 Gavà | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Cataluña | ||||
| Provincia | .svg.png.webp){kind=small} provincia de Barcelona | ||||
| Ámbitu funcional territorial | Ámbitu Metropolitanu de Barcelona | ||||
| Contorna | Baix Llobregat | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu de Cataluña | ||||
Alcaldesa de Gavá (es)  |
Gemma Badia Cequier (es) | ||||
| Nome oficial | Gavà (ca)[1] | ||||
| Nome llocal | Gavà (ca) | ||||
| Códigu postal |
08850 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°18′26″N 2°00′14″E / 41.307222222222°N 2.0038888888889°E | ||||
  Gavà Gavà (España)  | |||||
| Superficie | 30.76 km² | ||||
| Altitú | 9 m[2] | ||||
| Llenda con | Sant Climent de Llobregat, Viladecans, Castelldefels, Sitges y Begues | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
47 593 hab. (2023) - 22 876 homes (2019) - 23 895 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
100% de Baix Llobregat 100% de Ámbitu Metropolitanu de Barcelona 0.83% de provincia de Barcelona 0.61% de Cataluña 0.1% de España | ||||
| Densidá | 1547,24 hab/km² | ||||
| Viviendes | 37 (1553) | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | Olocau | ||||
| gavaciutat.cat | |||||
 | |||||
.svg.png.webp)
Gavà ye un conceyu de la comarca del Baix Llobregat, provincia de Barcelona, na comunidá autónoma de Cataluña.
Xeografía
Gavà ta asitiada a 25,569 km per carretera de Barcelona[3] y a 14 km del Aeropuertu d'El Prat.[4] Ocupa un territoriu de 30,76 km².[5]
Les condiciones meteorolóxiques de la sablera de Gavà, con más de 3.500 hores de sol al añu, faen que cada branu más de 2 millones de bañistas visiten la zona marítima de Gavà.[6]
| Temperatura medio (°C) | Temperatura de l'agua (°C) |
|---|---|
| Primavera: 15,2 | Mínima de febreru: 12,7 |
| Branu: 24 | Máxima de xunetu: 25,7 |
| Seronda: 18,5 | Media añal: 18,6 |
| Iviernu: 11,2 |
Accesos
A esta ciudá puede llegase al traviés de l'autopista C-32 (enantes llamada A-16), la carretera comarcal C-245 o la C-31 (autovía de Castelldefels). La ciudá cunta con una estación de tren (RENFE), de la llinia 2 de cercaníes y servicios d'autobuses qu'enllacen con Barcelona (L80, L81, L82, L85), con Sant Boi de Llobregat (L96), col aeropuertu del Prat (L99) y pasen por otres llocalidá vecines como Viladecans, Sant Boi de Llobregat, El Prat de Llobregat, L'Hospitalet de Llobregat, Begues y Castelldefels (Castelldefels pela parte de la sentiu tamién tien accesu)
Historia
Prehistoria
Los primeros pobladores del términu municipal de Gavà de los que se tien constancia, vivieron na zona de Can Tintorer hai 6000 años, na dómina neolítica. Delles muertes arqueolóxiques atestigüen una ocupación dende la prehistoria.
Del neolíticu, fase de la prehistoria na que l'home afaya los medios pa controlar y desenvolver les sos propies fontes de subsistencia, daten les mines prehistóriques de Gavà-Can Tintorer que constitúin el conxuntu mineru con galeríes más antiguu d'Europa. Empezar a escavar hai aproximao 6000 años y la so esplotación enllargóse más de 1000 años. L'únicu oxetivu d'esta enorme esplotación minera yera la estracción d'un mineral de color verde, la Variscita, que s'usaba cola cuenta d'iguar xoyes.
