Kim Dae-jung
8. presidente de Corea del Sur (es) Traducir

25 febreru 1998 - 24 febreru 2003
← Kim Young-sam - Roh Moo-hyun →
Eleiciones: eleiciones presidenciales de Corea del Sur de 1997
miembru de l'Asamblea Nacional de Corea del Sur

30 mayu 1988 - 19 avientu 1992
miembru de l'Asamblea Nacional de Corea del Sur

1r xunetu 1971 - 17 ochobre 1972
miembru de l'Asamblea Nacional de Corea del Sur

17 avientu 1963 - 30 xunu 1971
Distritu: Mokpo (es) Traducir
miembru de l'Asamblea Nacional de Corea del Sur

14 mayu 1961 - 16 mayu 1961
Distritu: Inje (es) Traducir
Eleiciones: 5th Legislative Assembly (en) Traducir
Vida
Nacimientu Hauido (es) Traducir, 6 de xineru de 1924[1]
Nacionalidá Bandera de Corea del Sur Corea del Sur
Muerte Severance Hospital (en) Traducir[2], 18 d'agostu de 2009[2] (85 años)
Sepultura Cementerio nacional de Seúl (es) Traducir
Causa de la muerte neumonía
insuficiencia cardiaca[2]
Familia
Padre Kim Won Sik
Casáu con Cha Yong-ae (1945 – 1959)
Lee Hui-ho (1962 – 2009)
Fíos/es
Pueblu Gimhae Kim clan (en) Traducir
Estudios
Estudios Ha-ui Elementary School (en) Traducir
Mokpo Bukkyo Elementary School (en) Traducir
Nivel d'estudios Dóktor nauk en Ciencias Políticas (es) Traducir
Llingües falaes xaponés
coreanu[3]
Oficiu políticu, periodista
Emplegadores Universidá de Cambridge
Premios
Graduación subteniente (es) Traducir
Creencies
Relixón Ilesia Católica
Partíu políticu Democratic Party (en) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Kim Dae-jung (hangul: 김대중, hanja: 金大中, RR: Gim Daejung, MR: Kim Taechung)? (6 de xineru de 1924, Hauido (es) Traducir – 18 d'agostu de 2009, Severance Hospital (en) Traducir) foi un políticu y activista democráticu surcoreanu que desempeñó'l cargu de presidente de Corea del Sur dende 1998 hasta 2003. Foi'l primer presidente católicu de Corea del Sur.

Graduóse na Escuela Cimera de Comerciu de Mokpo y mientres unos años xestionó una empresa de tresporte naval, que-y foi arrampuñada nel intre de la Guerra de Corea. Cuando'l conflictu terminó, dexó l'actividá empresarial pa empecipiar la so carrera política. Afiliáu al Partíu Democráticu dende 1956 y venceyáu históricamente al sociolliberalismu, llogró un escañu na Asamblea Nacional en 1960. Dempués del golpe d'Estáu militar de 1961, Dae-jung convertir n'unu de los más destacaos opositores al réxime de Park Chung-hee. En 1971, al frente del Nuevu Partíu Democráticu, presentar por primer vegada a les eleiciones presidenciales y quedó segundu col 45% de los votos.[5]

Kim Dae-jung pasó a ser escorríu políticamente dempués de la Restauración d'Ochobre de 1972, pola que'l xeneral Chung-hee consolidó'l so poder al traviés d'una constitución autoritaria. N'agostu de 1973 foi secuestráu por dos axentes del KCIA en Tokiu (Xapón) y repatriáu a encomalo a Corea del Sur. En 1976 foi condergáu a cinco años de cárcel por roblar un documentu contra'l gobiernu, y nun foi indulltado hasta 1979. Col ascensu al poder del xeneral Chun Doo-hwan en 1980, Dae-jung volvió ser arrestáu so l'acusación de promover el llevantamientu de Gwangju y un tribunal militar condergólu a muerte.[6] Sicasí, la comunidá internacional consiguió que se suspendiera la execución.[6] En siendo lliberáu en 1982 por motivos de salú, se exilió nos Estaos Xuníos y nun tornó al so país hasta 1985. En tou esi tiempu trabayó pol reestablecimientu de los derechos civiles y políticos na República de Corea, según eleiciones presidenciales por sufraxu universal.[5]

