Kaija Saariaho
Vida
Nacimientu Ḥélsinki[1], 14 d'ochobre de 1952[2]
Nacionalidá Bandera de Finlandia Finlandia
Residencia París
Llingua materna finlandés
Muerte VIII Distritu de París[3], 2 de xunu de 2023[3] (70 años)
Causa de la muerte glioblastoma (es) Traducir[4]
Familia
Padre Launo Laakkonen
Casada con Jean-Baptiste Barrière [5]
Fíos/es
Estudios
Estudios Academia Sibelius (es) Traducir
Llingües falaes finlandés[6]
francés[6]
inglés[6]
alemán[6]
Alumna de Paavo Heininen
Brian Ferneyhough
Oficiu compositora
Trabayos destacaos Orion (en) Traducir
Émilie (ópera) (es) Traducir
L'amour de loin (es) Traducir
Adriana Mater (es) Traducir
Innocence (es) Traducir
Maa (en) Traducir
Premios
Miembru de Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
Academia d'Estaos Xuníos de les Artes y les Lletres
Academia de Bellas Artes (es) Traducir[14]
Xéneru artísticu ópera
IMDb nm0754347
saariaho.org
Cambiar los datos en Wikidata

Kaija Anneli Saariaho (14 d'ochobre de 1952, Ḥélsinki  2 de xunu de 2023, VIII Distritu de París) foi una compositora finlandesa.

Kaija Saariaho estudió composición en Ḥélsinki, Freiburg y París, onde vivió dende 1982. Los sos estudios nel IRCAM tuvieron una gran influencia na so música y les sos testures, carauterísticamente luxoses y misterioses, son creaes al traviés d'un amiestu de música en direutu y producciones electróniques. Anque la mayoría de les sos composiciones son obres de cámara, dende mediaos de los noventa evolucionó escontra unes obres de mayor fuercia y estructures más amplies, tales como óperes, Salzburg Festival (que s'estrenó nos Estaos Xuníos en 2002), y Oltra mar, solicitada pola Orquesta Filarmónica de Nueva York.

Ye unu de los músicos más solicitaos pa componer ópera. La so primer ópera L'amour de loin (L'amor de lloñe), estrenada en 2000 el Festival de Salzburgu foi un gran ésitu que dexó ser representada n'otros escenarios de tol mundu. La so segunda ópera Adriana Mater foi encargada pola Opera Nacional de París pa 2006 y en 2010 estrenó la so tercer ópera Émilie en Lyon, basada na vida de la matemática Émilie du Châtelet. Nos trés pieces, el llibretu foi escritu por Amin Maalouf.

Biografía

Kaija Saariaho nació en Ḥélsinki y estudió música na Academia Jean Sibelius con Paavo Heininen y fundó, xunto a Magnus Lindberg y otros, el grupu “Ears Open”. Darréu ameyoró les sos conocencies en Friburgu (so la direición de Brian Ferneyhough y Klaus Huber) y nos cursos de branu de Darmstadt. Dende 1982, prosiguió los sos estudios nel IRCAM de París, ciudá a la que se treslladó a vivir dende entós.

Nesta institución, Saariaho desenvolvió nueves téuniques de composición, por aciu l'emplegu de la electrónica en vivu, el trabayu cola cinta y l'asistencia computarizada. Al empar, empezó'l so interés pola escritura pa orquesta. La traza más particular de les sos composiciones orquestales d'esta dómina ye la creación de trupes mases de soníu en permanente y paulatín tresformamientu. Amás, l'estudiu de les téuniques d'analises del espectru sonoru por ordenador llevaes a cabu polos compositores espectralistas franceses ayudólu a crear el so propiu llinguaxe harmónicu, carauterizáu por una cuidada notación rica en marques d'espresión onde caben dende l'usu frecuente d'harmónicos hasta los detalles microtonales d'un continuum sonoru que parte dende'l tonu temperado hasta'l ruiu ensin afinación precisa y viceversa.

El so trabayu na década de los ochenta y noventa ta remarcáu por un énfasis nel timbre y nel usu de la música electrónica nacida de preseos tradicionales, esencialmente de la cultura nórdico y oriental. Nymphéa (Xardín secretu III) (1987), por casu, ye un cuartetu de cuerda con música electrónica.

A finales de los 90 empezó a componer ópera y otros xéneros de música vocal como un ciclu de cantares (Quatre instants, 2002) o un oratoriu (La Passion de Simone) collechando un gran ésitu ente crítica y públicu. Cola collaboración del periodista y escritor Amin Maalouf como libretista y de Pete Sellars como direutor de producción, estrenó tres óperes hasta la fecha (L'amour de loin, 2000; Adriana Mater, 2006; y Émilie, 2010).

