y, so determinaes condiciones, mediocampistes, utilicen un palu que puede midir hasta 72 pulgaes (1,8 m) de llargu. Na punta, el palu tien un aru de plásticu con una canasta fecha de lluria o cueru denomináu bolsu. El palu del arqueru varia en llargu, pero xeneralmente mide ente 50 pulgaes (1,27 m) y 60 pulgaes (1,52 m) y ye más anchu que'l palu de los demás xugadores.

Los xugadores llevanten la pelota del suelu y refundiar pel aire a otros xugadores. Ta dexáu correr cola pelota nel palu. A diferencia del lacrosse femenín, los xugadores pueden dar pataes a la pelota y tamién pueden cubrir colos sos palos, siempres y cuando nun la retengan demasiáu del xuegu. Los partíos son rápidos, asemeyándose a una combinación de fútbol, baloncestu y ḥoquei sobre xelu. Ta dexada la violencia col cuerpu y col palu, anque'l reglamentu establez determinaes maneres pa enfrentar violentamente al oponente. L'Asociación Internacional d'Atletes Universitarios estableció que los partíos tienen de tener una duración de cuatro tiempos de 15 minutos cada unu (si hai empates, periodos de gol d'oru son de 5 minutos). Sicasí, a nivel de colexos secundarios, los enfrentamientos tienen una duración más curtia. Usualmente, cada partíu termina con aproximao 20 goles anotaos. Lacrosse ente universidaes adquirió popularidá n'Estaos Xuníos. Más de 40 000 persones guardaron el campeonatu nacional. Ente los xugadores que se destacar atópase Jim Brown de la Universidá de Syracuse, orixinalmente miembru d'un equipu de fútbol americanu; de la Universidá de Maryland Frank Urso, los hermanos canadienses Paul y Gary Gait, tamién de Syracuse. Ente les muyeres, tien de faese mención de Kelly Amonte-Hiller que xugó pal equipu de Maryland y anguaño entrena al equipu nacional de la Universidá del Nordeste; y la goliadora de tolos tiempos Jen Adams, tamién de Maryland.

Box Lacrosse (Lacrosse Caxa)

Partíu de Box Lacrosse de la National Lacrosse League.

Comúnmente practicáu polos canadienses, ye una versión de lacrosse que se xuega baxu techu, en canches de ḥoquei sobre xelu onde se quitar el xelu, ente dos equipos de seis xugadores cada unu. L'área techada onde tien llugar l'enfrentamientu ye denomada caxa. Esti tipu de lacrosse introducir nos años 30 pa promover el negociu de les canches de ḥoquei, y col intre de los años suplantó casi na so totalidá al lacrosse sobre verde en Canadá. L'arcu ye más pequeñu (4 x 4 pies) y la complexón física del arqueru ye xeneralmente mayor. L'equipu atacante tien de tirar al arcu ente los 30 segundos de tener posesión de la pelota. Nesta variedá de lacrosse reparar mayores enfrentamientos cuerpu a cuerpu ente xugadores. El campeonatu senior masculín de lacrosse denomináu Mann Cup (Copa Mann) tien llugar en Canadá dende l'añu 1901, y xugóse so les regles del box lacrosse dende 1935. El campeonatu junior masculín A, el Minto Cup o copa Minto desenvolvióse dende 1937 y los xugadores sénior pudieron participar dende 1901 hasta 1934. El campeonatu junior masculín B, el Founders Cup o Copa Fundadores entamóse dende 1972. A partir de 1908, tolos campeones senior y junior fueron de los equipos d'Ontario o British Columbia. L'Asociación Canadiense de Lacrosse llevó a cabo torneo pa determinar campeones nacionales junior y senior femeninos de lacrosse caxa. Dando asina un nuevu proyeutu de xuegu sirve pa quemar 200 caloríes per minutu asina que pa los que tán pasaos de pesu encamiéntase-yos xugar esto.

Per países

Olimpismu y Panamericanismu

El lacrosse foi deporte olímpico en dos ediciones (1904 y 1908), y tamién foi un deporte demostración en 1928, 1932 y 1948. Nes 2 primeres ediciones Canadá ganó medayes d'oru. En cuanto al los Xuegos Panamericanus, el lacrosse inda nun foi incluyíu, magar ser un deporte inventáu n'América primero que se llamara América, hai más de 900 años polos nativos del norte del continente. Na actualidá hai 12 naciones americanes que tán afiliaes a la Federación Internacional de Lacrosse y elles son Canadá, Estaos Xuníos, Iroqués o Haudenosaunee, Méxicu, Bermudes, Colombia, Arxentina, Chile, Perú, Costa Rica, Guatemala y Xamaica.

Copa América

En 2015 xugóse la primer Copa América de Lacrosse en Méxicu y foi ganada pol conxuntu llocal, que venció na final a Chile por 16 a 13. Arxentina quedó en tercer posición y Colombia en cuartu. Felicidad Copa nun cuntó cola participación de los trés superpotencies del continente: Canadá (actuales campeones mundiales), la nación Iroqués y Estaos Xuníos. Espérase qu'a futuru tamién participen.

Ver tamién

• Campeonatu Mundial de Lacrosse
• Campeonatu Mundial de Lacrosse femenín

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Lacrosse.

N'inglés:

• Lliga Mayor de Lacrosse
• Hestoria del Lacrosse
• Semeyes de Lacrosse
• Regles del Lacrosse Masculín
• Lacrosse Masculín de la Universidá Johns Hopkins

N'español:

• Asociación Española de Lacrosse
• Madrid club de Lacrosse
• C.D. Sevilla Lacrosse
• C.D. Campeadores Burgos