Bombardeos estratéxicos na Segunda Guerra Mundial
Llugar Teatro europeo en la Segunda Guerra Mundial (es) Traducir
Resultáu Victoria aliada
Belixerantes
Alemaña nazi
Imperiu Xaponés
Reinu de Rumanía
Reinu d'Hungría
Reinu d'Italia
Reinu Xuníu
Estaos Xuníos
Xunión Soviética
Francia
Francia llibre
Polonia
República de China
Países Baxos
Australia
Canadá
Comandantes
Hermann Göring
Albert Kesselring
Hugo Sperrle
Naruhiko Higashikuni
Masakazu Kawabe
Charles Portal
Richard Peirse
Arthur Harris
Hap Arnold
Carl Spaatz
Curtis LeMay
Sergei Khudyakov
Alexander Novikov
Bandera de Canadá Clifford McEwen
Baxes
Ente 305.000 y 600.000 civiles alemanes y graves daños a la so industria[1]
Ente 241.000 y 900.000 civiles xaponeses[1][2]
103.900 militares xaponeses muertos y graves daños a la so industria[3]
Ente 50.000 y 100.000 civiles y militares italianos polos bombardeos aliaos[4][5]
Total: 800.000-1.700.000
60.595 baxes civiles britániques[1]
160.000 aviadores n'Europa[6]
2691 aviadores en Xapón[7]
~500.000 civiles soviéticos[8]
67.078 civiles franceses polos bombardeos de RU y EE.XX.[9]
~260.000 civiles chinos[10]
Total: ~1.000.000
[editar datos en Wikidata]

Plantía:Campaña Segunda Guerra Mundial

Los bombardeos estratéxicos mientres la Segunda Guerra Mundial incluyeron el bombardéu aereu de fuercies militares, ferrocarriles, puertos, ciudaes —y cualquier zona civil— y árees industriales.[11]

En 1939 Alemaña invadió Polonia y la Luftwaffe —les Fuercies Aérees Alemanes— empezó a emprestar sofitu tácticu a la Wehrmacht. Los principales oxetivos estratéxicos fueron bombardeados incluyendo la capital, Varsovia. El 3 de setiembre de 1939, Francia y el Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda del Norte declararon la guerra a Alemaña, nesi momentu la Royal Air Force —la Real Fuercia Aérea británica— empezó a atacar a los buques de guerra alemanes a lo llargo de les costes alemanes del Mar del Norte.[12] Mientres, el bombardéu alemán de Polonia convertir na primera de les indiscriminaes[13] y ensin restricciones campañes de bombardeos aéreos que se dieron mientres la Segunda Guerra Mundial.

Mientres la guerra espandir pol continente européu y otres partes del mundu, los bombardeos per parte de les potencies de la exa y los aliaos enfoscáronse. Tanto exércitos como instalaciones militares fueron atacaos a lo qu'había que sumar les ciudaes y la población civil. El bombardéu masivu de la población civil considerábase una importante arma psicolóxica pa romper la voluntá del enemigu a combatir. Ente 1940 y 1941, Alemaña utilizó esta táctica na so Blitz contra'l Reinu Xuníu na llamada Batalla d'Inglaterra.[14][15] A partir de 1940 la intensidá de los bombardeos británicos sobre territoriu alemán aumentaron y fixéronse menos restrictivos, siendo cada vez más, dirixíos a zones industriales y finalmente a la población civil.[16][17] Dende 1943 Estaos Xuníos tamién reforzó esta política, basada nel bombardéu estratéxicu de les ciudaes enemigues p'amenorgar la so moral y capacidá industrial. Esta política foi llevada al so estremu nos revesosos bombardeos de Hamburgu (1943)[18] y Dresde (1945),[19] cuando bombes incendiaries dexaron les ciudaes dafechu destruyíes y dexando decenes de miles de muertos civiles.[20]

L'efeutu del bombardéu estratéxicu puede variar nos sos efeutos y resultaos dependiendo de la so duración ya intensidá. Asina, tantu la Luftwaffe como la RAF nun fueron capaces de dar el golpe de gracia y acabar cola moral del enemigu; sicasí los sos respeutivos bombardeos amenorgaron considerablemente la capacidá industrial y granible del enemigu.[21][22]

N'Asia y el Pacíficu, los xaponeses bombardearon Chongqing en numberoses ocasiones hasta finales de 1943. Los bombardeos estratéxicos estauxunidenses contra l'Imperiu Xaponés empezaron n'ochobre de 1944.[23] Enantes Estaos Xuníos yá efeutuara bombardeos a pequeña escala nes costes chines, pero por razones de suministru amosárense bien ineficaces ya irregulares. Los bombarderos estauxunidenses qu'habíen de bombardear Xapón partíen de la islla de Saipan, bombardeos que remataron colos ataques nucleares contra Hiroshima y Nagasaki, seis díes antes de la rindición xaponesa.[24]

Bombardeos n'Europa

Situación previa al entamu de la Segunda Guerra Mundial

Franklin Roosevelt, presidente de EE.UU mientres la guerra.
Hermann Goering, mariscal del aire y xefe supremu de la Luftwaffe

Antes de la Segunda Guerra Mundial, mientres el periodu d'enteguerres, les meyores na aviación llegaron a un puntu en qu'un únicu ataque per parte d'un conxuntu d'aeronaves podía llegar a afarar una ciudá entera.[25] En 1932 Stanley Baldwin, primer ministru británicu alvirtió:

La evolución del bombardéu aereu siempres tendrá de tar presente nes nueses mentes.

El 1 de setiembre de 1939, Roosevelt, presidente del neutral Estaos Xuníos, fixo un llamamientu a los batallosos pa llindar los sos ataques aéreos.[26] Francia y el Reinu Xuníu alcordaron acatar una resolución qu'establecía la escrupulosa observación de tolos bombardeos aéreos realizaos por estes potencies.[27] Alemaña tamién aportó a cumplir el pidimientu de Franklin Roosevelt, esplicando que'l violentu bombardéu sobre Varsovia habíase por cuenta de la so condición de ciudá fortificada y qu'en nengún casu Alemaña empobinara los sos bombardeos contra la población civil.[28][29] Reinu Xuníu definió la so estratexa aérea nuna eventual guerra con Alemaña'l 31 d'agostu de 1939 cuando dixo que los sos principales oxetivos seríen la flota de superficie alemana del Mar del Norte y les industries que contribuyíen decisivamente al esfuerciu de guerra alemana, centrándose nes sos industries de procesamientu y refináu de petroleu.[30] Esta política foi comunicada a Francia, acentuando la necesidá de nun provocar un eleváu númberu de baxes civiles.[30]

Magar se reconoció que los ataques podríen causar víctimes civiles, el gobiernu británicu anunció qu'en nengún casu atacaría deliberadamente a la población civil fora de les zones de combate.[31] Los británicos camudaron la so política'l 15 de mayu de 1940, un día dempués del bombardéu alemán de Rotterdam,[32] cuando la RAF recibió la orde d'atacar la cuenca del Ruhr, incluyendo les plantes de petroleu y altos fornos. La primer incursión en territoriu alemán producir na nueche del 15 al 16 de mayu de 1940, mientres se desenvolvía la Batalla de Francia.[33]

Primeros bombardeos n'Europa

Campaña de Polonia

Vista aérea mientres un bombardéu sobre Varsovia en 1939
Varsovia en ruines tres los bombardeos.