Por cuenta de la so esperiencia na composición vocal, la so música foi evolucionando escontra posiciones más modales tocantes a lo melódico en combinación col emplegu de patrones rítmicos y harmónicos más regulares. Estos cambeos pueden percibise n'obres como Notes of Light (2006), pa cello y orquesta, o Lanterna Magica (2008), pa orquesta.

Una de les carauterístiques más notables que caracteriza tola obra musical de Saariaho ye la so asociación con un círculu estable de collaboradores: Peter Sellars, Amin Maalouf, el chelista Anssi Karttunen, la flautera Camiya Hoitenga, el direutor Esa-Pekka Salonen, la sopranu Dawn Upshaw, o'l pianista Enmanuel Ax, ente otros.

Ganó'l Prix Italia y, en 1989, el Premiu Ars Electronica. Recibió tamién menciones del Lincoln Center y del IRCAM.

Nel añu 2000 ganó'l Nordic Council Music Prize pol so trabayu Lonh pa sopranu y música electrónica.

En 2013, foi gallardoniada col Premiu Polar, xunto al músicu Youssou N'Dour[15]

Resume de la so carrera

  • 1976-81 - Estudió composición con Paavo Heininen na Academia Jean Sibelius, Ḥélsinki.
  • 1982 - Apriende composición musical por ordenador na IRCAM, de París y afita la so residencia na capital francesa.
  • 1986 - Gana'l Premiu Kranichsteiner en Darmstadt.
  • 1989 - Gana'l Premiu Ars Electronica por Stilleben and Io; y treslládase un añu a la Universidá de San Diego.
  • 1991 - Compón la música pal ballet Maa, y consigue el premiu del Ballet Nacional de Finlandia.
  • 2001 - Premiu Schock, dau por un comité de la Real Academia Sueca de Música.
  • 2003 - Gana'l Premiu Grawemeyer de Composición pola so obra L'amour de loin (ópera estrenada con un montaxe de Peter Sellars)
  • 2011 - Premiu Musical Léonie Sonning
  • 2013 - Premiu Polar de Música (concedíu ex aequo a Youssou N'Dour)
  • 2017 - Premiu Fundación BBVA Fronteres de la Conocencia

