Danés
dansk
Rexón Los territorios onde ye oficial, amás de Canadá, Arxentina, los Estaos Xuníos y Suecia
Falantes

• Nativos:
• Otros:

 5,6 mill.

• 5,3
• 0,3

Familia Llingües indoeuropees

  Llingües xermániques
  Llingües escandinaves
   Escandinavu oriental
     Danés

Alfabetu Llatín con caracteres especiales
Estatus oficial
Oficial en Dinamarca, Islles Feroe, Groenlandia, Conseyu nórdicu, Xunión Europea
Reguláu por Dansk Sprognævn
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2dan
ISO 639-3
Danés
Estensión del danés

El danés (en danés dansk, dansk sprog) pertenez al grupu de llingües xermániques y ente elles al de les llingües escandinaves. Foma parte de la rama del escandinavu oriental xunto col suecu.

El danés ye la única llingua territorial de Dinamarca y ta estandarizáu como Danés del reinu (rigsdansk). El so Language Code ye da y dan (nach ISO 639).

Estensión

Ye la llingua materna de cinco millones de persones en Dinamarca, y tamién los hai en Groenlandia y Feroes (dambos territorios dependientes de Dinamarca), en Schleswig del sur, Islandia, Noruega, Suecia, Arxentina, Canadá y los EXA, por exemplu en Solvang (California).

Nes colonies recientes de Dinamarca nel oeste y este de la India y na Costa d'Oru el danés namás tuvo un estatus marxinal, anque se caltienen hasta güei nomes de llugares y fortaleces en danés.

Estatus

El danés ye de facto la llingua oficial de Dinamarca, pese a nun tar especificao nenyure. Ye la segunda llengua oficial de Groenlandia (xunto col groenlandés) y nes Feroes (xunto col feroés). N'Islandia enséñase como asignatura obligatoria, anque a partir de 1990 perdió l'estatus de primer llingua estranxera en favor del inglés. En Schleswig del sur tien estatus de llingua rexonal y minoritaria.

Dende 1973, cuando Dinamarca entró na Xunión Europea, ye una llingua oficial de la XE.

Nel norte d'Alemaña ta Schleswig del Sur llendando con Dinamarca, que dominó esti territoriu hasta l'añu 1864. En Schleswig del sur ye faláu por 50.000 persones pertenecientes a la minoría danesa[1] 8.000–10.000 ciudadanos alemanes nel so día a día [2] y 20.000 que lu tienen como llingua materna[3] en varios dialeutos como'l danés estándar "puru", Sydslesvigdansk y Sønderjysk. De los 250.000 habitantes de Schleswig del Norte, aproximao 15.000 pertenecen a la minoría alemana autóctona.[4][5]

El danés ta especialmente protexíu en Schleswig-Holstein gracies a la so constitución federal (Landesverfassung), hai clases de danés tanto'n colexos daneses como alemanes, sobremanera nel Landesteil d'Schleswig. Dende 2008 hai tamién cartelería bilingüe en Flensburg/Flensborg.

Anque no tocante al vocabulariu ta bien influyíu pol baxo-alemán, la so frontera llingüística colos dialeutos alemanes nun ye fluida dende un puntu de vista llingüísticu, sinón que ta bien definida. Percorría históricamente la llinia Eider-Treene-Eckernförde. Dende la edá media (aprox. ente 1050 y 1250) l'alemán vien avanzando con fuercia al norte de Eider. Anguaño la frontera ente Dinamarca y Alemaña fai de frontera llingüística al mesmu tiempu.

La comunidá llingüística escandinava

Les llingües escandinaves

En parte les llingües escrites escandinaves tán más averales les unes a les otres que los dialeutos correspondientes de cada país, pero tamién esisten carauterístiques específiques daneses, sueques y noruegues. Les fronteres dialeutales ente les llingües presenten fales de transición y por ello fálase d'un continuum dialeutal danés-noruegu-suecu.

