Eulogio de Córdoba
Vida
Nacimientu	Córdoba, circa 810
Nacionalidá	Emiratu de Córdoba
Muerte	Córdoba, 859 (48/49 años)
Causa de la muerte	decapitamientu
Estudios
Llingües falaes	llatín[1] Mozárabe
Oficiu	sacerdote católicu, escritor
Miembru de	Mártires de Córdoba
Santoral
11 de marzu
Creencies
Relixón	Ilesia Católica

San Eulogio (800-859) foi definíu como'l postreru hispanu-romanu de la Bética. Nació en redol al añu 800 en Córdoba nel senu d'una familia de calter senatorial. Recibió la so primer formación nel colexu sacerdotal de la basílica de San Zoilo, asitiada nel barriu de los Tiraceros. Dempués integróse na escuela del abá Speraindeo, el maestru santu y sabiu que precisaba, y "que naquel tiempu adulzaba de prudencia a toles llendes de la Bética". Equí coincidió con Paulo Álvaro, más conocíu como Álvaro de Córdoba, perteneciente a una de les families más distinguíes de Colonia Patricia, con quien-y xunirá una amistá que va durar hasta la muerte. Álvaro foi'l primer biógrafu de San Eulogio, cola: Vita vel passio Divi Eulogii (860). Nella fala del llinaxe senatorial del so amigu, del encantu del so tratu, de la gracia de la so mirada, de la nidia claridá del so ambiente y de la bondá ya inocencia que s'escondíen nel so cuerpu menudu.

Ordenáu sacerdote, partió la so vida ente la contemplación dientro de los monesterios próximos a la ciudá y la cura pastoral. El so celu yera tal que, como diz el so biógrafu, "tenía gracia pa sacar a los homes de la so miseria y sublimarlos al reinu de la lluz".

En 848 entamó un viaxe escontra Francia, pero al querer travesar pola Marca Hispánica, atopó dificultaes por cuenta de la rebelión de Guillermo de Septimania contra'l rei de Francia Occidental Carlos el Calvo. Intentó entós pasar a Aquitania al traviés de Pamplona, pero ellí tamién se taba produciendo'l llevantamientu del conde García Ennecones o Íñiguez. Acoyíu pol obispu de Pamplona Gilesindo, empezó a viaxar polos monesterios pirenaicos pa espublizar ente les autoridaes eclesiástiques mozárabes d'al-Ándalus importantes obres de la cultura cristiano y occidental. En Leyre topó una Vida de Mahoma que contenía alderiques teolóxicos cristianos;^[2]en San Pedro de Siresa, yá n'Aragón, afayó obres de tradición grecollatina que nun fueren calteníes na Córdoba del Califatu, como la Eneida, poesía de Horacio y Juvenal, fábules d'Aviano o La ciudá de Dios de San Agustín, qu'a partir d'esi momentu formaron parte de la cultura hispánica andalusí.^[3] Tornó siguiendo'l camín de Zaragoza, Bílbilis (Calatayud), Arcóbriga, Sigüenza y Compluto (Alcalá de Henares), deteniéndose en Toledo xunto al obispu Wistremiro, pa que la so sede vacante va ser escoyíu Eulogio más tarde (858) como metropolitanu. Esti viaxe foi por demás útil al sacerdote cordobés. Recoyó esperiencies, afayó la mentalidá de los cristianos independientes del poder musulmán y pudo arriquecer les escueles de Córdoba con llibros llatinos que nun s'atopaben na España musulmana.

Por causa del so defensa del movimientu martirial mozárabe careció prisión xunto col obispu Saulo. Na cárcel dende l'empiezu de la seronda, escribió parte del Memorial de los Santos, una llarga carta al obispu de Pamplona en 15 de payares, y el Documentu martirial, dedicáu a les santes Flora y María, tamién en prisión como él. El 29 de payares de 851 Eulogio yera lliberáu de la cárcel.

Cola socesión nel tronu omeya de Muhammad I en setiembre del 852 endureciéronse les midíes contra los cristianos. Eulogio, xixiláu siempres, víase obligáu a camudar constantemente de morada, siendo deteníu a principios del 859 por ayudar a despintase a una nueva llamada Leocricia, fía de padres musulmanes, que fuera convertida pola monxa Liliosa. Lucrecia y Eulogio fueron llevaos ante'l xuez. El prestíu personal de Eulogio y la so dignidá d'obispu electu de Toledo fixeron que'l xuiciu desenvolviérase ante l'emir, que tuvo qu'oyer de los sos llabios una defensa encesa del cristianismu. Intentóse consiguir d'él anque fuera un simulacro de retractación: "Pronuncia una sola pallabra y dempués sigue la relixón que te preste", díxo-y unu de los qu'arrodiaben al emir, pero él siguió disertando alrodiu de les promeses del Evanxeliu. En vista d'esto foi condergáu a decapitación. "Esti -diz Álvaro- foi'l combate performosu del doctor Eulogio, ésti'l so gloriosu fin, ésti'l so tránsitu almirable. Yeren los trés de la tarde d'un sábadu, 11 de marzu de 859". El so cuerpu foi soterráu na basílica de San Zoilo.

N'avientu del 883, Alfonsu III el Magno llogró del emir Muhammad I les sos reliquies y les de Santa Leocricia. L'encargáu del pidimientu y del treslláu foi'l presbíteru toledanu Dulcidio. Asitiaes na Cripta de Santa Leocadia na catedral d'Uviéu en xineru del 884, fueron treslladaes a la Cámara Santa en 1303, y ellí venérense.

Obres

Na cárcel escribió delles obres como los dos primeros llibros del "Memoriale sanctorum", el so "Documentum martyriale" y tres epístoles; d'él caltiénense amás el "Apologeticum Sanctorum Martyrum", de 857, la "Passio sanctorum martyrum Georgii monachi, Aurelii atque Nathaliae", la famosa Carta a Wilesindo, y dalgún himnu dedicáu a mártires.

Notes bibliográfiques

Bibliografía

a) Edición

• GIL FERNÁNDEZ, J., Corpus Scriptorum Muzarabicorum, Madrid, 1973.

b) Traducción

• San Eulogio de Córdoba. Obres completes (ed. de Pedro Herrera Roldán), Madrid, 2005

c) Principales estudios

• COLBERT, Y.P., The martyrs of Córdoba (850-859): a study of the Sources, Washington, 1962.
• FRANKE, F.R., "Die freiwilligen Märtyrer von Cordova und das Verhältnis der Mozaraber zum Islam nach dean Schriften Speraindeo, Eulogius und Alvar", Gesammelte Aufsätze zur Kulturgeschichte Spaniens, XIII, Münster, 1958.
• JIMÉNEZ PEDRAJAS, R., "La Passio Sanctorum Martyrum Georgii monachi, Aurelii atque Nathaliae", B.R.A.C. 80 (1975), páxs. 45-106.
• NIETO CUMPLÍU, M., Historia de Córdoba: Islam y Cristianismu, Córdoba, 1984.
• PÉREZ DE URBEL, J., S. Eulogio de Córdoba, Madrid, 1942.
• THORSBERG, Y., Études sur l'hymnologie mozarabe, Estocolmo, 1962.