Catálogu d'obres

Catálogu d'obres de Kaija Saariaho (hasta 2010)
Añu Obra Tipu d'obra Duración
1977Bruden, ciclu de cantares pa sopranu, 2 flautes y 2 percusionistas.Música vocal10:00
1978Canvas, pa flauta.Música solista (flauta)05:00
1979Suomenkielinen sekakuorokappale, pa sopranu, barítonu y coru mistu.Música coral09:00
1979Cartolina per Siena, pa cinta magnética.Música Electroacústica03:00
1979Aurora, pa conxuntu instrumentalMúsica instrumental03:00
1979Nej och inte. Tres canciones pa cuartetu femenín o coru.Música coral05:00
1979Jing, pa sopranu y violonchelu.Música vocal08:00
1980Yellows, pa violonchelu y percusiónMúsica instrumental10:00
1980Study for Life, pa voz femenina, baillarina, cinta y lluces. Testu de T.S. Eliot (inglés).Música vocal18:00
1980Im Traume, pa violonchelu y pianu.Música instrumental (dúu)10:00
1980Preludi-Tunnustus-Postludi, pa sopranu y pianu preparáu . Testu de Mika Waltari (finés).Música vocal04:00
1981Kolme preludia, pa sopranu y órganu. Testu de la Biblia (en finés).Música vocal (pianu)06:00
1981...sah dean Vögeln, pa sopranu, flauta, oboe, violonchelu, pianu preparáu y electrónica en vivu. Text: colax.Música vocal15:00
1981Study II for Life, pa cinta magnética.Música Electroacústica12:00
1982Vers de blanc, pa cinta magnética.Música Electroacústica15:00
1982Du gick, flög, pa sopranu and piano. Testu de Gunnar Björling (en suecu).Música vocal (pianu)04:00
1982Adjö (orixinal title: Ju lägre solen. Revised in 1985), pa sopranu, flauta y guitarra. Testu de Solveig von Schoultz (en suecu).Música vocal10:00
1982Laconismede l'aille, pa flauta soloMúsica solista (flauta)09:00
1982-84Verblendungen, pa orquesta Música orquestal14:00
1983Three Interludes and other music to "Skotten i Helsingfors". Incidental music for tape. Testu de Joakim Groth.Música incidental30:00
1984Kollisionen (Composed with Jean-Baptiste Barrière. Other version: 1986, llamada Collisions), pa percusión y electrónica.Música Electrónica60:00
1984-86Jardin secret II, Harpsichord and tapeMúsica Electroacústica10:00
1985Csokolom, recording of scenic objectsMúsica incidental60:00
1985Música pa la película Suuri illusioni.Música de película85:00
1985Jardin Secret I, pa cinta magnética.Música Electrónica11:00
1986Il pleut, pa sopranu y pianu. Testu de Guillaume Apollinaire (en francés).Música vocal (pianu)02 :00
1986Lichtbogen, pa flauta, percusión, arpa, pianu, 2 violinos, viola, violonchelu, double bass y electrónica en vivu.Música Electrónica16:00
1986Collisions (Version of 1984 Kollisionen), pa cinta magnética.Música Electroacústica60:00
1986-87Io, pa conxuntu instrumental y electrónica en vivu.Música Electrónica18:00
1987Nymphea (Jardin Secret III), pa cuartetu de cuerda y electrónica en direutoMúsica Electrónica20:00
1987Piipää (Composed with Jean-Baptiste Barrière). Music for multi-media performance. Sopranu, tenor, tape y electrónica en vivu. Testu de Jouni Tommola.Música incidental60:00
1987-88Stilleben (Testu: colax of Franz Kafka, Paul Eluard and Wassily Kandinsky), para Tape (radiophonic work)..Música vocal22:00
1988Petals, pa violonchelu solu, con electrónica en direuto opcional.Música solista (violonchelu)08:00
1988From the Grammar of Dreams (Testu de Paul Eluard (en francés)), pa sopranu y mezzo-sopranu. Testu de Sylvia Plath (n'inglés)..Música vocal10:00
1988Grammaire des rˆves, pa sopranu, contraltu y conxuntu instrumental.Música vocal11:00
1989-90Du cristal, pa orquesta sinfónicaMúsica orquestal18:00
1990...la fumée, pa flauta alto, violonchelu y orquestaMúsica orquestal18:00
1990Fanfaari, pa orquesta de cámara.Música orquestal (cámara)01:00
1990Oi kuu, pa clarinete baxu, violonchelu y electrónica opcional. (Otres versiones: 1993)Música instrumental (dúu)06:00
1991Aer (Parte 7 de «Maa»), p'arpa y electrónica ad libitum.Música Electrónica17:00
1991Nuits, adieux (Testu de Jacques Roubaud y Honoré de Balzac. Otra versión: 1996.), Vocal quartet (SATB) and live electronics..Música vocal10:00
1991Gates. (Parte 2 de «Maa»), pa flauta, harpsichord, violonchelu y electrónica en vivu.Música Electrónica12:00
1991...de la terre (Parte 3 de «Maa»), pa violín solista y electrónica en vivu.Música Electrónica15:00
1991Monkey Finger, Velvet Hands, pa pianuMúsica solista (pianu)05:00
1991Fall (Parte 6 de «Maa»), p'arpa y electrónica ad libitum.Música Electrónica05:00
1991Suomi 75 vuotta (""Finland 75 years""), jingle de 15 segundos"Música Electrónica00:15
1991Música pa la película Valon ihme.Música de película32:00
1991-92Maa. Ballet music en 7 escenes. Orquesta de cámara y electrónicaMúsica de ballet90:00
1991-96Cendres, pa flauta, violonchelu y pianu (rev. en 1998)Música instrumental10:00
1992NoaNoa, Fragrant, pa flauta et electroniqueMúsica Electrónica10:00
1992Jingle for the Centre Georges-Pompidou (solo 5 segundos)Música orquestal00:05
1992Amers, pa violonchelu, orquesta de cámara y electrónica en direutoMúsica orquestal (concertante)20:00
1992Caliban's Dream (Parte 2 de «The tempest Songbook», 2004), pa barítonu solu y clarinete, mandolin, guitar, arpa, double bass. Testu de William Shakespeare (n'inglés). Other version: 1995.Música vocal03:00
1992-94Près, pa violonchelu solu y electrónica.Música Electrónica18:00
1993La dame, la licorne, Exhibition with paintings by Raija Malka and sound installation by Saariaho (versión de 1999 Electro-acoustic)Música incidental12:00
