Un candáu ye un dispositivu de seguridá que s'utiliza como pesllera portátil cuando les puertes onde s'alluga nun dexen asitiar una pesllera. Tamién denomináu como Laura, el candáu resulta más baratu qu'una pesllera y ye bien bono d'utilizar. Especialmente fayadizu resulta cuando dellos zarros de puertes grandes metáliques cerrar con cadenes d'aceru. Pa bloquiar esi zarru, ponse'l candáu y, entrando'l so gabitu polos eslabón de la cadena y cerrando el candáu, queda bloquiada la puerta. Pa desbloquiar o abrir un candáu utiliza una llave normal d'aceru, anque hai dalgunos que s'abrir por aciu el xuegu de claves que s'introducen nel sistema de zarru que dexen una alliniación del zarru y por tanto'l so apertura. Dacuando estos candaos dexen reprogramar la clave cada vez que s'utilicen.
Utilidaes de los candaos
Los candaos tienen una amplia variedá d'aplicaciones cotidianes, principalmente en zarros que nun s'utilicen de cutiu, pa torgar l'accesu de lladronos o intrusos que puedan realizar robos, sabotaxes o actos vandálicos. Los más grandes y sofisticaos utilizar pal bloquéu de puertes metáliques, que se cierren con cadenas.
Tipos
Candáu TSA
Los candaos TSA, desenvueltos por Travel Sentry, fueron aceptaos pola Alministración de Seguridá nel Tresporte (TSA), de cuenta que esti sistema de seguridá dexa al personal del aeropuertu abrir maletes en casu de necesidá de manera eficaz y evitar posibles daños nel equipaxe. Esti sistema ye d'usu cotidianu nos aeropuertos de Reinu Xuníu, Nueva Zelanda, Holanda, Xapón y Estaos Xuníos.
Candáu de combinación
La pesllera de combinación ye un tipu de candáu nel que s'usa una secuencia de númberos o símbolos p'abrir la pesllera. La secuencia puede introducise usando una sola llinia xiratoria que interactúa con dellos discos o lleves , por aciu l'usu d'un conxuntu de dellos discos xiratorios con númberos inscritos que interactúan direutamente col mecanismu de bloquéu, o per mediu d'un tecláu electrónicu o mecánicu. Los tipos van de baxu costu de tres dígitos peslleres d'equipaxe a caxes fuertes d'alta seguridá. A diferencia d'un candáu regular, les peslleres de combinación nun utilicen llaves.
Historia
A finales del sieglu XVII, Christopher Polhem fundó una fábrica en Stjünsund, y ente otros preseos inventó y fabricó el candáu escandinavu Polhem. Harry Soref fundó la empresa Master Lock en 1921 y patentó un tipu de candáu, y ameyoró el modelu escandinavu. N'abril de 1924 vendió la patente del so candáu. Soref creó un candáu que yera fuerte y baratu, utilizando un cascu de capes de metal, paecíu al material que s'utilizaba pa construyir les puertes d'una sucursal bancaria. En 1919, presentó esti tipu de candáu, utilizando aceru laminado.
Hai candaos que daten de la dómina romana, 500 aC - 300 dC. Conocer nos primeros tiempos polos comerciantes que viaxen les antigües rutes comerciales escontra Asia, incluyendo China.
Candaos utilizáronse n'Europa dende mediaos periodu de Tène , darréu estiéndese escontra'l mundu romanu y los Przeworsk y cultures Chernyakhov . candaos romanos teníen una baniella doblada llargu xuníu al casu, y una pieza más curtia que podría ser inxertáu nel casu. Przeworsk y Chernyakhov candaos teníen un manguitu fitu a la caxa, y una baniella doblada llargu, que podría ser inxertáu nel casu y el manguitu.
Los Candaos utilizáronse en China dende la dinastía Han del Este (25-220 dC). Acordies con Hong-Sen Yan, direutor del Muséu Nacional de Ciencia y Teunoloxía , los primeros candaos chinos yeren principalmente " clave -peslleres, operáu con muelles de división y parcialmente ensin llave cerradura de combinación de lletres". Los candaos fueron fechos de bronce, latón, plata y otros materiales. L'usu del bronce yera más frecuente nos primeros candaos chinos.