Sicasí, por mor de la tradición política y cultural afitáronse tres llingües independientes. Pa ello foi decisivo que Dinamarca y Suecia desendolcasen les sos llingües escrites pal sieglu XVI. En Noruega esto pasó a partir de la independencia nel sieglu XIX, que llevó a la creación de dos llingües escrites, yá que'l danés permaneció como llingua normativa.

Danés, noruegu y suecu

La variante bokmål del noruegu ta vista dende un puntu de vista llingüísticu como una variante de danés con influyencies del noruegu. Sin embargu, histórica y culturalmente ta vista como una de les dos versiones oficiales de la llingua escrita noruega y sentida polos sos falantes como noruegu. Los partidarios del nynorsk, basáu nos dialeutos noruegos, vienen polemizando contra la mentada llingua "danesa", más propia de la población de les ciudaes y les capes altes.

La cita de Max Weinreich "Una llingua ye un dialeutu con un exércitu y una marina" puede aplicase a Escandinavia y el danés, el suecu y el noruegu podríen vese como dialeutos d'una mesma, yá que son mutuamente intelixibles. Sin embargu nun hai nenguna Dachsprache, sinón que pa comunicación entre escandinavios utilízase una de les tres llingües propies, por dicilo d'algún xeitu, caún fala "escandinavo" a la so manera.

El danés, suecu y noruegu formen el grupu de les llingües escandinaves continetales. El noruegu ye una llingua nórdica occidental, mientres que'l danés y el suecu son orientales. Toes desdendolcáronse dende una llingua común protonórdica y los países escandinavos tuvieron per sieglos fuertemente venceyaos en sentíu políticu, cultural y económicu y solíen garrar toos barbarismos del baxo-alemán y depués del alto-alemán. Poro, foi surdiendo l'escandinavu "conteintal" en contraposición al escandinavu insular de les Islles Feroe ya Islandia que caltién un carácter más conservador.

Les coincidencies léxiques ente'l danés y el noruegu (bokmål) tán al rodíu del 95% y ente'l danés y el suecu 85-90%. Xunto a esto, la intercomunicación de les llingües falaes depende de la costume. Anguaño ocurre tamién que los escandinavos falen n'inglés. Nel planu escritu hai más intelixibilidá, tanto que xente non escandinavo con conocimientos de danés pueden entender testus en noruegu y suecu y vice versa.

D'escandinavu oriental a escandinavu del sur

L'escandinavu oriental o rama dano-sueca estrémase del occidental por mor de la Monoftongación escandinava oriental (a partir del añu 800):[6]

  1. proto-nórdicu /ai/ pasa a antiguu nórdicu /ei/ y depués al escandinavu oriental /eː/
    • antiguu nórdicu/islandés steinn, noruegu stein → danés y suecu sten ("piedra")
    • antiguu nórdicu breiðr, islandés breiður, noruegu brei → danés y suecu bred ("anchu")
  2. /au/ pasa a /øː/
    • antiguu nórdicu rauðr, islandés rauður, noruegu raud → suecu röd o danés rød ("coloráu")
  3. proto-nórdicu /au/ con i-Umlaut pasa al antiguu nórdicu /ey/, noruegu /øy/ y al escandinavu oriental /ø/
    • antiguu nórdicu/islandés ey, noruegu øy → suecu ö y cola mesma pronunciación danés ø ("islla")

Al rodíu del 1200 el danés allonxóse tanto del escandinavu oriental como del escandinavu occidental cuando les oclusives /p, t, k/ pasaron depués de vocal a /b, d, g/ (la llamada "lenición) y cuando les vocales átones /a, i, o~u/ debilitáronse nel soníu /ǝ".[7] La partición n'escandinavu oriental y occidental dio llugar a una nueva agrupación norte-sur. La comparación de suecu y danés amuesa esta partición hasta güei:

  • suecu köpa versus danés købe ("comprar"), 
  • suecu bita versus danés bide ("morder"), 
  • suecu ryka versus danés ryge ("fumar").

