Hamburguesa
Nome	Hamburguesa
Procedencia	Hamburgu, Alemaña.
Distribución	Mundial
Procedencia	Alemaña y Estaos Xuníos
Detalles
Ingredientes	Dos panes Carne picao Pataques tostaes Aros de cebolla Fueyes de llechuga Tomate Encurtíos Condimentos.
Materiales usaos	hamburguesa (es) burger bun (en) verdura
Temperatura de sirvíu	caliente (es)
Más información
Gastronomía	gastronomía de Estados Unidos (es)
Caráuter unicode	🍔
[editar datos en Wikidata]

Hamburguesa casera acompañada de pataques tostaes, mayonesa, tomate y fueya de llechuga.

Una hamburguesa ye un alimentu en forma de bocáu de carne picao apigurada en forma de filete, cocináu a la parrilla o a planchar, anque tamién puede tostase o enfornase. Fora del ámbitu de fala hispana ye más común atopar la denominación inglesa burger. Presentar nun pan llixeru partíu en dos que tien una forma d'óvalu. Suel tar acompañada d'aros de cebolla, fueyes de llechuga, dalguna rodaja de tomate, llámines d'encurtidos, pataques tostaes etc. Suelse alliniar con dalgún condimento como pue ser: mueyu de tomate, mostaza, relish, mayonesa, etc.^[1] Nel casu de que se ponga una llámina de quesu procesáu convertir nuna hamburguesa con quesu (cheeseburger).^[2] Denominada dacuando: la "hamburguesa mariella" (yellowburger).

La invención del bocáu d'hamburguesa nel sieglu XIX ye polémica, yá que diversos autores atribúyense ser los primeres en poner un filete de carne picao (Hamburger steak) ente dos paníns.^[3] L'hamburguesa creció mientres el sieglu XX xunto cola apaición del conceutu fast food y mientres esi sieglu foi adquiriendo un simbolismu especial, forma parte d'unu de los alimento icono de la cocina d'Estaos Xuníos (xunto col pollu fritu y la tarta de mazana).^[1] La primer cadena de restoranes que punxo en circulación l'hamburguesa como un alimentu de comida rápida ye White Castle nos años 1920 (que'l so ideólogu foi Edgar Waldo "Billy" Ingram),^[4] y darréu nos años 1940 con McDonald's (asumida pol executivu Ray Kroc),^[5] según Burger King.^[6] L'hamburguesa ye na actualidá un alimentu tan popular qu'apaez coles sos diverses variantes en casi toles cultures de la Tierra, al igual qu'otros alimentos como pueden ser la pizza y el perru caliente.

Historia

Un tráiler» d'hamburgueses col so típicu acompañamientu y bebida de cola.

Como se dixo, yá los patricios romanos teníen la so versión de l'hamburguesa. Los siguientes datos históricos alrodiu de la receta de la primer hamburguesa vienen de la gastronomía de les tribus mongoles y turques, que nel sieglu XIV yá picaben en tires la carne del ganáu de baxa calidá pa faela más comestible.^[7] La receta de la carne picao llega a Alemaña al traviés de los tártaros d'orixe rusu (Steak Tartar), que comen la carne crudo y condimentada con especies. Tiense conocencia d'un platu similar más antiguu del Imperiu romanu, que consistía nun tipu d'hamburguesa ellaboráu con carne de res picáu con piñones, sal y vinu pasao y sirvío nel interior d'un pan. Hai que resaltar que nun foi hasta la invención de la máquina de picar carne cuando la carne picao tomo la posibilidá de ser ellaborada en grandes cantidaes, pudiendo combinar grasa y otros texíos con carne magra.^[8]

La pallabra provién de la ciudá d'Hamburgu, n'Alemaña, el puertu más grande d'Europa naquella dómina. Darréu fueron los inmigrantes alemanes de finales del sieglu XIX quien introducieron nos Estaos Xuníos el platu llamáu «filete d'Estaos Xuníos al estilu Hamburgu» (n'Alemaña esiste inda n'Hamburgu lo que se denomina Frikadelle y trátase d'una proto-hamburguesa). Un alimentu bien similar ye'l Rundstück warm. El documentu más antiguu que fai referencia a esti platu ye una carta del Delmonico's Restaurant qu'en 1834 yá la ufiertaba a la so vecería. En 1895, un chef llamáu Louis Lassen de Connecticut, Estaos Xuníos ellabora la primer hamburguesa en Norteamérica; la receta dar unos marineros provenientes del puertu d'Hamburgu.

