La Escuela Médica Salernitana (n'italianu: Scuola Mélica Salernitana) foi la primer escuela médica medieval y taba asitiada na ciudá de Salerno, rexón de Campania, Italia, siendo la mayor fonte de conocencia médica d'Europa nel so tiempu. Habíense acumuláu testos de tratamientos médicos árabes en traducciones griegues na biblioteca de Montecassino, onde fueron traducíes al llatín; la tradición de Hipócrates, Galeno y Dioscórides que recibieren foi arriquecida pola práutica médicu árabe y xudía, conocida al traviés de contactos en Sicilia y el norte d'África. Como resultancia, los prauticantes de la medicina de Salerno, tanto homes como muyeres, nun teníen rival nel Mediterraneu Occidental poles sos conocencies. La so fama crució fronteres, como prueba'l fechu de que manuscritos salernitanos atópase en numberoses biblioteques europees y yeren citaos por cronistes de la dómina.
L'alcuentru de distintes cultures dexó una enseñanza médica que nacía de la síntesis y la comparanza de distintes esperiencies, como s'evidencia na lleenda qu'atribúi la fundación de la escuela a cuatro maestros: el xudíu Helinus, el griegu Pontus, l'árabe Adela y el llatín Salernus.
La Escuela Salernitana fundar nel sieglu IX algamando la so máxima rellumanza ente los sieglos X y XIII, dende les últimes décades de poder de la Lombardía Menor (mientres les cualos la so fama salió del ámbitu llocal) hasta la cayida de los Hohenstaufen. Dellos autores considerar la primera universidá europea.
Fundamentu ya importancia de la escuela
Los fundamentos de la Escuela basar na síntesis de la tradición greco-llatina complementada poles nociones provenientes de la cultura árabe y xudía. Representa un momentu fundamental na historia de la medicina pola innovación que s'introduz nel métodu y pol so apueste pola profilaxis. L'enfoque basábase sobremanera na práutica y l'esperiencia, abriendo asina'l camín al métodu empíricu y a la cultura de la prevención.
De particular importancia, dende'l puntu de vista social, ye'l papel xugáu poles muyeres na práutica y na enseñanza de la medicina, pos yeren aceptaes como profesores y alumnes en claru contraste coles posteriores universidaes, onde la presencia femenina va tar prohibida hasta finales del sieglu XIX.
Historia
Na historia de la Escuela Médica Salernitana pueden estremase tres periodos.
- Sieglu IX - sieglu X: primer periodu.
- Sieglu XI - sieglu XIII: periodu de máxima rellumanza.
- Sieglu XIV - sieglu XIX: periodu de decadencia.
Sieglu IX - sieglu X
L'orixe de la Escuela hai que buscalo ente'l sieglu IX y el X, anque nesti primer periodu la documentación ye bien escasa. Poco se sabe de la naturaleza, llaica o monástica, de los sos médicos y nun ta claru si la Escuela yera yá una institución entamada.
Lo que si ye seguro ye que nel sieglu X la ciudá de Salerno yera bien conocida pol so ambiente saludable y les conocencies de los sos médicos, y acababa de llograr la so independencia del Principáu de Benevento, fundándose'l Principáu de Salerno col beneplácito del rei d'Italia Lluis II el Mozu.
De los médicos de Salerno cúntase que nun teníen cultura lliteraria, pero gociaben d'una gran esperiencia y d'un talentu innato[ensin referencies]. De fechu nesti periodu la naturaleza de les sos enseñances yera fundamentalmente práutica y yeren tresmitíes oralmente.
Sieglu XI – sieglu XIII
La posición xeográfica xugó de xuru un papel importante na puxanza de la escuela: Salerno, puertu del centru del Mediterraneu, apiguraba la influencia tantu de la cultura árabe como de la Greco-Bizantina. Del mar llegaron los llibros d'Avicena y Averroes, y del mar llega tamién el médicu cartaxinés (o d'Ifriqiya) Constantino l'Africanu que vivió na ciudá dellos años y tradució del árabe munchos testos: el Aphorisma y Prognostica de Hipócrates; Tegni y Megategni de Galeno; el Amalak (tamién conocíu como "Liber Regius", o Pantegni) d'Ali ibn Abbas (Haliy Abbas); el Viaticum d'Ibn al Jazzar; el Liber divisionum y el Liber experimentorum de Rhazes; y el Liber dietorum, el Liber urinarium y el Liber febrium d'Isacco de Toledo.
So este emburrie cultural redescúbrense les obres clásiques que diba tiempu que taben escaecíes nos monesterios. Gracies a la Escuela Médica, la medicina foi la primer disciplina científica n'escapar de los monesterios pa confrontarse de nuevu col mundu y la práutica esperimental.
