Cecilia Grierson
Vida
Nacimientu Buenos Aires, 22 de payares de 1859[1]
Muerte Buenos Aires, 10 d'abril de 1934[1] (74 años)
Sepultura Cementerio Británico de Buenos Aires (es) Traducir
Estudios
Estudios Facultad de Ciencias Médicas (Universidad de Buenos Aires) (es) Traducir
Oficiu médica, profesora universitaria, suffragette
Emplegadores Universidá de Buenos Aires
Cambiar los datos en Wikidata

Cecilia Grierson (22 de payares de 1859, Buenos Aires – 10 d'abril de 1934, Buenos Aires)[n 1] foi una profesora, filántropa y la primer médica de nacionalidá arxentina.[2] Foi fía d'una familia d'inmigrantes escoceses, la mayor de seis hermanos. Pasó la so infancia nos campos de la so familia n'Uruguái.

D'adolescente tuvo qu'exercer de maestra primaria p'ayudar a la so familia; darréu llogró'l títulu habilitante d'esi oficiu. Depués, la enfermedá y decesu d'una amiga espertáron-y la vocación de ser médica. Consiguió recibise y exercer l'oficiu a pesar de ser muyer, una torga cuasi insalvable nesi entós. Desempeñóse como obstetra y kinesióloga, especialidaes nes que construyó una estensa trayeutoria y llegó a publicar llibros específicos sobre la tema. Nun llogró, sicasí, trabayar como ciruxana, a pesar de ser la primer muyer que llogró'l títulu habilitante.

Nunca abandonó la so xera docente. Creó escueles y otros tipos d'establecimientos educativos con actividaes distintes a la medicina y foi pionera nel tratamientu de neños con discapacidaes y otros problemes. Cuando se retiró de l'actividá docente foi gasayada públicamente.

Amás, lluchó intensamente pola reconocencia de los derechos de la muyer. Participó en congresos internacionales y ellaboró un estudiu sobre'l Códigu Civil del so país natal vixente nel momentu, gracies al cual aprobóse un importante cambéu na llei, qu'incluyó importantes derechos pa la muyer casada.

Escribió numberosos llibros y otres publicaciones sobre medicina, educación y temátiques diverses.

Foi homenaxada y premiada en vida y en forma póstuma. Munches cais de ciudaes arxentines y escueles lleven el so nome. Una semeya so ye parte d'un salón dedicáu a les muyeres famoses del país na Casa Rosada y el gobiernu arxentín emitió una estampilla nel so honor.

Trayeutoria

Infancia y vida familiar

Cecilia yera fía de los irlandeses Jane Duffy y John Parish Robertson Grierson, fíu del inmigrante escocés William Grierson, (güelu paternu de Cecilia) que s'estableció n'Arxentina en 1825, p'asitiase na colonia Santa Catalina, Monte Grande na primer y única escocesa n'Arxentina.[3][4] La familia paterna foi una de les primeres que llegaron d'Escocia al país. Foi la mayor de seis hermanos, una muyer llamada Catalina y los restantes fueron David, Juan, Tomás y Diego.

Pasó la so infancia nos campos de los sos padres, nel distritu de Gená del departamento Uruguái (Entre Ríos) y na República Oriental del Uruguái. A los seis años foi unviada a estudiar a Buenos Aires, cursó la primaria en colexos ingleses, y una vegada remataos los sos estudios tuvo de tornar por causa de la muerte del so padre. Nesi momentu, a pesar de la so curtia edá, empezó a ayudar a la so madre col cuidu de los sos hermanos. Y amás desempeñábase como institutriz nuna casa d'una familiar de bona posición económica lo que dexó ayudar apurriendo ingresos a la economía familiar. Y con solamente 14 años d'edá instaló cola so madre nuna dependencia de la estancia del so fináu padre una escuela onde exerció la docencia ensin tener títulu habilitante, nesa dómina yera práutica habitual ante la escasez de profesionales nel ámbitu rural. Como yera menor d'edá'l sueldu cobrar la so madre.[4][5]

Un añu más tarde empezó los sos estudios formales como Maestra de grau na Escuela Normal de Señorites de Buenos Aires fundada por Emma de Caprile, terminando en 1878 los sos estudios. Yá de pequeña amosó interés en ser docente como lo reflexó nuna carta:

“...creo que nací pa ser maestra, recuerdo delles escenes dende los dos años d'edá, onde siempres nos mios xuegos yera una maestra...”.

