E.T. the Extra-Terrestrial
Datos
Títulu orixinal E.T. the Extra-Terrestrial (en)
Xéneru cine de ciencia ficción[1], cine dramáticu, película infantil (es) Traducir y cine familiar (es) Traducir
País d'orixe Estaos Xuníos
Estrenu 11 xunu 1982 (Estaos Xuníos)
26 mayu 1982 (Festival de Cannes)
28 ochobre 1982 (España)
1r avientu 1982 (Francia)
9 avientu 1982 (Alemaña)
10 avientu 1982 (Suecia)
1985 (Checoslovaquia)
4 marzu 1983 (Filipines)
1982
Idioma orixinal inglés
Duración 115 min
Llugar de la narración Valle de San Fernando (es) Traducir
Rodaxe Los Angeles
Color en color
Ficha téunica
Direición Steven Spielberg[2]
Producción Steven Spielberg, Kathleen Kennedy y Melissa Mathison
Productor executivu Melissa Mathison
Guión Melissa Mathison
Música John Williams
Fotografía Allen Daviau[3]
Edición Carol Littleton
Repartu Dee Wallace-Stone[4], Peter Coyote[1], Henry Thomas[1], Drew Barrymore[1], Erika Eleniak[1], C. Thomas Howell[4], Sean Frye[4], K.C. Martel (es) Traducir, Tamara De Treaux, Robert MacNaughton[4], Milt Kogan, Robert Barton, Anne Lockhart, James Kahn y Debra Winger
Ver llista completa
Compañíes
Productora Amblin Entertainment (es) Traducir y Universal Studios[5]
Distribuidora Universal Studios y Netflix
Costu 10 500 000 $[6]
Recaldación 435 110 554 $ (Estaos Xuníos)
792 910 554 $ (mundial)
Premios y nominaciones
Premios
Nominaciones
Calificaciones
CNC tolos públicos[7]
FSK pa mayores de seis años
JMK Recomendado para mayores de 6 años (es) Traducir
Medierådet apto para una audiencia general (es) Traducir[8] y apta pa l'audiencia en xeneral, pero non recomendable pa menores de siete años[8]
MPAA PG (es) Traducir
Enllaces esternos
Ficha n'IMDb
Ficha en FilmAffinity
Cambiar los datos en Wikidata

E.T. the Extra-Terrestrial (E.T., l'estraterrestre n'asturianu) ye una película empobinada por Steven Spielberg, escrita por Melissa Mathison, protagonizada por Henry Thomas y distribuyida por Universal Pictures, la película ta basada nun amigu imaxinariu del propiu direutor, creáu tres el divorciu de los sos padres. En 1980, Spielberg conoció a Mathison y empezaron a desenvolver la historia, tres el proyeutu enllancáu Night Skies.

El filme, que'l so rodaxe llevar a cabu ente setiembre y avientu de 1981 en California de manera cronolóxica pa consiguir actuaciones emocionales y más convincentes, tuvo un presupuestu de 10.5 millones de dólares y convirtióse nun ésitu de taquilla. E.T. foi la película más taquillera hasta'l momentu -superando, inclusive, a Star Wars (1977)- y solo otra película empobinada por Spielberg robó-y el méritu: Jurassic Park (1993).

Los críticos aclamar como una historia intemporal de l'amistá y asitiar como la película de ciencia ficción más grande enxamás realizada según una encuesta de Rotten Tomatoes. Se re-estrenó en 1985 y en 2002, pa celebrar el so ventenu aniversariu con planos y escenes adicionales modificaes.

Sinopsis

Teléfonu construyíu por E.T. pa llamar a casa.

El filme empieza en Crescent City con un grupu de botánicos estraterrestres qu'axunten muestres de la vexetación. Axentes del gobiernu d'EE.XX. apaecen y los estraterrestres fuxen na so nave espacial, dexando tras a unu de los suyos nes sos prieses. La escena camuda a un llar nos suburbios de California, onde un neñu llamáu Elliott (Henry Thomas) fai de sirviente del so hermanu mayor, Michael (Robert MacNaughton), y los sos amigos (K. C. Martel, Sean Frye y C. Thomas Howell). Cuando él va pola pizza, Elliott afaya al estraterrestre abandonáu, quien fuxe con prontitud. A pesar de la incredulidá de la so familia, Elliott dexa dulces de Reese's Pieces nel monte p'atraelo al so cuartu. Primero que se vaya a la cama, Elliott alviérte-y al estraterrestre asonsañando los sos movimientos.

A la mañana siguiente, Elliott asonsaña una enfermedá pa evitar dir a la escuela y asina poder xugar col estraterrestre. Esa tarde, Michael y la so hermana menor, Gertie (Drew Barrymore), conocen al estraterrestre. La so madre, Mary (Dee Wallace), oi ruios y va ver que pasa. Michael, Gertie y l'estraterrestre esconder nel roperu, mientres Elliott asegura a la so madre que tou ta bien. Michael y Gertie prometen caltener al estraterrestre de callao de la so madre. Decidiendo que se van quedar col alienígena, los neños empiecen a preguntar alrodiu del so orixe. Él respuende levitando unes boles que representen a la so sistema solar, y demuestra entá más los sos poderes al alicar una planta muerta.

A otru día na escuela, Elliott empieza a esperimentar una conexón psíquica col estraterrestre. Elliott pórtase erráticamente debíu en parte a la intoxicación del estraterrestre por beber cerveza. Elliott entós llibera les xaronques nuna clase de diseición. Como l'estraterrestre mira a John Wayne besando a Maureen O'Hara en The Quiet Man, pol venceyu psíquicu, a Elliott provócalu que bese a una moza (Erika Eleniak) que-y gusta d'igual manera.

