Plantía:Ficha de fiesta

Pal puntu de vista xudíu d'esta fiesta, vease Shavuot.

Cincuesma^[1] o pentecostés^[2] (del griegu πεντηκοστή pentēkostḗ ‘cincuentenu’) ye'l términu col que se define la fiesta cristiana del cincuentenu día del Tiempu pascual. Trátase d'una festividá que pon términu al tiempu de pascua y que configura la culminación solemne de la mesma Pascua, la so colofón y la so coronamiento.^[3]

Mientres Pentecostés celebra la venida del Espíritu Santu y l'entamu de les actividaes de la Ilesia. Por ello tamién se-y conoz como la celebración del Espíritu Santu. Na lliturxa católica ye la fiesta más importante dempués de la Pascua y la Navidá. La lliturxa inclúi la secuencia medieval Veni, Sancte Spiritus.

Nes Ilesies ortodoxes esisten amás la celebración de los Trés Divines Persones» o de la Santa Trinidá. Les Ilesies occidentales celebren pa esta ocasión dende'l sieglu XIV la so propia fiesta llamada «Trinitatis» —la fiesta de la Santísima Trinidá— una selmana dempués del Pentecostés.

Nes narraciones sobre Pentecostés de los Fechos de los Apóstoles,^{[lower-alpha 1]} axudícase-y al Espíritu Santu (en congruencia col Antiguu Testamentu) carauterístiques milagroses (carismes): él ufierta valentía y llibertá, fai posible la comprensión (glosolalia), y fortifica una comunidá universal.

Pentecostés nel Antiguu Testamentu

El fondu históricu de tal celebración basar na fiesta selmanal xudía llamada Shavuot (fiesta de les selmanes), mientres la cual celébrase'l cincuentenu día de l'apaición de Dios nel monte Sinaí. Poro, nel día de Pentecostés tamién se celebra l'apurre de la Llei (mandamientos) al pueblu d'Israel.^[4]

Pentecostés yera una de les trés grandes fiestes xudíes y pa celebralo gran cantidá d'ellos xubíen a Xerusalén pa dar gracies a Dios y adora-y nel Templu. A los 50 díes de la Pascua, los xudíos celebraben la Fiesta de les siete selmanes» o «Fiesta de les selmanes»,^{[lower-alpha 2]} que nos sos oríxenes tenía calter agrícola. Trátase de la festividá de la recueya, día de gayola y d'aición de gracies,^{[lower-alpha 3]} en que s'ufiertaben les primicias de lo producío pela tierra. Taba axustáu que la celebración tenía de festexase siete selmanes dempués de que s'empezar el primer llabor de la siega. Venía indicáu de la siguiente manera:

«Vais Cuntar siete selmanes enteres a partir del día siguiente al sábadu, dende'l día en que llevaríais la faxina de la ufrienda mecida, hasta a otru día al séptimu sábadu, vais cuntar cincuenta díes...» (Levítico 23, 15-16).^[4]

polo que se trataba d'una fiesta móvil nel calendariu, yá que la so fecha dependía del ritmu de l'agricultura. Esta fixación tien delles interpretaciones según el sentíu que se dea a la pallabra «sábadu». Si'l día de sábadu entiéndese como festivu o día de la Pascua, entós la cuenta empezaba a otru día; Filón y Flavio Josefo interpretaben la llei de felicidá forma. La otra interpretación ye que si la pallabra «sábadu» entiéndese como'l séptimu día de la selmana, la cuenta empezaría'l domingu siguiente a la Pascua; los fariseos y una tradición samaritana interpretar d'esta otra forma.^[4]

Más tarde, esta celebración convertir n'alcordanza y conmemoración de l'Alianza del Sinaí, realizada unos cincuenta díes dempués de la salida d'Exiptu. Por designio divín, esta fiesta que los xudíos celebraben con tanta allegría convertir na fiesta de la «Nueva Alianza», la de la venida del Espíritu Santu con tolos sos dones y frutos.^[5]

Pentecostés nel Nuevu Testamentu

Nun hai rexistros de la celebración d'esta fiesta nel sieglu I con connotaciones cristianes. Les primeres alusiones a la so celebración atopar n'escritos de san Ireneo, Tertulianu y Oríxenes, a fines del sieglu II y principios del sieglu III. Yá nel sieglu IV hai testimonios de que nes grandes Ilesies de Constantinopla, Roma y Milán, según na península ibérica, festexábase l'últimu día de la cincuentena pascual polo qu'esta cincuentena ta íntimamente xunida a la memoria» de Pentecostés.^[4]

Significáu teolóxicu del Pentecostés cristianu

Nel cristianismu, Pentecostés ye'l frutu de la obra realizada por Cristu, la resultancia de los sos merecimientos.^[6] Nel Nuevu Testamentu dizse dacuando que foi'l mesmu Cristu a cencielles quien unvió al Paráclito, tamién traducíu como Consolador, en referencia al Espíritu Santu.^{[lower-alpha 4]} Otres vegaes que foi'l Padre pero, o bien a ruegos de Cristu,^{[lower-alpha 5]} o bien en nome de Cristu.^{[lower-alpha 6]} Nuna ocasión afírmase que lo unvió Cristu de parte del Padre.^{[lower-alpha 7]} Según Cabodevilla, toes estes espresiones denotan lo mesmo: la emisión del Espíritu per parte del Padre y del Fíu.^[6] El Apocalipsis poner de manifiestu na siguiente frase: Un ríu d'agua vivo, resplandorientu como'l cristal, saliendo del tronu de Dios y del Corderu.^{[lower-alpha 8][4]}

