 | |
|---|---|
| Faláu en |  Papúa Nueva Guinea |
| Rexón | Nueva Irlanda |
| Falantes | 2400 (2002) |
| Familia | Aisllada |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | |
| ISO 639-3 | kto |
El kuot o panaras ye una llingua aisllada de la provincia de Nueva Irlanda en Papúa Nueva Guinea. De fechu ye la única llingua d'orixe non-austronesiu de la isla. Tien unos 2400 falantes, concentraos principalmente na mariña noroeste de Nueva Irlanda. Seique pol pequeñu númberu de falantes, nun paez esistir variación dialeutal singinificativa nel dominiu del Kuot.[1]
Descripción llingüística
Fonoloxía
L'inventariu consonánticu del kuot vien dau por:
| Billabial | Alveolar | Velar | ||
|---|---|---|---|---|
| Nasal | m | n~ɲ | ŋ | |
| Oclusiva | sorda | p | t | k |
| sonora | b | d | ɡ | |
| Fricativa | sorda | ɸ~f | s~ʃ | |
| sonora | β~v | |||
| Llateral | l | |||
| vibrante | ɾ | |||
El númberu de vocales fonolóxicamente contrastivas ye 5:
| Anterior | Posterior | |
|---|---|---|
| Zarrada | i | o |
| Media | y | o |
| Abierta | a |
Los alófonos vocálicos son:
| Fonema | Alófonos |
|---|---|
| /i/ | [i~ɪ~j] |
| /y/ | [y ɛ]~ |
| /a/ | [a ʌ]~ |
| /o/ | [o ʊ~~w] |
| /o/ | [o ɔ]~ |
Alternances morfofonémicas
El fonema /t/ de ciertos marcadores de posesión, tales como "-tuaŋ", "-el toŋ" y "-tuo" apaez como /r/ cuando sigue a un raigañu acabáu en vocal, compárense:
- roxura-ruaŋ 'el mio padre'
- luguan-tuaŋ 'la mio casa'
- i'caña-ruo 'el mio güeyu'
- nebam-tuaŋ 'la mio pluma'
Otra alternanza ye'l "apócope de vocales finales", qu'asocede cuando una forma de tercer persona singular marculina col prefixu "-oŋ" usar nun nome qu'acaba en vocal, esta vocal de normal dexa de pronunciase. Por casu "amaŋa-oŋ" pronúnciase como [aˈmaŋɔŋ], non como [aˈmaŋaɔŋ].
La "regla de sonorización" porta que cuando sufixos con vocal inicial xunir a raigaños qu'acaben en consonantes sordes, estes consonantes articúlense como sonores. Por casu:
- /obareit-oŋ/ [obaˈreidoŋ] estremar [en dos]
- /taɸ-o/ [taˈβo] bebe
- /marik-oŋ/ [maˈriɡoŋ] ruega
El fonema /p/ da llugar a [β], non a [b].
- /sip-oŋ/ [ˈsiβɔŋ] sale [fuera]
- /irap-a/ [iˈraβa] los sos güeyos [d'ella]
Gramática
El kuot usa preferentemente l'orde sintácticu VSO.[2] Y el so morfoloxía ye de tipu aglutinante. Esisten dos xéneros gramaticales (masculín y femenín), distinción que s'aplica inclusive a toles formes de la primer persona (singular, dual, plural; inclusiva y esclusiva).
Por casu, la oración parak-oŋ roxura-ruaŋ kamin significa lliteralmente 'el mio padre como bonitato'. Parak-oŋ indica un aspeutu continuu del verbu 'comer', roxura significa 'padre', -ruaŋ ye un sufixu usáu pa indicar posesión inalienable ('el mio padre'), y kamin ye un nome que significa 'camote, bonitato'.
Referencies
- ↑ Chung, Chul-Hwa & Chung, Kyung-Ja, Kuot Grammar Essentials, 1993:p1
- ↑ Eva Lindström (12 de payares de 2002). «so.se/staff/evali/kuot.htm Kuot Language and Culture». Department of Linguistics, Stockholm University. Consultáu'l 11 de xunetu de 2011.
Bibliografía
- Ross, Malcolm (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". In Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, Jack Golson, eds. Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. páxs. 15-66. ISBN 0858835622
Enllaces esternos