Dempués de la invasión de Polonia, la Luftwaffe realizó un bombardéu sistemáticu de la mayoría de les principales ciudaes, hospitales, escueles, comunicaciones ya infraestructures polaques.[34][35][36] La población civil tamién foi atacada, los principales bombardeos realizáronse sobre Varsovia, Wieluń y Frampol.[37][38][39][40] Les órdenes de la Luftwaffe na campaña de Polonia yeren torgar l'ataque de la Fuercia Aérea de Polonia a territoriu alemán[37] y a les columnes qu'invadíen el territoriu polacu. Tamién teníen la misión de sofitar a les fuercies terrestres con bombardeos tácticos sobre rutes estratéxiques, árees militares y zones industriales.[37]

Fixéronse los preparativos pa un gran ataque aereu —Operación Wasserkante— contra Varsovia.[41] Nun se sabe con certidume, pero puede alvertise que la declaración de Roosevelt pa evitar víctimes civiles influyera na decisión de Goering d'atayar la operación y prohibir el bombardéu de los barrios residenciales.[42] Un informe fecháu'l 4 de setiembre pol embaxador francés en Varsovia alvertía que los alemanes namái atacaren oxetivos militares y económicos.[43] Varsovia foi atacada poles fuercies terrestres alemanes el 9 de setiembre, declarándola n'estáu de sitiu'l día 13. Los defensores negar a rindir la ciudá, siendo fuertemente bombardeada hasta la so rindición el día 28 de setiembre.

El bombardéu de la rede ferroviaria, cruces estratéxicos y árees militares causaron estragos nos intentos de Polonia de defendese de la invasión alemana.[44] Dende'l primer día de la invasión, l'anticuada rede de comunicaciones polaca foi destruyida y la superioridá numbérica y téunica de la Luftwaffe nun dexó la mínima oportunidá de reaición a la Fuercia Aérea de Polonia.[45]

El 13 de setiembre, siguiendo les órdenes de la ObdL, la Luftwaffe bombardeó el Barriu Xudíu de la ciudá de Varsovia. El bombardéu foi xustificáu argumentando una serie de delitos ensin especificar— perpetaos por habitantes d'esti barriu contra soldaos alemanes.[46] 183 incursiones aérees dexaron cayer miles de bombes incendiaries qu'amburaron y destruyeron el Barriu Xudíu.[47] Amás, Hitler ordenó que nun se dexara a los civiles salir de la ciudá, lo cual pensó qu'afalaría la rindición de Polonia.[48] Nos trés díes posteriores al bombardéu, los bombardeos sobre sinagogues y llugares xudíos siguieron.[49] La Wehrmacht arrodió la ciudá y miles de panfletos fueron llanzaos sobre la ciudá, amedranando a los ciudadanos con nuevos bombardeos si nun aceptaben la rindición.[49] El 25 de setiembre la Luftwaffe totalizó 1.150 salíes, dexando cayer sobre Varsovia 560 tonelaes de bombes d'altu esplosivu y otres 72 tonelaes de bombes incendiaries.[49][50]

Pa caltener en bon estáu los sos meyores bombarderos, los modernos Heinkel He 111, pal so usu en próximes batalles nel frente occidental, estos fueron sustituyíos nel frente polacu polos aviones de tresporte Ju 52.[51][52][53][54] La menor precisión d'estos aviones causó munches baxes alemanes poles sos propies bombes.[53] Al rematar el sitiu de Varsovia y la campaña polaca, el 10% de la capital polaca fuera destruyida y más de 30.000 civiles morrieren polos bombardeos aéreos.[53][55]

Frente occidental de 1939 a xunu de 1940

Namái 2 díes dempués de la invasión alemana de Polonia, Reinu Xuníu y Francia declararon la guerra a Alemaña, dando empiezu la guerra nel oeste y abrir el frente occidental. El Reinu Xuníu empezó atacando buques alemanes y bases navales del norte d'Alemaña'l 3 y 4 de setiembre como Cuxhaven y Wilhelmshaven, morriendo nestos ataques un total de 8 homes de la Kriegsmarine.[56][57] Les primeres incursiones en territoriu británicu per parte de los alemanes nun se llevaríen a cabu hasta ochobre, cuando fueron atacaes les bases navales de Rosyth y Scapa Flow los díes 16 y 17.[56][58] A partir de la llegada del iviernu empezó la denominada guerra falsa o guerra a chancia na que los combatientes dedicar a la propaganda de guerra y pequeñes escaramuzas ensin mayores consecuencies.[59]

Aviones de reconocencia de la RAF sobre Dunkerque

El gobiernu británicu prohibió los ataques a oxetivos en tierra y buques de guerra enemigos que s'atoparen en puertos col fin d'evitar baxes civiles;[60] pela so parte los mandos alemanes prohibieron a la Luftwaffe realizar incursiones nel mar y atacar fuercies enemigues nun siendo que estes atacaren primeramente territoriu alemán.[61] Dempués del incidente d'Altmark, la Luftwaffe llanzó un ataque contra la marina británica na so base de Scapa Flow el 16 de marzu de 1940, que provocó les primeres baxes civiles britániques.[62] Esti ataque foi siguíu d'unu británicu contra la base aérea alemana de Hörnum, na que se bombardeó un hospital, anque nun hubo víctimes.

El 10 de mayu de 1940, Alemaña llanzó'l so Blitzkrieg, invadiendo Bélxica, los Países Baxos y Luxemburgu con oxetu de llevar a cabu la conquista de Francia. Pa esta operación movilizáronse, ente otros, más de 4000 aviones partíos en dos flotes aérees. Al empecipiase la operación, 3 bombarderos alemanes bombardearon por error la ciudá alemana de Friburgu en llugar del so oxetivu, la base aérea francesa Dole-Taveux. Los bombardeos alemanes sobre Francia empezaron na nueche del 9 al 10 de mayu. El 11 de mayu yá fueren bombardeadas Henin-Lietard, Bruay, Lens, La Fere, Loan, Nancy, Apinar, Pontoise, Lambersart, Lyons, Bouai, Hasebrouck, Doullens y Abbeville con siquier 40 civiles muertos.[63] Col fin de retrasar l'ataque alemán sobre l'oeste, el 12 de mayu los británicos bombardearon el valle del Ruhr,[64] unu de los principales centros industriales d'Alemaña.[65] Tamién se producieron incursiones aérees britániques na frontera con Holanda, onde fueron atacaos nuedos de comunicaciones, carreteres y víes ferriales; el día 15 foi bombardeada la ciudá alemana de Gelsenkirchen.[66]

Bombardéu de Rotterdam
Rotterdam tres el bombardéu
Vista de la ciudá totalmente destruyida, ente los edificios destruyíos reparar una estación de tren y una ilesia

