Chitimacha, Shetimasha
'Sitimaxa'
Faláu en  Estaos Xuníos d'América
Rexón Louisiana meridional
Falantes llingua muerta (1940)
Familia Aisllada / Totozoque(?)
Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3

Llocalización de los chitimacha.

El chitimacha ye una llingua indíxena americana falada polos chitimacha, una etnia orixinaria de Louisiana (Estaos Xuníos). La llingua se exitinguió na década de 1940 cuando la so postrera falante fluente, Delphin Duchloux morrió. Dende'l puntu de vista filoxenéticu clasifícase como una llingua aisllada, yá que nun pudo ser rellacionáu con nenguna otra llingua de la rexón. Anque apocayá (2014), propúnxose que podría tar emparentáu coles llingües totozoquenas de Méxicu[1]

Anque'l chitimacha yá nun ye una llingua viva, ta estensamente documentada gracies al trabayu de llingüistes como Morris Swadesh[2][3] and John R. Swanton que trabayaron colos chitimacha a principios de sieglu XX, anque gran parte del material permanez inéditu. Swadesh escribió una gramática completa y un diccionariu y compiló numberosos testos de los dos últimos falantes, anque nengún d'estos trabayos foi publicáu.

Anguaño esisten esfuercios de revitalización que traten d'enseñar la llingua chitimacha a una nueva xeneración de chitimaches.[4][5]

Comparanza léxica

La siguiente tabla amuesa los numberales en delles llingües indíxenes norteamericanes:

GLOSA Atákapa
Occidental[6]		 Atákapa
Oriental[7]		 Natchez[8] Chitimacha[9][10]
'1'tanuʔkhannikwītã(h)unku
'2'tsīkhapalštāwiti(h)upa
'3'lātnētikahitie
'4'himatoʔltetskinawītime(čy)čant
'5'nītišpītihussa
'6'lāt tsīklāhanaʔoχhatẽka
'7'paχ(y)paighuanʔkwamīčeta
'8'himatoʔl tsīkapkatūpiškweta
'9'wōš išōlan /
tegghuiau		witipkatūpiškwičeta
'10'wōš /
heissign		ōkōheihetie

Referencies

  1. ↑ Brown, Cecil H., Wichmann, Søren, & Beck, David. 2014. Chitimacha: A Mesoamerican language in the Lower Mississippi Valley. International Journal of American Linguistics 80(4): 425–474.
  2. ↑ «Sociologic Notes on Obsolescent Languages». JSTOR: International Journal of American Linguistics, Vol. 14, Non. 4 (Oct., 1948), páxs. 226-235. http://www.jstor.org/pss/1262876. Consultáu'l 26 de xineru de 2010.
  3. ↑ Swadesh, M. (1934). «The phonetics of Chitimacha». Language 10 (4):  páxs. 345–362.
  4. ↑ «Rosetta Stone releases Chitimacha language — Baton Rouge, LA obra=2theadvocate.com». Consultáu'l 26 de xineru de 2010.
  5. ↑ «YouTube - Chitimacha Language Episode - Finding Our Talk 3». youtube.com. Consultáu'l 26 de xineru de 2010.
  6. ↑ Atakapa Dictionary
  7. ↑ Atakapan Numerals
  8. ↑ Natchez numerals
  9. ↑ Chitimacha Words
  10. ↑ Chitimacha Numerals

Bibliografía

Enllaces esternos



Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.