1993Música pa la película Etant donné -y blue (""Given the blue"", solo 3 minutos), (composed with Jean-Baptiste Barrière"Música de película03:00
1993Cortil, pa grupu instrumental (con sintetizador)Música Electroacústica18:00
1993-94Trois Rivières, pa cuartetu de percusionistas y electrónicaMúsica Electrónica16:00
1993-95Folia, pa double bass y electrónica opcional.Música Electrónica12:00
1993-95Six Japanese Gardens, pa percusión y electrónica.Música Electrónica10:00
1994Graal Theâtre, pa violín y orquesta (en 1997, version for solo violin y orquesta de cámara).Música orquestal (concertante)30:00
1994Nocturne, In Memory of Witold Lutoslawski, pa violín.Música solista (violín)06:00
1995Château de l'âme, pa sopranu, 8 voces femenines y orquesta.Música vocal (orquesta)26:00
1996Spins and Spells, pa violonchelu.Música solista (violonchelu)07:00
1996Lonh (De lloñe. Dedicada a D. Upshaw), pa sopranu y electrónica.Música Electrónica17:00
1996New Gates (Adautación del movimientu Gates de «Maa» (1991)), pa flauta, viola y arpaMúsica instrumental (tríu)13:00
1996Die Aussicht (Testu de Hölderlin (n'alemán). Otres versiones: 1998 y 1999), pa sopranu, flauta, violín, violonchelu y guitarra.Música vocal03:00
1997Mirrors (Música pal CD-ROM Prisma), pa flauta y violonchelu.Música instrumental (dúu)04:00
1997Miranda's Lament (Parte 3 de «The tempest Songbook», 2004), pa sopranu, clarinete, arpa, violín y double bass. Testu de William Shakespeare (in English). Other version: 1999.Música vocal05:00
1997-99Pilvimusiikkia (Cloud Music), Electro-acoustic instalation with variable durationMúsica incidental (documental o video)31:45
1998Liisan taikahuilu, pa flauta.Música solista (flauta)03:00
1998Neiges, pa ocho violonchelo. [1. Nuages de neige. - 2. Etoiles de neige. - 3. Etoile de neige 2. - 4. Aiguilles de glace. - 5. Fleurs de neige]Música instrumental15:00
1998Colours du vent, pa flauta alta.Música solista (flauta)11:00
1998Forty Heartbeats, pa orquesta de cámara.Música orquestal (cámara)03:00
1998-2000L'amour de loin (ópera, Salzburgu 2000).Ópera120:00
1999Oltra mar. Seven Preludes for the New Millennium, pa coru mistu y orquesta.Música coral (orquesta)15:00
1999Prisma. Electronic music for the CD-ROM PrismaMúsica Electrónica19:00
1999Quatre petits messages, Music for the stage work Unien kieliopista (From the Grammar of Dreams), pa 2 sopranos, flauta y arpa.Música vocal08:00
1999Ciel etoilé, pa double bass y percusionista.Música instrumental05:00
2000Sept Papillons, pa violonchelu.Música solista (violonchelu)10:00
2000Message pour Gérard, pa mezzosopranu, flauta, arpa, percusión (2 players), violin, viola, violonchelu y double bass.Música vocal05:00
2000Ariel's Hail (Parte 1 de «The tempest Songbook». 2004), pa sopranu, flata y arpa.Música vocal04:00
2000Aile du songe. Alcuerdo pa flauta y orquesta.Música orquestal (concertante)20:00
2000Iltarukous. (Evening Prayer), pa sopranu y pianu. Testu de Eino Leino (en finés).Música vocal (pianu)03:00
2000Trois rivières: Delta, pa percusión (1 player) y electrónica.Música Electrónica15:00
2001Uberzeugung, pa 3 voces femenines/coru femenín, violín, violonchelu, crotale (played by one of the singers). Testu: Friedrich Hölderlin (n'alemán).Música vocal02:00
2001Tag des Jahrs, pa coru mistu y electrónica. The electronic part realized at the Civitella Ranieri Centre, Italy with Jean-Baptiste Barrière. Testu: Friedrich Hölderlin (in German).Música vocal15:00
2001Danse des flocons I, versión pa orquesta de cuerda.Música orquestal (cámara)-
2001Cinq Reflets de l'Amour de loin, pa solu sopranu, solu barítonu y orquesta.Música vocal (orquesta)30:00
2001Song for Betty (arreglu del últimu movimientu de «L'Amour de loin»), orquesta, pianu y cuerdes.Música orquestal05:00
2001Nymphea Reflection, orquesta de cuerdes.Música orquestal (cámara)22:00
2002From the Grammar of Dreams. Version pa sopranu y electrónicaMúsica Electrónica10:00
2002Les fantômes du temps, Spectacle chorégraphique et installation multimedia (Saariaho and Jean-Baptiste Barrière)Música incidental-
2002Orion, pa orquesta Música orquestal25:00
2002Quatre instants (Amin Maalouf (en francés)), pa sopranu and piano [1. Attente; 2. Douleur; 3. Parfum de l'instant; 4. Résonances (hai vers. Orquestal).Música vocal (pianu)23:00
2002Danse des flocons II, version for 2 violinsMúsica solista (violín)-
2002Terrestre, (chamber music version of the 2nd movement of ""Aile du Songe""), solo flauta + violín, violonchelu, arpa, percusión (1 player)"Música orquestal (cámara)10:00
2002Espolleto's Vision (Parte 4 de «The tempest Songbook», 2004). sopranu and violin. Testu del Siddur shim Shalom (translation from Hebrew into English by rabbi Jules Harlow).Música vocal02:00
2002Changing Light, pa sopranu y violín.Música vocal03:00
2002-06Adriana Mater. Ópera. Estrenada en primavera de 2006. Llibretu: Amin Maalouf.Ópera120:00
2003Je sens un deuxième coeur (Another heart beats), viola, violonchelu y pianu.Música instrumental (trio)15:00
2003Lumen valosta, pa vocal ensemble, Testu de Eeva-Liisa.Música vocal-
2004Ferdinand's Comfort (Parte 5 de «The tempest Songbook»), pa sopranu, barítonu y ensemble.Música vocal04:00
2003The Tempest Songbook, pa sopranu, barítonu y ensemble.Música vocal21:00
2004Dolce Tormentu, pa PiccoloMúsica solista05:00
2004Asteroid 4179: Toutatis, pa orquesta.Música orquestal04:00
2005Ballade, pa pianuMúsica solista (pianu)03:00
2005-06La Passion de Simone (Amin Maalouf ), Oratoriu.Ópera-
2010Émilie (Amin Maalouf)Ópera-