Mientres la invasión de los Países Baxos, los alemanes amenaciaron al gobiernu holandés con bombardear Rotterdam col fin d'acelerar la rindición del país. Les negociaciones fracasaron y el ultimatum alemán foi refugáu de tala forma que el día 14 de mayu la Luftwaffe recibió la orde de bombardearla nun esfuerciu por faer capitular a la ciudá, naquel momentu sitiada.[67] Nel últimu momentu los neerlandeses aportaron a axustar, de cuenta que se dio la orde d'atayar el bombardéu, pero la orde nun foi recibida polos aviones que yá se dirixíen escontra Rotterdam,[68] que bombardearon la parte oriental de la ciudá —anque'l combate taba desenvolviéndose nel noroeste—.[69]

Participaron 100 aviones na so mayoría Heinkel He 111, d'ellos, 57 refundiaron toles bombes que llevaben; en total llanzáronse sobre Rotterdam 97 tonelaes de bombes. Producióse una quema qu'afaró 2,8 km² afarando 21 ilesies y 4 hospitales. Nel ataque finaron ente 800 y 1000 civiles, otros 1000 resultaron mancaos y 78 000 quedar ensin llar.[70][71] Cerca de 25 000 cases, 2300 tiendes, 775 almacenes y 62 escueles fueron destruyíes.[72] La propaganda británica multiplicó les víctimes mortales por 30. Les axencies de noticies esaxeraron sobremanera los acontecimientos, llegando a informar de que 30 000 persones xacíen ente los escombros.[73][74][75]

Tres el bombardéu, los alemanes amenaciaron con atacar Utrecht, ante tal situación los Países Baxos capitularon.

Respuesta británica

Tres l'ataque a Rotterdam, los bombarderos de la RAF recibieron autorización p'atacar oxetivos alemanes al este del Rin. El 15 de mayu de 1940, el Ministeriu del aire ordenó al Mariscal Charles Portal atacar oxetivos nel Ruhr, ensin escluyir cualquier oxetivu que contribuyera al esfuerciu de guerra alemán. El motivu d'estos ataques atopar na necesidá d'esviar parte de la fuercia aérea alemana pa evitar nuevos bombardeos sobre Francia.[76] Churchill esplicó los motivos de la so decisión al so homólogu francés nuna carta fechada'l 16 de mayu:

Estudié güei xunto al gabinete de guerra y los nuesos espertos la so solicitú d'anueche y tamos d'alcuerdu en que ye meyor collaborar y atraer al enemigu col fin de faer causa común.[77]

Na nueche del 15 al 16 de mayu, 96 bombarderos británicos atacaron. D'ellos, 78 bombarderos teníen por oxetivu la destrucción de refineríes y centros de procesamientu y almacenamientu de petroleu.[78][79] Un nuevu bombardéu nocherniegu tuvo llugar 2 díes dempués, cuando la RAF bombardeo instalaciones petroleres en Hamburgu y Bremen, morriendo 47 persones y resultando mancaes 127,[80][81] Colonia tamién foi atacada, anque con escasa o nula repercusión.[81] A finales de mayu, Essen, Duisburg, Düsseldorf y Hannover fueron atacaos d'una forma similar.[82] En xunu siguieron los ataques sobre ciudaes como Mannheim, Frankfurt del Main y Bochum. Al escarecer los británicos del equipu necesariu pa emponese sobre territoriu alemán, la precisión y efeutividá de los ataques yera bien escasa; polo xeneral les bombes quedaben tremaes per un ampliu radiu.

El 8 de xunu, una escuadra francesa bombardeo Berlín como respuesta al bombardéu sobre París pocos díes tras.[83] A pesar de los ataque aliaos sobre Alemaña, la Luftwaffe nun empezó los bombardeos sobre Reinu Xuníu hasta 6 selmanes dempués de la capitulación francesa.[76]

La Batalla d'Inglaterra y el Blitz

Un soldáu británicu repara'l cielu londinense.
Bomberos londinenses esforciar n'apagar quemes provocaes polos ataques
Escuadrón de la RAF preparar pa desapegar en Bristol
Un Supermarine Spitfire intenta ablayar un Dornier Do 17 alemán

El 22 de xunu de 1940, Francia rinde ante Alemaña, pero'l Reinu Xuníu decide siguir lluchando. A mediaos de xunetu, los británicos bombardean los buques de guerra alemanes Scharnhorst y Prinz Eugen atracaos en Kiel;[83][84] a otru día la RAF, con 16 bombarderos, ataca instalaciones ferroviaries en Hamm.[85] L'empiezu de la batalla d'Inglaterra puede afitase'l 10 de xunetu,[86] cuando se dan les primeres escaramuzas sobre la Canal de la Mancha. Hitler, que los sos oxetivos atopar nel este d'Europa, intenta axustar una paz col Reinu Xuníu; prohibe los bombardeos sobre Londres, pero la so ufierta ye refugada.[76]

El 1 d'agostu, Hitler emite la Direutiva nᵘ 17 na que s'establecen les condiciones que los sos pilotos tienen d'acatar na guerra contra'l Reinu Xuníu. Establécense como oxetivos principales aeródromos ya industries d'armamentu y construcción d'aviones, según defenses antiaéreas. Los ataques indiscriminaos contra la población civil namái se debíen realizar como mediu de represalia.

El 8 d'agostu empezaron los ataques contra les bases aérees de la RAF nel marcu de la operación Día de l'Águila, que'l so oxetivu yera multiplicar los ataques contra l'aviación británica en suelu británicu.[87] P'amenorgar la perdes, la Luftwaffe empezó a amontar les operaciones nocherniegues. Na última selmana d'agostu más de la metá de la operaciones realizar al amparu de la escuridá.[88] A pesar de les órdenes recibíes, Londres sufrió'l so primer bombardéu'l 15 d'agostu, morriendo 60 persones. Los alemanes pidieron esculpes por esti fechu, pos entá nun yeren tiempos de guerra total y siguíense ciertes normes de cortesía. Esi mesmu mes Londres foi bombardeada en 5 ocasiones más —nueche del 18 al 19, 22 al 23, 25 al 25, 25 al 26 y 28 al 29—.[89] L'ataque del día 22 foi'l primer bombardéu al centru londinense.[89] El día 24, por cuenta de un error fueron bombardeadas delles zones residenciales de la periferia de Londres.[90][89][91] A otru día y como represalia la RAF bombardeó per primer vegada Berlín —coincidiendo cola llegada a la ciudá de Molotov, Ministru d'Asuntos Esteriores soviéticu—; los sos oxetivos yeren l'aeródromu Tempelhof y la fábrica de Siemens en Siemenstadt. La imprecisión de los bombardeos provocó que dellos ataques produxeren sobre la población, lo que infureció a Hitler, que vía nellos bombardeos indiscriminaos contra la población alemana.[92] Ordenóse un gran bombardéu pa la nueche siguiente, concentráu los esfuercios sobre Londres.[93] Hitler, nun discursu en Berlín el 4 de setiembre anunció que:

La nueche anterior los británicos bombardearon Berlín. Qu'asina sía. Pero nesti xuegu de dos, va llegar un momentu nel qu'unu va cayer y nun va ser l'Alemaña nacionalsocialista. Por cada 3000 o 4000 kg de bombes refundiaes pola fuercia aérea británica, nós vamos faer cayer 300 000 o 400 000 kg. Cuando ataquen les nueses ciudaes, nós vamos destruyir les suyes.[94]

A la Luftwaffe ordenóse-y bombardear les principales ciudaes britániques, Londres tenía de ser la más castigada. El 7 de setiembre, 318 bombarderos atacaron de manera cuasi continua Londres mientres tol día.[95][96] El puertu foi atacáu y les sos llapaes nun pudieron escastase hasta 24 hores dempués.[97] L'ataque del 7 de setiembre tenía un doble oxetivu: per un sitiu la destrucción del puertu londinense y por otru sumir nel terror a la población civil. Otros 250 bombarderos atacaron pela nueche; a otru día yá se contabilizaren 430 muertos. La Luftwaffe emitió un comunicáu nel qu'anunciaba que más d'un millón de quilos de bombes habíense llanzáu sobre Londres en 24 hores. En selmanes posteriores munches otres ciudaes britániques fueron bombardeadas, como Birmingham, Liverpool, Southampton, Mánchester, Bristol, Belfast, Cardiff, Clydebank, Kingston o Coventry.[98] Mientres la seronda, los alemanes centrar nel bombardéu de puntos estratéxicos como muelles o fábriques; anque ente los oxetivos atopaben el bombardéu de ciudaes, destacando Londres y el barriu gubernamental de Whitehall, la ofensiva de seronda centróse principalmente n'oxetivu militares y non n'apavorar a la población.

Mientres el Blitz, el metro sirvía a la población d'abelugu antiaéreo
Semeya de propaganda alemana na que s'amuesa a un Heinkel He 111 sobrevolando Londres

Mientres esta intensiva ofensiva aérea que s'enllargó hasta l'iviernu,[99] los alemanes ameyoraron considerablemente teunoloxíes como la navegación aérea, que-yos dexaba atacar con suma precisión nes sos incursiones nocherniegues o en díes borrinosos. Los británicos pela so parte entaináronse n'atopar soluciones a la so situación. Foi entós cuando xeneralizó l'usu del radar, que dexaba a los aviones británicos antemanase a los bombardeos alemanes faciendo qu'estos perdieren el factor sorpresa. Esti nuevu inventu, desenvueltu nos años 30 pol físicu Robert Watson-Watt podía inclusive precisar el númberu d'atacantes y en consecuencia dexaba escoyer la meyor estratexa a la de defendese.[100][101] El radar y otros como l'apaición del maniobrable Supermarine Spitfire, superior en munchos sentíos al principal caza alemán,[102] el Bf 109, contribuyeron a decantar la balanza a favor de Reinu Xuníu, a pesar de la gran superioridá numbérica y material d'Alemaña.

Col pasu del tiempu y a pesar de los graves daños sufiertos, les defenses antiaéreas crecieron, aumentando les perdes d'Alemaña, qu'adulces foi perdiendo interés na conquista de les islles. Los sos nuevos oxetivos centrábense agora na invasión de la Xunión Soviética y el restu de países del este. Los británicos rápido recuperáronse y el 16 d'avientu de 1940 se bombardeó la ciudá alemana de Mannheim,[103] bombardéu que foi consideráu'l primer ataque masivu contra una ciudá asitiada n'Alemaña.[103] Esti ataque executóse, según los británicos, como represalia a la cuasi completa destrucción de Conventry y Southampton.[103] Con esti ataque, el Reinu Xuníu dio empiezu a los ataques contra zones industriales y civiles nel interior d'Alemaña.[104]

Bombardeos británicos sobre Alemaña

Estimaciones de la RAF de la destrucción de los nucleos urbanos alemanes con más de 500 000 habitantes
Ciudá Porcentaxe
destruyíu
Berlín33
Colonia61
Dortmund54
Dresde59
Düsseldorf64
Essen50
Frankfurt del Main52
Hamburgu75
Leipzig20
Múnich42
Bochum83
Bremen60
Chemnitz41
Dessau61
Duisburgu48
Hagen67
Hannover60
Kassel69
Kiel50
Mainz80
Magdeburgu41
Mannheim64
Núremberg51
Stettin53
Stuttgart46

La estratexa a siguir polos británicu nes operaciones de bombardeos foi presentada'l 23 de setiembre de 1941. Nél asegurábase que l'oxetivu de los ataques aéreos sería "Atacar col fin de romper la moral de la población faciendo les ciudaes físicamente inhabitables y sumir a la población nuna sensación de peligru constante".[105]

Dresde tres el bombardéu de febreru de 1945 vista dende lo alto de la torre del conceyu. Famosa semeya de Richard Peter.

Mientres los primeros meses de campaña xeneróse un alderique internu nel senu del gobiernu británicu sobre dotar de los llindaos recursos del país a la Royal Air Force o bien a la Royal Navy. Unu de los asesores científicos del gobiernu, Frederick Lindemann presentó un influyente artículu sofitando'l bombardéu masivu sobre les industries alemanes. Finalmente en 1942 decidióse l'usu del bombardéu masivu, siendo'l Comandu de Bombardeos unu de les principales armes del esfuerciu de guerra británicu hasta'l final de la Segunda Guerra Mundial. Una gran proporción de la producción industrial británica foi destinada a la dotación y construcción d'una gran flota de bombardeos pesaos qu'amenorgó considerablemente los recursos pa otres árees.[106] Hasta 1944 los bombardeos sobre Alemaña apenes surtieron efeutu. En 1942 el Mariscal del Aire Arthur Harris foi designáu pa empezar los bombardeos masivos sobre les principales ciudaes alemanes, l'empiezu d'estos ataques supunxo l'entamu d'una guerra de calter total ente Alemaña y l'Imperiu Británicu.[107] Coles mires de amenorgar la capacidá de mano d'obra y producción n'Alemaña punxéronse como oxetivos prioritarios l'ataque a llares, fábriques y centros históricos por aciu l'usu de bombes incendiaries por que'l dañu fuera enforma mayor. Esti nuevu enfoque foi obra de Blackett quien calculó que los ataques de la RAF podríen destruyir en pocos meses les ciudaes alemanes.[108] El plan foi bien polémicu pero foi aceptáu por cuenta de que yera la única manera d'atacar Alemaña d'una manera direuta.

A principios de 1942 los soviéticos esixíen a los sos aliaos occidentales l'apertura d'un segundu frente pa solliviar la so situación. El 14 de febreru de 1942 foi emitida la Direutiva nᵘ 22 na que s'autorizaben, ensin restricciones,[109] el bombardéu de les ciudaes d'Essen, Duisburg, Düsseldorf y Colonia siguíos de Brunswick, Lübeck, Rostock, Bremen, Kiel, Hannover, Frankfurt del Main, Mannheim, Stuttgart, y Schweinfurt. Pa evitar tracamundios Charles Portal escribió a Norman Bottomley:

Supongo que ta claro l'oxetivu de los ataques, la población civil enemiga y non les fábriques y estelleros.

