| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Vista de les ruines. | |
| Llugar |
 Zimbabue |
| Criterios | Cultural: i, iii, vi |
| Referencia | 364 |
| Inscripción | 1986 (X Sesión) |
| Área | África |
 | |
El Gran Zimbabue ye'l nome dau a les ruines d'una antigua ciudá asitiada nel sur d'África, alcontrada no qu'anguaño ye Zimbabue. Esta ciudá foi'l centru d'una poderosa civilización conocida como l'Imperiu Monomotapa (o na so forma orixinal Munhumutapa) que tomaba zones de Zimbabue y Mozambique. Naquella dómina esta civilización llegó a comerciar con otres partes d'África al traviés de puertos como'l de Sofala, al sur del delta del ríu Zambeze.
El Gran Zimbabue ta consideráu como'l santuariu nacional del actual Zimbabue, onde se topó'l Páxaru de Zimbabue, el símbolu nacional del país. Anguaño ye un llugar arqueolóxicu de gran importancia.
Nome
Gran Zimbabue o "cases de piedra" ye'l nome dau al conxuntu de ruines y construcciones en piedra espardíes nun área d'unos 150 km² no que ye güei l'actual país de Zimbabue que, ello ye que ye asina nomáu por estes ruines. L'orixe de la pallabra Zimbabwe nun se conoz a ciencia cierta pero hai siquier tres teoríes al respeutu.
Na primer teoría, la pallabra Zimbabwe pue que refiérase a una forma curtia de ziimba remabwe o ziimba rebwe, que ye un términu shona (dialeutu: chiKaranga) que significa 'gran casa [construyida con bloques de] piedra'. Nel dialeutu karanga del idioma shona imba significa 'casa, edificiu' y ziimba o zimba quier dicir 'una casa o edificiu enorme'. La pallabra bwe o ibwe (en singular, mabwe en plural) significa nel dialeutu karanga '[un bloque de] piedra'. Poro, según esta interpretación la pallabra Zimbabwe claramente infierse que l'orixe de la pallabra referir a l'antigua ciudá del Gran Zimbabue que los sos enormes edificios taben construyíos de grandes bloques de piedra. El pueblu shona de llingua karanga atópase anguaño viviendo alredor de la zona del Gran Zimbabue no que ye l'actual provincia de Masvingo y sábese qu'habitaron esa rexón dende la dómina de la construcción de l'antigua ciudá.
La segunda teoría diz que la pallabra Zimbabwe ye una contraición de dzimba woye que quier dicir 'cases de veneración' nel dialeutu zezuru del idioma shona. Esti términu acútase xeneralmente pa les cases de los xefes o les sos tumbes. Coles mesmes, tien de faese notar que'l pueblu shona de llingua zezuru atópase tremáu a una distancia de 500 quilómetros en direición noreste de lo que ye'l complexu del Gran Zimbabue.
La tercer teoría afirma que la pallabra Zimbabwe procede del idioma shona cola forma dzimba dza mabwe que significa 'casa de piedra', lo que fadría referencia a les ruines del Gran Zimbabwe.
Descripción
Les estructures y edificios fueron construyíos ente'l sieglu XI y el XV, siendo abandonaos escontra 1450. Les ruines de lo que ye güei el Gran Zimbabue tán ente les más antigües y de más grande estructura alcontraes nel África Subsaḥariana. Nel so apoxéu, créese que'l Gran Zimbabue allugaba a unos 18.000 habitantes. Les ruines que sobrevivieron hasta los nuesos díes tán construyíes dafechu en piedra. Les ruines cubren una área de 7 km² a lo llargo d'una zona con un radiu de 160 a 320 km.
Les ruines pueden estremase en tres grupos arquiteutónicos distintos. Estos conócense colos nomes de Conxuntu de la llomba (Hill Complex), Conxuntu del valle (Valley Complex) y la famosa Gran cerca (Great Enclosure). Más de 300 estructures alcontráronse hasta'l momentu na Gran cerca. Los distintos tipu d'estructures pedreses que s'atoparon nel sitiu arqueolóxicu dan una idea del estatus social al que pertenecía la cortil. Les estructures más ellaboraes probablemente construyéronse pa los reis, que atopábense más alloñaes del centru de la ciudá. Créese qu'esto ye asina col enfotu de prevenir cayer na enfermedá del suañu.
Lo que los pocos datos esistentes suxuren ye que'l Gran Zimbabue foi tamién un importante centru comercial. Según los restos atopaos, la ciudá pudo formar parte d'una rede d'intercambios comerciales que pudo estendese hasta China. Restos d'alfarería chino, monedes de Arabia, oxetos de cristal tales como abalorios, y otres pieces foranes fueron escavaes na zona.