L'estraterrestre apriende a falar inglés por repitir lo que diz Gertie en respuesta a lo qu'ella ta viendo en Sesame Street y, a instancia de Elliott, moteyar a sigo mesmu como E.T. (por «extraterrestrial»). Consigue l'ayuda de Elliott na construcción d'un dispositivu pa llamar a casa, por aciu l'usu d'un xuguete Speak & Spell. Michael empieza a notar que la salú de E.T. ta deteriorándose y que Elliott ta refiriéndose a sigo mesmu como nós. En Halloween, Michael y Elliott visten a E.T. como una pantasma por que puedan afletase fora de la casa. Elliott y E.T. anden en bicicleta pol monte, onde E.T. exitosamente llama al so llar. Pero Sicasí, A la mañana siguiente, Elliott espierta p'atopar que E.T. sumió, y vuelve al so llar cola so aflixida familia. Michael atopa a E.T. morriendo nel monte, y l'estraterrestre toma a Elliott, quien tamién ta morriendo. Mary empieza a asustase cuando ella afaya la enfermedá del so fíu y al estraterrestre agonizante, antes los axentes del gobiernu invadieren la casa.

Los científicos crean una instalación médica na casa, asitiando en cuarentena a Elliott y a E.T., Primeru E.T. ta estable y Elliott muérrese, pero dempués Elliott recupérase y E.T. muerre. El venceyu ente E.T. y Elliott sume cuando E.T. muerre. Elliott quédase solo col estraterrestre inmóvil, cuando se da cuenta qu'una flor muerta, la planta que E.T. primeramente alicara, vuelve a la vida. E.T. alícase y revéla-y que la so xente ta retornando. Elliott y Michael roben una carroceta na que E.T. fuera guardáu y produzse una persecución, xuniéndose Elliott y E.T. colos amigos de Michael nun intentu de safar a les autoridaes nuna bicicleta. De sópitu frente a un caleyón ensin salida, ellos escapen col usu de la telequinesis de E.T. pa llevantase nel aire montaos na bicicleta y fuxir escontra'l monte. Paráu cerca de la nave espacial, el corazón de E.T. allúmase a midida que prepárase pa retornar al so llar. Mary, Gertie y Keys (Peter Coyote), un axente del gobiernu, apaecen. E.T. diz adiós a Michael y a Gertie, y antes d'entrar na nave espacial, diz-y : «Elliott voi tar equí mesmu», apuntando col so deu brillosu al corazón de Elliott, depués E.T. xube a la nave espacial y torna al so planeta.

Repartu

ActorPersonaxeObservaciones
Henry ThomasElliottNeñu solitariu de 9 años. Nagua por a un bon amigu y atopar en E.T. Elliott adopta al estraterrestre abandonáu y formen un llazu mental, físicu y emocional.
Pat WelshE.T.Dobló práuticamente al estraterrestre, anque tamién se grabó a otres 16 persones y a dellos animales pa crear la voz de E.T.: a Spielberg, a Debra Winger, a la esposa refriada del creador d'efeutos de soníu dormiendo, a un profesor de la USC eructando, a mapaches, a llondres de mar y a caballos.
Robert MacNaughtonMichaelHermano mayor de Elliot, de 16 años. Xuega al fútbol.
Drew BarrymoreGertieHermana pequeña y traviesa de Elliott. A los sos seis años, Gertie ye sarcástica y anque de primeres tien mieu de E.T., adulces se encariña col estraterrestre.
Dee WallaceMaryMadre de Elliot, Michael y Gertie. Apocayá dixebrada del so home y ensin conocer que los sos fíos escondieron a un estraterrestre en casa.
Peter CoyoteKeysAxente del gobiernu. El so llamatu deber a les llaves que cuelguen de la so petrina. Diz-y a Elliott qu'esperó ver a un estraterrestre dende los diez años.
K. C. MartelGregAmigu de Michael
Sean FryeSteveAmigu de Michael
C. Thomas HowellTylerAmigu de Michael
Erika EleniakCompañera de clase de ElliottBesa a Elliott en clase

En trabayando con Cary Guffey en Close Encounters of the Third Kind (1977), Spielberg tuvo claro que quería repitir la esperiencia de rodar con menores con E.T. Más de trescientos neños presentar al casting pa interpretar a los protagonistes de la historia.[9][10] Foi Robert Fisk quién propunxo a Henry Thomas pal papel protagonista y, anque se presentó amarutáu d'Indiana Jones, l'actor nun fixo una bona prueba. Pero, entós recordó la muerte del so perru y empezó a llorar.[11] Foi esi actu improvisáu lo que fizo que Spielberg escoyera a Henry pa interpretar a Elliot.[10][12] Pal papel de Michael, Robert MacNaughton audicionó hasta ocho veces. Inclusive, dalgunes xunto a aspirantes pa interpretar al so hermanu pequeñu na ficción. Drew Barrymore impresionó al direutor al asegura-y qu'ella dirixía una banda de punk con seis años y decidió qu'ella sería Gertie.[11] Curiosamente, esti rodaxe convenció a Steven Spielberg de que taba llistu pa ser padre.[13]

La vieya Pat Welsh fumaba dos paquetes de pitos al día mientres vivía en Marin County (California). La so voz gustó al creador d'efeutos sonoros de la película, Ben Burtt, y doblaron al entrañable estraterrestre en nueve hores y media. Pol so trabayu pagar 380 dólares.[14] Pero, decidieron qu'utilizar soníos d'otros dieciséis persones y animales más pal personaxe de E.T.: a Spielberg, a Debra Winger, a la esposa de Burtt dormiendo, a un profesor de cine d'USC eructando, a mapaches, a llondres de mar y a caballos.[15][16]

Spielberg consideraba que resultaría poco natural qu'actores interpretaren a los doctores que salven al estraterrestre polos tecnicismos médicos. Por ello, decidió contratar a médicos del USC Medical Center.[13]

Harrison Ford faía un cameo na película como direutor de Elliot. Na escena, Ford repriende a Elliot y la siella del neñu empieza a levitar. Mentanto, E.T. taba levitando el so equipu de teléfonu hasta la escalera con Gertie.[11] Pero, Spielberg decidió nun incluyila na película.

Producción

Guión orixinal robláu por Spielberg.
«E.T. foi un amigu que podría ser l'hermanu que nunca tuvi y un padre que nun sentí tener más.»[17]
Steven Spielberg

Dempués del divorciu de los sos padres, Spielberg enllenó'l vacíu con un imaxinariu compañeru estraterrestre. Mientres 1978, Spielberg anunció que rodaría un filme tituláu Growing Up, que se filmaría en 28 díes. El proyeutu foi anuláu por cuenta de los retrasos en 1941, pero'l conceutu de faer un pequeñu filme autobiográficu sobre la so infancia quedar con Spielberg.[14] Él tamién pensó nuna continuación de Close Encounters of the Third Kind, y empezó a desenvolver un misteriosu proyeutu qu'entamara con John Sayles llamáu Night Skies, na cual unos malévolos estraterrestres apavoren a una familia.[14]

Sicasí, tien de destacar la estelante semeyanza del argumentu del filme, cola obra de la escritora Marcela Paz, titulada "Papelucho y el marcianu(1968)"; incluyendo'l nome del estraterrestre, llamáu Det, na obra de l'autora citada.