Una vegada llográu'l títulu, Domingo F Sarmiento daquella Direutor d'Escueles nomar maestra na Escuela Mista de San Cristóbal, y col so sueldu tresllada a la so familia a Capital Federal.

Cecilia tenía güeyos azules viviegos, la so cara yera redonda y los sos pelos yeren castañales greñes. Esi aspeutu dexaba deducir la so ascendencia y el so calter voluntario y coraxoso.[4]

Nunca se casó nin tuvo descendientes.

Ámbitu médicu

La enfermedá y posterior fallecimientu d'una amiga íntima, Amelia Kenig, que careció una enfermedá respiratoria crónica que-y fixo sufrir una enllargada convalecencia produz en Cecilia Grierson la vocación a dedicase a la medicina, xera a la que-y dedica tol so esfuerciu. Xera que nun sería fácil, la carrera de medicina en Buenos Aires yera entós daquella acutada a los varones, y hasta'l momentu nenguna muyer llograra recibise col títulu de Médicu.[4] Pero Cecilia nun baxó los brazos, una y bones nengún reglamentu internu de la Universidá vedaba l'ingresu de muyeres a dicha especialidá y yá había un antecedente, Élida Passo, que llogró estudiar Farmacia y graduase y darréu cursar hasta quintu añu de medicina pero la tuberculosis frenó la so carrera y terminó cola so vida tamién.

En 1883 ingresó a la Facultá de Ciencies Médiques, onde se graduó seis años más tarde en 1889 magar sufrir les descalificaciones de los sos profesores y compañeros d'estudiu. Mientres estos seis años aportó a Ayudante del Llaboratoriu d'Histoloxía, cargu que llogró por aciu una carta qu'unvió a un profesor cuando s'enteró del arrenunciu del ayudante que se desempeñaba hasta entós.[4]

Un grupu d'estudiantes disconformes, ente los que s'atopaben José María Ramos Mejía y Juan B. Xusto, por considerar a la carrera de medicina bien teórica y carente de práutiques creó'l Círculu Médicu onde funcionó una escuela práutica de medicina con consultorios d'especialidaes varies y un centru dedicáu al espardimientu y a la investigación. Nesti establecimientu Grierson creó la primer Escuela d'Enfermeres d'América Llatina con un plan d'estudios formal y onde s'estableció l'usu d'uniforme pa les enfermeres y darréu foi adoptáu pola mayoría los países llatinoamericanos. Desempeñóse como direutora hasta 1913.[4]

Realizó les sos práutiques médiques como Prauticante Interna del Hospital Escuela Buenos Aires, siendo dirixida por Juan B. Xusto y en 1888 foi nomada prauticante menor del Hospital de Muyeres, güei Rivadavia. La so tesis de graduación titulóse Histero-ovarotomías executaes nel Hospital de Muyeres, dende 1883 a 1889 y presentar el 2 de xunetu de 1889, a los 6 años d'empecipiar los sos estudios, el plazu normal d'esa carrera.

Apenes se recibió incorporar al Hospital San Roque onde se dedicó a ser xinecóloga y obstetra pero non ciruxana, especialidá que-y foi negada pola so condición de muyer, a pesar de tener el títulu habilitante pa exercer esa especialidá, foi la primer muyer que lo llogró.[6] En 1891 foi miembru fundadora de l'Asociación Médica Arxentina.[7][4] Y en 1892 fundó la Sociedá Arxentina de Primeros Auxilios que más palantre se fundiría cola Cruz Roja Arxentina. Amás foi la precursora de la idea d'abrir Sales de Primeros Auxilios nos distintos pueblos p'ayudar cola asistencia primaria de los enfermos.[8]