Dialeutos, sociolectos y llingües mixtes

Distribución xeográfica de los dialeutos daneses que se pueden xebrar ente dialeutos de Xutlandia, insulares y orientales.
Los xéneros gramaticales nos dialeutos daneses. Azul (vestjysk): Un xéneru. Verde (sønderjysk y østjysk): Dos (Neutrum y Utrum). Rosa (ødansk): Trés xéneros. En Seeland (naranxa) conocíense nos diaelctos más antiguos tres xéneros, pero anguaño namás s'utilicen dos. Al oeste de la llinia bermeya ponse l'artículu delantre la pallabra principal.

Dialeutos

El danés xébrase en tres dialeutos principales:

  1. Jysk o danés occidental (vestdansk) o danés continetal de Xutlandia
    • sønderjysk en Sønderjylland 
    • vestjysk na costa occidental 
    • østjysk na costa oriental.
  2. Danés insular (ødansk).
  3. Danés oriental (østdansk).

Los dialeutos de la islla oriental de Bornholm y de Xutlandia namás son difíciles d'entender pa los falantes non maternos. L'escaniu ta consideráu en Dinamarca como danés oriental,[8] mientres qu'en Suecia como un dialeutu suecu meridional.

El danés d'Schleswig del Sur ye una variante del danés estándar fuertemente influyida pol baxo-alemán cuya filiación como variedá o llingua de contautu nun ta tovía decidida. [9]

Sociolectos

Los dialeutos tradicionales tán siendo influyíos nes últimes décades pol danés estandar. Nes ciudaes más grandes surdieron nuevos sociolectos (por exemplu el "copenagués vulgar")[6] que van espardiéndose peles zones rurales. La diferenciación social del danés tien llugar especialmente a partir de la segunda metá del sieglu XX. Les diferentes pronunciaciones de les capes sociales y xeneraciones son más abultables en danés que n'otres llingües xermániques, namás l'inglés ye comparable. [10]

Llingües mixtes

El Petuh de la ciudá de Flensburg/Flensborg ta emparentáu col danés, siendo esta una variedá llingüística en parte con gramática danesa (la sintaxis) y danismos a esgaya pero con vocabulariu más averáu al alto- y baxo-alemán, conocíu n'alemán como Petuh-Tanten-Deutsch. Surdió nel sieglu XIX y pue entendese como un intentu de daneses de falar alemán. el dialeutu Schleswigsch d'Anglia, qu'influí al danés d'Anglia, ta tamién enllenu danismos y estrémase de los dialeutos baxo-alemanes con que llenda pel sur; los intercambios llingüísticos empezaron nel sieglu XIX. [11]

Amás, hasta'l sieglu XX falóse un criollu danés na India occidental danesa y que yá nun fala naide nin llegó de forma escrita a nós.

Llingua escrita

La primer Biblia impresa en danés del 1550, basáu nes normes de Copenague y Malmö y que ta orientáu a la Biblia de Lutero.

La ortografía danesa ta basada nel dialeutu medieval de Seeland, que daquella yera'l dialeutu central de Dinamarca, yá qu'Escania tamién formaba parte del reinu. La pronunciación de les capes sociales superiores de Copenague ye la qu'empobina güei. La escritura danesa ye relativamente conservadora, esto ye, munchos soníos que a lo llargo de la historia de la llingua cayeron siguen escribiéndose como antes, o mesmo escríbense allá onde nun tienen xustificación. Dalgunos exemplos:

  • la <h> énte <v> y <j> que namás se pronuncia nes variantes septentrionales de Xutlandia y namás se xustifica como restu del antiguu nórdicu como en hvid [viðˀ] ("blancu"; antiguu nórdicu hvít), hjul [juːˀl] ("rueda"; antiguu nórdicu hjúl).
  • la <d> nos contestus <ld>, <nd>, <rd>, que reflexa una pronunciación histórica, por exemplu en land [lænˀ] ("país"; antiguu nórdicu land), (amestáu por analoxía) o en fuld [fʊlˀ] ("enllén"; antiguu nórdicu fullr).