Naide sabe a ciencia cierta por qué abandonó esti llugar. Quiciabes pudo debese a seques, enfermedaes o inclusive a cencielles a que l'amenorgamientu del comerciu d'oru forzara a la población que vivía nel Gran Zimbabue a buscar meyores allugamientos.
Ye abondo fácil llegar a les ruines y percorreles yá que esisten dos senderos que xuben hasta elles. Ye de reseñar tamién que nel mediu de les ruines principales hai como una ermita d'adoración.
Alcuentru con Europa
Fueron los comerciantes portugueses los primeros europeos en visitar los restos de la ciudá antigua a empiezos del sieglu XVI.
En 1531, Vicente Pegáu, capitán del escuadrón portugués de Sofala dende 1531 a 1538, describió Zimbabue de la siguiente manera:
Ente les mines d'oru de les planícies del interior ente los ríos Limpopo y Zambeze hai una fortaleza construyida a base de piedres d'un enorme tamañu, y paez nun haber argamasa xuniéndoles... Esti edificiu ta casi arrodiáu per llombes, sobre les qu'hai otres paecencies, col mesmu tipu de piedra y ensin argamasa, y unu d'ellos ye una torre más alta de 12 braces. Los nativos del país llamen a estos edificios Symbaoe, lo qu'acordies col so idioma significa "palaciu".
En 1867 les ruines fueron redescubiertas por Adam Renders mientres realizaba un viaxe de cacería quien-y les amosó a Karl Mauch en 1871. Les ruines aportaron a bien conocíes por escritores ingleses dende la temporada que pasó en Zimbabue James Theodore Bent sol patrociniu de Cecil Rhodes.
Escavaciones arqueolóxiques
Bent, que la so esperiencia arqueolóxica habíase circunscrito a Grecia y Asia Menor, declaró nel so llibru The Ruined Cities of Mashonaland publicáu en 1891 que les ruines amosaben que los constructores fueren, bien los fenicios, o bien los árabes. Per otra parte Mauch favoreció la lleenda qu'afirmaba que los edificios fueron construyíos como un retruque del palaciu de la reina de Saba en Xerusalén.
Según otres teoríes siguíes por colonos blancos y académicos, productu de la visión eurocéntrica de la dómina, afirmaben que les edificaciones nun pudieren ser construyíes por xentes de raza negra sinón por dalgún pueblu mediterraneu o norteafricano. Nel sieglu XIX les cultures africanes yeren vistes poles potencies coloniales europees como desprovistes de too sustratu de civilización. La idea contraria, d'un Gran Zimbabue alzáu orixinalmente por dalguna cultura africana foi en contra de la visión racista d'antaño.
La primer escavación arqueolóxica verdaderamente científica llevar a cabu David Randall-MacIver ente 1905 y 1906. Escribió nel so llibru tituláu Medieval Rhodesia qu'había atopáu oxetos con un orixe eminentemente africanu. En 1929, Gertrude Caton-Thompson foi la primer arqueóloga que, de manera concluyente, aseveró qu'aquelles ruines fuera llevantaes por africanos.
Anguaño probóse, por aciu dataciones de radiocarbono, que los restos más antiguos remontar al sieglu XIII. Anguaño los arqueólogos tán d'alcuerdu en que probablemente'l constructores seríen de dalguna etnia de fala shona. Los lemba, una tribu de llingua shona qu'afirmen ser descendientes de los antiguos xudíos, y que viven a lo llargo de la frontera ente Zimbabue y Sudáfrica, reclamen el Gran Zimbabue y les otres ciudaes de piedra del este d'África como parte del so legáu. Ciertes carauterístiques de l'arquiteutura suaḥili na mariña este recuerden aquelles de Zimbabuesobremanera la gran torre.
Significáu políticu
A pesar de les evidencies, la llinia oficial siguida polos gobiernos coloniales de Rodesia tres el redescubrimientu de la ciudá en 1867 por Adam Renders, diba empuesta a negar l'autoría de tolos restos per parte d'africanos nativos y atribuyir los mesmos a hipotéticos visitantes de raza blanca.
Pa los grupos negros anticolonialistes, el Gran Zimbabue representó un símbolu importante de los llogros africanos. Reivindicar la mesma hestoria foi unu de los principales oxetivos de quien lluchaben pola independencia. Yá en 1979, el gobiernu de Zimbabue Rodesia incluyó per primer vegada una representación del Páxaru de Zimbabwe na bandera nacional. En 1980 el nuevu país independiente foi rebautizado n'honor a esti legáu, y el so famosu páxaru convertir en símbolu nacional, siendo tamién incluyíu na nueva bandera.
Ver tamién
Referencies
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Gran Zimbabue.
- Páxina del Patrimoniu de la Humanidá de la UNESCO
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q209217- Multimedia: Great Zimbabwe