Francesco Crispi
diputáu del Reinu d'Italia

16 xunu 1900 - 18 ochobre 1904
Eleiciones: 21st Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

5 abril 1897 - 17 mayu 1900
Eleiciones: 20th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

10 xunu 1895 - 2 marzu 1897
Eleiciones: 19th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
primer ministru del Reinu d'Italia

15 avientu 1893 - 10 marzu 1896
Giovanni Giolitti - Antonio Starabba (es) Traducir
ministru del Interior del Reinu d'Italia

15 avientu 1893 - 10 marzu 1896
Giovanni Giolitti - Antonio Starabba (es) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

23 payares 1892 - 8 mayu 1895
Eleiciones: 18th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

10 avientu 1890 - 27 setiembre 1892
Eleiciones: 17th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
primer ministru del Reinu d'Italia

29 xunetu 1887 - 6 febreru 1891
Agostino Depretis - Antonio Starabba (es) Traducir
ministru d'Asuntos Esteriores del Reinu d'Italia

29 xunetu 1887 - 6 febreru 1891
Agostino Depretis - Antonio Starabba (es) Traducir
ministru del Interior del Reinu d'Italia

4 abril 1887 - 6 febreru 1891
Agostino Depretis - Giovanni Nicotera
diputáu del Reinu d'Italia

10 xunu 1886 - 22 ochobre 1890
Eleiciones: 16th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

22 payares 1882 - 27 abril 1886
Eleiciones: 15th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

26 mayu 1880 - 2 ochobre 1882
Eleiciones: 14th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
ministru del Interior del Reinu d'Italia

26 avientu 1877 - 7 marzu 1878
Giovanni Nicotera - Agostino Depretis
Presidente de la Cámara de Diputaos del Reinu d'Italia

26 payares 1876 - 26 avientu 1877 - Benedetto Cairoli
diputáu del Reinu d'Italia

20 payares 1876 - 2 mayu 1880
Eleiciones: 13th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

23 payares 1874 - 3 ochobre 1876
Eleiciones: 12th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

5 avientu 1870 - 20 setiembre 1874
Eleiciones: 11th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

22 marzu 1867 - 2 payares 1870
Eleiciones: 10th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

18 payares 1865 - 13 febreru 1867
Eleiciones: 9th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
diputáu del Reinu d'Italia

18 febreru 1861 - 7 setiembre 1865
Eleiciones: 8th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Traducir
Vida
Nacimientu Ribera (es) Traducir[1], 4 d'ochobre de 1818[2]
Nacionalidá Bandera d'Italia Reinu d'Italia  (17 marzu 1861 -  11 agostu 1901)
Muerte Nápoles[1], 11 d'agostu de 1901[3] (82 años)
Sepultura San Domenico, Palermo (en) Traducir
Familia
Casáu con Rosalia Montmasson
Estudios
Estudios Universidá de Palermo
Nivel d'estudios laurea (en) Traducir
Llingües falaes italianu[4]
Oficiu políticu, diplomáticu, abogáu
Premios
Serviciu militar
Lluchó en Expedición de los Mil (es) Traducir
Creencies
Partíu políticu Izquierda histórica (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Francesco Crispi (4 d'ochobre de 1818, Ribera (es) Traducir  11 d'agostu de 1901, Nápoles) foi un estadista italianu qu'aportó a Presidente del Conseyu de Ministros italianu nos periodos del 7 d'agostu de 1887 - 6 de febreru de 1891 y 15 d'avientu de 1893 - 14 de xunu de 1896

Orixe

La familia de Crispi yera orixinaria de la pequeña comunidá agrícola de Palazzo Adriano, allugada nel suroeste de Sicilia. Francesco nació en Ribera y foi bautizáu conforme al ritu bizantín.

Primeros años

En 1846 empezó a trabayar como abogáu en Nápoles. El 12 de xineru de 1848 col españíu de la revolución siciliana en Palermo entainar a llegar a la islla y tomó parte activa de la insurrección. Dempués de la restauración del gobiernu borbón el 15 de mayu de 1849 foi escluyíu de los beneficios de l'amnistía y viose obligáu a abellugase n'El Piamonte.