Tuvo la iniciativa de crear un consultoriu-escuela pa tratar a neños con problemes de comportamientu, dificultaes na fala y nel aprendizaxe, y collaboró col equipu lideráu pol Dr Samuel Molina cola primera cesárea que se realizó n'Arxentina en 1892 nel entós Hospital de Muyeres, güei hospital Rivadavia.[9][10]

Epidemia de cólera

A principios d'abril de 1886 la ciudá de Buenos Aires tuvo una epidemia de cólera, la tercer epidemia del sieglu, y tolos estudiantes de medicina fueron convocaos a emprestar servicios en Salú Pública. Cecilia Grierson foi destinada a la Casa d'Aislamientu, unu de los llugares d'atención y abellugu pa los pacientes d'esta enfermedá que se tuvieron qu'improvisar a lo llargo de la ciudá. Tuvo como grupu de trabayu al Dr Penna y al Dr Estévez.

Los díes agotadores pasaos na casa d'Aislamientu fixéronme concebir la idea d'educar a enfermeres, yá que nun había quien respondiera a les necesidaes de los enfermos. El meyor mediu d'apurrir aliviu a los que sufren ye asitiar al so llau persones comprensives, bonables y capacitaes que puedan collaborar col médicu na llucha por reponer la salú

La epidemia pudo controlase amenorgando los casos d'afectaos n'abril d'esi añu, fecha na que pudo retomar los sos estudios.

Trayeutoria en obstetricia y kinesioloxía

En 1894 con apenes 35 años Grierson postular pa ser profesora sustituta de la Cátedra Obstetricia pa parteres, sicasí, nun pudo aportar al cargu porque'l concursu foi declaráu desiertu. A pesar de postulase, la so condición de muyer fizo que se-y negara la posibilidá d'exercer un cargu de docente na universidá.[11]

En 1897 publicó Masaxe práuticu, unu de los primeros llibros sobre téuniques kinesiólogicas y en 1901 foi fundadora de l'Asociación Obstétrica Nacional y de la Revista Obstétrica que concibió como una ferramienta pa ufiertar a les parteres arxentines un enfoque científicu y médicu pal oficiu que daquella yera exercida poles "matrones". Nos años siguientes nun abandonó la docencia, en 1904 y 1905 dictó los primeros cursos de Ximnasia Médica y Quinesioterapia” na Facultá de Medicina, siendo'l primer antecedente de la kinesioloxía n'Arxentina[12] Amás foi docente adscripta na Cátedra de Física Médica y Obstetricia.[10]

Otros desempeños n'educación

Cecilia Grierson tuvo una intensa actividá docente mientres la so vida en tolos niveles educativos, fundó la Escuela d'Economía doméstica y la Sociedá d'Economía Doméstica en 1902, establecimientu precursor de la Escuela Téunica del Llar, primer nel país nesa especialidá, promovió l'estudiu de la puericultura y foi pionera na enseñanza de ciegos, sordomudos y discapacitaos. Dio cursos de nivel universitariu ente 1904 y 1905, la temática foi “Ximnasia Médica y Quinesioterapia" na Facultá de Medicina.

Amás Cecilia Grierson integró'l Conseyu Nacional d'Educación dende 1892 hasta 1899, y depués viaxó a Europa unviada pol gobiernu, y al so regresu traxo al país un nuevu plan d'estudios profesionales. Y aportó a presidente del Congresu Arxentín de Muyeres Universitaries”, que fuera fundáu por Elvira Rawson de Dellepiane en 1905.

En 1913 empieza a retirase de l'actividá na Escuela d'Enfermeros y Masaxistes y trés años dempués retírase definitivamente de l'actividá docente. Sicasí , en 1927 el gobiernu destinar nuevamente a Europa pa interiorizarse ya investigar sobre les téuniques educatives de los países desenvueltos y forma parte en Londres del “Primer Congresu Eugenésico Internacional”.