Filmando Raiders of the Lost Ark en Tunicia esto dexó aburríu a Spielberg, y les alcordances de la creación de la so infancia resurdieron.[18] Díxo-y a la guionista Melissa Mathison alrodiu de Night Skies, y ella desenvolvió una sub-trama del fracasáu proyeutu, na que Buddy, l'únicu estraterrestre amigable, faise amigu d'un neñu autista. L'abandonu de Buddy na Tierra na escena final del guión inspiró'l conceutu de E.T.[18] Mathison escribió una primer esquisa titulada E.T. and Me n'ocho selmanes,[18] que Spielberg consideró perfectu.[11] El guión tuvo dos esquises más, suprimiendo a un amigu de Elliott paecíu a Eddie Haskell. La secuencia de la persecución foi creada, y Spielberg tamién suxurió tener la escena onde E.T. enfílase.[14] Columbia Pictures, que produxera Night Skies, axuntar con Spielberg p'aldericar el guión. L'estudiu aprobar, llamándola una risible película de Walt Disney, polo que Spielberg averar al más receptivu Sid Sheinberg, presidente de MCA.[19]

Ed Verreaux creó un prototipu de USD 700,000 para E.T., que Spielberg consideró inservible.[14] Carlo Rambaldi, quien diseñó los estraterrestres pa Close Encounters of the Third Kind, foi contratáu pa diseñar los animatrónicos de E.T. La mesma pintura de Rambaldi Women of Delta lo guio pa dar a la criatura'l so únicu, estensible pescuezu.[11] La cara de la criatura foi inspiráu nes cares de Carl Sandburg, Albert Einstein y Ernest Hemingway.[20] La productora Kathleen Kennedy visitó'l Jules Stein Eye Institute pa un estudiu real y los güeyos de vidriu. Ella contrató a personal del Institutu pa crear los güeyos de E.T., qu'ella sentía yeren particularmente importantes na atraición de l'audiencia.[10] Cuatro cabeces de E.T. fueron creaes pa la filmación, una como la animatrónica principal y les otres pa espresiones faciales, según un traxe.[20] Dos nanos, Tamara De Treaux y Pat Bilon,[14] amás de Matthew De Meritt de 12 años d'edá, quien nació ensin piernes,[21] se turnaban pa llevar el traxe, dependiendo de la escena que taba siendo filmado.[11] Caprice Roth, un mimu profesional, llenu de prótesis representó les manes de E.T.[10] La criatura final foi creada en tres meses con un costu de USD 1,5 millones.[22] Spielberg declaró que yera daqué que solo una madre podría amar.[11] Mars, Incorporated atopó a E.T. tan feu que la compañía negar a dexar que M&M's fuera usáu nel filme, creyendo que la criatura asustaría a los neños. Esto dexó a Hershey Company la oportunidá de mercáu pa Reese's Pieces.[23]

E.T. empezó a rodase en setiembre de 1981.[24] El proyeutu foi filmado sol nome tapáu de A Boy's Life, porque Spielberg nun quería que cualesquier lo afayara y plaxara l'argumentu. Los actores teníen que lleer el guión a puerta zarrada, y toos nel plató teníen qu'usar una tarxeta d'identificación.[10] El rodaxe empezó con dos díes nuna escuela secundaria de Culver City, y la repartida pasó los siguientes 11 díes moviéndose ente locaciones de Northridge y Tujunga.[14] Les escenes de la casa fueron rodaes en Lonzo Street. Los siguientes 42 díes fueron utilizaos en Laird International Studios de Culver City, pa los interiores nel llar de Elliott. El repartu rodó nun monte coloráu cerca de Crescent City pa los últimos seis díes de producción.[14][18] Spielberg rodó'l filme nun averáu orde cronolóxicu pa llograr una convincente interpretación emocional del so repartu. Na escena del primer alcuentru de Michael col estraterrestre, l'apariencia de la criatura causó que MacNaughton saltara escontra tras y baltara los estantes detrás d'él (que primeramente Spielberg mandara a desajustar por que se cayeren). Nesa mesma escena Drew Barrymore entra a el cuartu de Elliott y Spielberg dio-y indicaciones de si quería glayar, que glayara llibremente al ver a E.T. Asina lo fixo y finalmente el direutor dexó eses primeres dos tomes orixinales nel montaxe final. D'esta mesma forma, Henry Thomas foi'l primer actor en ver a E.T. y tuvo que guardar silenciu col restu del repartu pa nun arruina-yos la sorpresa. El rodaxe cronolóxicu dio a los mozos actores una esperiencia emocional en como ellos enllazáronse con E.T., faciendo les secuencies del hospital más conmovedores.[13] Spielberg aseguróse que los titiriteros caltuviérense alloñaos del plató pa caltener la ilusión d'un real estraterrestre. Per primer vegada na so carrera, él nun usó un storyboard del filme, col fin de facilitar la espontaneidá nes actuaciones.[24] El filme foi rodáu de forma que los adultos, sacante Dee Wallace, nunca se vieren de la cintura pa enriba na primer metá del filme, como un tributu a les caricatures de Tex Avery.[11] El rodaxe completar en 61 díes, cuatro díes antes de lo previsto.[18]

L'antiguu collaborador de Spielberg, John Williams, compunxo la partitura musical de E.T. Williams describió'l so desafíu na creación d'una partitura que xenerara simpatía por esa criatura d'aspeutu estrañu. Al igual que coles sos anteriores collaboraciones, a Spielberg gustó-y caúnu de les temes compuestes por Williams ya incluyir. Spielberg amó la música pa la persecución final tantu qu'editó la secuencia p'afaese a ella.[25]