Anguaño'l so orixe ye aldericáu, yá que distintes contornes de los Estaos Xuníos reclamen ser el inventores de l'hamburguesa moderna. Una de les hestories provién de la ciudá de Seymour, Wisconsin, onde en 1885 Charlie Nagreen cuando tenía 15 años d'edá, trabayando nel so puestu de comida de la Feria Estatal asocédese-y resolver un problema: los sos veceros queríen pasiar pola feria mientres comíen, y precisaben una forma práutica pa faelo. Charlie asitia la carne ente dos rebanadas de pan, denominándola hamburguesa. L'ésitu foi tal, que llueu apaecieron más inventores, como Frank Menches en 1892 mientres la Feria del El Condao Akron, Ohio. Lo único ciertu ye que na Feria Mundial de San Louis de 1904, l'hamburguesa yá yera bien famosa.

La primer cadena de hamburgueserías del mundu denominábase White Castle y foi fundada en Wichita (Kansas) en 1921 pol cocineru Walter A. Anderson y el corredor de seguros Y. W. Ingram que'l so ámbitu yera Mediu Oeste d'Estaos Xuníos.^[4] Ufiertaben como novedá'l Pig Stand, esto ye, sirvíen les hamburgueses ensin la necesidá d'abandonar el vehículu (Drive-In), daqué similar fixeron en California los hermanos Dick y Ronald McDonald nel añu 1948.^[5] Darréu, les hamburgueses fueron adoptando la imaxe qu'apurríen les grandes cadenes d'alimentación rápido.

Los ingredientes

Puede dicise qu'una hamburguesa ye un sándwich de carne picao al que se-y fueron añadiendo adulces diversos atributos: condimentos, guarniciones, y otros. La evolución d'esti alimentu fizo que seya tomada a la fin nun conxuntu, y amás a lo llargo de la so historia foise añadiendo distintos conteníos, como ye la panceta, el quesu d'Estaos Xuníos, la llechuga, los encurtidos, etc. tou ello anguaño fai que l'hamburguesa seya entendida dacuando más como un menú que como un alimentu compuesto d'ingredientes. La so popularidá deber en gran midida a la facilidá d'ellaboración, a la cencellez a la de ser inxerida: ensin necesidá de platos o cubertería especial.

La carne picao

Un salisbury steak ellaboráu en Xapón.

Una hamburguesa de Sonic Drive-In (EE. XX.).

Puede dicise que ye l'ingrediente más caru ya importante de l'hamburguesa. La carne picao ye dende va tiempu un ingrediente de diversos platos, nes sos etapes primixenies l'hamburguesa yera un Hamburger steak,^[9] y adulces foi añader los paninos. La carne foi tradicionalmente de carne de vacunu anque ye posible ver dellos casos d'amiestu (vacunu-gochu), esisten comercializaciones nes que s'emplega carne de bisonte d'Estaos Xuníos (buffalo burger), carne d'avestruz (ostrich burger), o de cérvidos como pue ser el venado. Dientro de les variantes de carne de vacunu, esisten delles variantes especiales qu'empleguen races de vacunu especiales como aberdeen angus (Hamburguesa angus).^[10] La carne picao ye conocida n'otros platos, puede dicise que ye l'elementu más revesosu de l'hamburguesa, esta ye la razón pola que dacuando se denomina hamburguesa a ciertos sándwiches, qu'ensin contener carne, tienen la mesma filosofía: hamburguesa vexetal (hamburguesa ensin carne ellaborada pa vexetarianos), hamburguesa de pexe. Dellos cocineros empleguen tofú o seitán pa poder ufiertar hamburgueses a les persones vexetarianes. Nel casu de les "gourmet burgers" la carne emplegada con carne de xata xaponesa de raza wagyu.^[1] Ye frecuente ver nos supermercaos la carne picao y cola forma de discu, llista pa ser cocinada. En munchos casos la carne de l'hamburguesa suelse denominar filete rusu cuando se cocina ensin emplegar la presentación de sándwich. A finales del los años 1980 delles cadenes intentaron picar la carne de les costielles apurriendo una oportunidá pa la industria alimentaria d'ufiertar una oportunidá d'ellaboración de ingreciente de carne picao barata.