Dempués de ser ganáu nes eleiciones presidenciales de 1987 y 1992, Kim Dae-jung foi'l candidatu más votáu nos comicios de 1997. Namás asumir el poder, tuvo qu'encarar la crisis financiera asiática ya impulsó una reforma del modelu económicu nacional, con midíes como la reconversión de los grandes conglomeraos (chaebol). A nivel internacional ye más conocíu por ser responsable de la «política del Sol», empuesta a distendir les rellaciones con Corea del Norte pa rebaxar la tensión de la zona, col oxetivu al llargu plazu d'establecer la democracia nel norte y llograr la reunificación coreana.[5]

En 2000 foi condecoráu col Premiu Nobel de la Paz «pol so trabayu en pro de la democracia y los derechos humanos, y particularmente pola paz y reconciliación con Corea del Norte».[7].

Biografía

Kim Dae-jung en 1943.

Kim Dae-jung nació'l 6 de xineru de 1924 na isla d'Haui (Jeolla del Sur),[8] en plena ocupación xaponesa de Corea, siendo'l segundu de siete hermanos nuna familia d'oríxenes llabradores.[5][9] Cuando tenía 12 años, treslladar a Mokpo por que los fíos mayores pudieren dir al institutu. Dae-jung terminaría ingresando na Escuela Cimera de Comerciu local y en 1943 llogró'l graduáu con matrícula d'honor.[10] Dempués de trabayar un tiempu nuna naviera xaponesa, al concluyir la Segunda Guerra Mundial entamó'l so propiu negociu de tresportes marítimos que-y fixo amasar una pequeña fortuna.

Pa evitar el reclutamiento forzosu nel exércitu xaponés mientres la Segunda Guerra Mundial, modificó la partida de nacencia al 3 d'avientu de 1925.[8]

Col españíu de la Guerra de Corea, los comunistes conquistaron Mokpo y detuvieron a Dae-jung pola so actividá empresarial. Sicasí consiguió fugase d'ellí, fuxir hasta la zona controlada pol exércitu surcoreanu y apuntase na Armada pa combatir hasta'l final del conflictu en 1953. Años más tarde, completó la so formación na Escuela d'Alministración d'Empreses de la Universidá de Corea (1964) y llogró la llicenciatura n'Economía pola Universidá de Kyung Hee (1970).[10]

Dae-jung convertir al catolicismu dempués de la guerra, nun tiempu en que la mayoría de surcoreanos yeren budistes.[9]

Tuvo casáu tola so vida con Llei Hui-ho, cola que tuvo trés fíos y una fía.

Trayeutoria política

Lideralgu del Nuevu Partíu Democráticu

Al terminar la guerra, Kim Dae-jung dexó de llau la so actividá empresarial pa entrar en política. De mozu amosó interés por midíes propies de la izquierda política, qu'a lo llargo de la so vida evolucionaron escontra posiciones del lliberalismu social.[9]

En 1954 presentar a les eleiciones llexislatives como candidatu independiente por Mokpo, ensin ésitu.[9] Dos años dempués, afiliar al Partíu Democráticu de Chang Myon y convirtióse n'unu de los sos voceros. La dimisión del presidente Syngman Rhee en 1960 condució a eleiciones llexislatives a l'Asamblea Nacional, nes que'l Partíu Democráticu foi'l más votáu y Dae-jung llogró un escañu. Un mes dempués, Yun Bo-seon venció nos comicios presidenciales.

El golpe d'Estáu militar de 1961, encabezáu pol xeneral Park Chung-hee, sirvió pa eslleir l'Asamblea Nacional y establecer una xunta militar provisional (Conseyu Supremu pa la Reconstrucción Nacional). Magar Bo-seon caltuvo la presidencia como garantía de llexitimidá, terminó dimitiendo'l 22 de marzu de 1962. Dae-jung perdió'l so escañu y nun pudo recuperalo hasta les eleiciones de 1963. Cuatro años más tarde ingresó nel Nuevu Partíu Democráticu (NPD), nel que destacó pola so oratoria contra'l dominiu militar y la presidencia de Chung-hee.[9]