La so llucha polos derechos de la muyer

Grierson participó en 1899 nel "Congresu Internacional de Muyeres" que se realizó en Londres. Esto incentivar a favorecer la fundación del Conseyu Nacional de Muyeres en 1900.[12] Diez años más tarde presidió'l "Primer Congresu Feminista Internacional de la República Arxentina", convocáu pola Asociación de Muyeres Universitaries. La tema del congresu foi la situación de les muyeres na educación, la llexislación, l'abandonu de los fíos, y la necesidá del sufraxu femenín.[12]

Balta de Cecilia Grierson nel Campusantu Británicu

El fechu que más-y dolió foi que nunca pudo exercer una Cátedra na Facultá de Medicina:

“Intenté en devanéu ingresar al Profesoráu de la Facultá na Seición na que podía enseñar [...]" Nun yera posible qu'a la muyer que tuvo la audacia de llograr nel nuesu país el títulu de médica ciruxana, ufiertárase-y dalguna vegada la oportunidá de ser xefa de sala, direutora de dalgún hospital o se-y diera dalgún puestu de médica escolar, o se-y dexara ser profesora de la Universidá. Foi namái por causa de la mio condición de muyer (según refirieron oyentes de los miembros de la mesa desaminadora) que'l xuráu dio nesti concursu de competencia per exame, un estrañu y únicu fallu: nun conceder la cátedra nin a mi nin al mio competidor, un distinguíu colega.

Una de les sos obres basar nel estudiu del Códigu Civil vixente nesos años n'Arxentina y concluyó que les muyeres casaes teníen el mesmu estatus social qu'un neñu n'Arxentina. Este estudió dexó realizar un cambéu en 1926 en dicha llei incluyendo la posibilidá de disponer de les sos propies ganancies, formar parte de sociedaes civiles o mercantiles ente otros derechos de les muyeres. Este mesmu añu Cecilia creo una escuela téunica y de llabores domésticos pa facilitar l'ingresu de les muyeres a les actividaes económiques.

Últimos años

En 1914 Cecilia foi homenaxada al cumplise los 25 años de la so graduación. Dos años más tarde, en 1916 cuando se retiró de la docencia foi nuevamente gasayada. Sicasí más allá d'estes reconocencies al xubilase llogró una modesta pensión yá que se-y reconocieron 22 de los 25 años mientres los cualos exerció la medicina y de los 45 que trabayó como docente.

En 1924 Cecilia ingresa como miembru de l'asociación Aves Arxentines, nesi momentu Sociedá Ornitolóxica de la Plata, pa trabayar nel caltenimientu de les aves y la Naturaleza, quiciabes amestáu a l'alcordanza de les aves y la naturaleza de la so Entre Ríos natal. Permanez como miembru activa hasta'l momentu de la so muerte. Darréu -yá enferma- establecer en Los Cocos, na provincia de Córdoba.[3][12]

Finó'l 10 d'abril de 1934 y foi soterrada nel Campusantu Británicu de Buenos Aires.

Obres lliteraries

Llibro Primeros auxilios nel casu d'accidente ya indisposiciones repentines.

Mientres la so vida, Cecilia Grierson publicó numberosos llibros ente los que s'atopen:

Histero-ovariotomías efectuada nel Hospital de Muyeres dende 1883 a 1886, tratar de la so tesis de graduación de la carrera de Medicina. Nesta obra destaca l'autora que "cuasi toles muyeres operaes de histero-ovariotomías sufren un cambéu pasaxeru y notable del calter, una marcada irascibilidad, entá aquelles qu'antes d'operase tener nidiu y apacible, depués de la ciruxía enoxar con tol mundu, renieguen contra'l médicu, los prauticantes, etc., hasta coles persones de la familia a la que nun quieren ver...”, frase qu'apaez nes páxines 37 y 38 del capítulu 5. Más palantre nes páxines 53 y 57 fala d'una muyer chaqueña llamada María N., una aborixe que rellata que la so enfermedá empezó va trés años y que al segundu día de la operación con 40° de fiebre solicitaba autorización pa llevantase.[10]