Edá antigua
El territoriu del términu municipal de Gavà tuvo esplotáu tamién polos íberos que moraben en poblaos como'l Turó del Calamot, mui cerca del nucleu urbanu actual. La llegada de la dominación romana alteria esta situación, de manera que gradualmente la población pasa a morar principalmente alredor de les villes como la de Can Valls del Racó o la de Sant Pere de Gavà, que taba allugada nel centru históricu del actual conceyu. La intensa actividá comercial reflexar en testimonios como los barcos fundíos nes Sorres de Gavà, un llugar que fai dos mil años yera una importante área de anclaje. Nel Muséu de Gavà pueden vese diversos oxetos atopaos nesti xacimientu como ánfores, mármoles, metales según un cascu y una reproducción d'un cascu etruscu del sieglu V e.C.
Edá Media
Rematáu'l dominiu romanu y dempués de la dominación de los visigodos, el territoriu foi frontera ente Al-Ándalus y l'Imperiu Franco. El nome de Gavà apaez per primer vegada nun documentu l'añu 1002. Mientres la Edá Media asistimos a la nacencia de les estructures feudales, que perduraron hasta la Edá Moderna. El territoriu entamar a partir del términu municipal de Eramprunyà, presidíu pol castiellu del mesmu nome, de que la so esistencia tener constancia dende'l sieglu X. El castiellu de Eramprunyà apoderaba un vastu territoriu integráu polos actuales términos municipales de Gavà, Castelldefels, Viladecans, Sant Climent de Llobregat, Sant Boi de Llobregat y Begues. Propiedá de la familia condal, nel sieglu XIV, el términu de Eramprunyà pasó a manes de los March, familia de caballeros y poetes y señores del castiellu hasta'l sieglu XVI, dómina na que'l castiellu yá taba en decadencia.
Edá Moderna
A partir de la segunda metá del sieglu XVIII, y con una economía basada na agricultura, Gavà tuvo una crecedera demográfico y económico frutu de la desecación de les tierres del delta pa convertiles en tierres de cultivu. Amodo consolídase'l nucleu de población de Gavà alredor de la parroquia de Sant Pere, que taba allugada nel mesmu solar que l'actual. La estructura de cais sobrevivieron en gran midida y quedaron testimonios d'esa dómina como Can Lluc, actual sede del Muséu, la Casa Gran o la Rectoría. Na zona de monte del términu municipal esistía una población esvalixada en masíes, munches de les cuales inda caltener.
El cultivu del espárragu, productu emblemáticu que dio nome a la Feria d'Espárragos de proyeición nacional), de la viña, ceberes y frutales y la ganadería de cabres y oveyes na zona del monte y nes tierres más llanes, foi mientres sieglos les actividaes principales. Esta situación empieza a camudar nos entamos del sieglu XX, amestáu al desenvolvimientu de Barcelona y la llegada del ferrocarril a finales del sieglu XIX y l'economía gavanense empieza a sofitase na industria, actividá económica principal na actualidá xunto col sector servicios. El comerciu ye unu de los sectores más dinámicos y nos últimos años esperimentó una importante crecedera y convirtióse nun verdaderu dinamizador de la vida ciudadana.
Los tresformamientos económicu y social que s'empecipiaron nos primeros años del sieglu XX empiecen a dibuxar el nucleu urbanu tal que lu conocemos na actualidá. Apaecen les primeres industries (La Electra del Llobregat, Compañía Roca Radiadors, Serra i Balet, Sociedá Xeneral d'Hules...) y los primeros equipamientos privaos y públicos d'importancia, como'l parque del American Lake o'l colexu Salvador Lluch. Esperiméntase'l primera y más notable crecedera demográfica, que se va traducir na construcción de nuevos barrios y na apaición de servicios modernos, como los tresportes y l'allumáu públicu, les primeres escueles, el cine, el teléfonu o los mercaos municipales.g
Col reestablecimientu de la democracia actívase la recuperación del territoriu pal usu ciudadanu, constrúyense los grandes equipamientos públicos, les infraestructures básiques, modernízase la rede de comunicaciones, inaugúrense nuevos espacios pal ociu, crez el asociacionismo, el númberu d'actividaes y propuestes ciudadanes y recupérense les tradiciones autóctones. Anguaño l'actividá principal de los sos habitantes ye la industria, el comerciu y el sector servicios.