Temes

Spielberg llogró la historia de E.T. del divorciu de los sos propios padres;[26] Gary Arnold del The Washington Post llamó al filme esencialmente una autobiografía espiritual, una semeya del cineasta como'l típicu mozu de los suburbios identificáu por una rara pasión, la imaxinación mística.[27] Les referencies a la infancia de Spielberg asoceden cuando: Elliott asonsaña una enfermedá sosteniendo'l so termómetru a una bombilla ente que cubre la so cara con una almadina de calefacción, un trucu frecuentemente emplegáu pol mozu Spielberg.[28] Cuando Michael fadia a Elliott, fai ecu a les burlles de Spielberg a les sos hermanes menores,[11] y l'evolución de Michael de torturador a proteutor reflexa como Spielberg tuvo que curiar de les sos hermanes dempués de que'l so padre fórase.[13]

Los críticos enfocáronse nel paralelismu ente la vida de E.T. y Elliott, quien ye alienado pola perda del so padre.[29][30] A.O. Scott del The New York Times escribió que mientres E.T. ye'l más obviu y desesperáu expósito, Elliott sufre na so propia manera de la falta d'un llar[31] (coincidentemente, E.T. ye la primera y última lletra del nome de Elliott).[32] El corazón del filme ye la tema de maurecer. El críticu Henry Sheehan describió'l filme como una narración de Peter Pan dende la perspeutiva d'un Neñu Perdíu (Elliott): E.T. nun puede sobrevivir físicamente na Tierra, como Pan nun podría sobrevivir emocionalmente en el país de Nunca enxamás; los científicos del gobiernu tomen el llugar de los pirates de Nunca enxamás.[33] Vincent Canby del The New York Times similarmente reparó que'l filme llibremente recicla elementos de [...] Peter Pan y El magu de Oz.[34] Dellos críticos suxurieron que la representación de Spielberg de los suburbios ye bien escura, contrariamente a la creencia popular. Según A.O. Scott, L'ambiente de suburbios, con fíos ensin supervisión ya infelices padres, xuguetes rotos y la marca de comida chatarra, podríen salir d'una historia de Raymond Carver.[31] Charles Taylor de Salon.com escribió, les películes de Spielberg, a pesar de la forma en que se caractericen de cutiu, nun son les idealizaciones de Hollywood pa families y suburbios. Los llares equí soporten lo que'l críticu cultural Karal Ann Marling llamó 'les marques d'usu intensivu'.[26]

Otros críticos atoparon paralelismos relixosos ente E.T. y Xesús de Nazaré.[35][36] Andrew Nigels describe la historia de E.T. como la crucifixón pola ciencia militar y la resurreición pol amor y la fe.[37] Acordies con el biógrafu de Spielberg, Joseph McBride, Universal Studios apeló direutamente al mercáu cristianu, con un cartelu evocador de La creación d'Adán de Michelangelo y un logo que diz Paz.[18] Spielberg respondió qu'él nun tenía la intención de que'l filme fuera una parábola relixosa, bromiando, Yo nunca diría cola mio madre y diría-y: 'Ma, fixi esta película que ye una parábola cristiana', ¿qué crees que diría? Ella tien un restorán kosher en Picu y Doheny en Los Ánxeles.[38]

Como un cuerpu sustancial que la crítica del filme construyó alredor de E.T., numberosos autores analizaron el filme n'otres formes tamién. E.T. foi interpretáu como un modernu cuentu de fades[39] y en términos psicoanalíticos.[30][39] La productora Kathleen Kennedy señaló qu'una tema importante de E.T. ye la tolerancia, lo que sería fundamental pa los futuros filmes de Spielberg como Schindler's List.[11] En siendo un solitariu como adolescente, Spielberg describe'l filme como una historia de les minoríes.[40] La carauterística tema de comunicación de Spielberg ye acomuñáu colo ideal de la comprensión mutua: él suxurió que lo central de la historia de l'amistá alienígena–humana ye una analoxía de cómo los adversarios del mundu real pueden aprender a superar les sos diferencies.[41]

N'ochobre de 1983, l'escritor de ciencia ficción español Domingo Santos publicó una novela titulada L'estraterrestre rosa[42]. Dedicar a Steven Spielberg argumentando que la so última película (E. T.) tenía bastantes aspeutos de mancomún con otra novela del escritor, titulada El visitante y publicada en 1965 (por tanto, diecisiete años antes del llargumetraxe). La dedicatoria mentaba tamién que dicha novela de 1965 fuera antes un guión de cine que'l lliteratu nunca llegó a convertir en película. Según l'escritor, les aventures del estraterrestre al so pasu pol planeta Tierra nel filme de Spielberg yeren bien paecíes a les del protagonista alienígena d'aquella anterior novela so. Tales paecencies sospechoses lleváronlu, non a denunciar al cineasta por plaxu, sinón a publicar la novela de 1983 a manera d'amistosa vengación.

Receición

E.T. foi preestrenado en Houston, Texas, onde recibió una bona calificación de los espectadores.[18] El filme estrenar na gala de clausura del Festival de Cine de Cannes en mayu de 1982,[43] y foi estrenáu nos Estaos Xuníos el 11 de xunu de 1982. Estrenar nel númberu unu con una recaldación de USD 11 millones, y quedóse nel visu de la taquilla mientres seis selmanes. Fluctuó ente la primera y la segunda posición hasta xineru. A la fin de la so temporada nel cine, recaldó USD 359,2 millones a nivel nacional.[44] Spielberg ganó USD 500,000 per día de la so participación nos beneficios.[45][46] Les utilidaes de Hershey Company's aumentaron 65% debíu al notable usu nel filme de Reese's Pieces.[23] El filme foi reestrenáu'l 19 de xunetu de 1985,[47] y recaldó USD 40 millones a nivel nacional.[48] E.T. foi estrenáu en VHS y laserdisc el 27 d'ochobre de 1988; pa combatir la piratería, les videocasetes yeren de color verde.[12] Solo en Norteamérica, les ventes en VHS llegaron a USD 75 millones.[49]

