[[Jaoli State (en) |←]] [[Jaoli State (en) Imperiu maratha (de 1674 a 1818) [[Tonk State (en) [[Tonk State (en) |→]] [[Nagpur kingdom (en) [[Nagpur kingdom (en) |→]]
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Raigad Fort (en)
Forma de gobiernu	Monarquía absoluta
Xeografía
Economía
Moneda	Rupia

L'Imperiu maratha, tamién conocíu como Confederación maratha (en marathi: मराठा साम्राज्य Marāṭhā Sāmrājya), foi una organización estatal qu'esistió nel subcontinente indiu ente 1674 y 1818.

L'imperiu foi fundáu por Shivaji en 1674 cuando s'instauró una zona independiente maratha alredor de Puni dende'l sultanatu de Bijapur. Tres un periodu de revueltes y guerres de guerrilles col emperador mogol Aurangzeb, Shivaji morrió en 1680, dexando un reinu maratha grande y estratéxicamente asitiáu. La invasión mogola empecipióse sobre 1680 y duró hasta 1707, y mientres estos años, los marathas llucharon na mayor de les batalles de la historia humana. Finalmente, ganaron a los mogoles, quien fueron forzaos a retirase de les posesiones maratha. Shanu, un nietu de Shivaji, convertir en Chatrapati, y permaneció hasta la so muerte en 1749 como'l nucleu del poder maratha. Tres la so muerte, el poder pasó a manes de los peshwa. La tercer batalla de Panipat en 1761 lisió al imperiu, escomiendo'l poder de los peshwa pa siempres. Nesi momentu, la Confederación Maratha convertir na verdadera autoridá nel poder, con un rei y un primer ministru. El postreru Peshwa, Baji Rayo II, foi ganáu poles tropes britániques na Tercer guerra anglu-maratha, pero la memoria de Shivaji dexó les firíes abiertes, y a finales del sieglu XIX, una fola de revoluciones socio-polítiques provocaron el tresformamientu completu del Estáu y futura República de la India.

El reináu de Shivaji

Los marathas hindús vivieren mientres enforma tiempu na rexón de Desh, alredor de Satara, na parte occidental de la llanura de Decán, onde atoparon les fasteres orientales de los montes Sahyadri, y aguantaron les incursiones na rexón de los gobernantes musulmanes mogoles del norte del continente indiu. Sol reináu del so líder, Shivaji, los maratha llibrar de los sultanes musulmanes de Bijapur, nel sureste, y convirtiéronse nun pueblu muncho más agresivu, empezando a escalar con frecuencia los territorios mogoles, y escalando en 1664 el puertu mogol de Surat. Shivaji proclamóse emperador en 1674. Los maratha s'estendieren y conquistaren gran parte de la India central a la muerte de Shivaji en 1680.

Los socesores de Shivaji

En 1681, Sambhaji, unu de los dos fíos de Shivaji que pertenecíen pol tronu, ganó finalmente la partida, consiguiendo coronase y volviendo a entamar la política expansionista del so padre. P'anular cualquier alianza ente Rajput y Maratha, según pa siguir el so llargu enfrentamientu colos sultanatos del Deccan, l'emperador mogol Aurangzeb encabezó en 1682 una espedición escontra'l sur con tola so corte imperial, l'alministración y un exércitu d'unos 180.000 soldaos pa conquistar los sultanatos de Bijapur y Golconda. En 1688, Sambhaji foi prindáu, torturáu y finalmente estazáu.

Rajaram, l'hermanu de Sambhaji y el so anterior rival, asumió agora'l tronu. En 1700, Satara, el llugar onde Shivaji de primeres allugó la capital, cayó sol asediu de los mogol. Sobre esa dómina producióse tamién la muerte de Rajaram. La so vilba, Tarabai, asumió'l control en nome del so fíu, Sambaji II. Ufiertóse una tregua, que l'emperador mogol refugó. Entós Tarabai lideró de forma heroica a los marathas, cruciando en 1705 Narmada y entrando en Malwa, entós posesiones mogolas. Ésta foi una batalla decisiva onde los mogoles perdieron la so posición prominente nel subcontinente indiu pa siempres. Los marathas remanecieron como pueblu victoriosu tres aquella llarga y dura llucha. Los soldaos y comandantes que participaron naquella guerra vieron la espansión real del Imperiu Maratha, en contra del enclín al feudalismu internu que s'empecipió darréu, y que siguió hasta la derrota de los maratha polos ingleses en 1818.

Tres la muerte del emperador, Shanuji, fíu del desmembrado Sambhaji (y nietu de Shivaji), foi lliberáu por Bahadur Shah, el siguiente emperador mogol. Darréu reclamó'l tronu maratha, desafiando a la so tida Tarabai y al so fíu Sambaji II, lo que convirtió l'agora carrancu conflictu mogol-maratha nun asuntu a tres bandes.