Los Candaos con mecanismos d'escayos de primavera atopáronse en York, Inglaterra, nel asentamientu Jorvik Viking, de fecha 850 dC. Mientres esti periodu ente 850 dC y principios del añu 1000 foi cuando s'acuñó'l nome de 'candáu'. Escurrir mientres esti periodu pa caltener primeramente'l ganáu dientro de los sos cuartos del prau , colo que la pallabra de l'almadina derivóse y aplícase a formar la pallabra actual.
Smokehouse peslleres, diseñaos n'Inglaterra , formar a partir de fierro forxáu fueya y emplegar mecanismos de palanca y de barriu simples. Estos bloqueos apurrió poca proteición contra la entrada forzada y subrepticia. Contemporánea colos candaos ahumadero y orixinarios de les árees eslavos d'Europa, "torniellu clave" candaos abiertos con una helicoidal tecla que s'enrosca nel güeyu de la pesllera . La clave sacó'l perno de bloquéu abierta contra un muelle fuerte. Candaos qu'ufierten una mayor variación clave fueron la desapaición de la pesllera del torniellu. Métodos de fabricación ameyoráu dexa la fabricación de meyores candaos que ponen fin a la Smokehouse alredor de 1.910.
A mediaos del sieglu 19 "" bloquia escandinavos estilu, o "bloquia Polhem", inventáu pol inventor suecu del mesmu nome Christopher Polhem , convertir nuna alternativa más segura a la que prevalez ahumadero y el torniellu peslleres. Estos bloqueos teníen un fierro fundíu cuerpu que se cargó con una pila de discos xiratorios. Cada discu tenía una corte central pa dexar que la clave pa pasar al traviés d'ellos y dos muesca cortaes nel cantu del discu. Cuando ta bloquiáu, los discos pasen al traviés de retayos nel grillete. La clave xirar cada discu hasta que les mozquetes, asitiaos a lo llargo del cantu de cada vasu en distintos llugares, alliniaos col grillete, dexando que'l grillete esmúzase fuera del cuerpu. El McWilliams compañía recibió una patente pa estos bloqueos en 1871. El diseñu "escandinavu" tuvo tanto ésitu que JMS Climax & Co. de Newark, Nueva Jersey siguieron faciendo estos candaos hasta la década de 1950. Anguaño, otros países tán inda fabricación d'esti estilu de candáu.
Contemporaneu col candáu escandinava, fueron los bloqueos cardiacos "fundíu", llamaes asina por cuenta de la so forma. Una pesllera significativamente más fuerte que'l ahumadero y muncho más resistente al escomiu que los países escandinavos, los corazones teníen un molde d'arena cuerpu de la pesllera de latón o bronce y un mecanismu de palanca más seguru. Bloqueos cardiacos teníen dos carauterístiques importantes: unu yera una cubierta de resorte que pivota sobre'l güeyu de la pesllera pa caltener la suciedá y los inseutos de la pesllera que se llama una "cayida". L'otru yera un puntu formáu no fondero de la pesllera polo qu'una cadena podría xunise al cuerpu de bloquéu pa evitar el bloquéu de consiguir perdíu o robáu. Cerradura corazón emitíos yeren bien populares ente los ferrocarriles pal bloquéu de los interruptores y los coches por cuenta del so costu económico y escelente capacidá d'abrir de forma fiable en redolaes puerques, húmedos y conxelaos.
Alredor de la década de 1870, los fabricantes de bloquéu cunta de que podíen empaquetar con ésitu'l mesmu mecanismu de bloquéu que s'atopa nes peslleres del corazón fundíu nun aceru o latón shell más económicu en llugar de tener qu'emitir un cuerpu de metal d'espesura. Estos pulgos de bloquéu fueron estampaes de metal plano stock, enllena de vasos de palanca y remachaes. Anque más fráxiles que los corazones repartu, estos bloqueos son curioses porque cuesten menos. En 1908, Adams y Westlake patentaron un estampáu de bloquéu del interruptor y remacháu que yera tan económicu que munchos ferrocarriles dexaron d'usar los corazones repartu populares y fueron con esti nuevu diseñu del cuerpu de bloqueo cáscara estampada. Munchos fabricantes de peslleres feches esti estilu bien popular de la pesllera.