Los críticos aclamaron a E.T. como un clásicu. Roger Ebert escribió: «Nun se trata a cencielles d'una bona película. Ye una d'eses películes que barre llueñe'l nuesu procuru y gana los nuesos corazones».[43] Michael Sragow de Rolling Stone llamó a Spielberg «la yera espacial de Jean Renoir... Per primer vegada dedicó les sos impresionantes habilidaes téuniques al serviciu de los sos sentimientos más fondos».[50] Leonard Maltin llamar el meyor filme del añu.[51] George Will foi unu de los pocos que punxo pelos suelos al filme, sintiéndola con estendíes nociones subversives alrodiu de la infancia y la ciencia.[52]

Hubo denuncies de que'l filme foi plaxáu d'un guión de 1967, The Alien, del célebre direutor Bengalí Satyajit Ray. Ray declaró: «E.T. nun fuera posible ensin el mio guión de The Alien, tando disponible en tolos Estaos Xuníos en copies mimeografiadas». Spielberg negó esta afirmación indicando: «Yo yera un neñu na escuela secundaria cuando la so guión taba circulando en Hollywood».[53] El dibuxante barcelonés de cómic Joaquín Blázquez intentó demostrar, dende l'estrenu de la película de Steven Spielberg, que E.T. yera un plaxu de Melvin, un personaxe que creó siete años antes pa una publicación estauxunidense.

E.T., the Extra-Terrestrial tien un 98% de calificación fresca en Rotten Tomatoes, faciéndola la meyor critica a un filme de ciencia ficción nel sitiu.[54] Tien una puntuación Metacritic de 94, clasificáu pol sitiu web como una aclamación universal».[55] Amás de los munchos críticos impresionaos, el Presidente Ronald Reagan y la primer dama Nancy Reagan fueron trescalaos pol filme dempués de proyeutala na Casa Blanca'l 27 de xunu de 1982.[46] La Princesa Diana lloró dempués de ver el filme.[11] El 17 de setiembre de 1982, el llargumetraxe foi proyeutáu nes Naciones Xuníes, y Spielberg recibió la Medaya de la Paz de la ONX.[56]

El filme foi nomáu a nueve Óscar nos 55vos Premios de l'Academia, incluyendo'l de Meyor película. Gandhi ganó esti premiu, pero'l so direutor, Richard Attenborough, declaró: «Yo taba seguru de que non namái E.T. podría ganar, sinón de que ganaría. Foi maxín, poderosa, y maraviyosa. Yo faigo películes más mundanes».[57] Ganó cuatro Premios de l'Academia: Meyor música orixinal, Soníu, Edición de soníu y Efeutos visuales. Nos Globu d'Oru, el filme ganó na Meyor película na categoría Drama y Meyor banda sonora; tamién foi nomáu al Meyor direutor, Meyor guión y Meyor nuevu actor estrella del añu pa Henry Thomas. L'Asociación de Críticos de Cine de Los Angeles galardonó al filme na Meyor película, Meyor direutor y el Premiu nueva xeneración pa Melissa Mathison.[58] El filme ganó los Premios Saturn al Meyor filme de ciencia ficción, Meyor guión, Meyores efeutos especiales, Meyor música y Meyor cartelu d'arte, ente que Henry Thomas, Robert McNaughton y Drew Barrymore ganaron los Premios artista mozu. Amás de los sos Golden Globe y Saturn, el compositor John Williams ganó un Grammy y un BAFTA pola partitura. E.T. foi honráu tamién nel estranxeru: el filme ganó'l premiu al Meyor filme en llingua estranxera nel Blue Ribbon de Xapón, nel Cinema Writers Circle Awards n'España, nel César Awards en Francia, y nel David di Donatello n'Italia.[59]

N'encuestes del American Film Institute, the Extra-Terrestrial foi votáu como'l 24ᵘ meyor filme de tolos tiempos,[60] el 44ᵘ más emocionante,[61] y el 6ᵘ más edificante.[62] Otra encuesta del AFI evaluar como la 14ª meyor banda sonora.[63] Forma parte del AFI's 10 Top 10 na categoría de "Películes de ciencia ficción" (tercer puestu).[64] La frase E.T., teléfonu, la mio casa (E.T. phone home nel orixinal) foi clasificada 15ª na llista 100 años… 100 cites de película del AFI,[65] y 48ª na llista de meyores cites de películes de Premiere.[66] Nel 2005, el filme encabezó la encuesta de Channel 4 de los 100 meyores filmes familiares,[67] y tamién foi enlistado pol Time como unu de los 100 meyores filmes enxamás realizaos.[68] Nel 2003, Entertainment Weekly llamó al filme l'octavu más sentimentaloide;[69] nel 2007, nuna encuesta de películes y series de televisión, la revista declaró a E.T. el séptimu meyor trabayu en media de ciencia ficción nos postreros 25 años.[70] The Times tamién llamó a E.T. como'l novenu estraterrestre favoritu nun filme, llamándolo unu de los non humanos más queríos na cultura popular.[71] En 1994, E.T. foi escoyíu pal so caltenimientu nel National Film Registry de EE. UU.[72]

Versión del 20° aniversariu

Una versión estendida del filme, incluyendo los efeutos especiales modificaos, foi estrenada'l 22 de marzu del 2002. Dellos rodaxes de E.T. fadiaren a Spielberg dende 1982, porque él nun tenía tiempu abondu pa perfeccionar los animatrónicos. Usáronse Imaxe xenerada por ordenador imáxenes xeneraes por ordenador (CGI), apurríes por Industrial Light & Magic (ILM) pa modificar dellos rodaxes, incluyendo unos de E.T. corriendo na secuencia d'apertura y viéndose manches nel maizal. Tamién se modificar el diseñu de la nave espacial pa incluyir más lluces. Coles mesmes, introduciéronse escenes rodaes pero ensin incluyir na versión orixinal. Les mesmes incluyeron a E.T. tomando un bañu, y Gertie diciéndo-y a Mary que Elliott foi al monte. Spielberg nun añader la escena con Harrison Ford, sintiendo que camudaría los filme bien drásticamente. convirtiéndose en padre, Spielberg foi más sensible alrodiu de la escena en que les armes empuñaes polos axentes federales amenacien a Elliott y a los sos amigos escapando, asina que reemplazó digitalmente les armes por walkie-talkies.[11]