La carne picao suelse "entartallar" (xeneralmente con una espátula apropiada) hasta que tenga una forma de discu (n'inglés denominar patty). Delles cadenes de restoranes históriques como la norteamericana White Castle sirvir de forma rectangular.^[4]Nes compañíes de restauración de comida rápida, lo más habitual ye que la carne se pique na mesma industria cárnica, apúrrase-y a la forma fayadiza y en curtia se conxele en grandes sistemes de conxelación pal so almacenamientu. Estes pieces conxelaes distribúyense darréu en masa a los puntos de venta, y van direutamente a les fridores o a les parrilles según sía'l métodu de cocináu. En pocos restoranes ufiértase la carne fresco "non conxelada". Nos años 1990 fíxose un esfuerciu nes grandes compañíes de restoranes de comida rápida por aprofiar el mensaxe de "100 % carne de vacunu", pa indicar al consumidor que ta probando carne de vacunu ensin agregos extras como fégadu o casquería. En dellos casos añadíen proteína vexetal texturizada dacuando col enfotu de amenorgar costos.^[8] Hai que pensar que resulta fácil amazcarar conteníos diversos procedentes de la industria cárnica na carne picao, ye por esta razón pola que se fai un esfuerciu en demostrar que la carne presente ye de vacunu y que nun s'añedió elementos cárnicos diversos.

Esmolez de cutiu el conteníu graso de la carne picao, sábese que puede rondar ente los 20 % a 40 % de pesu. El casu ye que'l conteníu graso de la carne, xunto cola forma específica de ser cocinada (frita, barbacoa, al fornu, al microondes, etc.) resulten ser un factor relevante a la de definir el conxuntu de sabores presentes.^[11] Por regla xeneral los valores más apreciaos de tenrura, acomuñar a conteníos altos de grasa y a preparaciones al fornu de forma tradicional. Sicasí investigar amiestos de baxu conteníu graso (en redol a los 10%) con proteína de soya concentrada,^[12] apurriendo unos valores de sabor aceptable. Na actualidá esisten hamburgueses qu'utilicen carne picao de pexe que tien carauterístiques similares a la de la carne, como pue ser l'atún: hamburguesa d'atún hamburgueses d'atún.

Preparación

A la carne picao suel añader dalguna sustancia ligante por que se amacere afechiscamente y pueda ser más bono d'inxerir, como pue ser güevu, pan arralláu. La carne picao tien de manipoliase con estremu curiáu por cuenta de que puede tener bacteries que contaminen la carne y provocar intoxicaciones alimentarias, tal que puede ser la causada pola escherichia coli O157:H7. Ye por esta razón pola que convien faer la carne lo más posible y qu'algame una temperatura de 90 °C nel so interior.^[13]

Los enclinos de cocináu de la carne picao de l'hamburguesa pasen por dos procesos distintos que de forma mayoritaria son:

• Frites — Xeneralmente arrámense los cachos nuna sartén que contenga aceite caliente y déxense tostar hasta que la carne picao llogre tener el puntu deseyáu (vease tamién: temperatura de la carne). Ye'l métodu qu'emplega la cadena de restauración rápida McDonalds
• A la parrilla — Nesti casu suelse faer la carne direutamente sobre'l calor d'una fonte. Ye'l métodu más habitual nes barbacoas familiares. Esti métodu de cocináu ye'l qu'emplega la cadena Burger King.