El primer ataque d'esti tipu realizar na nueche del 28 al 29 de marzu de 1942 cuando 234 aviones bombardearon Lübeck, destruyendo la mayor parte del centru de la ciudá.

Hamburgu tres un bombardéu en 1943
El centru de Wesel en siendo bombardeado, el 97% del centru foi destruyíu

El primer bombardéu de calter masivu efeutuóse sobre la ciudá medieval de Colonia, una de les mayores zones industriales del país. Na nueche del 30 al 31 de mayu de 1942, 1046 bombarderos refundiaron más de 2000 tonelaes d'esplosivos y bombes incendiaries, provocando centenes de quemes individuales. La devastación foi total, destruyéndose más de 3300 cases y 36 fábriques, ente otros. Les víctimes mortales nun superaron les 500 pero l'ataque dexó a más de 45.000 ensin un llugar onde vivir o trabayar. Los británicos perdieron 40 aeronaves. Nos díes posteriores tamién fueron atacaes Essen y Bremen.

Los exemplos más estremos de los ataques masivos sobre la población fueron causaes pola llamada Operación Gomorra[110] onde Hamburgu foi destruyida con un saldu de más de 34.000 muertos y 900.000 movíos. L'ataque a Kassel saldar con 10.000 muertos, el de Darmstadt con 12.500 muertos, l'ataque a Pforzheim dexó 21.200 muertos, en Swinemünde 23.000 muertos y el Bombardéu de Dresde a la so ciudá medieval a la fin de la guerra, del 13 al 15 de febreru de 1945, dexó ente 18.000 y 35.000 muertos, siendo entá unu de los episodios más polémicos de la Segunda Guerra Mundial.[111]

Colonia en 1945

Nos dos primeros años de campaña los efeutos de los bombardeos estratéxicos británicos taben bien sobrovaloraos a pesar de la práuticamente nula eficacia que tuvieren. Los alemanes yeren capaces de sustituyir y embrivir los daños causaos, en parte gracies a les lleiciones aprendíes mientres los bombardeos sobre Inglaterra. Estos problemes intentaron ser arreglaos con una meyora na precisión y concentración de los ataques nuna zona determinada. Estes meyores fueron acompañaes por una meyor formación de la tripulación, ayudes electróniques y nueves táctiques diseñaes pol Mariscal del aire británico, Arthur Harris.[112] Según l'historiador económicu Tooze Adán, el puntu d'inflexón na economía alemana producir ente marzu de 1943 y marzu de 1944. Ente otros, los bombardeos consiguieron faer recular la producción de les principales armes de guerra alemanes como los tanques Tiger o los cañones de 88 mm, la pieza d'artillería más potente, eficaz y multipropósito de la Wehrmacht. Estes industries viéronse principalmente afeutaes a raigañu del bombardéu de Hamburgu. En marzu de 1943 tuvo llugar una llarga campaña de la RAF sobre la cuenca del Ruhr, el principal centru industrial metalúrxicu y mineru del país. Ente marzu y xunetu fueron refundiaes 34.000 tonelaes de bombes amenorgando la producción d'aceru en 200.000 tonelaes, lastrando tou la economía alemana qu'abasnaba un déficit de producción de 400.000 tonelaes.[113] El ministru d'armamentu alemán, Albert Speer, llegó a reconocer la eficacia británica y los trestornos que los ataques produxeren nos sos planes d'espansión de la producción.

N'ochobre de 1943, Harris encamentó al gobiernu a que diera tola información posible a la población sobre los ataques sobre Alemaña. Los oxetivos británicos yeren, amás de fábriques y oxetivos militares, la población civil.[114] Los medios de tresporte, servicios públicos, carreteres, víes ferriales, viviendes y tou lo qu'ayudara a minar moral alemana yeren oxetivos.[115][116] A partir del 23 de setiembre empezaron a bombardearse puertos fluviales y canales, colos ataques sobre la canal Dortmund-Ems y la canal Central de los que dependía sobremanera la economía alemana. Los ataques sobre'l Dortmund-Ems producieron enormes retrasos nel tráficu escontra'l ríu Rin que provocaron un impautu inmediatu sobre'l tresporte de mercancíes, destacando'l tresporte de carbón, pieza fundamental de la economía alemana. A empiezos de 1945, les unviaes amenorgárense a la metá y sacante en zones llindaes, el suministru de carbón y mercancíes de calter básicu fueren esaniciaos.[117]

Bombardeos estauxunidenses sobre Europa

Un Boeing B-17 volando sobre Francia en 1942
Pila de cadabres en Dresde tres los ataques aliaos de febreru de 1945
Tonelaes de bombes llanzaes sobre Alemaña
Añu !RAF USAF
1939          31
1940   13 033
1941   31 504
1942   45 561     1561
1943 157 457   44 165
1944 525 518 389 119
1945 191 540 188 573
Total 964 644 623 418
Comparanza del estáu de la ciudá de Múnich en 1945 y en 1989

A mediaos de 1942 la USAAF —Les Fuercies Aérees del Exércitu de los Estaos Xuníos— desembarcó nel Reinu Xuníu realizando delles incursiones sobre la Canal de la Mancha cola llegada de la Octava Fuercia Aérea compuesta fundamentalmente polos bombarderos B-17 o "Fortaleces Volantes", llamaes asina pol so blindaxe y los diez a doce ametralladores que montaba, lo qu'esaniciaba los ángulos muertos. Al contrariu que los británicos que les sos bombes yeren de pequeñu tamañu, la USAAF emplegaba bombes incendiaries que se llanzaben a gran altor n'incursiones sobre Francia, Alemaña y Austria. A empiezos de 1943 Washington y Londres adoptaron una estratexa común nos ataques sobre Alemaña, centrándose en "bombardeos de precisión" sobre fábriques, bases navales, estelleros, ferrocarriles, nuedos de comunicaciones, canales, aeropuertos, fábriques d'aceru, refineríes y centrales llétriques. Na Conferencia de Casablanca aprobóse un plan combináu d'operaciones aérees ente la RAF y la USAF.[118] A lo llargo de la guerra los ataques de mayor importancia realizar en folaes, interviniendo aviones de dambos países, los estauxunidenses especializar nos ataques de precisión a gran altor mientres el día, mientres los británicos destacaron el los ataques nocherniegos. Como yá s'especificara en más ocasiones los ataques teníen por oxetivu la "destrucción progresiva del sistema militar, industrial y económicu alemán".[119] En marzu de 1943 taben disponibles 669 bombarderos de la RAF y 303 de la USAAF. Mientres 1943 los ataques efeutuar ensin escolta dalguna polo que los caces alemanes faíen un significativu númberu de blancos, causando munches baxes a los aliaos; nun foi hasta 1944 cola llegada del P-51 Mustang cuando la balanza nesta materia inclinóse a favor d'Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu. Llueu se comprobó que los bombardeos de precisión yeren pocu o nada precisos, calculándose que namái'l 7% de les bombes cayíen a 300 metros o menos del so oxetivu. Sicasí los ataques con bombes incendiaries resultaron ser bien eficaces, como na destrucción de Hamburgu en xunu de 1943 onde dexaron 34 000 muertos y 125 000 mancaos.[120] Los cada vez más violentos ataques obligaron a Alemaña a esviar una parte importante de los sos recursos pa combatilos.[121]