El pueblu
Casco urbanu
Nel cascu urbanu de Gavà, cabo destacar les Mines prehistóriques de Gavà-Can Tintorer, de 5500 años d'antigüedá. Edificios como la Torre Lluc (sieglu XVIII), güei Muséu de la ciudá, col Xardín Botánicu del Muséu de Gavà, o la Casa Gran (sieglu XVII), que ye un equipamientu pa mozos, tán enclavaos nel centru históricu, parte del cual dispón d'una zona piatonal (l'Illa de Vianants), conxuntu de cais de gran dinamismu comercial y alcuentru. Tamién destaca'l so Rambla, de finales del sieglu XIX y el Parque Municipal de la Torre Lluc. Amás de los barrios del cascu urbanu (como'l popular barriu de Colomeres), en Gavà esisten los barrios de Gavà Mar, Ausiàs Marc, Can Tries, la Sentiu, Ca n'Espinòs, Can Tintorer, Mas Bruguers, Les Bòbiles, Àngela Roca, La Barceloneta y Diagonal-Balmes.
Zona mariniega y parque agrariu
Los cuatro quilómetros de la mariña marítima y les sos aproximao 3.500 hores de sol al añu son unu de los sos principales curiosos turísticos del términu municipal. La zona mariniega tamién dispón d'una pineda de 400 metros d'anchu que llega hasta la primer llinia de mar. Na zona mariniega allúgase'l barriu de Gavà Mar. Ente la mariña y el cascu urbanu tán los campos de regadío, enclavaos na zona del conceyu perteneciente al Delta del Llobregat.
Zona de monte
Gavà tamién esfruta d'una importante zona de monte. En concretu, una tercer parte del conceyu pertenez al Parque Natural de Garraf. La zona de Bruguers, a 3 quilómetros del cascu urbanu y a 254 metros d'altitú, onde s'atopen la ermita de la Mare de Déu, orixinaria del sieglu XII, y les ruines del castiellu de Eramprunyà, documentáu yá nel sieglu X, según restoranes de monte. Na zona de monte destaca la Sentiu, barriu y paraxa singular con caminos forestales bien curiosos, masías y una zona d'ociu que cunta con restorán.
Economía
La so economía principal ye la de servicios, siguida de la industria. Inda caltién actividá agrícola na zona denomada de les Sorres, que se reflexa cada añu na Feria del Espárragu de Gavà, productu de la tierra de gran calidá.
Alministración
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Antonio Rodríguez Aznar |  PSC |
| 1983-1987 | Antonio Rdguez / Dídac Pestaña | PSC |
| 1987-1991 | Dídac Pestaña Rodríguez | PSC |
| 1991-1995 | Dídac Pestaña Rodríguez | PSC |
| 1995-1999 | Dídac Pestaña Rodríguez | PSC |
| 1999-2003 | Dídac Pestaña Rodríguez | PSC |
| 2003-2007 | Dídac Pestaña /Joaquim Balsera | PSC |
| 2007-2011 | Joaquim Balsera | PSC |
| 2011-2015 | Joaquim Balsera / Raquel Sánchez Jiménez | PSC |
| 2015-2019 | Raquel Sánchez Jiménez | PSC |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Votos por partíos
Esta tabla amuesa toles resultaos de les eleiciones municipales na llocalidá dende la vuelta de la democracia y de los partíos políticos que tuvieron representación nel Conceyu, como pocu, en 1 llexislatura.
