Antecedentes

Dellos años enantes del Descubrimientu de Brasil, una espedición comandada por Martim Afonso de Sousa aportó coles sos caraveles hasta l'Estuariu'l Río de la Plata, cola misión d'asitiar delles posesiones portugueses na marxe izquierda de la foz d'aquel ríu, mas nun foi a afechala por mor del naufraxu de la so embarcación.

La Colônia do Santíssimo Sacramento

Colonia del Sacramento, Uruguái: Puerta d'Armes.

La Corona Portuguesa encartichó nuevamente el so envís n'enanchar les sos llendes de la so colonia americana fasta'l ríu de la Plata cuando encomendose al gobernador y capitán de la capitania del Rio de Janeiro, D. Manuel Lobo (1678-1679), que fundase un fuerti na marxe izquierda d'aquel ríu. D'esti xeitu, col sofitu de los comerciantes del Rio de Janeiro, deseyosos d'alitar los sos yá asorantes negocios con l'América Española, nos caberos de 1679 la espedición de D. Manuel Lobo partía de Santos, algamando la bacía'l Plata en xineru l'añu siguiente. El 22 d'esi mesmu mes,les fuercies portugueses entamaren l'establecimientu de la Colônia do Santíssimo Sacramento, llendando con Buenos Aires, na oriella opuesta. El nial d'esi establecimientu foi una cenciella fortificación aniciada con planta nel formatu d'un polígonu cuadrangular.

La rempuesta de les autoridaes españoles fízose darréu: en pocos meses el gobernador de Buenos Aires, José de Garro, llancióse a la brega, y el nial portugués conquistóse poles algares españoles ya indíxenes, na nuechi del 7 al 8 d'agostu d'esi mesmu añu, episodiu coñcíu como Nuechi Tráxica.

Al tresvel de negociaciones diplomátiques, l'allugamientu de Colônia tornó a Portugal pel Tratáu Provisional de Lisboa (7 de mayu de 1681), polo cual la Corona Portuguesa comprometíase n'arreparar seliquino les fortificaciones feches de tierra asina como la construcción d'abeyos pal personal. Fincaben entorgaes les construcciones de nueves fortaleces y d'edifícios de piedra o adobe, qu'amuesaríen una ocupación permanenti.

A 23 de xineru de 1683 una nueva escuadra portuguesa tomó posesión de la Fortaleza de San Gabriel, calteniendo los portugueses la Nova Colônia do Sacramento hasta 1705, cuando a España dominólos escontra 1715. Enfinando la guerra, l'estabelecimientu da Colonia atendia a los intereses de la estaya mercantil de la burguesía portuguesa, interesada n'alitar l'accesu contrabando nel ríu la Plata: l'entecambéu con Buenos Aires, atroxáu llegalmenti pel privilexu del asiento. La supresión del monopoliu portugués del fornecimentu d'esclavos africanos en 1640, tarazara la posibilidá de dumbianza, pa cola América Española, de productos brasilanos como l'azúcre, oel tabacu, l'algodón, asina como manufatures europeés, en troquéu de plata peruana. Arriendes, xorrecía l'envís n'aselar el baturiciu platín a los corios brasilanos nel Rio de Janeiro, col enfotu d'estabelecer un marcu lliñeru que sirviere de meta p'algamar per tierra al Río de la Plata.

Nesi contestu, yera importante alcontrar una solución pa la crisis económica portuguesa de la segunda metá del sieglu XVII (anti la cayida'l preciu l'azucre nel mercáu, la presión de los intereses comerciales de la burguesía inglesa pa garantizar l'accesu al mercáu de productos ingleses y la pérdida de les colonies del Orienti), pel accesu a les rexones mineres hispanu-amerincanes por Buenos Aires - pretensión torgada pel monopoliu español.

D'esti xeitu, Colonia tornóse nun baturiciu nial de contrabandu anglo-portugués. La fundación de Colonia y la obertura del mercáu consumidor de ganáu, coriu y carne salada nes Minas Gerais, ganéu de racu más sero, determinaría'l desenrollu de la pecuária na Capitania do Rio Grande de San Pedro.

La Nueva Colonia del Santísimo Sacramento

El faru de Colonia del Sacramento.

Nel contestu de la Guerra de Socesión española (1701-1713), la Gran Alliancia (Gran Bretaña, Países Baxos, Austria, Prusia, etc.) opónense a España y a Francia, n'Europa. Portugal aconceyose na Gran Alliancia en 1703. La fortificación na Nueva Colonia del Santísimo Sacramento recostruyose de magar 1704 con planta abaluartada. Atacada n'esi mesmu añu polos españoles de Buenos Aires, conquistose al año siguienti poles fuercies comandaes por Afonso Valdez. Ocupada, Tornó a los portugueses namái una vegada más pel segundo Tratáu d'Utrecht (6 de febreru de 1715), anagora dientro la nomada política'l tiru de cañón, que significaba que'l territoriu de Colonia nun debería pasar del algame d'un tiru de cañón llanciáu dende les muries de la fortaleza.

