José Mata Castro
Vida
Nacimientu	La Llave, 1 de xineru de 1911[1]
Nacionalidá	España
Llingua materna	castellanu
Muerte	Alès, 13 de xunu de 1989 (78 años)
Estudios
Llingües falaes	castellanu francés
Oficiu	mineru, militar
Miembru de	Exércitu Popular de la República
Serviciu militar
Graduación	comandante
Lluchó en	Guerra Civil Española
Creencies
Partíu políticu	Partíu Socialista Obreru Español

José Mata Castro, tamién Comandante Mata (1 de xineru de 1911, La Llave – 13 de xunu de 1989, Alès) foi un mineru y guerrilleru asturianu. Ye posiblemente'l más conocíu de los guerrilleros asturianos. En participando na revolución de 1934 y más tarde na guerra civil, una vegada acabada esta n'Asturies, nun buscó la fuxida por Xixón, sinón que con una bona parte de los sos homes abellugar nos montes asturianos, pasando a formar parte del eleváu númberu de «fuxíos», «guerrilleros» («bandoleros», na terminoloxía franquista) qu'aguantaron mientres once años, hasta la so fuxida a Francia en 1948.

Biografía

José Mata Castro nació en La Llave, La Güeria Carrocera (Samartín del Rei Aurelio) en 1911. De familia de mineros, trabayó dende bien nuevu na mina y afilióse al Sindicatu de los Obreros Mineros d'Asturies. A los 16 años ingresó nes Mocedaes Socialistes y en 1931 nel PSOE. Participó de forma destacada en la revolución d'ochobre de 1934, na cuenca del Nalón, primero, nel asaltu del cuartel de la Guardia Civil de Sama, y dempués n'Uviéu, encuadráu nel grupu que dirixía Manuel Otero. Tres la revolución foi deteníu y pasó 14 meses na cárcel del Cotu de Xixón, tres una condena inicial de 15 años, que foi conmutada al trunfar les candidatures del Frente Popular nes eleiciones de febreru de 1936.^[2] Tres la noticia de la sulevación n'África del Exércitu, sumar a la espedición de mineros que'l mesmu 18 de xunetu salió pa Madrid, y tornó con ella al traviés de Ponferrada, Viḷḷablinu, Ḷḷeitariegos, Cangas hasta Trubia, onde participó na ocupación de la Fábrica d'Armes. Foi unu de los munchos militantes que s'incorporó a la llucha dende'l primer día y que nun esmoreció nin un solu intre a lo llargo de los quince meses de guerra. Xunto col grupu de Manuel Otero tuvo lluchando na zona de Ḷḷeitariegos, intentando detener la meyora de les columnes gallegues por esi puertu. Darréu, siempres con Otero, lluchó nel frente d'Uviéu na ofensiva d'ochobre de 1936. Mientres los meses de payares y parte d'avientu de 1936 tuvo na Academia Militar de Bilbao, d'onde salió col grau de teniente del exércitu republicanu. De vuelta n'Asturies, lluchó na ofensiva republicana de febreru de 1937 sobre Uviéu al llau nuevamente de Manuel Otero, que finó n'unu de los combates d'esta batalla, y al que sustituyó momentáneamente nel mandu del batallón. Darréu, en marzu de 1937, foi encargáu de formar el so propiu batallón, l'Asturies nᵘ 64 o “batallón Mata”. Dende entós hasta'l final de la guerra permaneció en redol al cercu d'Uviéu, nel que realizaba continues aiciones de hostigamiento al llamáu “pasiellu de Grau”. Cuando n'ochobre de 1937 producióse la cayida d'Asturies, abellugar nos montes con una bona parte de los sos homes. Foi unu de los principales líderes en redol al cual xiró la organización guerrillera socialista, estructurada orgánicamente dende 1943 cola creación del denomináu Comité de Monte. Col so sofitu reorganizóse tamién nel llanu la Federación Socialista Asturiana (FSA) el mesmu añu, y el SOMA en marzu de 1946. El 1 de mayu de 1947 foi detenida la práctica totalidá del Comité Rexonal de la FSA polo que los homes del Comité de Monte tuvieron qu'asumir tola responsabilidá del Partíu Socialista n'Asturies, formando una nueva comisión executiva provincial de la que Mata foi'l so presidente. Pero la situación fíxose insostenible a lo llargo de 1948, con una represión que diba abrasando les guerrilles, polo que dende l'esterior Indalecio Prieto, presidente del PSOE nel exiliu, preparó un barcu nel que partieron pal exiliu'l 23 d'ochobre de 1948 los postreros 29 homes de la guerrilla socialista asturiana con José Mata al frente.^[3] Ente ellos atopábense Arístides Llaneza, fíu de Manuel Llaneza y Manuel Fernández Peón, alies «Comandante Florez». Yá en Francia, mientres exercía'l so oficiu de mineru, na que trabayó hasta la xubilación, Mata integrar nes organizaciones socialistes y foi un miembru destacáu de la Comisión Socialista Asturiana (CSA). En 1975, al morrer el secretariu de la CSA, José Barreiro ocupó'l so vacante. Finalmente, n'arrenunciando a integrase na vida política española dempués de la llegalización del PSOE y la continuación de la vida democrática, anque realizó entós frecuentes viaxes a España, finó en Alès (Francia), en 1989.^[4]

Referencies