 Emblema nacional d'Afganistán | |
|---|---|
| Datos | |
| Estáu | Afganistán |
| Propietariu | Afganistán |
| Fecha d'adopción | 2004 |
 | |
Nel emblema nacional d'Afganistán apaez representada una mezquita (con dos banderes) col minbar (púlpitu al que s'apuerta por una escalera) cola so mihrab (siempres va empobináu escontra La Meca) sobre la que s'alluga'l takbir (الله أكبر, «Alá ye grande», escritu siempres n'árabe), un pequeñu sol naciente y la shahada (tamién escrita siempres n'árabe). Debaxo apaez l'añu 1298 del calendariu persa (usáu n'Afganistán, equivalente a 1919 nel calendariu gregorianu, fecha en que se proclamó la independencia) y la pallabra افغانستان («Afganistán») nuna cinta qu'enxareya la corona d'espigues de trigu.
Nes numberoses banderes usaes per esti país siempres apaeció l'escudu (sacante baxo los talibanes).
Escudos históricos
Protectoráu británicu
El primer emblema del país apaeció en 1901, cuando Afganistán entá yera un protectoráu británicu. Ésti consistía nuna mezquita, col minbar y el mihrab, con dos banderes, debaxo de la cual apaecíen dos cañones, dos espaes y dos bayonetes (simbolizando la importancia del exércitu pal país) y arrodiáu de lloreos.[1] Dacuando apaecía una estrella sobre la mezquita.[2]
|
.svg.png.webp)
Monarquía
En 1919, cola proclamación de la independencia, el diseñu de la mezquita foi complejizado (y sobre ella añadió'l chacó real) pero quitaron delles armes, dexándose namái dos espaes y arrodiándose de rayos que formen ocho puntos y que reciben l'emblema nun círculu. D'esti emblema apaecíen variantes: una qu'en vegada del círculu tenía forma d'óvalu; otra con un llibru sobre les espaes;[3] y otra colos rayos formando siete puntes.[2]
En 1926, xunto col cambéu de títulu d'Amanulá d'Emir a Rei, modificóse l'escudu: quitaos el chacó, les espaes y los rayos, estos postreros reemplazar por dos rames, una de lloreos y otra de fueyes de carbayu.[4]
En 1928 foi reemplazáu por un escudu totalmente nuevu, basáu na heráldica socialista, por influencia de la vecina Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques. L'emblema yera un paisaxe montascoso arrodiáu d'espigues de trigu xuníes por cintes blanques (color islámicu, coles pallabres «Alá» y «Mahoma»), con un sol naciente (nueva era pal reinu) y una estrella.[5]
Pero en xineru de 1929 Amanulá foi derrocáu. Mientres los díes del caudiellu Habibulá Kalakani usóse l'escudu de 1919, ensin espaes nin chacó y con dos rames rodéándolo.[2]
N'ochobre de 1929 Mohammed Nadir Shah facer col gobiernu. Dos años dempués, adoptóse un nuevu escudu, similar al actual: apaecía representada una mezquita (con dos banderes) col minbar y el mihrab visibles, debaxo l'añu 1348 del calendariu persa (equivalente al añu 1929 en qu'asumió'l rei Nadir) y la pallabra افغانستان («Afganistán») nuna cinta qu'enxareya la corona d'espigues de trigu. Ésti ye l'escudu de mayor duración.
|
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
República
En 1973, l'últimu rei del país foi derrocáu y al añu siguiente diseñóse un nuevu escudu, qu'amosaba una águila estilizada coles ales esplegaes (pol páxaru llexendariu qu'asitió la corona nel primer rei ariu, un pastor llamáu Yama), nel so pechu'l minbar y el mihrab, un sol naciente que simbolizaba la nueva era republicana y arrodiáu de les tradicionales espigues de trigu. Debaxo, una cinta cola inscripción en paxtu د افغانستان جمهوریت (Dǝ Afğānistān Jumhūriyat) («Estáu Republicanu d'Afganistán») y چنګاښ ۱۳۵۲ (26 ۲۶ Čangax̌ 1352) (fecha de la proclamación de la república).[6]
Dempués del trunfu de la Revolución d'Abril de 1978, los símbolos nacionales fueron modificaos. Establecióse una bandera colorada col escudu en doráu y colloráu. Esti emblema consistía na pallabra خلق (lleíu Jalq), que tantu en dari como en paxtu significa «Pueblu»,[7] arrodiada de la corona d'espigues y na parte cimera una estrella y na inferior una cinta coles inscripciones د ﺛور ﻧﻘﻼـب ١٣٥٧ (Dǝ S̠aur Enqelāb 1317) («La Revolución d'Abril de 1978») y Dǝ Afğānistān Dimūkratīk Jumhūriyat («La República Democrática d'Afganistán», nuevu nome oficial del país).