Colonia de Monte Grande. Primer y única colonia formada por escoceses n'Arxentina del añu 1925 impresa nos Talleres SA Casa Jacobo Peuser Ltda, publicación escrita pa remembrar la vida de los colonos nesi territoriu. Grierson deseyaba publicar esi llibru en 1910, según escribió na introducción del mesmu pero recibió oposición a faelo. La redaición d'esti llibru realizar consultando periódicos de la dómina como'l "British Packet", "The Standard", les "Guias Blondell" y los llibros que los hermanos Parish Roberton publicaron, Buenos Aires dende setenta años tras escritu por Wilde amás de datos provistos pol Consuláu Británicu.[5]

Masaxe Práuticu de 1897 ye consideráu'l llibru precursor de la téunica kinesiólogica, actividá que taba tornada pa les profesionales femenines de la salú.[10] Según la so autora foi publicáu a beneficiu de l'asociación d'enfermeres y masaxistes qu'acababa de formar.[13] Esta obra específica ye la continuación de la obra d'Ernesto Arberg, autor del primer llibru sobre la especialidá en Suramérica.[14]

Cuando tornó del so viaxe a Europa en 1899 publicó Educación pa la muyer, en 1909 publicó Primeros auxilios nel casu d'accidente ya indisposiciones repentines, obra editada por casar editora y llibrería "Les Ciencies" ya impresa na imprenta d'Adolfo Grau y un añu dempués publicó La educación del ciegu y cuidu del enfermu.[10] Continuu cola so producción lliteraria sobre medicina nel añu 1912 editando Guía de la enfermera y Curiáu d'enfermos.

Tamién forma parte de la estensa producción lliteraria, l'estudiu refechu sobre'l Códigu Civil Arxentín vixente nellos tiempos que concluyó a que la muyer casada nesi país suramericanu tenía los mesmos derechos qu'un neñu, y tuvo de resultes la reforma de la llei en 1926 que dexó llograr derechos a les muyeres que contrayeran matrimoniu a partir d'entós.

Homenaxes

Cecilia Grierson recibió incontables agradecimientos y homenaxes por una vida de resultaos en favor de la educación y la medicina Arxentina:

Delles ciudaes arxentines punxéron-y el so nome a dalguna de les sos cais. Na ciudá capital arxentina la Ordenanza 49668 del añu 1995 púnxo-y el nome de muyeres a les cais del nuevu barriu Puertu Maderu, la cai "Cecilia Grierson" conforma la llende Esti del barriu.[15][16] Y tamién lleven el so nome delles escueles a lo llargo del país como la Escuela Nacional d'Enfermería, la Escuela Media 13, nel Partíu de Moreno, Bs. As. y la escuela 502 de la ciudá de Tandil ente otros establecimientos educativos.

Una semeya so atopar nel Salón Muyeres Arxentines de la Casa Rosada, xunto a otres figures femenines de la hestoria arxentina, como Victoria Ocampo, Juana Azurduy, Alicia Moreau de Justo, Eva Peron, ente otres.[17] Amás un sellu postal del Estáu Arxentín conmemorar. L'Hospital Zonal Xeneral d'Agudos de la ciudá bonaerense de Guernica (Pte. Perón), lleva'l so nome como homenaxe.

Plaza Cecilia Grierson.

En 1980 creóse la Plaza Cecilia Grierson so la Ordenanza N° 35.659-1980, BM N° 16.252 nel barriu de San Telmo de la Ciudá de Buenos Aires sobre l'avenida San Juan al 600.[18] En 1991 foi ocupada de manera illegal por ciudadanos en situación de cai que la utilizaron como abellugu hasta qu'en 2015 foi reinaugurada tres 23 d'ocupación.[19][20]

El 22 de payares de 2016 el sitiu web de busques Google homenaxar nel 157° aniversariu de la so nacencia camudando la so logo por unu nel que s'atopa ella.[21]

En 2016, el Centru Arxentín d'Información Científica y Teunolóxica-CONICET creó'l Direutoriu de científicos arxentinos Dra. Grierson, una base de datos empobinada a la identificación d'autoridaes científiques d'Arxentina dende la so fundación como país hasta l'actualidá.[22]