Tamién hai carauterístiques del vocalismu que nun coinciden na escritura y pronunciación:

  • la /e/ breve en pallabres como fisk [fesg] ("pexe") y til [te(l)] ("a, pa")
  • la /o/ breve en hugge [hogə] ("arrear, trociar"), tung [toŋ] ("pesáu")[6]

Influyencies d'otres llingües nel danés

Ye especialmente abultable la influyencia del alemán, sobremanera el baxo-alemán. D'esti xeitu, una bona parte del vocabulariu danés (25%) ta compuestu de barbarismos y calcos del baxo-alemán.[ensin referencies]

Nel danés d'anguaño hai anglicismos a esgaya.[ensin referencies]

L'alfabetu danés

Tecláu danés coles lletres Æ, Ø, und Å.

L'alfabetu danés inclúi ente otres les 26 lletres estándar del alfabetu llatín. Les lletres C, Q, W, X y Z apaecen namás n'estranxerismos, anque dellos se sustituyeron.

  • center ("centru), censur ("censura"), charmerende ("encantador"), chokolade ("chocolate"), computer ("ordenador"), cølibat ("celibatu").
  • quasi, quiz, pero: kvalitet ("calidá"), kvotient ("cociente")
  • walisisk ("galés"), whisky, Wikipedia
  • xylofon ("xilófonu"), saxofon, pero: sakser ("saxón")
  • zar, zebra, zenit, zone, zulu, pero: dominans, konsekvens.

Amás hai qu'amestar tres caracteres especiales:

  • Æ, æ: tipográficamente ye una ligadura de A y E.
  • Ø, ø: orixinalmente una ligadura de O y E.
  • Å, å: amestada cola reforma ortográfica de 1948, sustitúi l'anterior doble A (Aa, aa) que namás apaez en nomes propios ya inscripciones antigües, pero non na llingua escrita. La "rosca" sobre la Å ye orixinalmente una pequeña O, anque orixinalmente valiera pa marcar una A llarga que se fixo más grave y pasó a O, como en munches llingües xermániques.

Estes lletres queden al final del alfabetu, poro: A, B, C, […] X, Y, Z, Æ, Ø, Å (Aa).

Buchstabe Windows HTML
Æ Alt + 146 &AElig;
æ Alt + 145 &aelig;
Ø Alt + 157 &Oslash;
ø Alt + 155 &oslash;
Å Alt + 143 &Aring;
å Alt + 134 &aring;

Fonoloxía

Vocales

Monoftongos del danés

El danés tien 15 monoftongos cortos y 12 llargos.

Monoftongos del danés en AFI
palatal central velar
no redondiáu redondiáu
llargu breve llargu breve llargu breve llargu kurz
zarráu iː ​i​ yː ​y​ uː ​u​
semizarráu eː ​e​ øː ​ø​ oː ​o​
mediu ​ə​1
semiabiertu ɛː ​ɛ​ œː ​œ​ ​ʌ​ ɔː ​ɔ​
abiertu æː2 ​a​ ɶː ​ɶ​ ɑː ​ɑ​ ɒː ​ɒ​
  1. La Schwa ​[⁠ə⁠]​ ye la vocal átona. Exemplu: mile [ˈmiːlə].
  2. La vocal casi abierta /æː/ ye la versión larga de ​/⁠a⁠/​.

Correspondencia lletra - soníu:

  • a ​ɑ​; ɑː
  • e ​e​; eː; ​ə​; ​ʌ​
  • i ​i​; iː
  • o ​o​; oː
  • u ​u​; uː
  • y ​y​; yː
  • æ ​a​; æː; ​ɛ​; ɛː
  • ø ​ɶ​; ɶː; ​œ​; œː; ​ø​; øː
  • å ​ɒ​; ɒː; ​ɔ​; ɔː

El danés tien 25 diptongos:

  • [e:ɪ > e:] (eg, Stege), [ɛ:ɪ > ɛ:] (læge), [æ:ɪ > æ:] (bag, hage), [ɑ(:)ɪ] (leg, maj),[u(:)ɪ] (huje), [ʌ(:)ɪ] (løg, øje)
  • [i(:)ʊ] (liv, blive), [e(:)ʊ] (blev, leve), [ɛ(:)ʊ] (bæve, hævne), [æ(:)ʊ] (lav), [a(:)ʊ] (hav, brage), [y(:)ʊ] (lyve), [ø(:)ʊ] (løve), [œʊ] (neutrum), [ɔ(:)ʊ] (lov, sove), [ʌ(:)ʊ] (låge, love)
  • [i(:)ʌ] (Birte, fire), [e(:)ʌ] (flertal, mere), [ɛ(:)ʌ] (lærte, lære), [æ(:)ʌ] (verden, værre), [y(:)ʌ] (hyrde, hyre), [ø(:)ʌ] (hørte, høre), [œ(:)ʌ] (gørtler, gøre), [u(:)ʌ] (urmager, ure), [o(:)ʌ] (spurgte, bore)

Consonantes

El danés tien 17 consonantes

Konsonanten des Dänischen
bilabial labio-

dental

 alveolar palatal velar uvular glottal
Plosiva pʰ b̥ tˢ d̥ kʰ g̊
Nasal ​m​ ​n​ ​ŋ​
Fricativa ​f​ ​s​ ​h​
Aproximante ​ʋ​ ð ​j​ ​ʁ​
Lateral ​l​

Fuente: Hans Basbøll, The phonology of Danish, Oxford 2005.

Pronunciación

L'Stød

Namás a los dialeutos del sureste fálta-yos el stød. En verde la zona onde en vez d'stød hai acentu tonal, n'azul nin acentu nin stød.

L'stød ['sd̥øð] ye una laringalización qu'acompaña vocales llargues y consonates. Nun hai anguaño regles fixes pa saber onde va l'stød, orixinalmente nun yera más que una carauterística de la oración en pallabres monosílabes tóniques con vocal llarga o con consonantes sordes en posición final absoluta. Nun ye cuestión namás del dialeutu, sinón tamién del sociolectu, les clases altes utilicen l'stød más davezu y na zona sur ta totalmente desaniciáu. Hai casos nos que pallabres que s'escriben igual estrémense col stød, p.e. ['ænən] "otru" ~ ['ænˀən] "el coríu", ['ånən] "la respiración" ~ ['ånˀən] "l'espiritu", ['hεnɐ] "ocurre" ~ ['hɛnˀɐ] "manes".

L'stød danés tien la so correspondencia nes otres llingües escandinaves, concretamente en suecu y noruegu correspuéndese col acentu musical 1 qu'orixinalmente tenía presencia namás en pallabres monosílabes.

Consonantes sordes

Cuando se xulga que'l danés nun ye una llingua que se pronuncia acordies cola so escritura, refierse normalmente a la D suave (pronunciada como la D asturiana na pallabra poder y que ye fricativa, non oclusiva), pero tamién fai referencia a consonantes históriques que fueron volviéndose sordes o que nun se pronuncien pese a tar presentes na escritura.

Los más de los casos son consonantes en posición final absoluta, /d/, /g/ y /t/ dientro la pallabra y otres. Por exemplu det (eso) nun se pronuncia [det] sinón [de], los pronomes mig y dig (mi y te) pronúnciense [mai] y [dai]. Non toles consonantes sordes tán ehí por motivos etimolóxicos, por exemplu ta xustificada la D de finde (atopar), que sí foi pronunciada nel pasáu, pero non la de mand (home) que ta puesta por analoxía, véase inglés man y alemán Mann.

Gramática estándar moderna

El sustantivu

Xéneros gramaticales

La llingua estándar danesa tien dos xéneros gramaticales, el neutrum y el utrum. Nel utrum atópense los xéneros orixinales indoeuropeos masculín y femenín.