La diferencia finca nel sabor final, depende de los gustos prefier un métodu sobre otru. Cabo pensar que la fritura ye más grasienta pero dexa estremar y realzar los sabores finales. Na actualidá emplégase tamién el fornu microondes, sobremanera nes hamburgueses conxelaes. Na mayoría de los casos suel emplegase unes llámines de cebolla puestes na so superficie por que los sos arumes entemecer cola carne, intensificando sabores.

El pan

Una Luther Burger ellaborada con dónuts en llugar de paninos.

El pan ye'l segundu ingrediente básicu de l'hamburguesa, y ye según munchos historiadores de l'alimentación, el puntu d'entamu del descubrimientu de l'hamburguesa,^[9][1] Ye ciertu qu'antes esistió'l sándwich como elementu ente dos panes y al que se-y dio esti nome alredor del añu 1765 n'honor d'un aristócrata inglés llamáu John Montagu, IV Conde de Sándwich, a quien-y gustaba comer d'esa forma pa poder xugar a les cartes ensin enllordiase los deos.^[14] Na mayoría de los casos ye un panín en forma esférica (n'inglés méntase como bun) puede tener un diámetru que bazcuya ente los ocho y diez centímetros. Anque cabo mentar qu'hai cadenes de restoranes que lu ufierten paninos de forma rectangular (White Castle denominaos sliders o Krystal, dambes n'EE. XX.).^[4] La misión del pan na hamburguesa ye doble: per un sitiu dexa que seya un "alimentu portable" por cuenta de que ye posible llevar la carne suxeto ente los dos rebanadas, per otra parte les rebanadas dexen retener los sabores y arumes del so interior. En delles ocasiones, sobremanera cuando se sirve nun platu l'hamburguesa ufiértase "abierta" y con unu de los panes (dacuando colos dos). N'otres ocasiones sirve l'hamburguesa inxertada nun llargu paliyu (similar a un paliyu de cóctel) al envís d'apurrir estabilidá al conxuntu.

Big Boy, que nel añu 1936 empieza a operar por aciu el cocineru Bob Wian en Glendale con un restorán al que denomina Bob's Big Boy.^[15] Esta cadena protagoniza un tipu d'hamburgueses de gran tamañu, que denomina nos sos menús como: double cheeseburger (hamburguesa doble con quesu). Esta cadena ye la primera en faer posible una hamburguesa con dos pisos. Esto ye posible poniendo ente los dos cachos de carne un cachu de pan en forma de discu. Esta idea realizar darréu McDonalds y punxo en funcionamientu del Big Mac. En dellos casos suelse emplegar pan de centenu en rodajas, un exemplu ye'l patty melt.

El pan d'hamburguesa ellaborar con lleldu por que llogre esponxase y un altu conteníu d'agua (cimera al 50% de farina de trigu).^[16] Lo carauterístico del pan d'hamburguesa ye la forma en que se decora la so superficie, de cutiu, inclúyense-y granes de sésamu (non siempres). Anovóse enforma na tema del pan de tala forma que puede atopase hamburgueses con dónuts, como'l Luther Burger, o'l baguelburguer qu'emplega dos rodajas de bagel. Emplegar por igual muffin, pan de pita, etc. Nel casu de la Big Mac inclúyese un discu de pan ente medies de los dos porciones de carne picao al envís d'estabilizar l'hamburguesa nel so conxuntu. N'Asia suelse ellaborar en delles cadenes de restoranes con arroz en llugar de con pan: hamburguesa d'arroz. Na Gastronomía de la India India y Paquistán suelen ellaborase les hamburgueses con naan (Hamburguesa naan).

Delles persones en Venezuela sustitúin el pan por una arepa col mesmu rellenu. Nesti casu suélse-y llamar musiúa o arepa gringa.

Los condimentos y agregos

Una hamburguesa vexetariana arrodiada de aderezos.