| Partíu políticu | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PSC | 33,03% | 54,89% | 56,00% | 60,72% | 58,52% | 59,03% | 50,37% | 48,19% | 35,13% | 30,65% |
| PP | - | 11,25% | 6,43% | 8,15% | 13,55% | 12,52% | 13,67% | 14,25% | 18,68% | 8,26% |
| IX | - | - | - | - | - | 5,75% | 9,48% | - | - | - |
| CIU | 14,11% | 17,22% | 20,14% | 18,64% | 13,51% | 11,37% | 9,22% | 7,42% | 13,97% | 6,93% |
| ERC | 6,24% | 3,30% | - | - | 3,72% | 4,89% | 7,94% | 10,31% | 7,50% | 12,14% |
| UCD | 12,59% | 1,00% | 5,17% | 2,26% | - | - | - | - | - | - |
| ICV | 28,21% | 6,28% | 6,80% | 7,47% | 8,61% | 4,81% | - | - | - | - |
| IEV-IG-EPM | - | - | - | - | - | - | 6,79% | - | - | - |
| PCC | - | 5,65% | - | - | - | - | - | - | - | - |
| ICV-EUiA | - | - | - | - | - | - | - | 10,21% | 8,23% | - |
| C's-Ciutadans | - | - | - | - | - | - | - | 5,59% | 5,36% | 14,65% |
| GSSP | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 10,01% |
| Otros | 5,45% | 1,00% | 4,47% | 1,96% | 0,97% | - | 1,21% | - | 5,96% | - |
NOTES:
- Los caxellos coloriaos de mariellu indiquen el partíu con más votos nes eleiciones y la negrina indica un númberu de votos igual o superior al 50%
- ICV: Antes de 1995, solo presentós'IC, y en 1979 y 1983 los datos correspuenden al PSUC.
- PP: Antes de 1991 los datos del PP son los d'AP, y antes de la fundación d'esta, son la suma de los partíos que lu fundaron.
- UCD: En 1979 presentóse la coalición CC-UCD, y en 1983, 1987 y 1991 presentóse la "socesora" de UCD, el CDS.
| Partíu políticu | Europees 1999 |
Parlament 1999 |
Congresu 2000 |
Parlament 2003 |
Congresu 2004 |
Europees 2004 |
Parlament 2006 |
Congresu 2008 |
Europees 2009 |
Parlament 2010 |
Congresu 2011 |
Parlament 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PSC | 52,47% | 51,71% | 45,93% | 43,33% | 51,33% | 54,97% | 35,57% | 53,45% | 47,34% | 23,61% | 32,19% | 20,40% |
| PP | 18,00% | 10,73% | 24,65% | 14,08% | 17,29% | 20,21% | 12,77% | 19,43% | 21,31% | 15,21% | 25,15% | 15,24% |
| ICV-EUiA | 7,57% | 4,68% | 6,23% | 7,33% | 5,69% | 5,70% | 8,24% | 3,99% | 4,40% | 6,92% | 8,23% | 10,42% |
| CIU | 15,69% | 26,92% | 17,68% | 22,23% | 13,88% | 10,06% | 24,75% | 13,80% | 13,93% | 32,39% | 20,78% | 20,51% |
| ERC | 3,32% | 4,69% | 2,67% | 10,41% | 8,89% | 6,48% | 9,06% | 4,44% | 4,98% | 4,69% | 4,25% | 9,15% |
| C's-Ciutadans | 4,95% | 1,52% | 1,11% | 6,32% | 13,79% | |||||||
| Otros | 2,95% | 1,27% | 2,84% | 2,62% | 2,92% | 2,58% | 4,66% | 3,37% | 6,93% | 10,86% | 9,40% | 10,49% |
Demografía
Gavà tenía 46.266 habitantes en xineru de 2016 según l'Idescat[5]
| 1900 | 1930 | 1960 | 1970 | 1981 | 1990 | 2007 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1,825 | 5,054 | 15,725 | 24,213 | 33,456 | 35,990 | 44,678 | 46,383 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: Idescat) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Gráficu demográficu de Gavà ente 1717 y 2010
Ciudaes hermaniaes
- Olocau, na Comunidá Valenciana, provincia de Valencia, España.
Gleibat el Fula, (Sáḥara Occidental).