Grabaciones

  • Graal Théâtre - Gidon Kremer; BBC Symphony Orchestra; Esa-Pekka Salonen - Sony SK60817
  • L'Amour de loin - Gerald Finley; Dawn Upshaw; Finnish National Opera; Esa-Pekka Salonen - Deutsche Grammophon DVD 00440 073 40264
  • Nymphéa - Cikada String Quartet - ECM New Series 472 4222

Referencies

  1. «Expediente de personas fallecidas». Consultáu'l 17 xunetu 2023.
  2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. 1 2 «Säveltäjä Kaija Saari­aho on kuollut». Sanoma Media Finland (2 xunu 2023). Consultáu'l 2 xunu 2023.
  4. 1 2 «Säveltäjä Kaija Saariaho, 70, on kuollut» (2 xunu 2023). Consultáu'l 2 xunu 2023.
  5. Afirmao en: The International Who's Who of Women 2006. Data d'espublización: ochobre 2005. Editorial: Routledge.
  6. 1 2 3 4 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  7. «Stoeger Prize». Consultáu'l 10 payares 2018.
  8. 1 2 Afirmao en: The National Biography of Finland. Data de consulta: 28 febreru 2021. Identificador de Kansallisbiografia: 1515. Editorial: Sociedad de Literatura Finesa. Llingua de la obra o nome: finlandés. ISSN: 1799-4349.
  9. «Suomen Leijonan Pro Finlandia -mitalin saajat aakkosjärjestyksessä». Consultáu'l 30 mayu 2023.
  10. 1 2 «Kaija Saariaho, Sibelius prize winner 2009». Consultáu'l 30 mayu 2023.
  11. «Les docteurs Honoris Causa d'hier à aujourd'hui».
  12. «ANNETUT KUNNIAMERKIT 1990 – 2021 FÖRLÄNADE UTMÄRKELSETECKEN». Consultáu'l 2 xunu 2023.
  13. «Hall of Fame -säveltäjäksi valittu Kaija Saariaho: "Bisneksessä kuulutetaan out of the box -ajattelua, ja silti taiteiden opetuksen on annettu ränsistyä"» (1r marzu 2019).
  14. «Kaija Saariaho entre à l’Académie des Beaux-Arts» (18 mayu 2022).
  15. La Vanguardia. «Youssou N'Dour y Kaija Saariaho ganen premiu Polar, el "Nobel" de la música». Consultáu'l 7 de mayu de 2013.

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.