En 1944 la USAAF estableció a la XV Fuercia Aérea n'Italia col fin d'algamar el sur d'Alemaña y Austria. Nos primeros meses d'esi mesmu añu los ataques sobre ciudaes, industries y comunicaciones fueron continuos, marcando un puntu d'inflexón na economía alemana.[122] Pel branu, col desenvolvimientu de la Operación Overlord —el desembarcu aliáu en Normandía— los ataques relaxáronse, pos les fuercies aérees centrar en dar cobertoria y sofitu a les unidaes que s'internaben en Francia. 1944 terminó con una indiscutible superioridá aérea aliada sobre Europa.[123] En 1945 los ataques combinaos centrar nel ataque a les grandes ciudaes y la cuenca del Ruhr, destacando'l bombardéu de Dresde, unu de los episodios más polémicos de la Segunda Guerra Mundial.

Efeutividá

Mientres y dempués de la guerra los bombardeos estratéxicos fueron en munches ocasiones severamente criticaos. El so n'ocasiones escasa precisión, efeutividá o efeutos contraproducentes fíxo-y ganar un gran númberu de detractores. Unu de los principales argumentos yera'l fechu de que mientres la guerra y hasta principios de 1945, momentu nel qu'Alemaña yá taba práuticamente derrotada, la producción industrial del país nun fixera sinón aumentar. Antes de la guerra y nos sos empiezos la industria alemano namái trabayaba nuna única vez de 8 hores diaries, al ampliar estes veces hasta les 24 hores la producción alemana rápido triplicóse.[124] Sicasí, los bombardeos si supunxeron un problema nos tresportes y la producción de petroleu, fechu que contribuyó a la cayida d'Alemaña como llegó a reconocer Albert Speer cuando dixo que los ataques sobre les refineríes yeren el mayor de los sos problemes. Nos compases finales de la guerra, tanques y aviones nun podíen siquier movese al combate pola falta de combustible, lo que tamién allanó el camín a los bombarderos aliaos y encurtió significativamente la guerra n'Europa.[125] La falta de petroleu tamién foi una torga pa la producción en masa del revolucionariu submarín del Tipu XXI, el cuál, en pallabres tantu del almirante alemán Karl Dönitz como del primer ministru Winston Churchill podría alteriar el cursu de la crucial batalla del Atlánticu.[126] Según les estadístiques remanaes polos Estaos Xuníos, los ataques a puertos y estelleros ente avientu de 1942 y xunu de 1943 nun yeren lo suficientemente pesaos como pa provocar daños irreparables. Habría qu'esperar pa esto hasta aproximao payares de 1944 cuando los principales estelleros como los de Kiel, Hamburgu o Blohm detuviéronse dafechu.[125]

Bombardeos soviéticos estratéxicos

Puestu antiaéreo en Helsinki, Finlandia mientres un bombardéu soviéticu en payares de 1942

La primer campaña de bombardeos soviética foi contra los campos petroleros de Rumanía, país aliáu de l'Alemaña nazi, nel branu de 1941, pocu dempués del empiezu de la invasión de la Xunión Soviética.[127] En respuesta a una incursión de la Luftwaffe sobre Moscú na nueche del 21 al 22 de xunetu, l'Aviación Naval Soviética llanzó una serie de siete bombardeo n'Alemaña, principalmente sobre Berlín, ente'l 8 d'agostu y la nueche del 4 de setiembre. Los ataques realizar escuadrones d'ente cuatro y quince aviones —el 11 d'agostu tuvo'l so bautismu de fueu'l nuevu Petliakov Pe-8— dende la islla de Saaremaa, base del Primer Reximientu Aereu[127] (anque una de les incursiones protagonizar la 81ª División Aérea con base en Pushkin). Amás de trenta tonelaes de bombes, tamién se llanzaron panfletos con un griespu discursu de Stalin pronunciáu'l 3 de xunetu. Los soviéticos unviaron un total de 549 bombarderos de llargu algame sobre territoriu alemán en 1941.[127]

Aviones soviéticos sobrevolando posiciones alemanes mientres la batalla de Moscú n'avientu de 1941

En marzu de 1942 les fuercies de bombardéu estratéxicu de la Xunión Soviética reorganizáronse y formaron la Fuercia Aérea de Llargu Algame. Atacóse Berlín en socesives incursiones ente'l 26 y el 29 d'agostu d'esi 1942 y de nuevu na nueche del 9 al 10 de setiembre con 212 aviones.[127] Se bombardeó Ḥélsinki per primer vegada'l 24 d'agostu y nes nueches del 4 al 5 y del 9 al 10 de setiembre atacóse Budapest. Trés díes depués, na nueche del 13 de setiembre tocó-y el vez a Bucuresti. Les ciudaes polaques so control alemán, como Cracovia y Varsovia, nun tuvieron exentes, pero nestos casos los soviéticos centrar n'oxetivos militares.[127] En total en 1942 realizáronse 1114 incursiones sobre territoriu alemán. En marzu de 1943 diose un xiru a la estratexa y metanes los preparativos de la decisiva batalla de Kursk atacáronse los ferrocarriles de la retaguardia del Exa.[127] N'abril la Fuercia Aérea de Llargu Algame yá cuntaba con ocho cuerpo y once divisiones independientes, axuntando un total de 700 aviones. Dende abril volvióse la vista a oxetivos alministrativos y militares, centrándose los bombardeos en Prusia Oriental, onde cayeron 700 tonelaes de 920 aviones. La bomba soviética más grande de la guerra, una arma de 5000 kilogramos de pesu, foi refundiada sobre Königsberg nesti periodu.[127]

A lo llargo de 1943 la XRSS trató de dar la impresión de que cooperaba estrechamente colos bombardeos sobre Alemaña d'Estaos Xuníos y Reinu Xuníu.[127] En febreru de 1944 camudó una vegada más la so estratexa, esta vegada con bombardeos de terror sobre Finlandia y Hungría, con cuenta de estos países retirar de la guerra y rompieren la so alianza con Alemaña. Helsinki foi cutida con 733 bombardeos na nueche del 6 al 7 de febreru y nuevamente ente'l día 15 y el 16 con 367 aviones y los díes 25 y 26 con 850. En total refundiáronse sobre ella 2386 tonelaes de bombes.[127] Budapest foi bombardeada cuatro veces ente'l 13 y el 20 de setiembre con 8000 tonelaes de bombes y 1129 aviones. Los soviéticos realizaron 4466 incursiones aérees en territoriu enemigu en 1944. N'avientu, la Fuercia Aérea de Llargu Algame reorganizóse como'l 18º exércitu del Aire.[127]