A finales de 1979 el primer ministru Jafizulá Amín foi derrocáu pol Conseyu Revolucionariu, que solicitó un contingente d'ayuda militar soviética pa estabilizar el país al enfoscar la guerra. Nos meses siguientes resolvióse la creación d'un nuevu escudu, más tradicional, que consistía nos tradicionales minbar y mihrab nun campu verde, tres el cual apaecía un sol naciente (en referencia al antiguu nome de Jorasán, tierra del sol naciente, los rayos significando la llibertá del pueblu), delantre un llibru abiertu (representando tanto'l Corán como'l progresu cultural y científicu traíu pola Revolución), arrodiáu tou d'una corona d'espigues, los colores nacionales y un engranaje (la industrialización) y coronáu por una estrella colorada (bona suerte y victoria del Comunismu).[8]
En 1987 modificóse l'escudu: el llibru y l'estrella son retiraos, el minbar, el mihrab, les espigues y el sol son estilizados, l'horizonte ye curvado y el engranaje ye treslladáu a la parte inferior.
|
Gold.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
Islamismu
En 1992, los muyahidines (fundamentalistes islámicos) derrocaron al gobiernu socialista y restauraron l'escudu monárquicu, pero amestando sobre la mezquita'l takbir, un pequeñu sol naciente y la shahadah y, debaxo del emblema, dos cimitarres. Les banderes de la mezquita apaecíen en franxes horizontales en llugar de verticales pa coincidir cola nueva enseña, l'añu foi modificáu a 1371 (equivalente al del so toma del poder), la cinta llevaba'l nuevu nome oficial («Estáu Islámicu d'Afganistán») y l'escudu representar en doráu.
En 1996, una facción muyahidín, los talibanes, impúnxose sobre les otres na mayor parte del territoriu y usaron un escudu col minbar y el mihrab, enriba'l Corán abiertu y un sol naciente, arrodiáu d'espigues de trigu enxareyaes por una cinta, na parte inferior un engranaje y dos cimitarras. Llevaba tres inscripciones: la shahada na cinta, debaxo d'ésta l'añu 1415 (equivalente a 1995 —formación del movimientu— nel calendariu musulmán, establecíu polos talibanes) y nel engranaje د افغانستان اسلامی امارت («El Emiratu Islámicu d'Afganistán»). N'otres versiones usaes nun s'atopa la shahada.[9] Esti escudu, como tol réxime, namái foi reconocíu por trés países: Arabia Saudita, Emiratos Árabes Xuníos y Paquistán.[10] Sigue siendo usáu pola insurgencia talibán.
En 2001, una coalición empobinada por Estaos Xuníos invadió Afganistán y derrocó a los talibanes y el nuevu réxime restauró l'escudu muyahidín de 1992.[11]
En 2002, quitáronse-y les cimitarras y el pequeñu sol naciente. Hai versiones d'esti escudu en doráu y en blancu y coles feches distintes pola mor del cambéu ente'l calendariu musulmán (usáu namái so'l talibanes) y el calendariu persa (usáu siempres n'Afganistán y restauráu en 2002).
En 2004 restauróse-y el sol naciente sobre'l takbir (anque n'ocasiones apaez debaxo),[12] l'añu camudó del de la victoria muyahidín (1371) al de la independencia (1298) y les pallabres de la cinta Estáu Islámicu d'Afganistán» fueron reemplazaes per Afganistán»; ésti ye'l diseñu d'usu actual.
|
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
Situaciones especiales
- Ente ochobre de 1929 y 1931 la situación del escudu ye incierta: reportóse l'usu del escudu de 1919, según la so variante n'óvalu na bandera,[13] pero les monedes acuñar col de 1926.[14] Tamién se reportó l'usu del escudu de la mezquita y los trigos dende 1930.[15]
- En 1973 cayó la monarquía y reportóse una supuesta orde gubernamental qu'ordenó quitar l'añu del escudu, pero la veracidá d'esti datu ta puesta en dulda.[16] Na práutica, l'emblema foi direutamente tarazáu de la bandera.[17]
- Anque l'escudu de 1974 siguió siendo oficial hasta ochobre de 1978, dende abril fuera quitáu de les banderes.[18]
- En 1996 los talibanes tomaron Kabul, fecha señalada como entamu del so réxime. Sicasí, tardaron un añu en renombrar el país y establecer nuevos símbolos nacionales, ente ellos l'escudu.
Referencies
- ↑ Afghanistan ca.1901-1919
- 1 2 3 Afghanistan coins with rulers
- ↑ Encyclopædia Iranica: Flags of Afghanistan.
- ↑ Afghanistan 1926 - 1928, en FOTW.
- ↑ Afghanistan June or September 1928 - January 1929, in FOTW.
- ↑ Bandera d'Afganistán, Mayu 1974 - Abril 1978, en FOTW.
- ↑ Afghanistan October 1978 - April 1980, in FOTW.
- ↑ Bandera d'Afganistán, Abril 1980 - Payares 1987, en FOTW.
- ↑ Vease, por casu, la versión usada nel sitiu web oficiosu del réxime talibán: Voz de la Yihad Archiváu el 23 de setiembre de 2010 na Wayback Machine.
- ↑ Los dos primeros países retiraron la reconocencia diplomática díes antes de la intervención estauxunidense.
- ↑ En teoría siguió usándolo, pos les fuercies anti-talibanes siguieron aguantando y recibiendo la reconocencia diplomática mayoritariu (la ONX y dellos países).
- ↑ Ver, por casu, el del atril del presidente nesta semeya: Bush y Karzai en Kabul en 2006.
- ↑ Afghanistan October 1929 - 1931
- ↑ Standard catalog of world coins: 1901-2000
- ↑ Historia vexilológica d'Afganistán III, por Jaume Ollé.
- ↑ Afghanistan 1973 - May 1974
- ↑ Historia vexilológica d'Afganistán IV, por Jaume Ollé.
- ↑ Historia vexilológica d'Afganistán V, por Jaume Ollé.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q484823
Multimedia: Coats of arms of Afghanistan