N'El Piamonte intentó, en devanéu, llograr un emplegu como secretariu comunal de Verolengo, pero ante'l fracasu viose obligáu a trabayar como periodista. Implicáu na combalechadura mazziniana de Milán del 6 de febreru de 1853, foi espulsáu d'El Piamonte y se exilió en Malta y en París. Espulsáu tamién de Francia, algamó a Mazzini en Londres, onde siguió coles combalechadures pa llograr convertir a Italia nuna República xunida.

El 15 de xunu de 1859 tornó a Italia dempués de publicar una carta na cual oponíase a l'ampliación d'El Piamonte como reinu, declarándose partidariu d'un estáu italianu xuníu y republicanu. Esi mesmu añu percorrió dos veces de incógnito delles ciudaes sicilianes, preparando la insurrección de 1860.

La Espedición de los Mil

Cuándo tornó a Xénova, entamó xunto a Bertani, Bixio, Medici y Garibaldi la Espedición de los Mil y, con una estrataxema convenció a Garibaldi por que la espedición tuviera llugar el 5 de mayu de 1860. Dempués del desembarcu de Marsala el día 11 y en Salemi el 13, Garibaldi foi proclamáu dictador de Sicilia coles pallabres en boga «Italia y Victor Manuel».

Dempués de tomar de Palermo, Crispi foi nomáu Ministru del Interior y de les finances del gobiernu sicilianu provisional, pero foi puestu obligáu a dimitir polos contrastes ente les polítiques de Garibaldi y les de los emisarios de Cavour sobre la cuestión de la inmediata adhesión al Reinu d'Italia. Nomáu secretariu de Garibaldi, Crispi llogra la dimisión d'Agostino Depretis, al cual Garibaldi nomara dictador, y hubiera de xuru permanecíu ronciegu a les posiciones de Cavour en Nápoles, onde se nomara a Garibaldi Ministru del Esterior, si la llegada de les tropes oficiales italianes nun haber amestáu al Reinu de les Dos Sicilies a Italia y forzáu el retiru de Garibaldi en Caprera y por consiguiente la dimisión del mesmu Crispi.

Parllamentu y Gobiernu

En 1861 llogró la so candidatura pola estrema esquierda a la cámara de diputaos nel Colexu de Palermo, pero foi derrotáu. Por suerte, un queríu amigu sicilianu, el republicanu Vincenzo Favara, presentara la so candidatura nel Colexu de Castelvetrano onde Crispi, anque siendo desconocíu pa la mayoría, resultó vencedor gracies a una impecable campaña realizada pol so gran eleutor”, quien tamién entamó una recaldación de fondos pa consentir al neo-diputáu, que naquél entós pasaba por graves restricciones económiques pa poder asistir a Turín a la inauguración del Parllamentu.

Na Cámara, Crispi adquirió fama de ser unu de los miembros más combativos y renuentes del partíu republicanu. En 1864, sicasí, volvióse monárquicu, pronunciando la histórica frase, repitida pocu dempués na so correspondencia con Mazzini:

La monarquía xúnenos, la república estrémanos.

En 1866 tornó a la propuesta d'entrar al gobiernu de Bettino Ricasoli y en 1867 se les ingenió pa torgar la invasión a los Estaos Pontificios per parte de los siguidores de Garibaldi, previendo la ocupación francesa de Roma y el consecuente fracasu de Mentana. Utilizando'l mesmu métodu que poco dempués utilizaría Felice Cavallotti contra'l mesmu Crispi, provocó'l violentu baturiciu, conocida como'l affare Lobbia, cola cual bastantes diputaos de l'ala conservadora fueron acusaos de corrupción, ensin qu'hubiera un soporte probatorio consistente pa sostener tal acusación.

Al españíu de la Guerra Franco Prusiana de 1870 se les ingenió pa torgar l'anunciada alianza d'Italia con Francia y pa tresferir a Roma el gobiernu de Giovanni Lanza.

La muerte de Rattazzi en 1873 motivó a los partidarios de Crispi pa impulsar la so candidatura como dirixente de la Izquierda, pero Crispi, con mires d'asegurar la Corona, sostuvo, sicasí, la eleición d'Agostino Depretis.

Dempués de llegar al poder de la Izquierda en payares de 1876 foi electu Presidente de la Cámara. Na seronda de 1877 dirixir a Londres, París y Berlín pa una misión secreta, teniendo la oportunidá d'establecer rellaciones personales con Gladstone, Granville y otros estadistes ingleses, pero sobremanera col canciller alemán Bismarck.