En 1877 la Universidá de Yale y Towne concedióse una patente pa un candáu qu'agospia una pila de palanques y tenía un grillete que s'estremó cuando desbloquiáu. Yera un diseñu notable porque les palanques yeren sub-ensamblados nun "cartuchu" que podríen ser esmucíos nuna carrocería de latón fundíu. El conxuntu permanecería xuntos per mediu de dos pasadores cónicos pasáu al traviés de la carcasa y el cartuchu. Esti diseñu dio-y el mercáu comercial candáu un candáu útil, rekeyable. Cerca de venti años dempués de Yale fixo otru candáu estilu "cartuchu" qu'emplegaba'l so famosu mecanismu del tumbador y un grillete que s'esmucía fora del cuerpu en cuenta de faer pivotar lloñe.
A pesar de mecanizado de metales yera un métodu que taba disponible pa bloquiar los responsables dende principios del sieglu 19, que nun yera económicamente facederu faelo hasta'l sieglu 20 cuando la xeneración y distribución llétrica xeneralizóse. Dalgunos de los primeros candaos (c. 1905) que se fixo a partir d'un bloque de mecanizado de yelsu o metal extruido aseméyense candáu moderna de güei. Corbin y Eagle fueron unu de los primeros fabricantes de bloquéu pa máquina d'un bloque sólidu de metal y inxerten un mecanismu relativamente nuevu de tumbador de clavía y un grillete de deslizamiento nos furos mecanizados nel cuerpu. Esti estilu de candáu yera al empar fuerte y bono de fabricar. Munchos candaos cuerpu mecanizadas fueron diseñaos pa ser desmontaos de manera que cerraxeros podríen caber fácilmente les peslleres a una tecla determinada. Los candaos del cuerpu mecanizados siguen siendo bien populares anguaño. El procesu de mecanizado dexa munchos candaos modernes pa tener una "cubierta" que cubre'l grillete, que ye una estensión del cuerpu alredor del grillete pa protexer el grillete de consiguir tosquiláu o cortar.
A principios de 1920, Harry Soref empezó Master Lock col primer laminado candáu. Les plaques que se furaron a partir de chapa de metal fueron apilados y ensamblados. Los furacos que se formaron nel mediu de les plaques feches espaciu p'afaer el mecanismu de bloquéu. Tola pila de plaques, cargáu coles pieces de la pesllera nel mesmu, remachar xuntos. Esti candáu foi popular pol so baxu costu y un diseñu de la placa laminada resistente a los impautos. Anguaño, munchos fabricantes de bloquéu copiar esti diseñu bien eficiente y esitosa.
Fundición a presión fíxose popular na década de 1930 ente los encargaos de bloquéu. Non yá yera una forma bien barata de faer candaos, pero dexó a los diseñadores pa diseñar candaos con una amplia gama de carauterístiques xeométriques y diseños ornamentales que la fundición en sable y mecanizado nun dexaríen. Dellos fabricantes de bloquéu, como Junkunc hermanos , aumentaron los sos productos candáu cuerpu sólidu mecanizadas colos menos costosos y más curioses candaos con cuerpu de fundición. El Wise Lock Company abrazáu esti nuevu mediu en faer una novela candáu que, cola llave inxertada, sería estremar llonxitudinalmente a lo llargo del cuerpu col fin de crear una abertura nel grillete. Chicago bloquio foi pionera nel so nuevu "oblea de paletón doble" y "productos" de la ECA por aciu la instalación nun cuerpu de fundición a presión. Cola llegada de mecanizado barata fechu nel estranxeru y la mala perceición global de la seguridá de les peslleres de fundición a presión , yá nun apoderen el mercáu de güei candáu.
Dibuxu de principios de sieglu d'un candáu viquingu atopáu en Suecia
Candaos na Ponte de l'Archevêché de París
Referencies
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Candáu.