De cara a les eleiciones presidenciales de 1971, el NPD celebró primaries y Kim Dae-jung foi escoyíu candidatu en ganando al so rival internu, Kim Young-sam. Los comicios tuvieron llugar el 27 d'abril de 1971 y Park Chung-hee volvió vencer, pero Dae-jung ameyoró los resultaos del NPD col 45% de los sofitos, a solo un millón de votos de distancia.[5] Asímismo, superara al so rival na circunscripción de Seúl y nes grandes ciudaes. Un mes dempués celebráronse llexislatives y el NPD ganó per primer vegada al partíu de gobiernu, no que foi un votu de castigu. Al nun tener mayoría na Asamblea Nacional, Chung-hee dio un autogolpe d'Estáu (Restauración d'Ochobre) pol qu'eslleió la cámara ya impulsó una reforma constitucional autoritaria pa otorgase plenos poderes.[11] Amás, les eleiciones presidenciales seríen por un colexu acutáu de votantes.[11]

Aquel día, Dae-jung yá taba enfrentáu col gobiernu. N'avientu de 1971 sufriera un estrañu accidente de tráficu que delles fontes consideren un intentu d'atentáu. Y tres la proclamación del estáu d'esceición en 1972, la so acta de diputáu quedó invalidada y tuvo que exiliase en Tokiu (Xapón), onde se punxo en contautu con congresistes d'Estaos Xuníos pa esplica-yos la situación interna del país. Dende ellí siguió denunciando les aiciones del réxime de Chung-hee.[9] Pa desacreditarle, les autoridaes del sur acusáronlu de tener simpatíes y venceyos col gobiernu de Corea del Norte.[12]

Secuestru, encarcelamientu y exiliu (1973-1985)

El 8 d'agostu de 1973, unos miembros de l'Axencia Central d'Intelixencia Coreana (KCIA) secuestraron a Dae-jung na so habitación d'hotel en Tokiu, ensin qu'hubiera pista sobre'l so paradoriu mientres cinco díes.[13][14] L'incidente provocó una grave crisis diplomática ente Corea del Sur y Xapón, ya inclusive Estaos Xuníos tuvo qu'intervenir pa reclamar la lliberación de Kim. A la fin, l'exdiputáu apaeció quebráu'l 13 d'agostu nuna callejuela de Seúl, y puestu a disposición de les autoridaes surcoreanas.[13] Kim declaró que mientres la so retención fuera lleváu a un barcu, onde'l captores torturárenlu y entamaben refundialo al mar.[9][13] Años más tarde, confirmóse que la KCIA secuestrara a Kim col enfotu de matalo.[13]

Nun xestu escontra la comunidá internacional, Park Chung-hee destituyó al direutor del KCIA y al so embaxador en Xapón. Sicasí, Dae-jung terminó siendo inhabilitáu pa exercer la política. El so sustitutu al frente del NPD foi Kim Young-sam.

En 1976, Kim Dae-jung dio'l so sofitu a una declaración pola democracia» na catedral católica de Seúl. El documentu fuera robláu polos principales líderes la oposición, ente ellos el ex-presidente Yun Bo-seon, y de momentu foi consideráu «sediciosu» pol gobiernu de Chung-hee. En virtú de la nueva constitución, Kim foi deteníu en marzu de 1976 y condergáu a cinco años de cárcel, polo que Amnistía Internacional pasó a considera-y presu de conciencia.[15] Dempués de denunciar tortures de la policía surcoreana, en 1978 pudo cumplir el restu de la so pena baxu arrestu domiciliariu.[10]

Park Chung-hee foi asesináu'l 26 d'ochobre de 1979 nun atentáu perpetáu pol direutor del KCIA.[16] El nuevu presidente del país, Choi Kyu-hah, prometió reformes democrátiques y concedió una amnistía xeneral a la que pudieron acoyese 700 disidentes políticos, ente ellos Kim Dae-jung. Sicasí, la so repuesta llibertá nun duró enforma tiempu: n'avientu del mesmu añu produció un golpe d'Estáu militar encabezáu por Chun Doo-hwan, quien se convirtió n'home fuerte del gobiernu y acabaría asumiendo la presidencia. A raigañu del llevantamientu de Gwangju en mayu de 1980, Doo-hwan ordenó la detención de Dae-jung so acusaciones de sedición y combalechadura contra'l nuevu gobiernu.[17] Kim foi condergáu a muerte en payares de 1980 por un tribunal militar, pero les presiones de la comunidá internacional, liderada pol gobiernu d'Estaos Xuníos y el Papa Xuan Pablo II, fixeron que Doo-hwan suspendiera la execución.[6] Nel so llugar, rebaxóse-y la pena a 20 años de cárcel.[10]

