Fonte de Foncalada
Patrimoniu de la Humanidá UNESCO Bien d'Interés Cultural
fonte y Monumento (es)
Llocalización
País	España
Autonomía	Principáu d'Asturies
Provincia	provincia d'Asturies
Conceyu	Uviéu
Coordenaes	43°21′55″N 5°50′46″W / 43.36531°N 5.84606°O / 43.36531; -5.84606
Fonte de Foncalada Fonte de Foncalada (Asturies)
Arquiteutura
Estilu	arte prerrománicu
Patrimoniu de la Humanidá
Referencia	312-006
Rexón	Europa y América del Norte
Inscripción	)
BIC	RI-51-0000787[1]

La fonte de Foncalada ye una fonte d'agua potable construyida por órdenes del rei asturianu Alfonsu III na ciudá d'Uviéu, y asitiada na cai del so mesmu nome, Foncalada (del llatín fonte incalata). Dientro del arte prerrománicu n'Asturies ye l'únicu exemplu de la so clase calteníu hasta los nuesos díes, amás del únicu restu de construcción con fin d'utilidá pública de l'Alta Edá Media dientro de la ciudá. Ta consideráu'l monumentu civil n'usu siguíu más antiguu d'España.^[2]

Historia

La so construcción ta basada nes obres civiles romanes y según una investigación realizada por Francisco Borge, asociada apocayá a l'apaición de restos romanos na cai de la Rúa, foi construyida al llau de la calzada romana que xunía'l norte y el sur de la rexón y que tamién pasaba per delantre de la ilesia de Santuyano, según l'estudiu de les sos inscripciones créese que la so construcción data de la primer metá del sieglu IX atribuyéndose al rei Alfonsu II.

La so primer apaición documental data de finales del sieglu XI. El so nome provién d'una inscripción que s'alcuentra nella, fontem calatam, puede traducise por fonte invocada. Según los recién trabayos arqueolóxicos, llevaos a cabu por Sergio Ríos y César García de Castro, demostraron que tratose d'un edificiu monumental destináu a baños, dotáu amás d'una importante carga simbólica relixosa, en rellación a la identificación de les agües, potencialmente curatibles, con Xesucristu, invocáu como "Salvs" nes inscripciones que cubren dafechu'l frente del monumentu. Dientro de les inscripciones nel vértiz del frontón puede vese la Cruz de la Victoria, carauterística d'Alfonsu III, cola Alfa y Omega apocalíptica.

Debaxo de la cruz, apaecen dos inscripciones que les sos traducciones son les siguientes:

• (HOC SIGN) O TVETVR PIVS, HOC SIGNO VI (NCITVR, INIMICVS)
  • "Esti signu protexe al piadosu. Esti signu vence al enemigu"

• (SIGNVM SALVTIS PO) NE DOMINE IN FONTE (ISTA VT NON PERMITAS) INTROIRE ANGELVM PERCV (TIENTEM)
  • "Señor, pon el signu de la salvación nesta fonte por que nun dexes entrar al ánxel golpeador"

El testu respuende a la fórmula usual emplegada pol monarca Alfonsu III y grabada nes sos construcciones edilicies: palaciu, castiellu-fortaleza, etc., que les sos inscripciones caltiénense, na actualidá, con cierta profusión.

Esisten otros restos d'inscripciones pero'l so grau de deterioru ye tan avanzáu qu'enzanca la so llectura ya interpretación.

Construcción

Inscripción.

Interior de la fonte de Foncalada.

Arquitectónicamente la fonte ye de planta rectangular d'aproximao 4 metros d'anchu con cubierta a dos agües, tien de templete, con un vanu central a manera de puerta, un arcu de mediu puntu con perfectes doveles qu'enmarquen la mesma. Esti espaciu con bóveda de cañón agospia la fonte pola que fluyía'l manantial. Tou ello construyíu en piedra de sillería con un el frontón triangular. La canal d'alimentación ta formáu por una gran caxa de bloques calizos. La última intervención arqueolóxica puso al descubiertu la primitiva canal de drenaxe. Atopándose, amás una parte de la cumbrera afatada orixinal y un sillar cola inscripción TIENTEM que faltaba nel mentáu testu inscritu n'unu de los sos frontales y que pertenecía a la pallabra PERCVTIENTEM.

Restaurada nos años 1990, foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1998 como parte de la denominación Monumentos d'Uviéu y del Reinu d'Asturies.^[3]

Referencies