Ver tamién

  • Sara Xusto
  • La Voz de la Muyer
  • La Protesta

Notes

  1. ↑ Día de Santa Cecilia

Referencies

  1. 1 2 BIU Santé person ID: 48906. Apaez como: Cecilia Grierson. Afirmao en: Base biographique. Llingua de la obra o nome: francés.
  2. ↑ «Cecilia Grierson».
  3. 1 2 Carolina Barry. «Cecilia Grierson: Argentina's First Female Doctor» (inglés). Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Binda, páx. 361
  5. 1 2 Fiedzuck, páx. 1
  6. ↑ Buzzi, páx. 32
  7. ↑ «Histories, Instituciones y Personaxes d'Eduardo Alejandro Kesting: Cecilia Grierson». Archiváu dende l'orixinal, el 12 de marzu de 2014. Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  8. ↑ «Historia y Patrimoniu cultural de la salú: Cecilia Grierson». Consultáu'l 12 de marzu de 2014. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  9. ↑ http://sediceciencia.com/2015/01/13/cesarea-en-argentina-lo-que-foi-y-lo-que-ye/ Cesárea n'Arxentina
  10. 1 2 3 4 5 Binda, páx. 363
  11. ↑ «Cecilia Grierson». Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  12. 1 2 3 4 «primera_mélica_arxentina.htm Cecilia Grierson, la primer médica arxentina». Archiváu dende l'primera_mélica_arxentina.htm orixinal, el 12 de marzu de 2014. Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  13. ↑ http://www.elhistoriador.com.ar/documentos/republica_lliberal/cecilia_grierson_la primera_mélica_arxentina.php Cecilia Grierson, la primer médica arxentina
  14. ↑ «Historia de la Kinesioloxía Científica Arxentina (periodu universitariu)». Archiváu dende l'orixinal, el 4 de marzu de 2016. Consultáu'l 31 de marzu de 2017.
  15. ↑ Buzzi, páx. 30
  16. ↑ http://www.openstreetmap.org/search?query=Cai%20Cecilia%20Grierson#map=18/-36.79248/-59.88759 Busca en OpenStreetMaps
  17. ↑ «casa-rosada/palaciu/25531-salon-de-les muyeres arxentines-del bicentenariu Salón de les Muyeres Arxentines del Bicentenariu». Archiváu dende l'casa-rosada/palaciu/25531-salon-de-les muyeres arxentines-del-bicentenariu orixinal, el 12 de marzu de 2014. Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  18. ↑ «[http://www.buenosaires.gob.ar/sites/gcaba/files/documents/barrios_calles_y_places.pdf BARRIO, CAIS Y PLACES de la Ciudá de Buenos Aires - 2008 - Orixe y razón de los sos nomes]» (castellanu). Consultáu'l 22 de payares de 2016.
  19. ↑ «plaza-cecilia-grierson En San Telmo, se reinauguró la Plaza Cecilia Grierson dempués de 23 años d'usurpación» (castellanu). Consultáu'l 22 de payares de 2016.
  20. ↑ «San Telmo: recuperen una plaza na que llegaron a vivir 80 persones» (castellanu). Consultáu'l 22 de payares de 2016.
  21. ↑ «primera-mélica-argentina-en-el-157-aniversariu-de-la so-nacencia Cecilia Grierson: Google homenaxa a la primer médica arxentina nel 157° aniversariu de la so nacencia» (castellanu). Consultáu'l 23 de payares de 2016.
  22. ↑ «Pautes d'inclusión y rexistru d'autoridaes nel Direutoriu de Científicos Arxentinos Dra. Grierson» (2016). Consultáu'l 17 d'abril de 2017.

axel

Bibliografía

Usada nel testu

Llectura adicional

  • Lozano, Nicolás (1937). Imprenta López: Doctora Cecilia Grierson: homenaxe póstumu.
  • Kohn Loncarica, Alfredo G. (1976). Cecilia Grierson: vida y obra de la primer médica arxentina. Editorial Stilcograf.
  • (1916). Imp Tragant: Doctora Cecilia Grierson: la so obra y la so vida.

Enllaces esternos

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.