Llugares d'interés
La visita a les ruines del castiellu de Eramprunyá y a la ermita de San Miguel, com amplies vistes del Delta del Llobregat y parte del Garraf, constitúi un testimoniu únicu del pasáu medieval del conceyu. Una visita que puede combinase cola de la ermita de Bruguers, asitiada al pie del montículo que preside l'antiguu castiellu medieval.
- Escueles ya institutos públicos de Gavà:
- Escuela Marcel·lí Moragas, **
Escuela Jacme March, ** Escuela Eramprunyá, ** Escuela Joan Salamero, ** Escuela Salvador Lluch, ** Institutu Bruguers, ** Institutu Calamot.
- Escueles ya institutos alcordaos de Gavà:
- Sagrada Familia Gavà, **
Immaculada Concepción (Agustinas Misioneres), ** Escuela ya institutu Santu Ángel, ** Escuela y instituto San Pedro, ** Escuela ya institutu Sagráu Corazón.
Fiestes
- Fiesta Mayor de branu - Por San Pedro el 29 de xunu. Tien una duración de cinco díes.
- Fiesta Mayor d'iviernu - Per San Nicasio el 14 d'avientu.
- Feria de los Espárragos - Del 30 d'abril al 1 de mayu de 2016. Ye un concursu onde los pageses realicen obres utilizando distintos tipos de verdures, yá sían cuadros o figures.
Asociaciones y centros culturales destacaos
- Agrupación Astronómica de Gavà (AAG)
- Amics de la Dansa
- Amics del Teatre
- Amics Plaques de Cava de Gavà
- Associació de Veïns i Veïnes Diagonal Bòbiles
- Associació de Veïns i Cultural Ausiàs March
- Casa d'Andalucía
- Casa d'Aragón
- Casa de València
- Cine-Club Ciutat de Gavà
- Club Basquet Gavà
- Club Handbol Gavà
- Club Béisbol i Softbol Gavà
- Club Atletisme Gavà
- Club Voleibol Gavà
- Cor de Cambra Tornaveu
- Coral La Igualtat
- Coral Sellarès
- El Centre l'Ateneu Gavanenc
- Esbart Brugués de Gavà (danza catalana)
- Esglesia Cristiana Internacional (esglesia evanxélica)
- Esglesia La Vinya (esglesia Evanxélica)
- Esglesia Evanxélica (Colomeras)
- Fundació Hervás Amezcua
- Gavà flama i caliu de la Sardana
- Gavà Triatló
- Xardín Botánicu del Muséu de Gavà
- les Nits de L'Art
- Club Escacs Gavà
- Xunió Muntanyenca Eramprunyà (UME)
- Horts de Lleure de Gavà
- Castellers de Gavà
Tresporte
Ferrocarril
Bus (MOHN S.L.)
- L80 (Gavà - Barcelona plaza España)
- L81 (Gavà - Barcelona plaza España)
- L82 (Gavà - L'Hospitalet de llobregat)
- L85 (Gavà - L'Hospitalet de llobregat)
- L95 (Gavà - Barcelona)
- L96 (Castelldefels - Sant Boi de Llobregat)
- L97 (Castelldefels - Barcelona diagonal)
- L99 (Castelldefels - Aeropuertu T1)
- 902 (Gavà - Begues)
- GA1 (Percorríu por Gavà)
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: http://www.idescat.cat/pub/?id=aec&n=925&t=2016.
- ↑ «Búsqueda: distancia ente Gavà y Barcelona, España» (castellanu). Consultáu'l 11 de xunu de 2017.
- ↑ «Búsqueda: distancia ente gavá y Barcelona, El Prat de Llobregat, España» (castellanu). Consultáu'l 11 de xunu de 2017.
- 1 2 «Idescat. 080898 Gavà» (catalán). Consultáu'l 11 de xunu de 2017.
- ↑ «http://www.gavaciutat.cat - Conoz la ciudá» (5 de xunetu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de xunetu de 2013. Consultáu'l 11 de xunu de 2017.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Gavà.
| Control d'autoridaes |
|---|