La carne picao cocinada ufierta al cielu la boca un aspeutu secu, ye por esta razón pola que se suel acompañar con distintes verdures qu'apurran testures más húmedes a la carne de l'hamburguesa. Una de les verdures más clásiques ye la cebolla que finamente picada n'aros, ponse dacuando nes últimes fases de turráu o fritura de la carne. D'esta forma los azucres naturales y los arumes de la cebolla entemecer colos de la carne apurriendo un prestosu sabor. Otra de les verdures emplegaes de forma más xeneralizada ye la fueya de llechuga según l'apiu, el tomate, el pepinu, los xampiñones laminados, etc. Dacuando unu de los agregos más solicitaos ye una rodaja de dalguna verdura encurtida como pue ser pepinillos ya inclusive en dellos casos un relish. Puede atopase diversos pimientos, como pueden ser unos jalapeños. En delles ocasiones pa dar calter a l'hamburguesa añader cebolla caramelizada crujiente, baked beans, y dacuando ye común atopar sauerkraut (col lleldada) y guacamole, según ciertos relishes. Ye posible que s'añader avocado o guacamole, piña.

Dalgunes de les verdures pueden presentase frites: pakores, aros de cebolla, etc. Les papes tostaes (pataques frites) son yá dende los empiezos de l'hamburguesa unu de los acompañamientos clásicos. Les cadenes de restoranes ufiertar nuna especie de sobre. Antes del advenimiento de l'hamburguesa les pataques frites sirvir en locales diversos como un aperitivo. Puede incluyise una cebolla frita, y en dellos casos el chili con carne, o unes xudíes pintes, unos tortiella chips.

L'hamburguesa toma un calter rexonal dependiendo de los condimentos que se-y añader, unu de los más frecuentes y populares dende los sos empiezos ye'l kétchup y la mostaza en mueyu. Puede atopase acompañada con mueyu Worcestershire (habitual nes lonchas de quesu de la cheeseburger). Con mueyos más locales como l'alioli, la salsa mil islles (thousand island dressing), sopa de cebolla, mayonesa, quesu fundíu (al estilu de Cheez Whiz), cole slaw, etc. En dellos países suel añader a l'hamburguesa un güevu fritu (xeneralmente sobre la carne) y la so preparación sirvir nuna especie de platu combináu acompañáu de cubertería.

Nutrición

El conteníu nutritivo de les hamburgueses depende de la so forma d'ellaboración y de los ingredientes emplegaos.

Dende un puntu de vista básicu l'hamburguesa apurre proteínes ( por cuenta del so conteníu predominantemente cárnico), y hidrato de carbonu que provienen del pan y del azucre que contién dalgunos de los aliños (que por regla xeneral correspuende al ketchup). El conteníu de grases depende fundamentalmente del tipu de carne emplegáu na so ellaboración. Por regla xeneral el conteníu de caloríes ye función del tipu d'hamburguesa, unu de los parámetros más importantes ye'l so tamañu (ye dicir el so pesu), a mayor tamañu, mayor númberu de caloríes. Por regla xeneral el tipu de carne ye importante, por casu les hamburgueses ellaboraes con carne de pavu o pollu xeneralmente tienen menos caloríes que les de carne de vacunu.^[18] Les cheeseburgers (hamburgueses con quesu) suelen ser más calóriques que les sos ellaboraciones similares ensin quesu. Los acompañamientos son frecuentemente una fonte de caloríes nel menú d'una hamburguesa, por casu un acompañamientu de pataques frites puede añader cerca d'unos 500 kCal al conteníu calórico d'una hamburguesa. Esti tipu de menús yá suel cubrir les necesidaes calóriques d'una persona media (que suel rondar ente los 1500 kCal y los 2500 kCal dependiendo de la so actividá diaria).^[19]