Sistema de defensa aérea de formigón en Berlín n'abril de 1942

La principal xera del 18º exércitu del Aire foi sofitar la ofensiva final del Exércitu Colorado sobre Alemaña, realizando incursiones sobre Berlín, Breslau, Danzig y Königsberg.[127] En total, 7158 aviones soviéticos dexaron cayer 6700 tonelaes de bombes sobre'l Reich mientres la guerra, un modestu 3,1% de les salíes aérees totales d'aviones soviéticos; los bombardeos soviéticos sobre Alemaña representaron apenes un 0,5% de los ataques aliaos aéreos y un 0,2% de les bombes refundiaes.[127] Dempués de la guerra, los historiadores marxistes de la URSS y la RDA afirmaben que la campaña de bombardeos soviética llindar polos escupulicios morales de la nación a bombardear zones civiles.[127] El teóricu militar soviéticu, Vasili Chripin, que los sos postulaos influyeron nes direutrices sobre bombardéu estratéxicu de la URSS (1936) y los reglamentos pa la so alministración del 26 de xineru de 1940, desmarcar de los bombardeos de terror defendíos como métodu polos teóricos occidentales.[127] La Guerra Civil Española convenció a los planificadores soviéticos de que l'arma aérea sería más eficaz combinada con fuercies terrestres. Sicasí, dempués de la guerra'l mariscal Vasili Sokolovski diría que «los soviéticos llanzaren con gustu una gran ofensiva aérea si tuvieren la capacidá de faelo». En realidá, los soviéticos nunca empobinaron los sos esfuercios en producir aviones pesáu de llargu algame, polo que nun dispunxeron de los medios pa embarcase nuna campaña d'esi calibre. La naturaleza terrestre del Frente Oriental riquió d'una cooperación estrecha ente les fuercies aérees y les tropes terrestres, pa lo que se precisaben aviones más pequeños.[127]

Ataques con V-1 y V-2

Llanzamientu d'un V-2 en Peenemünde
Cayida d'un V-1 sobre Londres en 1944

El periodu d'aselu nos cielu alemanes llegó al so fin n'abril de 1942, cuando un poderosu ataque de la RAF destruyó la ciudá de Lübeck, una formosa ciudá medieval;[128] Como midida de represalia, Hitler ordenó a la Luftwaffe empecipiar la llamada Baedeker Blitz, una operación empobinada a bombardear los oxetivos británicos que más impautu tuvieren sobre la población civil y la industria de guerra británica.[129] En xineru de 1944, Alemaña intentó dar un golpe a la moral británica con una campaña de bombardeos sobre la población civil na llamada Operación Steinbock. Tres cuasi cinco años de guerra la escasez d'aviones y la situación de la guerra nun dexaron a los bombarderos volar de manera segura hasta Gran Bretaña, polo que la operación nun tuvo los efeutos deseyaos. Por cuenta de esta situación presentáronse unes nueves armes desenvueltes polos científicos alemanes: les bombes volantes V-1 o Fieseler Fi 103 y el V-2 (Vergeltungswaffe 2), el primer misil balísticu de la hestoria ya imposible d'interceptar. Desenvueltos en Peenemünde, estos artefautos fueron utilizaos pal bombardéu de Londres y les ciudaes del sur d'Inglaterra. La falta de recursos pa la so producción y el baxu númberu d'unidaes ayudó a que nun causaren graves daños pero aun así fueron tamién fueron llanzaos sobre Francia, l'oeste d'Alemaña[nota 1] y Bélxica, siendo Amberes la principal ciudá afeutada por estos ataques, mayores a los de Londres.[130] Los aliaos dirixeron parte de los sos bombardeos estratéxicos al ataque de la instalaciones d'estes armes; los ataques más importantes son conocíos como Operación Crossbow. Yá n'agostu de 1943 na Operación Hydra los británicos habíen bombardeado como midida de prevención les fábriques de Peenemünde.[131]

Víctimes

Dempués de la guerra, Estaos Xuníos decidió revisar los rexistros que se teníen sobre l'impautu de los bombardeos sobre Alemaña, llegando a la conclusión de que les estadístiques oficiales alemanes diferíen enforma de la realidá. Envalorar en 305 000 les vides perdíes a lo menos nos ataques a les ciudaes y non menos de 780 000 mancaos. Amás, alredor de 7 500 000 de civiles quedar ensin llar. Polo tanto la cifra de muertos en suelu alemán por aición de los bombardeos aliaos envalorar en 350 000. Nel Reinu Xuníu contabilizáronse 60 595 finaos polos ataques alemanes. En Francia finaron 67 078 franceses polos bombardeos británicos y estauxunidenses. El 6 d'abril de 1941, los alemanes, mientres la invasión de Yugoslavia, bombardearon Belgráu, dexando más de 17 000 muertos.[132] Los ataques aliaos sobre'l norte d'Italia ente 1943 y 1945 dexaron otros 50 000 civiles muertos. 160 000 aviadores aliaos perdieron la vida a lo llargo de tolos años d'operaciones aérees.[133]

Bombardeos sobre Asia

Aeronaves amburando en Pearl Harbor el 7 d'avientu de 1941

Nel continente asiáticu la práutica totalidá de los bombardeos estratéxicos fueron executaos pol Imperiu Xaponés y los Estaos Xuníos d'América. La Commonwealth británica tenía entamáu unviar una fuercia de 1000 bombarderos pesaos al Alloñáu Oriente una vegada concluyeren les operaciones nel continente européu. Esto nunca se realizó, pos les hostilidaes na llamada Guerra del Pacíficu remataron namái 4 meses dempués de cerrase'l teatru d'operaciones européu.[134]

Bombardeos xaponeses

Los bombardeos estratéxicos xaponeses yeren efeutuaos pola Armada Imperial Xaponesa, dende aviones embarcaos en portaviones y el Serviciu Aereu del Exércitu Imperial Xaponés; al contrariu que nel restu d'exércitos de les principales potencies, cada brazu del exércitu actuaba de manera independiente y non en coordinación.[135] Los bombardeos aéreos concentráronse y tuvieron dirixíos a les grandes ciudaes chines como Shanghai Bombardéu de Shanghai, Wuhan o Chongqing, con alredor de 5.000 incursiones aérees ente febreru de 1938 y agostu de 1943, dexando decenes de miles de muertos.[136]

Bombardéu xaponés de Darwin, Australia (en 1ª persona'l HMSA Deloraine)
El USS California fundiéndose en Pearl Harbor tres l'ataque xaponés

Los bombardeos de Nanjing y Cantón, que se desenvolvieron ente'l 22 y el 23 de setiembre de 1937 (antes del empiezu de la Segunda Guerra Mundial) nel marcu de la Segunda guerra sino-xaponesa fueron unos de los primeros bombardeos contra la población na hestoria, lo cual tuvo una gran repercusión internacional, espantando a la población d'Occidente; inclusive la Sociedá de Naciones abrió un espediente a Xapón. Dalgunes de les voces que más resonaron en repulsa a los bombardeos foi la del sub-secretariu d'Estáu d'Asuntos Esteriores británicu Lord Cranborne, que denunció que'l verdaderu oxetivu de los bombardeos nun fuera militar sinón que'l so únicu oxetivu fuera la población civil col únicu oxetivu de semar el terror.[134]