Nel estrenu, John Williams dirixó en direuto la execución de la partitura.[25] La nueva versión recaldó USD 35 millones n'Estaos Xuníos, con una recaldación total a nivel mundial en cifres brutes de USD 793 millones dende 1982.[48] La versión del 20° aniversariu foi estrenada como parte d'una coleición de dos discos en DVD el 9 d'avientu de 2002; tamién foi empaquetada nuna edición pa coleicionistes cola versión orixinal.[73] Los cambeos nel filme, particularmente la escena del escape, fueron criticaos como una correición política. Peter Travers de Rolling Stone entruga, ¿Recuerden les armes llevaes polos federales? Gracies al milagru de la teunoloxía dixital, ellos agora tán blandiendo walkie-talkies... ¿Ye esto lo que dos décades fixeron a la llibertá d'espresión?[74] Chris Hewitt del Empire escribió, Los cambeos son sorprendentemente de baxa intensidá [...] ente que les CGI de E.T. de ILM son usaes escasamente como un complementu al estraordinariu títere de Carlo Rambaldi.[75] South Park asonsañó munchos de los cambeos nel episodiu del 2002 Free Hat.[76]

Premios

La película ganó cuatro Oscar: a la meyor música, al meyor soníu, a los meyores efeutos sonoros y a los meyores efeutos especiales, y llogró otros cinco nominaciones, a la meyor película, al meyor direutor, al meyor guión orixinal de Melissa Mathison, a la meyor fotografía de Allen Daviau y al meyor montaxe. Amás en 1983 ganó'l Globu d'Oru a la Meyor Película - Drama.

Premiu Óscar

CategoríaPersonaResultáu
Óscar a la meyor películaSteven Spielberg, Kathleen Kennedy, Melissa MathisonNomada
Óscar al meyor direutorSteven SpielbergNomáu
Óscar al meyor guión orixinalMelissa MathisonNomada
Óscar al meyor fotografíaAllen DaviauNomada
Óscar a la meyor banda sonoraJohn WilliamsGanador
Óscar al meyor montaxeCarol LittletonNomada
Óscar al meyor soníuRobert Knudson, Robert Glass, Don Digirolamo, Gene CantamessaGanadores
Óscar a la meyor edición de soníuCharles L. Campbell, Ben BurttGanadores
Óscar a los meyores efeutos visualesCarlo Rambaldi, Dennis Muren, Kenneth F. SmithGanadores

Globos d'oru

CategoríaResultáu
Globu d'Oru a la meyor película - DramaGanadora

Premios Saturn

Posible continuación

La película nun tuvo una secuela, sicasí, el proyeutu d'esta esistió ensin llegar a realizase. Al momentu d'estrenase la película en xunetu de 1982, Spielberg y Matthison esbozaron una idea pa una continuación titulada E.T. II: Nocturnal Fears (E.T. II: Mieos Nocherniegos),[77] qu'amosaría cómo Elliot y los sos amigos son raptaos por alienígenas malvaos, polo cual intentaríen contautar con E.T. Sicasí, Spielberg abogó por nun realizar la, sintiendo que «nun fadría otra cosa que extirpar la orixinal de la so virxinidá».[78][79]

De la mesma, en 2005 fíxose oficial que l'actriz Drew Barrymore y Steven Spielberg falaren d'una posible continuación titulada E.T. The Extra-Terrestrial: The Return, que tampoco pudo concretase y de la cual nun se volvió a falar. Realizóse una secuela de la historia nun llibru tituláu E.T. El Llibru del Planeta Verde, que trata de la vida de E.T. nel so planeta natal.[80]

Videoxuegos

E.T. tuvo un videoxuegu creáu por Atari en 1982. Nel xuegu, teníes d'ayudar a E.T. a atopar 3 partes d'un teléfonu metanes el monte, mentanto, teníes d'evitar a un policía que te quitaba les partes del teléfonu, y a un científicu qu'intenta prindate. Llanzárase con muncha mira polos direutivu de Atari, sicasí'l xuegu foi un atayante fracasu, collechó crítiques negatives y punxo n'apuros les finances de la empresa. Por esti motivu la empresa Atari foi cerrada. Produxérase miles de cartuchos que nun fueron vendíos, pa desfacer d'ellos, Atari soterrar nun desiertu del estáu de Nuevu Méxicu. Ye consideráu polos críticos como'l peor videoxuegu de la historia. N'abril de 2014 un equipu d'escavación recuperó los restos, estos fueron atopaos nel añu 2014, cerrando asina unu de los mitos más populares na historia de los videoxuegos.[81]

20 años dempués, cola salida de la edición del 20 aniversariu, Ubisoft, NewKidko y Fluyíi Studios, fixeron otru xuegu basáu na película, esta vegada intentando faer toles misiones de forma cronolóxica a la película. El xuegu foi llanzando en PlayStation, PC y Game Boy Advance. El xuegu nun tardó en ser bien criticáu, teniendo unes cuantes comparances col xuegu de Atari.

En 2001, la compañía Kemco xunto con Universal Interactive, realizaron un videoxuegu pal Nintendo GameCube llamáu Universal Studios Theme Parks Adventure, nel cual añadieron mini-xuegos temáticos basaos en delles películes clásiques d'Universal Studios, y ente ellos, tamién hubo unu de E.T., nel que'l to personaxe debía de xubise a una bicicleta, y ayudar a E.T. a volver a la so nave primero que se fora. El mayor problema d'esti mini-xuegu, ye que constantemente la bicicleta cayíase, faciéndote perder el tiempu y perdiendo bien siguíu.

Otres apaiciones

La especie de E.T. fai un cameo na película Star Wars Episode 1, nun discutiniu del senáu onde se ven fora de cámara a 3 estraterrestres de la raza de E.T. Dende esa apaición fixéronse teoríes de que E.T. ye un maestru Jedi. Esta última teoría foi oldeada col fechu de que na película orixinal, hai delles referencies a que la saga de Star Wars esisti como una franquicia n'el mesmu universu de E.T. Esto vese, por casu, cuando Elliott amuésa-y el so xuguetes a E.T. o más tarde na películes, cuando na fiesta de halloween ver a un neñu vistíu de Yoda.

