Nacencia y entamos

Ñació en Madrid el 8 de febreru de 1918.^[7][8] Cursó'l bachilleratu nel Institutu Cervantes. Entamó los sos estudios universitarios na Universidá de Madrid, pero foron atayaos pola Guerra Civil.^[9] Tres les sos esperiencies xuveniles mientres la Guerra Civil, na que militó nel bandu republicanu, empecipió la so carrera política como figura de la oposición al franquismu dende la Universidá. Mientres los años cincuenta y setenta simbolizó'l descontentu y la rebelión de parte de la comunidá universitaria.

Doctoráu en 1942, con 24 años, na Universidá de Madrid, cola llectura d'El tacitismo, una contribución al pensamiento político español,^[10] una tesis empobinada por Francisco Elías de Tejada.^[11]

Estudio

Doctor en Drechu, Doctor en Filosofía y Lletres, Catedráticu de Drechu Políticu dende 1948 hasta 1953 na Universidá de Murcia, y dende 1953 hasta 1965 na Universidá de Salamanca, foi nesta postrera onde apiguró un nucleu de profesores y estudiantes, dalgunos de los cualos —como Raúl Morodo, Pablo Lucas o Fernando Morán— pasaron de discípulos a collaboradores políticos. Conocíase-y tamién como'l «viejo Profesor», alusión cariñosa cola que yá se -y bautizó.

Trayeutoria y trabayu

Foi'l primeru en traducir el Tractatus de Ludwig Wittgenstein y realizó importantes estudios sobre la novela picaresca, la novela histórica y la socioloxía de mases. Home bien cultu, escribió interesantes Acotaciones a la historia de la cultura occidental na Edá Moderna (1964) y tradució la obra fundamental d'Edmund Burke, les Reflexones sobre la Revolución Francesa. En Salamanca dirixó un Boletín Informativu del Seminariu de Derechu Políticu qu'utilizó como plataforma d'opinión, y creó una Asociación pola Unidá Funcional d'Europa, de curtia vida y con un ideariu políticu qu'entemecía l'humanismu y l'europeísmu y dicíase socialista ensin pertenecer por ello al PSOE. Poles sos actividaes polítiques, sufrió'l rigor de les cárceles franquistes en 1957.

El so prestixu políticu ya intelectual queda consolidáu nos años setenta, tres el so confusu ingresu y espulsión de l'Agrupación Socialista Madrilana —que, teóricamente, obedecía al PSOE históricu, que la so executiva taba afincada en Toulouse (Francia)—. Debióse, amás d'a la so presentación como intelectual marxista non «escolásticu», a la so espulsión a perpetuidá (al pie d'otros catedráticos y profesores universitarios como José Luis López Aranguren y Agustín García Calvo) de les universidaes españoles tres les protestes estudiantiles empecipiaes en Madrid en 1965 contra de la dictadura franquista, protestes qu'él sofitó.^[12]

En 1966 treslladóse a Estaos Xuníos onde foi profesor na Universidá de Princeton (1966-1967), y convirtióse nel llíder de la Federación Socialista en Madrid —tamién conocíu como'l grupu de Marqués de Cubes», pola so casa d'actuación—, col que buscaba liderar a tol socialismu del interior. Tres una entrevista con Rodolfo Llopis en París en 1966, al tornar a España, en 1968, funda'l Partíu Socialista del Interior (PSI), que darréu, en 1974, pasó a llamase Partíu Socialista Popular (PSP). Nesi mesmu añu, xunto al Partíu Comunista d'España (PCE), el Partíu del Trabayu d'España (PTE), el Partíu Carlista (PC) y numberoses personalidaes independientes, formaría la Xunta Democrática d'España (JDE).

Tierno Galván y la so muyer xunto al matrimoniu Ceaușescu nuna visita a Rumanía n'abril de 1977.

Mientres la Transición, que-y dexó volver a la Universidá española en 1976, tuvo que facer frente a un PSOE refundado dende l'interior por socialistes vascos, madrilanos y sevillanos y lideráu por Felipe González, quien lu arrampuñó gran parte del lideralgu nel campu de la izquierda socialista. Los miembros d'esti partíu acusábenlu de confusionismu ideolóxicu y oportunismu políticu nunos momentos en que les manifestaciones polítiques de González y el so grupu yeren extraordinariamente radicales y antimonárquiques. La táctica del PSOE yera, amás, opuesta al aperturismu del PSP hacia'l PCE, los monárquicos o Comisiones Obreres. Anque Tierno reafitó nel I Congresu del PSP en 1976 la llinia marxista y revolucionario de la so formación política, nun pudo competir con un PSOE sofitáu, reconocíu ya inclusive financiáu pola mayoría de los partíos socialistes europeos, que siguíen una llinia socialdemócrata.