El gobiernu surcoreanu suspendió la sentencia a Kim Dae-jung en víspores de la Nuechebona de 1982 por razones humanitaries. De momentu colóse xunto cola so esposa y fíos a Boston, Estaos Xuníos, pa recuperase de los sos problemes de salú. Darréu estableció la so residencia en Virxinia y exerció la docencia como profesor convidáu nel Centru d'Asuntos Internacionales de la Universidá de Harvard.[10]

Regresu a Corea del Sur (1985-1987)

Anque taba exiliáu n'Estaos Xuníos, Kim Dae-jung nun perdió'l contautu nin cola comunidá coreana nin colos movimientos democráticos del so país.[10] En 1983 foi nomáu asesor del Centru Robert Kennedy pa los Derechos Humanos, y en 1984 collaboró col líder opositor Kim Young-sam nun comité pal establecimientu de les llibertaes civiles en Corea del Sur. Amás, fundó l'Institutu Coreanu pa los Derechos Humanos n'Arlington.[9]

En febreru de 1985 decidió tornar a Corea del Sur, en principiu pa sofitar al Partíu Democráticu de la Nueva Corea (PDNC) nes eleiciones llexislatives del día 12, acompañáu por trés congresistes estauxunidenses. Namás aterrizar en Gimpo, les autoridaes de la península caltuviéronlu baxu arrestu domiciliariu y recordáronlu que siguía inhabilitáu. Dos meses dempués, el PDNC fundir col partíu de Kim Young-sam pa crear un únicu partíu opositor y aunir fuercies na Asamblea Nacional. Kim Dae-jung sofitaba a l'ala sociolliberal,[9] ente que Young-sam yera más conservador y buscaba una reforma apautada colos militares.[18]

Mientres bona parte de la sociedá civil surcoreana taba movilizada pa esixir reformes democrátiques,[19][20][21] Chun Doo-hwan propunxo en 1987 que'l so socesor fora Roh Tae-woo, compañeru de promoción na Academia Militar y collaborador nel golpe d'Estáu. En confirmándose, la oposición constituyó'l Movimientu Democráticu de Xunu, qu'al traviés de marches diaries esixía una transición escontra la democracia plena.[22] Finalmente, Doo-hwan tuvo que dimitir y el 29 de xunu anunció una reforma constitucional que, amás d'eleiciones presidenciales por sufraxu universal, restablecía derechos civiles y políticos básicos.[23] Kim Dae-jung foi amnistiáu y pudo reincorporase con normalidá a la vida política.[24]

Candidatures presidenciales

Kim Dae-jung en 1998.

N'abril de 1987, tantu Kim Dae-jung como Kim Young-sam abandonaren el PDNC pa crear el Partíu de la Reunificación Democrática, xunto con 71 diputaos de l'Asamblea Nacional.[10] A pesar d'esi pactu, les diferencies polítiques de dambos líderes yeren cada vez mayores y nun se poníen d'alcuerdu sobre quién tenía de liderar.[18] Por esta razón, Kim Dae-jung abandonó Reunificación Democrática y presentóse a les eleiciones cola so propia formación, el Partíu Democráticu de la Paz (PDP), al que se sumaron 24 parllamentarios.[25][26]

El candidatu oficialista Roh Tae-woo aprovechar de la división rival pa vencer les eleiciones presidenciales de 1987 col 36,6% de los votos. Young-sam llogró'l 28% del total, ente que Dae-jung foi terceru col 27% (6,1 millones de sufraxos), la mayoría concentraos en Seúl, Gwangju y Jeolla. De dir nuna llista única, los opositores venceríen col 55%. Dae-jung punxo'l so cargu a disposición del partíu, pero'l restu de miembros ratificáronlu como líder. Al añu siguiente, nes eleiciones llexislatives de 1988, el PDP foi segundu en númberu d'escaños y Dae-jung exerció como líder de la oposición, por culpa de que'l so rival Young-sam xunió fuercies con Tae-woo pa crear el conservador Partíu Democráticu Lliberal en 1990.

Dae-jung cayó ganáu de nuevu nes eleiciones presidenciales de 1992, esta vegada frente a Kim Young-sam. Meses antes, el PDP fuera superáu tamién nes eleiciones llexislatives. L'acumuladura de fracasos provocó la so retirada política, y mientres trés años dedicar a dar conferencies y exercer como profesor convidáu nel Clare Hall de la Universidá de Cambridge.[10] Sicasí, en 1995 retornó a Corea del Sur p'anunciar que volvería presentase a les eleiciones presidenciales. Esi mesmu añu, distintes formaciones sociolliberales xunir nun nuevu partíu, el Congresu Nacional pa Nueves Polítiques (CNNP), que Kim pasó a liderar.