Referencies

  1. 1 2 3 4 5 URL de la referencia: http://www.metacritic.com/movie/et-the-extra-terrestrial-re-release. Data de consulta: 14 abril 2016.
  2. URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt0083866/. Data de consulta: 14 abril 2016.
  3. URL de la referencia: http://www.nytimes.com/movie/review?res=9C0DEFDB143BF932A25755C0A964948260.
  4. 1 2 3 4 URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt0083866/fullcredits. Data de consulta: 14 abril 2016.
  5. URL de la referencia: http://stopklatka.pl/film/et. Data de consulta: 14 abril 2016.
  6. URL de la referencia: https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=et.htm.
  7. URL de la referencia: https://www.cnc.fr/professionnels/visas-et-classification/56129.
  8. 1 2 Afirmao en: Filmografía Nacional Danesa.
  9. Richard Corliss (31 de mayu de 1983) (n'inglés). Steve's Summer Magic.. Time. http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,925427-9,00.html. Consultáu'l 17 d'abril de 2007.
  10. 1 2 3 4 5 Steve Daly (22 de marzu de 2002) (n'inglés). Starry Role.. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/ew/article/0,,20036782_20037403_218829,00.html. Consultáu'l 7 de mayu de 2007.
  11. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12  E.T. the Extra-Terrestrial: The 20th Anniversary Celebration [DVD]. Universal, direuted by Laurent Bouzereau.
  12. 1 2 Ian Nathan (xineru de 2003) (n'inglés). The 100 DVD You Must Own.. Empire.
  13. 1 2 3 4  E.T. — The Reunion [DVD]. Universal, direuted by Laurent Bouzereau.
  14. 1 2 3 4 5 6 7 8 Douglas Brode (1995). The Films of Steven Spielberg. (n'inglés). Citadel, páx. 114–127. ISBN 0-8065-1540-6.
  15. The Making of E.T.: The Extra-Terrestrial--from the E.T. Signature Collection LaserDisc, MCA/Universal Home Video, 1996
  16. Natalie Jamieson (16 de xunetu de 2008) (n'inglés). The man who brings movies to life.. Newsbeat. http://news.bbc.co.uk/newsbeat/hi/entertainment/newsid_7509000/7509441.stm. Consultáu'l 17 de xunetu de 2008.
  17. Joseph McBride (1997). Steven Spielberg. (n'inglés). Faber and Faber, páx. 72. ISBN 0-571-19177-0.
  18. 1 2 3 4 5 6 7 Joseph McBride (1997). Steven Spielberg. (n'inglés). Faber and Faber, páx. 323–38. ISBN 0-571-19177-0.
  19. Deborah Caulfield (23 de mayu de 1983) (n'inglés). E.T. Gossip: The One That Got Away?.. Los Angeles Times.
  20. 1 2 E.T. the Extra-Terrestrial: Notes de Producción (folletu de DVD)
  21. «Turn On Your Heartlight: Inside E.T..» (inglés). Cinefex. Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'abril de 2008. Consultáu'l 26 de mayu de 2008.
  22. (n'inglés) Creating A Creature.. Time. 31 de mayu de 1982. http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,925429-2,00.html. Consultáu'l 18 d'abril de 2007.
  23. 1 2 David van Biema (26 de xunetu de 1983) (n'inglés). Life is Sweet for Jack Dowd as Spielberg's Hit Film Has E.T. Lovers Picking up the (Reeses's) Pieces.. People.
  24. 1 2 David E. Williams (xineru de 1983) (n'inglés). An Exceptional Encounter.. American Cinematographer.
  25. 1 2  A Conversation with John Williams [DVD]. Universal.
  26. 1 2 Charles Taylor (22 de marzu de 2002) (n'inglés). You can go home again.. Salon.com. http://dir.salon.com/story/ent/movies/feature/2002/03/22/et/index.html. Consultáu'l 11 de setiembre de 2008.
  27. Gary Arnold (6 de xunu de 1982) (n'inglés). E.T. Steven Spielberg's Joyful Excursion, Back to Childhood, Forward to the Unknown.. The Washington Post.
  28. Joseph McBride (1997). Steven Spielberg. (n'inglés). Faber and Faber, páx. 13. ISBN 0-571-19177-0.
  29. Thomas A. Sebeok. Enter Textuality: Echoes from the Extra-Terrestrial. En Poetics Today (1985), Porter Institute for Poetics and Semiotics. Publicáu por Duke University Press.
  30. 1 2 Ilsa J. Beck, The Look Back in E.T., Cinema Journal 31(4) (1992): 25-41, 33.
  31. 1 2 A.O. Scott (22 de marzu de 2002) (n'inglés). Loss and Love, A Tale Retold.. The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9404EED71138F931A15750C0A9649C8B63. Consultáu'l 11 d'abril de 2008.
  32. Philip Wuntch (19 de xunetu de 1985) (n'inglés). Return of E.T... The Dallas Morning News.
  33. Henry Sheehan (mayu/xunu de 1992) (n'inglés). The Panning of Steven Spielberg.. Film Comment. http://www.henrysheehan.com/essays/stuv/spielberg-1.html. Consultáu'l 16 de xunetu de 2007.
  34. Susan Goldman Rubin (2001). Steven Spielberg. (n'inglés). Harry N. Abrams, Inc., páx. 53. ISBN 0-8109-4492-8.
  35. Stanley Kauffman (5 de xunetu de 1982) (n'inglés). The Gospel According to St. Steven.. The New Republic.
  36. Anton Karl Kozlovic. The Structural Characteristics of the Cinematic Christ-figure, Journal of Religion and Popular Culture 8 (Seronda 2004).
  37. Nigel Andrews. Tidings of comfort and joy. Financial Times (10 d'avientu de 1982), I11
  38. Judith Crist (1984) (n'inglés). Take 22: Moviemakers on Moviemaking.. Viking.
  39. 1 2 Andrew Gordon. E.T. as a Fairy Tale, Science Fiction Studies 10 (1983): 298-305.
  40. Susan Goldman Rubin (2001). Steven Spielberg. (n'inglés). Harry N. Abrams, Inc., páx. 22. ISBN 0-8109-4492-8.
  41.  Spielberg on Spielberg. Turner Classic Movies.
  42. Santos, Domingo (1983). L'estraterrestre rosa. Barcelona (España): Cume, S. A., páx. 5 y contraportada. ISBN 84-86190-04-5.
  43. 1 2 Roger Ebert (9 d'agostu de 1985) (n'inglés). E.T.: The Second Coming.. Movieline.
  44. «E.T.: The Extra-Terrestrial — Weekend Box Office.» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 18 d'abril de 2007.