Flexión

El danés, a esceición del xentivu, nun tien una flexión casual del sustantivu. El xenitivu constrúise amestándo-y una -s al final de la pallabra, como en Københavns Lufthavn ("Aeropuertu de Copenague")

  • El plural faise nos más de los casos amestando -er al final, por exemplu: køkken ("cocina") → køkkener; værelse ("habitación") → værelser
    • 15 pallabres tienen Umlaut; los tres tipos son nat ("nueche") → nætter; hånd ("manoç2) → hænder, bog ("llibru") → bøger
  • La segunda formación de plural más común ye amestando -e: bord ("mesa") → borde
    • Cuatro pallabres tienen Umlaut: fa(de)r ("padre") → fædre; bro(de)r ("hermanu") → brødre; mo(de)r ("madre") → mødre; datter ("fía") → døtre
  • Hai un pequeñu grupu que nun tien nengún cambéu: tog ("tren") → tog
    • Tres pallabres tienen Umlaut: mand ("home") → mænd; gås ("coríu") → gæs; barn ("nenu") → børn
  • Una esceición actual ye øje ("güeyu") → øjne
  • Dalgunos barbarismos garren el plural de la llengua orixinal: check → checks; faktum ("fechu") → fakta

Determinación

El danés tien dos artículos indeterminaos:

  • en pal utrum
  • et pal neutrum

Pa la determinación améstense artículos sufixales, que ye común a otres llingües escandinaves:

  • -en (Utrum, Singular)
  • -et (Neutrum, Singular)
  • -ne (Plural).

Si hai un axetivu los artículos pónense delantre:

  • de (Plural)
  • den (Utrum, Singular)
  • det (Neutrum, Singular)

Comparación

El comparativu fáise amestando -ere, el superlativu con -est: ny ("nuevu") → nyere ("más nuevu"), nyest ("el más nuevu")

Dellos tienen Umlaut más -re:

  • få ("pocu") → færre, færrest
  • lang ("llargu") → længre, længst
  • stor ("grande") → større, størst
  • ung ("xoven") → yngre, yngst

Otros tienen un cambéu de raíz:

  • dårlig, ond ("malu") → værre, værst
  • gammel ("vieyu") → ældre, ældst
  • god ("buenu") → bedre, bedst
  • lille/lidt ("pequeñu") → mindre, mindst
  • mange ("muncho") → flere, flest

Pa barbarismos o la mayoría d'axetivos con trés sílabes o más tamién pue facese amestando delantre mere y mest: intelligent → mere intelligent, mest intelligent

Pronomes

Pronomes personales

Casi tolos pronomes tienen una forma oxetu:

  • jeg → mig 
  • du  → dig 
  • han ("él" personal) → ham 
  • hun ("ella" personal) → hende 
  • den ("él, ella, ello" impersonal) → den 
  • det ("ello, eso" impersonal) → det
  • vi → os 
  • I  → jer 
  • de → dem 

Pronomes posesivos

Los pronomes posesivos tienen una pequeña flexión por xéneru y númeru:

  • jeg → min (utrum Sg.), mit (neutrum Sg.), mine (Pl.)
  • du → din, dit, dine
  • han → hans (cuando fai referencia a otra persona) o sin, sit, sine (cuando ye reflexivu)
  • hun → hendes o sin, sit, sine
  • den → dens o sin, sit, sine
  • det → dets o sin, sit, sine
  • vi → vores o vor, vort, vore
  • I → jeres
  • de → deres

El verbu

Infinitivu

L'infinitivu acaba normalmente en -e, escepto cuando la raíz de la pallabra acaba n'otra vocal. komme (venir) pero tro (creer).

Persona

Nun hai flexión personal, améstase namás -er (o -r) a la raíz y pal pasáu améstase -ede o -te nos verbos suaves o nada nos fuertes (que suelen camudar la raíz).

  • jeg kommer, du kommer, han/hun/det kommer, vi kommer, I kommer, de kommer pero jeg tror, etc.
  • jeg lavede, du lavede, han/hun/det lavede, vi lavede, I lavede, de lavede ("yo fixi", etc)
  • jeg sang, du sang, han/hun/det sang, vi sang, I sang, de sang ("yo canté", etc)

Voz pasiva

La voz pasiva fórmase o bien amestándo-y un sufixu -s o col verbu auxiliar blive más el participiu de perfectu.