Les posibilidaes de que Kim Dae-jung gobernara Corea amontar a un mes de les eleiciones de 1997, col españíu de la crisis financiera asiática.[12] El fundimientu de los grandes conglomeraos, que representaben bona parte del productu internu brutu, provocó que l'estáu tuviera que pidir préstamos al Fondu Monetariu Internacional. Per otra parte, el centroderecha taba bien estremáu y Dae-jung afondó esi escenariu al traviés d'una alianza cola conservadora Unión Demócrata Lliberal, liderada por Kim Jong-pil, pa enanchar la so base de votantes.[12] El 18 d'avientu, Kim Dae-jung proclamóse vencedor con más de 10 millones de votos (40,3%) y convertiríase en presidente de Corea del Sur. D'esta miente, per primer vegada habría un presidente salíu de la oposición y procedente de la rexón suroeste (Jeolla), daqué que nun asocedía dende la independencia en 1948.[27]

Antes de ser nomáu presidente, Kim Dae-jung llegó a un alcuerdu con Kim Young-sam pa indultar a los expresidentes Chun Doo-hwan y Roh Tae-woo como xestu de reconciliación nacional».[28] Dambos fueren condergaos por amotinamientu, corrupción y la represión del llevantamientu de Gwangju. La sanción económica nun foi perdonada, pero la so puesta en llibertá xeneró protestes en tol país.[29]

Presidencia de Corea del Sur

Reformes económiques

Dae-jung recibe al presidente George W. Bush por cuenta de la Copa Mundial de Fútbol de 2002.

Kim Dae-jung foi investido presidente'l 25 de febreru de 1998. La so primer midida al frente del nuevu gobiernu foi una fonda reforma estructural de la economía, tutelada pol Fondu Monetariu Internacional. Ente otres midíes esaniciáronse polítiques proteicionistes, privatizáronse empreses públiques, xubiéronse los impuestos y tipos d'interés, y amenorgóse el pesu de los grandes conglomeraos empresariales (chaebol). Les empreses que tradicionalmente controlaben la economía surcoreana vieron retayaos los subsidios estatales, lo cual suponía'l final del capitalismu tuteláu, y obligóse a los grupos más deficitarios a desfacer de subsidiarias (Hyundai) o inclusive a la desapaición (Daewoo).[30] El zarru de bancos y compañíes subsidiarias quebraes provocó de primeres un repique del desemplegu, qu'en 1998 algamó cifrar récor del 7,5%, y numberoses movilizaciones sociales.[10]

Les midíes pa rediseñar el modelu de los chaebol taben empuestes a correxir los defectos de la economía surcoreana.[31] De primeres, Corea del Sur entró en recesión con una cayida del 5,8% (1998), pero al añu siguiente'l PIB nacional volvió crecer un 10,2% gracies al tirón de les esportaciones.[31] Per otru llau, les inversiones en industria pesao amenorgar en favor d'otros sectores como la I+D+i, la teunoloxía dixital y el sector del entretenimientu.[32] Sicasí, dellos analistes echaron en falta una completa reforma estructural, y nel 2000 Dae-jung tuvo que pidir esculpes porque la reconversión de los chaebol y de les inversiones públiques taba siendo más lenta de lo deseyao.[31]

En 2001, el gobiernu confirmó que terminara de pagar el préstamu de 58.000 millones de dólares, solicitáu al Fondu Monetariu Internacional cuatro años tras.[33]

Sol so mandatu, Corea del Sur celebró la Copa Mundial de Fútbol de 2002 en collaboración con Xapón. La organización conxunta sirvió por que dambos estaos estrecharen les sos rellaciones diplomátiques.

Rellaciones con Corea del Norte

El Arcu de la Reunificación de Pyong Yang (Corea del Norte) foi inauguráu en 2001.

