Dátil
Nome Dátil
Detalles
Colores marrón y mariellu
Productu natural de Phoenix dactylifera
Más información
[editar datos en Wikidata]
Dátil
Tamañu de porción de dátiles desecados ensin pebíes
Enerxía 282 kcal 1180 kJ
Carbohidratos 75 g
 • Zucres 63 g
 Fibra alimentaria 8 g
Grases 0.4 g
Proteínes 2.5 g
Agua 21 g
Vitamina C 0.4 mg (1%)
Manganesu 0.262 mg (13%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

El dátil ye una fruta llograda de la palmera datilera (Phoenix dactylifera), alimentu básico pa países del Magreb. La fruta ye considerada edulcorante pola so cantidá d'azucre aproximao'l 70%. El so nome ye deriváu de la pallabra griega δακτύλος ("daktilos"), que significa "deu".

Los mayores productores a nivel mundial fueron Irán ya Iraq (hasta la Guerra del Golfu). En California esiste un importante cultivu d'esti frutu. Esisten munches variedaes, ente elles: Zahid, Medjool, Kadrawi, la más apreciada ye la Deglet Nour.

Propiedaes

Recímanos de dátiles en Murcia.

Nutritives

Tien un conteníu bien alzáu en azucre, d'hasta'l 70%; amás ye bien nutritiva pol so altu conteníu en carbohidratos, fierro, potasiu y fósforu. Contién vitamines: A, tiamina, riboflavina, niacina, triptófano y acedu ascórbico.

Melecinales

Ye considerada beneficiosa en medicina. En naturopatía prescríbese'l so usu en casu d'asma, bronquitis, tuberculosis, tos, fiebres, cáncer, dolor d'estómagu, catarru, fatiga a los güeyos, gonorrea. Ye un escelente productu, como frutu bien maduru y fervíu en lleche allandia y anidia les víes respiratories. Puede comese como frutu o preparáu en mermelaes, púdines, tortas, xelaos, etc.

Pol so altu conteníu d'azucre considérase enerxéticu y afrodisiacu.

Plantíu

El meyor momentu pa llevar a cabu'l plantíu toma dende la primavera (fora de los periodos de xelaes) hasta mediaos de branu.

Los fuexos tendrán de tener unes dimensiones lo suficientemente amplies n'anchor y fondura como p'afaer tol sistema radicular. La base del tueru tien de quedar al mesmu altor a la que taba enantes o llixeramente más soterráu, va afirmase bien el suelu alredor del cepellón y va dase darréu un abondosu riego. Cúbrese la superficie del suelu alredor del tueru con una bona capa de humus o "mulching", imposibilitando al empar la guañada de meruxes.

El sistema de plantíu y les distancies nel cultivu de la palmera datílera difieren cola variedá, pero un espaciado en cuadru o rectangular de más o menos 9-11 m, ye lo que xeneralmente s'encamienta. Los hijuelos pueden tresplantase direutamente dempués de que se-yos dixebrara de la palmera proxenitora o les palmeres nueves pueden caltenese en viveru un añu antes de tresplantase nel campu.

Nos palmerales cultivaos tiense un pie masculín por cada 25 pies femeninos, p'asegurar la fecundación, pos si nun hai que recurrir a la polinización artificial. P'asegurase de la naturaleza de los pies, suélense utilizar preferentemente pa la so reproducción los renuevos que producen les palmeres femes.

La palmera datilera tien de tener un apurra regular d'agua, siendo lo más costoso nun plantíu de palmeres, pos los raigaños tienen de tener un suministru de mugor constante. Puede ser regada con agua salao, cargada con demasiao sal pa la mayoría de los cultivos.

Aclareo de dátiles

P'ameyorar el tamañu y la calidá del frutu practica'l aclareo tantu de los frutos como de los recímanos. Realízase esaniciando más o menos la metá de la cantidá total de vares o cañes de la espada, mientres la polinización. La cantidá de aclareo necesariu pa llograr los meyores resultaos, depende tantu de la variedá como de les condiciones climátiques.

Nel casu de la variedá Deglet Noor el aclareo realízase dexando ente 25 y 35 dátiles por vara y más o menos 40 vares por recímanu.

Recueya del dátil

Los recímanos de fruta collechar dende'l suelu, con escaleres curties, hasta que les palmeres tienen de 10 a 15 años y, d'ende d'equí p'arriba, con escaleres o plataformes xuntaes permanentemente a los tueros.

Colléchase una pequeña cantidá de dátiles na etapa "Khalal" (maduror parcial) que son mariellos o colloraos (dependiendo del cultivar), pero hai munchos consumidores quien los consideren astringentes (alto conteníu de taninos). La mayoría de los dátiles collechar nes etapes de maduror completu "Rutab" y "Tamar", nes que tienen mayores conteníos d'azucres, un menor mugor, un menor conteníu de taninos y son más blandes que na etapa "Khalal".

Multiplicación de la palmera de dátiles

Por granes

Les plantes producíes por granes producen igual cantidá de palmes masculines y femenines, de les cualos solo les postreres son pervalibles dende'l puntu de vista granible.

Por hijuelos

Les variedaes comerciales de palmera datilera arrobinar por mediu de hijuelos.

La palmera datilera ye una de les poques que se cultiven estensamente polos sos frutos, que producen hijuelos y que por tanto pueden arrobinase como clones.

La separación de los hijuelos de la planta madre tien de realizase con sumu cuidu. El suelu que s'atopa alredor de la palmera tien de regase bien dellos díes antes de la separación p'asegurase que bona parte de la tierra qu'arrodia a los raigaños queda xuntada a elles. Si los hijuelos nun se precisen como material d'espardimientu tienen d'esaniciase.

Les ventayes del espardimientu por hijuelos son les siguientes:

  • Les plantes llograes son iguales a la planta madre.
  • El frutu de hijuelo ye de la mesma calidá que'l frutu de la planta madre.
  • El hijuelo da fruta en 3-4 años.

Espardimientu in vitro

Por aciu el cultivu de meristemos. Realizar en llaboratorios especializaos n'Elx onde ta la mayor producción de dátil in vitro del mundu con dos variedaes como la Medjool que ye africana y la confitera que ye orixinaria d'Elx, anque dende 2013 la Estación Phoenix nun ta operativa y nun se producen nuevos exemplares.

Plagues y Enfermedaes de la palmera datilera

  • Cochinilla colorada de la palmera (Phonicoccus marlatti).
  • Picudu de la palmera (Diocalandra frumenti).
  • Curculiónido ferrial (Rhynchophorus ferrugineus).
  • Apate monachus.
  • Coccotrypes dactyliperda.
  • Mythimna joannisi.
  • Enfermedá: Botryodiplodia teobromae.

Bibliografía

Referencies

    Enllaces esternos

    • El conteníu d'esti artículu incorpora material d'una entrada de Enciclopedia Llibre Universal publicada n'español so la llicencia Creative Commons Compartir-Igual 3.0



    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.