Con esti propósitu aumenta la importancia de los monxos: el monesteriu de Salerno y de la vecina Abadía de Cava acueyen mientres el sieglu XI la presencia de trés importantes personaxes: el Papa Gregorio VII, l'abá de Monte Cassino Desiderio (futuru Papa Víctor III) y l'obispu Alfano I (personaxe eclécticu: médicu, arquiteutu y poeta).
Nesti contestu la Escuela de Salerno crez hasta algamar el máximu de la so rellumanza: Salerno gánase'l títulu de "Hippocratica Civitas" (Ciudá Hipocrática), títulu del que la ciudá entá s'arguyez.
Naquella dómina llegaben a la "Escuela de Salerno" persones provenientes de toa Europa, yá fora pa buscar una cura a les sos dolencies o p'aprender l'arte de la medicina. El prestíu de los médicos de Salerno ta bien documentáu nes cróniques de la dómina y en numberosos manuscritos calteníos nes mayores biblioteques d'Europa.
Nel 1231 l'autoridá de la escuela foi sancionada pol emperador Federico II: nel so Constitución de Melfi establezse que l'actividá de médicu solo puede ser exercitada si tar en posesión del diploma emitíu pola Escuela Médica Salernitana.
Sieglu XIV – sieglu XIX
Cola nacencia de la Universidá de Nápoles, la Escuela empezó a perder importancia. El so prestíu col tiempu foi asombráu por otres universidad más nueves: Montpellier, Padua y Boloña.
La Institución salernitana permanez activa mientres dellos sieglos hasta que foi cerrada'l 29 de payares de 1811 pol rei de Nápoles Joaquín I Napoleón, con ocasión de la reorganización de les instituciones públiques del Reinu de Nápoles.
Los restos de la "Cátedra de Medicina y Diritto" de la Escuela Médica Salernitana siguieron funcionando en Salerno mientres cincuenta años más hasta ser cerrada en 1861, por orde de Francesco De Sanctis, ministru del Reinu d'Italia.
La nueva facultá de Medicina
El 18 d'ochobre de 2005, diverses personalidaes nacionales, rexonales y universitaries roblen el protocolu de creación de la facultá de Medicina de la Universidá de Salerno. La nueva facultá establezse como continuación de la milenaria tradición de la Scuola Mélica Salernitana. La facultá empecipia la so actividá nel añu académicu 2006/2007.
Los principios del métodu
La Escuela basábase fundamentalmente na Teoría Humoral de Hipócrates y Galeno, anque tamién na esperiencia adquirida nel exerciciu cotidianu. Amás, coles traducciones de los testos árabes, añader a esta esperiencia unes vastes conocencies de herboristería y farmacoloxía.
La organización
El curriculum studiorum taba constituyíu por:
- 3 años de lóxica;
- 5 años de medicina (qu'entendíen ciruxía y anatomía);
- 1 añu de práutica con un médicu vieyu;
Taba amás prevista, cada 5 años, l'autopsia d'un cuerpu humanu.
Hai que señalar que na Escuela, amás de les enseñances médiques (onde les muyeres yeren almitíes como profesores y como alumnes), había amás cursos de filosofía, teoloxía y derechu, tando por ello considerada como la primer universidá que se fundó n'Europa.
El Réxime
El Regimen Sanitatis Salernitanum ye'l tratáu más famosu producíu nesta escuela. La obra, en versos llatinos, resulta ser un compendiu de normes hixéniques, de nutrición, de floritos y d'otres indicaciones terapéutiques suxuríes pola mesma Escuela y puestes al serviciu de la so doctrina.
Médicos célebres de la Escuela
- Garioponto (sieglos X-XI)
- Pietro Clerico (sieglos X-XI)
- Alfano I (sieglu XI)
- Constantino l'Africanu (sieglu XI)
- Trotula de Salerno (sieglu XI)
- Ruggero Frugardi (sieglu XIII)
- Giovanni Afflacio
- Saladino d'Ascoli (sieglu XII)
- Matthaeus Platearius (sieglu XII)
- Giovanni da Procida (sieglu XIII)
- Francesca di Roma (sieglu XIV)
- Abella de Salerno (sieglu XIV)
- Constanza Calienda (sieglu XV)
- Matteo Silvatico (sieglu XIV)
- Rebeca de Guarna (sieglu XV)
- Mercuriade
Bibliografía adicional
- Conti, Oscar (Oski) (1985). Comentario a les tables médiques de Salerno. Editorial Lumen. ISBN 978-84-264-4513-1.
- (1993) De conservanda bona valitudine, opusculum scholae salernitana.... Universidá de Valencia. Serviciu de Publicaciones. ISBN 978-84-370-1260-5.
- P.
Capparoni (1923). Magistri Salernitani nondum cogniti. A contribution to the History of the Medical School of Salerno. Londres.
- B. Lawn (1963). The Salernitan Questions. Oxford.
Ver tamién
Referencies
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Escuela Médica Salernitana.