Tierno Galván en 1978

Nes primeres eleiciones democrátiques de xunu de 1977, llogró l'acta de diputáu por Madrid, nes llistes de la coalición Unidá Socialista, formada ente'l PSP y la Federación de Partíos Socialistes, y que llogró seis diputaos. N'agostu d'esi añu, intervién en resolver el secuestru d'ocho rehenes por parte d'un miembru del GRAPO.^[13] Condergáu a la marxinación política pol PSOE, que vetó la so participación na redaición de la Constitución, Tierno aceutó la integración del PSP nel PSOE n'abril de 1978, y con esti partíu volvió salir diputáu en 1979 y 1982. Escoyíu presidente honorariu del PSOE como una reconocencia al so prestixu y carisma n'abril de 1978, abandonó esi cargu por discrepancies cola executiva de González en 1979, entós embarcada nel abandonu del marxismu y la marxinación definitiva del socialismu madrilano.

Alcalde de Madrid

Recibíu por Adolfo Suárez en La Moncloa en xunetu de 1980

Nes primeres eleiciones municipales de la democracia (abril de 1979) presentóse a l'alcaldía de Madrid. Anque'l so partíu nun ye'l más votáu (foi la UCD), una coalición col PCE da-y l'alcaldía. La so popularidá como alcalde foi enorme, siendo reelixíu en 1983. El so llabor como alcalde amenó una estraña unanimidá al so favor, que foi más allá de la so filiación política y la so fama trespasó les fronteres del país llegando a presidir la Federación Mundial de Ciudaes Xuníes. Madrid vivió nesos años una espectacular renacencia de la so vida cultural, artística y social, adormilitiada mientres el franquismu, que se conoció como «movida madrilana» y que llegó a identificase cola figura mesma del «viejo Profesor» y el so particular populismu, que conectaba tanto cola mocedá como cola tercer edá. Morrió en xineru de 1986 en Madrid siendo alcalde y foi despidíu pol pueblu de Madrid con una multitudinaria manifestación de duelu que colapsó la ciudá entera. Ye amuesa del so carisma irrepetible'l que'l PSOE madrilanu nun atopara un sustitutu al so altor dende entós y fracasara nos sos intentos de recuperar la Casa de la Villa nos años noventa. De los sos abundantísimos trabayos políticos, xurídicos y ensayísticos destaquen el so llibru de memories Cabo sueltos y los célebres Bandos municipales redactaos por él mesmu, fina ironía y gran talentu lliterario.

Mientres los sos cuasi siete años de mandatu, llevó a cabu importantes reformes, ente les que destaquen:

• Baltadera empecipiada en 1985 del pasu eleváu p'automóviles, popularmente conocíu como «Scalextric» asitiáu na Glorieta de Atocha.^[14] Esta construcción, d'altu impactu estéticu, foi sustituyida por un soterrañu.

• Reordenación del mapa alministrativu de la ciudá, que pasó de 18 Conceyu de Madrid Xuntes Municipales de Distritu xuntes de distritu a 21.
• Reedificación de dellos barrios, especialmente nes zones d'Orcasitas, Usera, Villaverde y Vallecas. Estes zones taben bien afectaes pol problema del chabolismu dende la década de 1960. Les infraviviendas d'una planta foron sustituyíes por bloques de pisos modernos ya inauguráronse espacios verdes como'l Parque de Pradolongo.
• Plan de saneamientu integral de Madrid, la so obra más importante, anque non tan famosa, que llimpió les agües residuales de Madrid. A partir del 22 de setiembre de 1984 asitiáronse coríos y peces nel Manzanares como símbolu de l'agua llimpio.^[15]
• Promovióse la creación del Planetariu de Madrid, inauguráu yá dempués de la so muerte en 1986.

Recibíu xunto a Pasqual Maragall en La Moncloa por Felipe González (setiembre de 1983).

Con estes y otres actuaciones algamó una gran popularidá, pero dalgunos criticaron el so llibru de memories Cabo sueltos (1981) y proclamaron la dudosa verosimilitú del personaxe que se fixera construyir como «Viejo Profesor», desfigurando la so propia trayeutoria personal, daqué que sicasí él mesmu reconocía yá nel prólogu d'estes memories.^[16] Considérase como continuación de Cabos sueltos a la obra Atando cabos de jurista Raúl Morodo, collaborador de Tierno dende la dómina del PSP.

Muerte

Finó na so ciudá natal el 19 de xineru de 1986.^[17] Recibió sepultura nel Camposanto de la Almudena'l día 21 de xineru.^[18] El so entierru convertiríase nuna de les concentraciones más numberoses de les asocedíes na capital d'España.