N'avientu de 1877 tomó'l cargu de Giovanni Nicotera como Ministru del Interior del gobiernu de Depretis, y el so curtiu periodu nel cargu (70 díes) tuvo carauterizáu por una serie d'importantes sucesos. El 9 de xineru de 1878 la muerte de Victor Manuel II y l'asunción al tronu de Humberto dieron oportunidá a Crispi de garantizar el formal establecimientu d'una monarquía unitaria al traviés de la llegada del nuevu Rei que se llamaría Humberto I d'Italia, en cuenta de Humberto IV de Saboya. Los réfugos de Victor Manuel fueron soterraos nel Panteón de Roma en cuenta de ser tresferíes al mausoléu de Savoya asitiáu en Superga. El 9 de febreru de 1879 la muerte del Pio IX foi siguida pol primer cónclave realizáu dempués de la unificación d'Italia.

Crispi, cola ayuda del cardenal Pecci, que nel intre se convertiría nel papa Lleón XIII, persuadió al Sacru Colexu de tener el cónclave en Roma pa da-y llexitimidá como capital. Prorrogando la duración de la llexislatura cola medrana de que la solemnidá del eventu pudiera ser alteriada.

Escándalu per bigamia

Les cualidaes d'estadista demostraes nesta ocasión fueron insuficientes pa detener la folada d'indignación de los oponentes de Crispi en rellación con una acusación sobre bigamia. Cuando él volvióse a casar, una muyer cola que se casara en 1853 permanecía viva. Pero una corte declaró que'l matrimoniu de Crispi en 1853 en Malta yera inválidu porque una muyer cola que s'había casáu antes tamién taba viva. Pal tiempu del so tercer matrimoniu, la so primer esposa yá finara y como'l contraíu cola segunda fuera declaráu judicialmente inválidu, el so tercer matrimoniu yera conforme a derechu y nun cayía en bigamia. Pero comoquier, foi obligáu a dimitir del cargu.

Por nueve años la carrera política de Crispi sufrió una tarrecible cayida, pero en 1887 tornó al mediu políticu como Ministru del Interior del gobiernu de Depretis, pero al morrer ésti en xunetu del mesmu añu, Crispi volvió asumir el cargu de Primer Ministru.

Primer mandatu

Unu de los sos primeros actos como xefe del gobiernu foi visitar a Bismarck, al que deseyaba consultar avera del funcionamientu de la Triple Alianza. Basando la so política esterna en tal alianza, complementada pol tratáu naval realizáu col Reinu Xuníu (el llamáu naval entente), axustáu pol so predecesor, el conde Nicolis de Robilant. Crispi asumió un comportamientu resueltu nes rellaciones con Francia, atayando les llargues ya infructuoses negociaciones sobre un tratáu comercial francu-italianu, y tornando a la invitación francesa pa entamar un pabellón italianu na gran esposición internacional realizada en París en 1889.

En política interna Crispi completó l'adopción de los códigos sanitariu y comercial y reformó l'alministración de xusticia. Abandonáu polos sos propios aliaos del Partito Radical, Crispi gobernó col sofitu de la Derecha hasta que'l 31 de xineru de 1891 una desdexada alusión a un supuestu comportamientu servil del partíu conservador nes rellaciones coles potencies estranxeres llevó a la cayida del so propiu gobiernu en 1891.

Regresu al gobiernu y segundu mandatu

N'avientu de 1893 la incapacidá del gobiernu de Giolitti pa restablecer l'orde públicu en Sicilia (Fasci sicilianos) y en Lunigiana, tuvo de resultes el pidimientu de la opinión pública de la torna de Crispi al poder. Dempués d'haber reasumido el cargu de Primer Ministru reprimió con fuercia les insurrecciones, quedando'l movimientu nun estáu de persecución, arrestando non yá a los líderes del movimientu, sinón a mases de probes granxeros, estudiantes, profesionales y simpatizantes, ya inclusive a los sospechosos d'haber simpatizado en dalgún momentu colos fasci, progresistes, demócrates, republicanos y anarquistes, en munchos casos ensin evidencia dalguna. Dempués de la declaración d'estáu d'esceición, les condenes empezaron a cayer sobre inocentes ciudadanos. Munchos agitadores cayeron namái por glayar coses como «Viva l'anarquía» o «embaxo'l Rei». En Palermo, n'abril y mayu de 1894, los xuicios contra'l comité central de los fasci tuvieron llugar y foi lo últimu que marcaría la muerte del gloriosu movimientu de los Fasci Siciliani. Crispi tamién sofitó enérxicamente les midíes correutives adoptaes pol Ministru de Finances, Sidney Sonnino, pa salvar les finances públiques del Estáu, duramente estropiaes pola crisis de 1892-1893.