Unu de les pilastres del gobiernu de Kim Dae-jung foi la llamada «política del Sol», pola que se distendieron les rellaciones con Corea del Norte al traviés de la cooperación. Corea taba estremada dende 1945 en dos gobiernos: comunista al norte y capitalista al sur, y dende el final de la Guerra de Corea (1950-1953) la situación ente dambos gobiernos fuera bien tirante. Magar que los norcoreanos quedaron nuna fráxil situación tres la cayida de la Xunión Soviética y la muerte de Kim Il-sung, agravada con una fame, Corea del Sur yera consciente de que'l réxime comunista del norte nun diba cayer, o siquier reformase, si nun se normalizaben antes les rellaciones billaterales.

Con esos acercamientos quería garantizase la coesistencia pacífica», col oxetivu final de consiguir la reunificación nacional.[31] En 1998 creóse'l Ministeriu de la Unificación.

De primeres, les conversaciones billaterales trataben sobre asuntos económicos como la entrega d'ayuda humanitaria, la creación de la rexón turística de Kŭmgangsan (1998) y l'establecimientu de la rexón industrial de Kaesong (2000) con empreses surcoreanas. Esti aproximamientu dio los sos frutos en xunu de 2000, cuando Kim Jong-il aceptó celebrar un cume coreanu en Pyong Yang. Kim Dae-jung convertíase asina nel primer presidente surcoreanu que viaxaba a la capital del norte dende'l final de la guerra. En virtú d'esi alcuerdu, dexóse que delles families separaes pola guerra de 1950 pudieren realcontrase cinco décades dempués.[34] Amás, robláronse alcuerdos de mínimos en matería d'intercambios económicos, culturales y deportivos.[34] L'ésitu de la xunta alzó la popularidá del presidente ente la población surcoreana.[31]

El 13 d'ochobre de 2000, Kim Dae-jung foi gallardoniáu col Premiu Nobel de la Paz pol so trabayu pola democracia y los derechos humanos» y pola paz y reconciliación con Corea del Norte en particular».[7][35]

A pesar del ésitu inicial, la política del Sol» sufrió un duru revés dempués de los atentaos del 11 de setiembre de 2001. El presidente d'Estaos Xuníos, George W. Bush, trazó en xineru de 2002 el llamáu «exa del mal» de países que presuntamente sofitaben al terrorismu internacional. Ente ellos taba Corea del Norte, al qu'acusaba de rearmarse «con misiles y armes de destrucción masiva». Arriendes de esi anunciu, les rellaciones ente norte y sur volvieron esfrecese, ya inclusive se producieron dellos incidentes fronterizos al términu del so mandatu en 2002.[36] Con too y con eso, el siguiente presidente Roh Moo-Hyun caltuvo la llinia del so antecesor.[37] En febreru de 2003, una selmana antes de dexar el cargu, la frontera de les dos Corees nel paralelu 38 foi reabierta per primer vegada dende 1953.[38]

Discutiniu

En 2002, el so últimu añu de mandatu, desvelóse qu'unu de los fíos del presidente, Kim Hong-gul, taba implicáu nun casu de tráficu d'influencies. Según la investigación oficial, recibiría más de 3 millones d'euros por Entemediar ente'l Gobiernu y distintes empreses pal llogru de contratos, ente elles una sociedá d'apuestes deportivos.[39] Otru fíu del presidente, Kim Hong-up, fuera condergáu por un delitu similar.[39]

Ante esos casos, el presidente tuvo que pidir esculpes en públicu. Les investigaciones demostraron que Dae-jung nun taba arreyáu nel arriquecimientu ilícitu de los sos fíos.[40]

Per otru llau, la prensa surcoreana desveló en 2003 que Dae-jung dexara una tresferencia secreta de 200 millones de dólares al gobiernu de Corea del Norte, apurríos antes del cume de Pyong Yang del 2000.[38] El pagu realizaríase al traviés d'una subsidiaria de Hyundai p'asegurase la exclusividad de los proyeutos económicos. El presidente tuvo que pidir esculpes y trató de xustificar l'aición al asegurar que, magar ser consciente de la illegalidá, facer por «el bien de la paz».[38]

Últimos años

Memorial de Kim Dae-jung.

El mandatu presidencial de Dae-jung terminó'l 25 de febreru de 2003. Meses tras el candidatu del so partíu, Roh Moo-Hyun, ganara les eleiciones presidenciales de 2002 per un estrechu marxe.[37]

Nos últimos años de la so vida caltúvose como una figura pública de prestíu, cuantimás pol so papel negociador con Corea del Norte. Amás d'animar al nuevu presidente a siguir la política del Sol», foi bien críticu coles polítiques del presidente George W. Bush respectu al llamáu «Exa del mal».[41] En 2008 foi nomáu doctor honoris causa pola Universidá de Portland (Estaos Xuníos).