Rexistróse, de magar esa dómina, l'esmolecimientu portugués cola integración d'esti puestu abangáu a la rexón sur de Brasil (Capitanies de Santa Catarina y de São Paulo). La rexón española manifestose pol sofitu a los estabelecimentos xesuites na rexón de los Siete Pueblos de les Misiones, pola destrucción de Montevidéu (establecida por fuerciess portugueses dende 1723), con nueva fundación, por españoles, en 1726, y el poblamintu l'interior del Uruguái, pa isllar a Colonia del Santísimo Sacramento del sur de Brasil.

En 1735 un incidente diplomáticu en Madrid sirvió como pretestu pa un nuevu ataque a Colonia (3 d'ochobre), que fincó encercada por forcies españoles comandaes por D. Miguel de Salcedo hasta 1737. Señáu l'armisticiu (2 de setiembre), la Corona Portuguesa dumbió una espedición comandada pol Brigaderu José da Silva Pais, que coxitando fortalecer la so presencia nel pstreru sur de Brasil, fundó la colonia de Rio Grande de San Pedro, güei ciudá de Rio Grande, na barra de la Llaguna de los Patos, ya intentó, ensin percancialu, conquistar Montevidéu.

Del Tratáu de Madrid al de Badajoz

Cai de los Xipíos

El Tratáu de Madrid, celebráu el 13 de xineru de 1750, tazmiaba que Portugal entregaria Colonia del Sacramento a España, en trueque del recebimentu del territoriu de los Siete Pueblos de les Misiones. Por mor a les dificultaes de les demarcaciones y la resistencia suscitada pola Guerra Guaranítica (1753-1756), les disposiciones del Tratáu foren anulaes por un nuevu diploma, el Tratáu d'El Pardo, celebráu el 12 de febreru de 1761. Nesta estada el noyu urbán de la plaza defendíase por una muria de trazáu poligonal irregular, abaluartada, constituyida polos:

• Baluarte del Carmen
• Baluarte de San Juan
• Baluarte de la Bandera
• Baluarte de San Miguel

Tapeciendo'l llau de tierra, au rasgábase'l portal d'armes de la plaza. A cobierti d'esta llinia defensiva, iguíense los Cuarteles, les Cases de Pólvora y los Cuerpos de la Guardia. Pel llau del ríu, una llinia de cañoneres (San Pedro de Alcántara y la so Bateria) y la Bateria de Santa Lucía (Planu de la plaza y territoriu de Colonia del Santísimo Sacramento allugada na marxe septentrional del Ríu de la Plata na llatitú de 34 gr. 28 min. 18 seg., 1762. Mapoteca del Itamaraty, Rio de Janeiro).

El contestu de la celebración del Pactu de Familia (1761) xunciendo los Bourbon de Francia, d'España, de Nápoles y de Parma bramó la tensión ente Portugal y España. Nel contestu de la Guerra anglo-francesa de los Siete Años (1756-1763), permaneciendo Colonia del Sacramento en manes de Portugal, esta foi nuevamente invadida por algares españoles comandaes por D. Pedro de Cevallos (30 d'ochobre de 1762), pa ser devolvida en virtú del Tratáu de Paris (1763).

En 1777, una nueva invasión española por D. Pedro de Cevallos (30 de mayu), arra,pló coles fortificaciones de Colonia del Sacramento col tupizamientu'l so puertu (2 de xunu), viniendo a tanxir a la islla de Santa Catarina (3 de xunu). Al empar, n'Europa, el Tratáu de San Ildefonso (1777) restabeleció les llinies xenerales del Tratáu de Madrid: Colonia del Sacramento, el territoriu de les Misiones y parte'l Rio Grande do Sul d'anguaño yeren cedíos a España, que tornaría la islla de Santa Catarina a Portugal.

Finalmenti, el Tratáu de Badajoz (1801), firmáu ente Portugal y España nel contestu les Guerres Napoleôniques atroxó la paz ente los dos países n'Europa, mas non ratificó'l Tratáu de San Ildefonso. Portugal caltuvo'l poder de los territorios conquistaos n'América del Sur (les Misiones y parte del Rio Grande do Sul d'anguaño, por voluntarios, en 1801), fixando la llende sur na llinia Quaraí-Jaguarão-Chuí.

De la incorporación de la Cisplatina a la Dixebra del Uruguái

Colonia del Sacramento tornó a manes de Portugal de magar 1817, cuando D. João VI incorporó tola rexón del Uruguái a los dominios de Brasil.

Cola Independencia d'estos, en 1822, Colonia integrose a los dominios de l'Emperiu de Brasil hasta la dafecha dixebra de la República Oriental d'Uruguái, en 1827.

Una cai d'anguaño de Colonia, Uruguái.

El so caberu comandante foi'l brigaderu Manuel Jorge Rodrigues, que namái abandonó la plaza nel intre l'establecimintu de la Convención Preliminar de Paz ente 'Imperiu de Brasil y les Provincies Xuníes del Ríu la Plata (27 d'agostu de 1828), ratificáu por Brasil el 30 d'agostu y por Arxentina'l 29 de setiembre, y qu'aportara a Montevidéu'l 4 d'ochobre de 1828. Por esti diploma, l'Uruguái tornárase independente.