| Casa de York | |
|---|---|
casa noble (es)  | |
.svg.png.webp) | |
 | |
| Parte de | Casa de Plantagenet |
| Formáu por | Casa de Tudor |
| Estáu | Reinu d'Inglaterra |
| Fundador/a |
Edmundo de Langley (es) |
 | |
La Casa de York foi una dinastía real inglesa. La familia de York tuvo arreyada na Guerres de les Roses qu'ensangrecieron a Inglaterra mientres el sieglu XV.
El so nome deriva del fechu de que baxaben de Ricardo, Duque de York, y el so símbolu yera una rosa blanca. Mientres estes guerres oponer a la Casa de Lancaster. La rivalidá ente los York y los Lancaster empezó cuando Enrique de Lancaster foi coronáu rei en 1399. A la fin de la Guerra de les Dos Roses, cuando Ricardu III ye ganáu na batalla de Bosworth Field en 1485, Isabel de York casóse col vencedor, Enrique VII, y los sos descendientes, la familia Tudor, gobernaron Inglaterra mientres el sieglu XVI.
Descendientes d'Eduardu III
La casa de York empecipiar col príncipe Edmundo de Langley, que fuera nomáu pol so padre, Eduardu III, duque de York y conde de Cambridge. Edmundo yera'l cuartu fíu del rei, pero nun foi la so ascendencia la que legitimó a los York sobre'l tronu sinón el matrimoniu del so segundu fíu con Ana de Mortimer, bisnieta de Leonel d'Amberes, segundu fíu del rei Eduardo. Esta doble ascendencia real valió-y a los York, na Guerra de les Dos Roses, la so pretensión frente a los Lancaster, que baxaben l'hermanu menor de Leonel, Juan, y qu'usurparen el tronu al postreru Plantegenet en 1399.
Guerra de les Dos Roses
A pesar del so altu estatus nobiliariu, Ricardo, duque de York, nun consiguió intervenir ente los asesores del rei Enrique VI poles intrigues de la reina Margarita d'Anjou y el Duque de Somerset. En 1453, consigue alzase Lord Protector pola incapacidá del rei, anque se cola del país al añu siguiente atosigado la reina desterrada, quien recuperó'l poder.
En 1455, Ricardo axunta a los sos aliaos y enfréntense al partíu de los Lancaster na Primer batalla de St Albans, dando entamu a la Guerra de les Dos Roses. Nun primer momentu, la intención del Duque de York ye recuperar la so influencia na corte espulsando a los sos enemigos, polo que nun foi hasta ochobre de 1460 cuando decide reclamar el tronu pa sigo y los sos descendientes. Los York consiguieron prindar al rei na Batalla de Northampton. Paecía'l fin de la Guerra, pero Ricardo de York y el so fíu Edmundo fueron asesinaos na Batalla de Wakefield el 30 d'avientu, dexando'l ducáu de York y el títulu d'herederu al tronu al so fíu mayor, Eduardo.
Eduardo foi sofitáu na so reclamación al tronu pol so primu Lord Warwick, llamáu'l Facedor de Reyes, con quien amosó un gran poder militar. Mientres Enrique y Margarita participaben nuna campaña nel norte, Warwick tomó la capital onde Eduardo foi coronáu en 1461. El nuevu rei afitó la so posición na Batalla de Townton, cuando apoderó la mayor parte de los asentamientos.
Reináu de los York
El reináu d'Eduardu IV d'Inglaterra tuvo marcáu polos continuos enfrentamientos contra los partidiarios d'Enrique VI. En ciertu puntu, el mesmu Warwick y Jorge de Clarence, hermanu menor del rei, camudaron de bandu a favor de la reina Margarita d'Anjou na restauración d'Enrique VI ente 1470 y 1471. Finalmente, Eduardo recuperó'l tronu mientres la casa Lancaster llegó la so final en 1476 cola misteriosa muerte d'Enrique VI, quien permanecía zarráu na Torre de Londres. Tamién se tuvo qu'executar a Jorge de Clarence por traición en 1478, popularmente se rumoreró que foi afogáu en Malmsey.
A la muerte del rei en 1483, el so fíu de doce años, Eduardu V, xubió al tronu. Pero esi mesmu añu, el Lord Protector, el so tíu Ricardo de Gloucester, zarrar na Torre de Londres al pie del so hermanu, Ricardo, duque de York. Nun se sabe si los llamaos Príncipes de la Torre fueron asesinaos nin cuando se-yos dio por muertos, pos el parllamentu declarar illexítimu al invalidar el matrimoniu de los sos padres, d'esta manera'l Lord Protector aportó al tronu sol nome de Ricardu III d'Inglaterra.
Cayida de la casa York
Ricardu III yera un rei bien pocu aclamáu. La estinción de la casa Lancaster per vía masculina nun llevó a la fin de la so reclamación, que cayó n'Enrique Tudor, descendiente al traviés de la so madre de la casa Beufort, una caña legitimada de la familia Lancaster. N'otru frente, la ultraxada reina viuda oponer al so cuñáu tres la desapaición de los Príncipes de la Torre, lo que daba fin a la unión de la casa real.
Un primer intentu de derrocar a Ricardo fracasó en 1483. Pero dos años más tarde en 1485, el rei y el pretendiente atópase na Batalla de Bosworth. Mientres la batalla dellos nobles traicionaron a Ricardo, lo que facilitó la so muerte nesi mesmu enfrentamientu.
En siendo coronáu rei, Enrique VII, tomó por esposa a Isabel de York, primoxénita d'Eduardu IV, unificando asina les families York y Lancaster nuna nueva dinastía, los Tudor
Pretendientes
Nun primer momentu, pensar nos descendientes d'Isabel, duquesa de Suffolk, hermana d'Eduardu IV y Ricardu III, pero los Tudor supieron callar les sos reclamaciones al tronu inglés.
Otros posibles herederos son los descendientes de Jorge de Clarence, hermanu de los mesmos reis, que los sos fíos fueron executaos polos Tudor. Los sos descendientes actuales son los condes de Loundoun, títulu qu'anguaño ostenta Simon Abney-Hasting. Yá en tiempos del propiu Eduardu IV poníase dulda la so llexitimidá y, por tanto, el so derechu al tronu. En 2004, una canal británica, Chanel 4, recordó los derechos d'esta caña llamándo al conde "Real monarca de Gran Bretaña".
| Predecesor: Casa de Lancaster |
Casa vixente nel tronu d'Inglaterra 1461 - 1485 |
Socesor: Casa de Tudor |
Referencies
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Casa de York.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q105285- Multimedia: House of York