El so nome apaeció na filtración de documentos diplomáticos de los Estaos Xuníos publicada en WikiLeaks. Nel so obituariu, l'embaxador estauxunidense en Seúl describiera a Kim como «el primer presidente d'izquierdes en Corea del Sur».[42]

Kim Dae-jung finó'l 18 d'agostu de 2009 nel hospital Yonsei de Seúl a los 85 años, de resultes d'un fallu multiorgánico.[9] El gobiernu surcoreanu celebró un funeral d'estáu'l 23 d'agostu en frente de l'Asamblea Nacional de Corea del Sur, siguíu por una procesión hasta'l campusantu nacional de Seúl, onde recibió sepultura acordies cola tradición católica. El suyu foi'l tercer funeral d'estáu na historia de Corea del Sur, dempués de los de Park Chung-hee (1979) y Roh Moo-hyun (2008).

Ente les condolencias pola so muerte destacó la del presidente d'Estaos Xuníos, Barack Obama, quien definió a Dae-jung como «un campeón de la democracia y de los derechos humanos, qu'arriesgó la so vida pa construyir y liderar un movimientu políticu que llogró establecer un sistema democráticu na República de Corea».[43]

Premiu Nobel de la Paz

El 13 d'ochobre de 2000, el Comité Nobel anunció que'l Premiu Nobel de la Paz recayía nel presidente surcoreanu Kim Dae-jung «pol so trabayu pola democracia y los derechos humanos en Corea del Sur y Asia Oriental polo xeneral, y la paz y reconciliación con Corea del Norte en particular».[7][35] Bona parte del premiu deber a los esfuercios diplomáticos de la «política del Sol», que'l Comité valoró de la siguiente forma: «Kim Dae-jung intentó superar más de cincuenta años de guerra y enemistá ente Corea del Sur y del Norte».[35] Al respective d'Asia Oriental, el comité valoró'l so esfuerciu diplomáticu en pro de la democratización de Birmania y del final de la ocupación de Timor Oriental.[35]

Kim Dae-jung ye'l primera surcoreanu (y tamién el primer coreanu) que ganó un Premiu Nobel en cualesquier de les sos categoríes, y unu de los xefes del estáu que recibió'l premiu mientres el so mandatu.[35]