La determinación de Crispi na represión de los movimientos populares, y el refugu d'abandonar la colonia d'Eritrea o la Triple Alianza, que refugaba'l mesmu Sonnino, causaron una rotura col líder radical Felice Cavallotti, que atacar con una despiadada campaña de bilordiu. Un fracasáu atentáu sufiertu por obra d'un anarquista llevó a una momentanea tregua, pero los ataques de Cavallotti tornaron más aspros que nunca. Con too y con eso, nes eleiciones xenerales de 1895 Crispi llogró una amplia ventaya, pero un añu dempués, la humillante derrota na Batalla de Adua n'Etiopía provocó la so dimisión.

El socesivu gobiernu d'Antonio Starabba dio creitu a les acusaciones de Cavallotti, y, a la fin de 1897 les autoridaes xudiciales apelaron a la cámara'l permisu pa poder proceder contra Crispi cola acusación d'arriquecimientu ilícitu. Una comisión parllamentaria encargada de les investigaciones, estableció solamente que Crispi, al asumir el so encargu en 1893, atopó'l fondu pa servicios secretos vacíu, y viose obligáu a tomar dineru d'un bancu estatal pa dotalo, préstamu que sería restituyíu con pagos mensuales garantizaes pol Fiscu.

La comisión, considerando esti procedimientu irregular, propunxo a la Cámara, que aceptó, un votu de censura, pero refugó autorizar que se siga un procesu. Crispi dimitió del cargu parllamentariu, pero foi reelecto por aclamación popular n'abril de 1898 nel colexu de Palermo. Per dellos años participó solo marginalmente na vida política, sobremanera por causa de una ceguera parcial. Una esitosa intervención quirúrxica restituyó-y la vista en xunu de 1900, y, sicasí que tenía entós 81 años, retomó en bona midida l'actividá. Llueu, sicasí, la so salú empioró irreversiblemente, hasta la muerte, que-y llegó'l 12 d'agostu de 1903.

Mandáu

La importancia de Crispi na vida política italiana nun foi tantu poles munches reformes realizaes na alministración pol presidida, sinón pol so fuerte patriotismu, el so fuerte y brengosa personalidá, y la so capacidá pa gobernar a los sos conciudadanos cola constante tensión qu'había naquella dómina. En política esterna contribuyó de forma importante en llevantar el prestíu d'Italia, destruyendo la fama de desconfiabilidad ya indecisión ganada pola política de los sos predecesores.

Na rellación con Francia, ye verdá que la so política apaez como carente de tactu y moderación, pero ye necesariu tener presente que la república francesa taba entós ocupada en maniobres diplomátiques anti-italianes, teniendo como oxetivu, seya por cuenta de les rellaciones cola Santa Sede, seya pola política colonial, crear les condiciones por qu'Italia rindiera ante les esixencies franceses y abandonara la Triple Alianza. Crispi tuviera disponible a favorecer bones rellaciones con Francia, pero refugó vencer a les presiones y a sufrir imposiciones, y esta actitú foi sostenida pola mayor parte de la opinión pública italiana. Les crítiques de les que foi víctima fueron más debíes a les desafortunaes circunstancies de la so vida privada y a les malversaciones de dalgunos de los sos collaboradores, qu'aprovecharon ensin escupulicios el so nome, qu'a les falles personales o de la so conducta política.

Bibliografía

  • Francesco Crispi, 1818-1901 : From Nation to Nationalism, Christopher Duggan, ISBN 0-19-820611-9

Referencies

  1. 1 2 Afirmao en: Gran Enciclopedia Soviética (1969–1978). Sección, versículu o párrafu: Криспи Франческо. Data de consulta: 28 setiembre 2015. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: 1969.
  2. Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6tm8ckp. Apaez como: Francesco Crispi. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  3. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  4. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.

Enllaces esternos


Predecesor:
Agostino Depretis
Primer Ministru d'Italia
1887 - 1891
Socesor:
Antonio Starabba
Predecesor:
Giovanni Giolitti
Primer Ministru d'Italia
1893 - 1896
Socesor:
Antonio Starabba
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.