De la mesma forma'l conteníu de grases, les hamburgueses con tocín tienen más grasa qu'aquelles que nun la tener, de la mesma forma puede razonase col quesu nes cheeseburgers. Les hamburgueses con conteníos calóricos percima de les 1000 caloríes vinieron denominase "hamburgueses XXL". Los conteníos de sales de sodiu son importantes y en munchos casos desaconséyase tomar esti alimentu en persones con problemes de tensión arterial. En delles ocasiones los supermercaos suelen ufiertar la carne picao y envasada de tala forma que resulta fácil preparar (comida confort), sicasí resulta desaconsejable emplegar esti tipu de carne por cuenta de que nun ye fácil saber la so procedencia y menos la so calidá.^[18] De toes formes, investigóse que'l consumu enllargáu de carne de vacunu picada y frita pue ser orixe d'anticarcinomes que previenen el cáncer por cuenta de les sustancies residuales del acedu linoléico mientres el preparáu de la carne por aciu calentamientu.^[20]

Les corrientes actuales de la sociedá alrodiu de la «comida sana» faen pensar que daqué tien que camudar na composición de les hamburgueses. Lo cierto ye que l'hamburguesa, por sigo sola, ye un alimentu equilibrao, contién hidratos de carbonu, proteínes y vitamines, pero l'hamburguesa más común tien escesu de grases al envís d'ameyorar y potenciar el so sabor, cuantimás por cuenta del so orixe animal ye una fonte de colesterol de baxa densidá.^[21] La esmolición esiste nes dosis selmanales o mensuales, o n'alimentase casi puramente con esti productu. El númberu fayadizu d'hamburgueses nuna dieta equilibrada depende en gran midida del orixe de los sos ingredientes. Resulta aconseyable ellaborar l'hamburguesa en casa, con carne picao y escoyida pol consumidor d'una pieza entera na carnicería, que nun pasara tres el so picáu más d'unes hores (siempres na nevera).

Hixene y salú

L'hamburguesa común, preparada con carne picao o molida, presenta'l riesgu de tar frecuentemente contaminada con bacteries como la Escherichia coli causante del síndrome urémico hemolítico; esta dolencia puede afectar a los adultos pero ye particularmente grave (hasta mortal) nos neños, la xente inmunodeprimida y en vieyos. Ante esto aconseya la cocción más completa posible de les hamburgueses (la bacteria S c destrúyese cuando se superen los 70 °C mientres unos 5 minutos), n'otres pallabres: nun tienen de quedar zones crudes o rosadas nel interior de l'hamburguesa; entá más, desaconséyase dar de comer hamburgueses a los neños pequeños. Sicasí, l'escesu de cocción coles mesmes presenta otru problema pa la salú una y bones el consumu frecuente de carne con partes quemaes tamién ye nocivu.

Delles persones sustitúin la carne de xata o res por carne de pollu (ellaborada sol mesmu procedimientu) yá que alieguen qu'esta postrera tien menos riesgos (nun tiende a allugar la Escherichia coli) amás de que ye de bona dixestión. Sicasí, ye bonu esclariar que la carne de pollu sí puede allugar otra peligrosa bacteria: la Salmonella. Cabo pensar qu'en munchos casos la carne picao vese sometida a procesos oxidativos que modifiquen el so sabor faciendo que se ponga más rancia, pa evitar esto la industria d'alimentación suel incluyir antioxidantes en más o menos cantidá.

Según la OMS, l'hamburguesa (según otres formes de carne procesada como la salchiches y embutíos), aumenta'l riesgu de sufrir cáncer. N'efeutu, la OMS considera qu'esti tipu d'alimentu ye “carcinóxenu pa los humanos”.^[22]

Efeutos sobre'l mediu ambiente

Raza vacuna d'Angus, una de les más apreciaes ente los gourmets de les hamburgueses.