  • Zebraen jages / bliver jaget af løven "la cebra foi cazada pol lleón"
  • De ventes på søndag "son esperaos el domingu"

La voz pasiva con -s utilízase enforma pa construcciones impersonales:

  • Det må ikke spises i bussen "nun se pue comer nel bus".

Tamién val pa formes recíproques de los verbos:

  • Vi mødes i morgen aften "vémonos [atopámonos] mañana pela nueche"
  • Vi skiltes som gode venner "separémonos como bonos amigos"

Bibliografía

Introducción a la llingua

  • Kurt Braunmüller: Die skandinavischen Sprachen im Überblick. Francke, Tübingen. 3., aktualisierte und erweiterte Auflage 2007 (UTB 1635), ISBN 978-3-8252-1635-1, S. 86–133.
  • Hartmut Haberland: Dänisch. In: Ulrich Ammon and Harald Haarmann (Hrsg.): Wieser Enzyklopädie der Sprachen des europäischen Westens, Band 1. Wiesner, Klagenfurt 2008, ISBN 978-3-85129-795-9, S. 131–153.

Historia de la llingua danesa

  • Peter Skautrup: Det danske sprogs historie. Bd. 1–4, Kopenhagen 1944–1968 (unveränderter Nachdruck 1968) und 1 Registerband, Kopenhagen 1970.
  • Johannes Brøndum-Nielsen: Gammeldansk Grammatik i sproghistorisk Fremstilling. Bände I–VIII Kopenhagen 1928–1973; Bände I–II 2., überarbeitete Auflage 1950/57.

Llibros autodidacta

  • Marlene Hastenplug: Langenscheidts Praktischer Sprachlehrgang Dänisch. Langenscheidt Verlag, München/Berlin 2009. ISBN 978-3-468-80361-1.

Gramátiques

  • Robin Allan, Philip Holmes, Tom Lundskær-Nielsen: Danish. A Comprehensive Grammar. London and New York 1995. ISBN 0-415-08206-4.
  • Åge Hansen: Moderne Dansk. Bde. 1–3 Kopenhagen 1967.
  • Becker-Christensen, Christian; Widell, Peter: Politikens Nudansk Grammatik. Gyldendal, Kopenhagen 4. Aufl. 2003, ISBN 87-567-7152-5. (Wichtige Abschnitte wie Wortstellung fehlen.)
  • Barbara Fischer-Hansen, Ann Kledal: Grammatikken. Håndbog i dansk grammatik for udlændinge. Special-pædagogisk forlag, Kopenhagen 1998.
  • Kristian Mikkelsen: Dansk Ordföjningslære. Kopenhagen 1911 (Nachdruck Kopenhagen 1975).