Según los escritos neotestamentarios, l'Espíritu Santu ye l'Espíritu de Cristu».^{[lower-alpha 9]} Otres vegaes llamar l'Espíritu de Jesús» o «Espíritu de Xesucristu».^{[lower-alpha 10]} Tamién-y lo llama «Espíritu del Señor»,^{[lower-alpha 11]} o «Espíritu del so Fíu».^{[lower-alpha 12]}

Foi Simón Pedro el primeru en explicitar el significáu del acontecimientu de Pentecostés nel so discursu pronunciáu esi mesmu día.^{[lower-alpha 13]} Yera l'empiezu de la efusión del Espíritu Santu que Dios prometiera pa la plenitú de los tiempos». Esos últimos tiempos, de los que se falaba nel Llibru de Joel,^{[lower-alpha 14]} Nel Llibru de Ezequiel,^{[lower-alpha 15]} y, a lo último, nos Fechos de los Apóstoles,^{[lower-alpha 16]} empezaron cola muerte y resurrección de Xesucristu, que la so señal foi la de faer falar a los apóstoles como verdaderos profetes por aciu la efusión del Espíritu Santu.^[4]

L'Espíritu Santu en Jesús

Na ilesia parroquial de San Xuan Bautista en Wuchzenhofen, Leutkirch (Alemaña), esisten dos medallones na paré del fondu que representen dos momentos bíblicos na aición del Espíritu Santu: l'Anunciación y Pentecostés.

Nel Nuevu Testamentu, l'Espíritu Santu apaez moviendo a Jesús mientres tola so vida. Foi l'Espíritu Santu quien cubrió'l senu maternu de María primero que Jesús naciera.^{[lower-alpha 17]} Más tarde, baxó de forma visible nel momentu del bautismu de Jesús,^{[lower-alpha 18]} y darréu conducir al desiertu^{[lower-alpha 19]} pa devolvelo depués a Galilea.^{[lower-alpha 20]}

El primer sermón de Cristu empieza asina: «L'Espíritu del Señor ta sobre mi».^{[lower-alpha 21]} D'ellí que l'Espíritu Santu apaeza na Biblia operando na mesma llinia que Jesús.^[6] Ireneo de Lyon resumir na siguiente frase: «El Padre complazse y ordena, el Fíu obra y forma, l'Espíritu nutre y amonta».^[7]

La frase de Jesús: «Cuando venga Él, l'Espíritu de la verdá, va enseñavos tola verdá» (Juan 16:13) nun se refier tanto a noticies nueves cuanto a una mayor profundización de la doctrina dictada yá pol Maestru. La función magisterial del Espíritu Santu va amenorgar al mayor llume de lo yá revelao, a la manifestación d'elementos parciales, al descubrimientu de nuevos aspeutos nes verdaes yá teníes, a la deducción de consecuencies, al asesoramientu na aplicación de ciertes verdaes a determinaos sucesos. [...] He equí l'oficiu del Espíritu de Cristu: dar testimoniu de Cristu.^{[lower-alpha 22][6]}

José María Cabodevilla

Hasta la muerte de Jesús, l'Espíritu Santu paecía tar circunscrito a les llendes normales de la so individualidá humana y del so radiu d'aición. Pero cuando morrió, apurrió'l so espíritu a Dios:^[8]

Jesús [...] dixo: «Tou ta cumplíu». Ya inclinando la cabeza, apurrió l'espíritu.

Juan 19, 30

Los escrituristes suelen interpretar qu'esa entrega arrámase de momentu sobre la Ilesia, polo cual nel Evanxeliu de Xuan apaez Jesús dándo-yos l'Espíritu Santu a los sos discípulos nel mesmu día de la so resurrección:^[8]

Al atapecer d'aquel día, el primeru de la selmana [...] Jesús díxo-yos otra vegada: «La paz tea con ustedes. Como'l Padre unvióme, yo tamién les unviada a ustedes.» De la mesma, sopló sobre ellos y díxo-yos: «Reciban l'Espíritu Santu.»

Juan 20, 19-22

Calendariu

Gráficamente los 50 díes cuntar de la siguiente forma:

La solemnidá de Pentecostés ye una fiesta móvil, lo que significa que nun s'afita en rellación al calendariu civil, sinón que se celebra en fecha variable, según l'añu y el ritu en cuestión (ver cuadru amiesto).

Festividaes y celebraciones

El llunes dempués de Pentecostés ye día de fiesta en munchos países, como Andorra, Alemaña, Austria, Bélxica, Dinamarca, Francia, Hungría, Islandia, Liechtenstein, Noruega, los Países Baxos, Rumanía (dende'l 2008), Suiza y Ucraína. Tamién ye festivu en delles comunidaes autónomes y ciudaes d'España, como en Barcelona, Ciudá Real y Zamora.

Cites bíbliques

Notes

Referencies

Bibliografía

• de Surgy, Paul (2001). «Pentecostés», Léon-Dufour, Xavier: Vocabulariu de teoloxía bíblica, 18a., Barcelona (España): Biblioteca Herder, páx. 679-680. ISBN 978-84-254-0809-0.
• Fernández Carbajal, Francisco (2010). «96. Solemnidá de Pentecostés», Falar con Dios. Madrid: Ediciones Pallabra S.A.. ISBN 978-84-9840-039-7.

Ver tamién

• Lliturxa cristiana
• Añu llitúrxicu
• Virxe del Divín Amor
• Pascua

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Pentecostés.
• Sitiu Oficial del Vaticanu Pentecostés 2012
• Sitiu Oficial del Vaticanu
• el_espiritu_santu/ Los primeros cristianos y Pentecostés
• Pentecostés na Enciclopedia Católica
• Pentecostés en Catholic.net