La producción de cualquier alimentu acaba afectando d'una forma o otra al mediu ambiente. Nel casu de l'hamburguesa la producción de carne necesario pa soportar la demanda de dellos países fai que la ganadería intensiva afecte de dalguna manera al mediu ambiente. Cabo pensar que producir un quilu d'hamburguesa de carne de vacunu consume 12 vegaes más agua que producir un quilu de pan, 64 vegaes más qu'un quilu de pataques y 86 vegaes más qu'un quilu de tomates.^[23] Ye dicir que producir carne abondo p'abastecer a les grandes compañíes distribuidores d'hamburgueses afecta de dalguna forma a la redolada. La proporcionalidad ente demanda y númberu de reses necesarios p'abastecer a les compañíes, fai que la ganadería vacuna seya bien estensa. Los problemes inherentes a la ganadería intensiva de vacunu multiplíquense a midida que crez el númberu de reses a tratar, problemes de consumu d'agua, devastación del terrén por aciu tratamientu de residuos, contaminación, etc. son problemes que surden de la producción vacuna.

Hamburguesa y sociedá

L'hamburguesa enraigonóse na sociedá norteamericana como un alimentu nacional y darréu haise globalizáu, debíu en parte a la espansión de les franquicies de cadenes de restoranes de comida rápida. L'hamburguesa cumple na actualidá un sieglu d'esistencia, y la so inicial popularidá xunto colos sos alderiques fixeron d'ella un alimentu polémico y adorao coles mesmes. Nos primeros meses de 2001 la editorial Houghton Miffin publica un llibru denomináu "Fast Food Nation" del periodista Eric Schlosser y abre un discutiniu reflexivu alrodiu de la comida rápida y la so producción en masa afecta a toa una nación.^[24]

Datos sociales

Unes cheeseburgers.

El consumu mundial d'hamburgueses ye abondo grande, y puede dicise qu'abre una páxina social dientro del mundu gastronómicu. Por casu, dalgunes de les cadenes de comida rápida como McDonald's llegaron a vender cerca de 12 hamburgueses per habitante en tol mundu, y en dellos países como EE. XX. cada norteamericanu come de media 3 hamburgueses a la selmana. L'empléu gastronómicu de l'hamburguesa ta tan estendíu per tol mundu que s'emplega como un indicador de la economía de los países nel llamáu «Índiz Big Mac», que ye una tabla de 120 países na que s'espón cuánto vale (en dólares) una hamburguesa en distintos llugares del mundu. D'esta forma dexa comparar el nivel de competitividá de la economía de cada país.

L'hamburguesa nos medios

J. Wellington Wimpy (Wimpy) unu de los amigos de Popeye que tien una avidez terrible poles hamburgueses. Wimpy faise amigu de Popeye nuna tira risible de 1931.

La popularidá de l'hamburguesa fai qu'apaeza en diversos medios y redolaes sociales diversos. Emplegóse na denominación de protonebuloses, tal que la denomada Hamburguesa de Gómez (n'inglés Gómez's Hamburger) pola so paecencia. Denominó batalles como la batalla de la Llomba de l'Hamburguesa.

Cómics y xuegos

L'hamburguesa faise bien popular ente los norteamericanos nel periodu de posguerra de la Primer Guerra Mundial,^[24] y una muestra d'ello ye l'apaición de personaxes de cómic como pue ser Popeye el marín qu'inxer espinaques pa ser fuerte. La primer apaición de Popeye foi'l 17 de xineru de 1929 como un personaxe secundariu de la tira risible de Y. C. Segar denomada Thimble Theater. Ente los personaxes qu'arrodien a Popeye alcuéntrase J. Wellington Wimpy (denomináu abreviadamente Wimpy y na versión española Pilón) que ye un amante de les hamburgueses, un personaxe qu'apaez como educáu y famión. Esti personaxe de la década de 1930 presenta l'hamburguesa a la mocedá de la dómina, como un alimentu sano. Creóse una cadena de restoranes de comida rápida denomada Wimpy's nel so honor. De la mesma forma, el personaxe de ficción Jughead Jones qu'apaez en Archie Comics y que foi creáu en 1941, apaez tamién como un apasionáu de la comida, cuantimás de les hamburgueses. El personaxe de dibuxos animaos Bob Esponxa tien como emplego ser cocineru de les hamburgueses especiales La cangreburger, y l'hamburguesa tien ciertu protagonismu en dalgunos de los capítulos. En xineru de 2011 estrenóse la serie de dibuxos animaos Bob's Burgers onde los protagonistes realicen les sos aventures en redol a una hamburguesería propiedá de Bob Belcher.