Referencies

  1. ↑ John Gittings (18 agostu 2009). «Kim Dae-jung» (inglés británicu). theguardian.com. The Guardian. Archiváu dende l'orixinal, el 21 xunetu 2016. Consultáu'l 20 xineru 2017.
  2. 1 2 3 4 «Former S Korea President Kim dies» (inglés). BBC News Online. BBC News (18 agostu 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 5 marzu 2016. Consultáu'l 30 avientu 2016.
  3. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  4. ↑ Identificador de atleta en Olympedia: 1200715.
  5. 1 2 3 4 5 «Kim Dae Jung, premiu Nobel de la Paz en 2000» (19 d'agostu de 2009). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  6. 1 2 3 «El líder de la oposición surcoreana nun va ser executáu» (castellanu) (24 de xineru de 1981). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  7. 1 2 3 «The Nobel Peace Prize 2000» (inglés). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  8. 1 2 «Obituary: Kim Dae-jung» (inglés). BBC (19 d'agostu de 2015). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 «Kim Dae-jung» (inglés) (18 d'agostu de 2009). Consultáu'l 5 de payares de 2015.
  10. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 «sur/kim_dae_jung Kim Dae-jung». Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  11. 1 2 (n'inglés) Park Chung Hee. Time. 23 d'agostu de 1999. http://content.time.com/time/world/article/0,8599,2054405,00.html. Consultáu'l 5 de payares de 2015.
  12. 1 2 3 «Un antiguu izquierdista ye'l favoritu pa presidir Corea del Sur» (17 d'avientu de 1999). Consultáu'l 5 de payares de 2015.
  13. 1 2 3 4 «Abduction of opposition leader Kim Dae-jung in 1973» (inglés) (29 d'agostu de 2010). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  14. ↑ «Kim Dae-jung - Nobel Lecture» (inglés). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  15. ↑ «Republic of Korea: Kim Dae-jung, human rights champion and former South Korean president, dies» (inglés) (19 d'agostu de 2009). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  16. ↑ (n'inglés) 1979: South Korean President killed. BBC. 26 d'ochobre de 1979. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/26/newsid_2478000/2478353.stm. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2015.
  17. ↑ «Xuiciu contra'l líder de la oposición surcoreana» (24 de xunetu de 1980). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  18. 1 2 «"La democratización de Corea del Sur ye inevitable", afirma Kim Dae Jung» (29 de xunu de 1986). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  19. ↑ «370 estudiantes, deteníos en Corea del Sur por protestar contra'l Gobiernu» (21 d'abril de 1985). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  20. ↑ «Violenta represión en Corea del Sur.» (19 de mayu de 1986). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  21. ↑ «Plegaria pola democracia.» (25 de mayu de 1987). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  22. ↑ «EE UU prime pa un cambéu democráticu rápidu y pacíficu en Corea del Sur» (9 de mayu de 1986). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  23. ↑ «El Parllamentu surcoreanu aprueba la nueva Constitución» (13 d'ochobre de 1987). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  24. ↑ «La disputa ente los 'dos Kim' apodera la precampaña presidencial en Corea del Sur» (castellanu) (27 de setiembre de 1987). Consultáu'l 4 de payares de 2015.
  25. ↑ «Kim Dae Jung anuncia la so candidatura presidencial y llama a la reconciliación» (29 d'ochobre de 1987). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  26. ↑ «24 parllamentarios abandonen a Kim Young Sam pa ingresar nel partíu de Kim Dae Jung» (31 d'ochobre de 1987). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  27. ↑ «El populista Kim Dae Jung gana la presidencia de Corea del Sur col retu de salvar al país» (19 d'avientu de 1997). Consultáu'l 5 de payares de 2015.
  28. ↑ «El presidente surcoreanu y el so socesor alcuerden amnistiar a dos ex xefes d'Estáu encarcelaos» (21 d'avientu de 1997). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2015.
  29. ↑ «La lliberación de los dos expresidentes provoca protestes en Corea del Sur» (23 d'avientu de 1997). Consultáu'l 3 de payares de 2015.
  30. ↑ «Wanted Kim Woo Choong» (inglés) (3 de febreru de 2003). Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  31. 1 2 3 4 5 «Kim Dae-jung: Dedicated to reconciliation» (inglés). CNN (14 de xunu de 2001). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de setiembre de 2006. Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  32. ↑ «How South Korea Uses Psy, VIXX and All of K-Pop to Burnish Its Image». Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  33. ↑ «South Korea Pays Off Debt to IMF» (inglés) (24 d'agostu de 2001). Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  34. 1 2 «Las dos Coreas alcuerden axuntar a les families separaes pola guerra y lliberar a los presos» (15 de xunu de 2000). Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  35. 1 2 3 4 5 «paz Kim Dae-jung ganó'l Nobel de la Paz» (14 d'ochobre de 2000). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  36. ↑ «Máxima alerta militar ente les dos Corees tres una batalla naval» (30 de xunu de 2002). Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  37. 1 2 Foster-Carter, Aidan (25 de mayu de 2009). «Obituary: Roh Moo-hyun» (inglés). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  38. 1 2 3 «Abierta la frontera ente les dos Corees per primer vegada dende 1953» (14 de febreru de 2003). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  39. 1 2 «Un tribunal xulga al fíu del presidente de Corea del Sur por corrupción» (29 de xunu de 2002). Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  40. ↑ (n'inglés) Kim Dae-jung's tainted legacy. BBC. 19 d'avientu de 2002. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/2590389.stm. Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  41. ↑ «El ex-presidente surcoreanu impulsor de la reunificación critica la política de Bush» (12 d'ochobre de 2006). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  42. ↑ «Cable: 09SEOUL1319_a» (inglés) (18 d'agostu de 2009). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  43. ↑ «Obama on Death of Former President Kim Dae-jung of South Korea» (inglés) (18 d'agostu de 2009). Consultáu'l 7 de payares de 2015.

Enllaces esternos


Predecesor:
Médicos ensin fronteres		 Premiu Nobel
Premiu Nobel de la Paz
2000		 Socesor:
Kofi Annan
Predecesor:
Kim Young-sam		 Escudu de Corea del Sur
Presidente de Corea del Sur
1998-2003		 Socesor:
Roh Moo-hyun
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.