Diccionarios

Danés

  • Det Danske Sprog- og Litteraturselskab (Hrsg.): Ordbog over det danske Sprog Bd.1–28. Gyldendal, Kopenhagen 1918–1956, Supplementbind 1–5. Gyldendal, Kopenhagen 1992–2005, ISBN 87-00-23301-3. Etwa 200.000 Stichwörter mit Stellennachweisen. Der Wortschatz umfasst die Zeit von 1700–1950. Im Internet unter http://www.ordnet.dk/ods oder http://www.dsl.dk/ verfügbar.
  • Det Danske Sprog- og Litteraturselskab (Hrsg.): Den Danske Ordbog. 6 Bände, Gyldendal, Kopenhagen 2003–2005, ISBN 87-02-02401-2. Versteht sich als Fortsetzung des o.a. ODS. Im Internet unter http://ordnet.dk/ddo verfügbar.
  • Becker-Christensen, Christian u. a.: Politikens nudansk ordbog. Politikens Forlag, Kopenhagen, 19. Aufl. 2005, (ca. 60.000 Stichwörter mit CD-ROM für Windows 2000 und Windows XP), ISBN 87-567-6504-5. Gilt als Standardwerk.
  • Becker-Christensen, Christian u. a.: Politikens nudansk ordbog med etymologi. Politikens Forlag, Kopenhagen 3. Aufl. 2005, 2 Bd. (ca. 60.000 Stichwörter mit Etymologie; Rechtschreibregeln (Dansk Sprognævn). CD-ROM für Windows 2000 und XP, ISBN 87-567-6505-3. Im Wortschatz identisch mit Politikens nudansk ordbog).
  • Politikens Retskrivningsordbog + CD-ROM. Politikens Forlag, Kopenhagen 1. Aufl. 2001, ISBN 978-87-567-6455-1. (Rechtschreibwörterbuch, 80.000 Stichwörter + CD-ROM für Windows 98/2000, ME, NT). Offizielles Rechtschreibwörterbuch, das von „Dansk Sprognævn“ festgesetzt wird („Der dänische Duden“).
  • Dansk Sprognævn (Hrsg.): Retskrivningsordbogen. Alinea Aschehoug, Kopenhagen 3. Aufl. 2006 + CD-ROM. ISBN 87-23-01047-9. Das offizielle Buch der dänischen Rechtschreibung („Der dänische Duden“), weitgehend identisch mit den im Politiken-, Gad- und Gyldendal-Verlag erschienenen Rechtschreibbüchern. Etwa 85.000 Stichwörter. Internetversion unter http://www.dsn.dk/.

Diccionarios especializaos

  • Åge Nielsen, Niels: Dansk Etymologisk Ordbog – Ordenes Historie. Gyldendal, Kopenhagen 5. Aufl. 2004, ISBN 87-02-03554-5. 13.000 Stichwörter.
  • Lauridsen, Ole u. a.: Dansk-Tysk Erhvervsordbog. Gyldendal, Kopenhagen 2. Aufl. 2005, ISBN 87-02-03718-1. 8300 Stichwörter.
  • Gubba, Wilhelm: Dansk-Tysk Juridisk Ordbog. Gyldendal, Kopenhagen 4. Aufl. 2005, ISBN 87-02-03986-9.
  • Hansen, Aage u. a. (Det Danske Sprog- og Litteraturselskab Hrsg.): Holberg-ordbog. Ordbog over Ludvig Holbergs sprog. 5 Bände, Reitzel, Kopenhagen 1981–1988, ISBN 87-7421-278-8. (Das Spezialwörterbuch über die Sprache Ludvig Holbergs sowie über das Dänische des 18. Jahrhunderts.)

Diccionarios de pronunciación

  • Lars Brink, Jørn Lund u. a.: Den Store Danske Udtaleordbog. Munksgaard, Kopenhagen 1991, ISBN 87-16-06649-9. Ca. 45.000 Stichwörter. Nur noch antiquarisch erhältlich. Führendes wissenschaftliches Werk.
  • Molbæk Hansen, Peter: Udtaleordbog – Dansk udtale. Gyldendal, Kopenhagen 1990, ISBN 87-00-77942-3. Ca. 41.000 Stichwörter.

Enllaces esternos

Diccionarios

Diccionarios históricos

Corpora

Enllaces p'aprender danés

Referencies

  1. ↑ Landtag Schleswig-Holstein
  2. ↑ Quellen: Gesellschaft für bedrohte Völker, Institut für Grenzregionsforschung, Universität von Süddänemark
  3. ↑ Universität von Tromsø
  4. ↑ Bund Deutscher Nordschleswiger, 2008
  5. ↑ THE GERMAN MINORITY IN DENMARK
  6. 1 2 3 Allan Karker: „Sproghistorisk oversigt“.
  7. ↑ Vgl.
  8. ↑ Peter Skautrup: Det danske sprogs historie.
  9. ↑ Karen Margrethe Pedersen: Dansk Sprog i Sydslesvig.
  10. ↑ Kurt Braunmüller: Die skandinavischen Sprachen im Überblick (2007), S. 86 ff.
  11. ↑ Karl Nielsen Bock: Niederdeutsch auf dänischem Substrat.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.