Islles Marianes del Norte
área insular (es)
bandera de les Islles Marianes del Norte
Lema nacional	ensin valor
Himnu nacional	Gi Talo Gi Halom Tasi (es)
Alministración
Nome oficial	Sankattan Siha Na Islas Mariånas (ch) Commonwealth of the Northern Mariana Islands (en) Commonwealth Téél Falúw kka Efáng llól Marianas (cal)
ISO 3166-2	US-MP
Capital	Capitol Hill (es)
Gobernador de les Islles Marianes del Norte	Arnold Palacios (dende 9 xineru 2023)
Llingües oficiales	inglés chamorru idioma caroliniu
División	ver Municipio de las Islas del Norte (es) , Tinian Municipality (en) , Saipan Municipality (en) y Rota Municipality (en)
Xeografía
Coordenaes	16°42′18″N 145°46′48″E / 16.705°N 145.78°E / 16.705; 145.78
Superficie	464 km²
Puntu más altu	Mount Agrihan (en)
Puntu más baxu	Océanu Pacíficu
Demografía
Población	47 329 hab. (2020)
Densidá	102 hab/km²
Economía
Moneda	dólar de los Estaos Xuníos
Más información
Dominiu d'Internet	.mp
Códigu telefónicu	+1670
Códigu ISO	580 / MNP / MP
Estaya horaria	UTC+10:00, Huso horario chamorro (es) y Pacific/Saipan (en)
gov.mp

La Mancomunidá d'Islles Marianes del Norte (Commonwealth of the Northern Mariana Islands, n'inglés) ye una mancomunidá en xunión política con Estaos Xuníos, con una llocalización estratéxica nel Pacíficu Norte. Consiste nes catorce islles septentrionales de les Islles Marianes, allugaes ente Ḥawai y Filipines, a 15°12'N, 145°45'E. Les islles inclúin Saipan, Rota, Tinian y Pagán, ente otres, con un total de 477 km². Saipan y Tinian son los puertos principales.

Etimoloxía

El primer européu que vio l'archipiélagu foi Fernando de Magallanes en 1521, que desembarcó na islla de Guam y reclamó les islles para'l Rei d'España, bautizando les islles como «Islles de los Lladrones». Darréu, el nome del archipiélagu camudóse como homenaxe a la reina consorte d'España, Mariana d'Austria, que vivió nel sieglu XVII, dómina na que llegó la colonización española a la so mayor estensión. Güei, políticamente, Guam (la islla más meridional) ye un territoriu separáu del restu del archipiélagu, ente que les demás Islles Marianes formen una mancomunidá llamada Islles Marianes del Norte (Northern Mariana Islands).

Historia

Sellu del periodu colonial español.

Los primeros europeos qu'algamaron la zona de les Islles Marianes fueron Fernando de Magallanes y Juan Sebastián Elcano, quienes desembarcaron en Guam en 1521. En 1565, les islles pasaron a depender d'España. Nel sieglu XVII fueron evanxelizaes polos xesuites, col beatu Diego Luis de San Vitores al frente.

L'archipiélagu de les Marianes foi afayáu l'añu de 1521 por Magallanes, bautizándoles col nome de Islles de los Lladrones. Nel añu de 1668 establecióse una misión de xesuites, atopando per parte de los habitantes de les islles una actitú contraria, tamién nesi añu camudó'l nome de la islla pol de Marianes, n'homenaxe a Mariana d'Austria, la muyer del rei Felipe IV d'España.

Sellu del periodu colonial alemán.

Gran parte de la población nativa^[1] finó o emigró mientres les guerres hispanu-marianes que la so duración foi de 30 años, siendo repoblada más tarde por nativos d'otres islles de la Micronesia. Caltiénense de la dómina misionera española les ruines de la «Old Spanish Tower Church» en Saipán, de la «Old San José Bell Tower» en Tinián y de la Casa Real» en Rota.

Campanariu Cristu Rei, muerte de la presencia española.

Tres la so derrota na Guerra d'España y Estaos Xuníos, España hubo de ceder Guam a Estaos Xuníos en 1898, vendiendo al añu siguiente'l restu de les Marianes a Alemaña (xunto coles Carolines). Cola derrota alemana na I Guerra Mundial y la perda de les sos colonies, Xapón ocupó les islles so mandatu de la Sociedá de Naciones, tresformándoles nuna fortaleza militar. Mientres la Segunda Guerra Mundial, les tropes d'Estaos Xuníos desembarcaron nes islles el 15 de xunu de 1944 y tres una llucha de trés selmanes, conocida como la batalla de Saipán, ocuparon les islles. Rematada la Segunda guerra mundial, la Organización de les Naciones Xuníes dio les Marianes, n'estatutu de fideicomisu, a los Estaos Xuníos d'América. Mientres la década de los 70, los sos habitantes prefirieron nun independizase, permaneciendo como dependencia de los Estaos Xuníos, siendo los sos habitantes ciudadanos d'Estaos Xuníos. El 1 de xineru de 1978 foi aprobada la constitución del so estatutu actual. En 1986 l'entós presidente de los Estaos Xuníos, Ronald Reagan, proclamó'l dominiu d'Estaos Xuníos sobre les Marianes del Norte y los sos residentes pasaron a ser ciudadanos d'Estaos Xuníos de plenu derechu. En 1990 el Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes concluyó formalmente el so protectoráu.

Política

Xeografía

Cultura

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Islles Marianes del Norte .

• Sitiu web oficial (n'inglés)

• Islles Marianes del Norte n'OpenStreetMap.