Shahu, el Chatrapati

En 1713 Farrukhsiyar declaróse emperador mogol. El so apueste pol poder dependía en gran parte de los sos dos hermanos, conocíos como los Saiyids, unu de los cualos fuera gobernador d'Allahabad, y l'otru gobernador de Patna. Les negociaciones ente los Saiyids y Peshwa Balaji Vishwanath, un representante civil de Shahu, condució a los marathas a la vengación contra l'emperador. Un exércitu de marathas comandado por Parsoji Bhosale colaron escontra Delhi ensin oposición, tratando de deponer al emperador. En devolución d'esta ayuda, Balaji Vishwanath trató d'axustar un tratáu. Shanuji aceptaría'l gobiernu mogol nel Deccan, apurriendo fuercies pal exércitu imperial y pagando un tributu añal, pero recibió como contestación una orde imperial que-y garantizaba la independencia nel territoriu maratha, amás de derechos sobre Chauth y Sardeshmukh (lo que representaba'l 35 per cientu de los ingresos totales por impuestos) en Gujarat, Malwa y los seis provincies del Meccan so soberanía mogol.

Tres la muerte de Balaji Vishwanath n'abril de 1719, el so fíu Baji Rayo I foi nomáu Peshwa por Chattrapati Shahuji. Shahuji foi unu de los emperadores más clementes, y tenía la importante capacidá de reconocer el talentu de les persones. Ello ye que causó una verdadera revolución social al llevar nuevos talentos hasta'l poder independientemente de la so baxa condición social. Esto yera un importante signu de la movilidá social del Imperiu Maratha qu'amás dexó la so rápida espansión.

Comerciantes como Balaji o'l so fíu, homes ordinarios como Shinde o Holkar, debieron la so posición al aura d'esti gran príncipe. Hasta la so muerte en 1749, controló l'Imperiu Maratha con mano dura. A pesar de la oposición del restu de les facciones de la corte, reconoció'l talentu de Baji Rayo I, poniéndolo al frente del exércitu imperial, bien entrenáu y con -y esperiencia que-y daben les llargues y dures batalles llibraes. Baji Rayo, conforme a les mires del so amu, llevó bien a cabu los sos deberes. Llegó a Rayastán en 1735, a Delhi en 1737 y a Orissa y Bengala en 1740. Baji Rayo morrió en 1740 tres una serie de conquistes que consolidaron el poder de los marathas, y ye recordáu como unu de los meyores xenerales de la so dómina.

El fíu de Baji Rayo, Balaji Bajirao (Nanasaheb) foi nomáu Peshwa por Shahu dempués de consideralo debidamente. El periodu ente 1741 y 1745 foi d'un relativu aselu nel Deccan. Sahuji morrió en 1749, dexando l'autoridá en favor del so Peshwa.

El Peshwa

Nanasaheb promovió l'agricultura, protexó a los llabradores y condució una meyora de los mercaos nel territoriu del estáu. La continua espansión llevó al hermanu de Nanasaheb, Raghunath Rayo a introducise en Panyab tres el cercu de la retirada afganistana dempués del pillaje de Delhi por Ahmad Shah Abdali en 1756. En Lahore, según en Delhi, los maratha yeren agora los más poderosos. Por 1760, cola derrota de los nizam nel Deccan, el poder maratha algamó'l so cénit.

El cayente del Imperiu

El Peshwa unvió un exércitu pa desafiar a los afganistanos, y esti exércitu maratha foi decisivamente ganáu'l 13 de xineru de 1761 na Tercer batalla de Panipat. Los sos enfrentamientos internos fueron en gran parte los responsables de la derrota. La batalla supunxo un puntu d'inflexón na espansión maratha, previeno la captura de Delhi, y aceleró la fragmentación del Imperiu. Entá güei, la espresión «tener el nuesu Panipat» n'idioma marathi tien un significáu similar a la de «tener el nuesu Waterloo», n'idioma francés.

Dempués de 1761, la Confederación eslleir en cinco estados autónomos maratha. Les rexones controlaes polos maratha fueron estremaes ente los Gaekwads de Baroda, Holkars d'Indore y Malwa, y Scindias de Gwalior y Ujjain, y convirtiéronse nes places fuertes del poderíu maratha. Tarabai llograra derechos sobre los impuestos en Berar y darréu asitiara la so capital en Nagpur. Cuando los británicos anexonáronse Nagpur tres el motín de los cipayos de 1857, a los protexíos Bhonsle de Tarabai dióse-yos Kolhapur, onde permanecieron hasta bien entráu'l sieglu XX.

Gobernantes Maratha

Ver tamién

• Kanhoji Angre
• Tratáu de Salbai

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Imperiu maratha.

• Datos: Q83618
• Multimedia: Maratha Empire