Cola mesma idea apaecen personaxes ficticios na cultura d'Estaos Xuníos, como pue ser Ronald McDonald, personaxe con disfraz de payasu escurríu por Willard Scott,^[25] qu'apaez nel añu 1963 per primer vegada nun programa de televisión. Otra de les apaiciones populares de l'hamburguesa tien llugar en Zap Comix #2, unu de los más famosos underground comix de finales de la década de 1960, nel que'l dibuxante Robert Crumb diseña un personaxe denomináu Hamburger Hi-Jinx.

Esisten ciertos xuegos d'ordenador como Burgertime ( バーガータイム) (Hora de les hamburgueses n'español) ye un xuegu de arcade que consiste n'ellaborar una hamburguesa y faer una repartu de la mesma baxu distintes situaciones. N'usa situación similar alcuéntrase Megamania. N'otros xuegos apaez l'hamburguesa rellacionada col premiu como ye'l Bad Duldes Vs. DragonNinja y Chameleon Twist 2.

Arte

Yá a finales de la década, el pop art inclúi a l'hamburguesa como elementu artísticu, apaeciendo n'obres d'Andy Warhol (Dual Hamburger) y Claes Oldenburg (Floor Burger), Mel Ramos (en 1965 el so Vinaburger) y más apocayá David LaChapelle (2002, Death by Hamburger).^[26]

Documentales y películes

Tres el polémicu llibru de Schlosser,^[24] apaecen documentales rellacionaes cola hamburguesa como ye Super Size Me, empobinada y protagonizada por Morgan Spurlock (2004), na que decide alimentase namái de comida de los restoranes McDonald's mientres un mes enteru. La película reabrió'l discutiniu sobre la calidá nutritiva de la comida rápida polo xeneral y de McDonald's en particular. Munchos nutricionistas cunten que la comida rápida puede formar parte d'una dieta equilibrada más diversa.

Nel mesmu añu estrénase la película Harold & Kumar Go to White Castle (Harold & Kumar Go to White Castle) ambientada na redolada de los restoranes White Castle. Darréu nel 2006, Fast Food Nation reflexa nun mundu de ficción, les intrigues y maquinaciones de la industria cárnica na frontera ente Estaos Xuníos y Méxicu, tando la obra basada nel llibru qu'apaeció en 2001 Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. Good Burger ye una película risible protagonizada por Kel Mitchell y Kenan Thompson, la película ta basada nun sketch de Tou eso y más y empobinada por Brian Robbins. Ye producida por Nickelodeon Movies. Nel sieglu XXI una serie de dibuxos animaos denomada Bob Esponxa amuesa al so personaxe habitual faciendo hamburgueses llamaes Cangreburger. El 18 de setiembre de 2009 estrenóse la película animada Agua d'hamburgueses, que la so película taba rellacionada coles hamburgueses, anque tamién tenía rellación con tolos alimentos polo xeneral. La película ta distribuyida por Columbia Pictures y ta basada nun popular llibru homónimu norteamericanu.

Ver tamién

• Baozi
• Big Mac
• Big King
• Cheeseburger
• Hamburguesa vexetal
• Historia de l'hamburguesa
• Índiz Big Mac
• Ficherute rusu
• Jack in the Box
• Salisbury steak
• Whopper

Bibliografía

• Flaire, Ruth: L'hamburguesa de Mamut. Historia de l'alimentación humano, Ediciones de la Torre, 2002.
• Edge, John T. (2005). Hamburgers & Fries: an American Story. G.P. Putnam's Sons. ISBN 0-399-15274-1.

Referencies

Enllaces esternos

• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Hamburguesa.
• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Hamburguesa.

Artículu de traducción automática a partir de "Hamburguesa" que necesita revisión. Quita l'avisu cuando tea correxíu.

• Datos: Q6663
• Multimedia: Hamburgers