  45. (n'inglés) Spielberg's Creativity.. The New York Times. 25 d'avientu de 1982. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50Y15FD3F5C0C768EDDAB0994DA484D81. Consultáu'l 6 de payares de 2007.
  46. 1 2 Jim Callo (23 d'agostu de 1982) (n'inglés). Direutor Steven Spielberg Takes the Wraps Off E.T., Revealing His Secrets at Last.. People.
  47. John M. Wilson (16 de xunu de 1985) (n'inglés). E.T. Returns to Test His Midas Touch.. Los Angeles Times.
  48. 1 2 «E.T. the Extra-Terrestrial.» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  49. Nancy Griffin (Xunu de 1988) (n'inglés). Indiana Jones and the Last Crusade.. Premiere.
  50. Michael Sragow (8 de xunetu de 1982) (n'inglés). Extra-Terrestrial Perception.. Rolling Stone.
  51. Leonard Maltin (31 de mayu de 2007) (n'inglés). Leonard Maltin's Top 25 for 25 Years.. Entertainment Tonight. http://www.etonline.com/movies/spotlight/2007/05/48377/index.html. Consultáu'l 18 d'avientu de 2008.
  52. George Will (19 de xunetu de 1982) (n'inglés). Well, I Don't Love You, E.T... Newsweek.
  53. John Newman (17 de setiembre de 2001) (n'inglés). Satyajit Ray Collection receives Packard grant and lecture endowment.. University of California, Santa Cruz. http://www.ucsc.edu/currents/01-02/09-17/ray.html.
  54. «100 Best-Reviewed Sci-Fi Movies.» (inglés). Rotten Tomatoes. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de xunetu de 2007. Consultáu'l 19 de xunetu de 2007.
  55. «E.T. the Extra-Terrestrial (re-release).» (inglés). Metacritic. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
  56. (n'inglés) O.N. Finds E.T. O.K... The Twilight Zone Magacín. febreru de 1983.
  57. Don Shay (1993). The Making of Jurassic Park: An Adventure 65 million Years in the Making. (n'inglés). Boxtree Limited, páx. 122. ISBN 1-85283-774-8.
  58. «E.T. Awards.» (inglés). Allmovie. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  59. «Awards for E.T. the Extra-Terrestrial (1982).» (inglés). Internet Movie Database. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  60. «AFI's 100 Years...100 Movies.» (inglés). American Film Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'abril de 2007. Consultáu'l 4 d'abril de 2007.
  61. «America's Most Heart-Pounding Movies.» (inglés). American Film Institute. Consultáu'l 4 d'abril de 2007.
  62. «America's Most Uplifting Movies.» (inglés). American Film Institute. Consultáu'l 4 d'abril de 2007.
  63. «AFI's 100 Years of Film Scores.» (inglés). American Film Institute. Consultáu'l 4 d'abril de 2007.
  64. American Film Institute (17 de xunu de 2008) (n'inglés). AFI Crowns Top 10 Films in 10 Classic Genres.. ComingSoon.net. http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=46072. Consultáu'l 18 de xunu de 2008.
  65. «AFI's 100 Years...100 Movie Quotes.» (inglés). American Film Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 17 de febreru de 2007. Consultáu'l 15 de febreru de 2007.
  66. (n'inglés) The 100 Greatest Movie Lines.. Premiere. http://www.premiere.com/gallery.aspx?section_id=66&webtrends_section=best&article_id=3713&section_prefix=best&window_id=1&gallery_id=298&page_number=1&seq=53&cnt=49. Consultáu'l 26 d'abril de 2007.
  67. «100 Greatest Family Films.» (inglés). Channel 4. Consultáu'l 15 de febreru de 2007.
  68. «E.T. The Extra-Terrestrial (1982).» (inglés). Time. Consultáu'l 20 d'abril de 2007.
  69. (n'inglés) #8 E.T. The Extra-Terrestrial.. Entertainment Weekly. 19 de payares de 2003. http://www.ew.com/ew/article/0,,547069,00.html. Consultáu'l 11 de mayu de 2007.
  70. Gregory Kirschling (7 de mayu de 2007) (n'inglés). The Sci-Fi 25.. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/ew/article/0,,20036782_20037403_20037541_19,00.html. Consultáu'l 7 de mayu de 2007.
  71. Michael Moren (5 d'ochobre de 2007) (n'inglés). The 40 most memorable aliens.. The Times. http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/specials/space/article2575490.ece. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2007.
  72. «Films Selected to The National Film Registry, Library of Congress 1989-2006.» (inglés). National Film Registry of the Library of Congress. Consultáu'l 15 de febreru de 2007.
  73. Richard Schuchardt (24 d'ochobre de 2002) (n'inglés). E.T. - The 3 Disc Edition.. DVD Active. http://www.dvdactive.com/news/releases/y-t--the-3-disc-edition.html. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  74. Peter Travers (14 de marzu de 2002) (n'inglés). E.T. The Extra-Terrestrial.. Rolling Stone. http://www.rollingstone.com/reviews/movie/5948461/review/5948462/et_the_extraterrestrial. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  75. Chris Hewitt (n'inglés). E.T. The Extra-Terrestrial: 20th Anniversary Special Edition.. Empire. http://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?FID=7808. Consultáu'l 12 de mayu de 2007.
  76. Trey Parker, Matt Stone (10 de xunetu de 2002). South ParkTemporada 6. Comedy Central.
  77. Wampler, Scott (2015). «The Incredibly Ill-Advised E.T. Sequel That Almost Was». Archiváu dende l'orixinal, el 2016. Consultáu'l 8 de payares de 2016.
  78. John M. Wilson (1985). E.T. Returns to Test His Midas Touch. Los Angeles Times.  p. T22. https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/676063542.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic.
  79. «A look at the E.T. sequel we mercifully never saw». Blastr. Archiváu dende l'orixinal, el 2016. Consultáu'l 8 de payares de 2016.
  80. E.T.: The Book of the Green Planet: A Novel Ficha del llibru en Good Reads. Consultáu'l 20 de febreru de 2018.
  81. Atari soterró a E.T. nel desiertu y nun lo dixo a naide El País.

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.