Mientres la Segunda Guerra Mundial fueron bombardeados polos xaponeses les Filipines y el norte d'Australia (bombardéu de Darwin del 19 de febreru de 1942). L'Armada xaponesa realizó mientres tola guerra una serie de bombardeos tácticos sobre les posiciones militares d'estauxunidenses y británicos (Pearl Harbor, Guadalcanal o Midway). Otros oxetivos comunes fueron columnes de soldaos, buques enemigos, aeródromos o instalaciones militares.[137]

Bombardeos estauxunidenses sobre Xapón

Destrucción de les ciudaes xaponeses por bombardesos convencionales
Ciudá Porcentaxe
Yokohama 58
Tokiu 51
Toyama 99
Nagoya 40
Osaka 35
Nishinomiya 12
Shimonoseki 38
Kure 42
Kobe 56
Wakayama 50
Kawasaki 36
Okayama 69
Kagoshima 63
Amagasaki 19
Sasebo 41
Miyakonojō 27
Nobeoka 25
Miyazaki 26
Ube 21
Saga 44
Imabari 64
Matsuyama 64
Fukui 86
Tokushima 85
Sakai 48
Hachioji 65
Kumamoto 31
Isesaki 57
Takamatsu 68
Akashi 50
Fukuyama 81
Aomori 30
Okazaki 32
Ōita 28
Yokkaichi 34
Ujiyamada 41
Gifu 64
Shizuoka 66
Himeji 50
Fukuoka 24
Kōchi 55
Shimizu 42
Omura 33
Chiba 41
Ichinomiya 56
Nara 69
Tsu 69
Toyohashi 62
Numazu 42
Kofu 79
Utsunomiya 44
Mitu 69
Sendai 22
Hamamatsu 60
Maebashi 64
Semeya de 1946 de caces Ki-84 y Ki-43 nuna base aérea que tenía l'Exércitu Imperial Xaponés en Corea.

Los bombardeos estratéxicos estauxunidenses sobre Xapón tuvieron llugar ente 1942 y 1945. Nos últimos siete meses de campaña, nos bombardeos convencionales empezar a utilizar bombes incendiaries, cambéu que resultó na destrucción de 67 ciudaes xaponeses. Los bombardeos estauxunidenses dexaron un saldu d'unos 500 000 muertos y 5 millones de persones ensin llar.[138] Más tarde diiríen delles persones cercanes al emperador Hirohito sobre estos ataques :

La so visión de la destrucción de Tokiu el 3 marzu de 1945 foi l'empiezu del so convencimientu de que debíamos entablar un procesu de paz.

Mientres estos ataques realizaron los dos únicos ataques nucleares na hestoria; les ciudaes de Hiroshima y Nagasaki fueron destruyíes, dexando un saldu total —namái nesos dos ataques— d'unos 220 000 muertos.[139]

Bombardeos convencionales

La primer incursión d'Estaos Xuníos en suelu xaponés foi'l 18 d'abril de 1942 (Incursión Doolittle), cuando 16 B-25 Mitchell desapegaron del USS Hornet (CV-8) p'atacar oxetivos en Yokohama, Tokiu y campos d'aviación en China. Esti primer ataque facer en respuesta al ataque xaponés a Pearl Harbor, sirviendo como propaganda de guerra pa llevantar l'ánimu estauxunidense.[140] Sicasí nengunu de los aviones atacantes algamaron los sos oxetivos, siendo dellos aviones baltaos. Fueron prindaos dos estauxunidenses y unu de los aviones acabó aterrizando na Xunión Soviética. Si daqué determinó'l destín de los bombardeos foi'l desenvolvimientu de los bombarderos B-29, pos tenía un radiu d'aición de cuasi 2500 quilómetros y podía tresportar 20 tonelaes de bombes.[141] Cuasi'l 90% de les bombes llanzaes fueron dende esti tipu d'aeronaves (147 000 tonelaes). La primer incursión de bombarderos B-29 sobre Xapón tuvo llugar el 15 de xunu de 1944[142] dende bases asitiaes en Chengdu, China, a unos 1500 quilómetros de los sos oxetivos. Esta primer incursión nun foi apenes perxudicial pa Xapón; namái 47 de los 68 bombardeos algamaron los sos oxetivos, 4 estrelláronse y 6 nun pudieron llanzar les sos bombes por problemes mecánicos. Namái un avión foi baltáu so fueu enemigo.[142] El primer ataque dende l'este asocedió'l 24 de payares de 1944 cuando 88 aviones bombardearon Tokiu a gran altor (unos 10 000 metros). Envalórase qu'alredor del 10% de les bombes algamaron los oxetivos marcaos.

Zona residencial de Tokiu en siendo bombardeada en marzu de 1945
Bombardéu de Tokiu en mayu de 1945

Los ataques iniciales empezaron dende la China continental nel marcu de la Operación Matterhorn pola XX Fuercia Aérea. Primeramente la XX Fuercia taba sol mandu de Hap Arnold, más tarde sustituyíu por Curtis LeMay. Nos primeros momentos había numberosos problemes loxísticos y de suministru, pos los B-29 teníen de descargar parte de les bombes pa llevar un extra de combustible que-yos dexara faer la ruta escontra Xapón. Nun foi hasta 1944 cuando cola captura de les Islles Marianes (destacando Guam y Tinian), la XX Fuercia Aérea pudo treslladase a los nuevos aeródromos so la direición del Comandu XXI qu'entamara una campaña de bombardeos muncho más eficaz. Agora los B-29 yeren capaces de volar sobre Xapón a carga completa de bombes.

En marzu de 1945, les Fuercies Aérees Estratéxiques del Pacíficu comandadas pol xeneral Carl Spaatz empecipiaron los bombardeos de precisión.[143] Sicasí los resultaos fueron pírricos pola deficiente cadena de mandu y les condiciones meteorolóxiques en redol a Xapón; nun bon mes el bombardéu visual solo yera posible una media de siete díes. Amás, de cutiu les bombes yeren esviaes polos fuertes vientos. El xeneral LeMay dio entós orde de llanzar bombes incendiaries sobre les grandes aglomeraciones urbanes xaponeses mientres la nueche y a gran altor (unos 7000 pies o 2100 metros);[143] los oxetivos prioritarios seríen Tokiu, Nagoya, Osaka y Kobe. A pesar del ésitu namái parcial nos primeres compases d'esti "nuevu modelu" d'ataque, que se dirixiera principalmente a Nagoya, LeMay taba decidíu a siguir con esti tipu de táctiques contra les grandes ciudaes xaponeses, bien vulnerables. Los ataques diurnos contra oxetivos estratéxicos d'importancia menor tamién siguieron.

La táctica de bombardéu nocherniegu tuvo'l so primera "gran" ésitu'l 3 de febreru de 1945 mientres el bombardéu de Kobe qu'afaló de manera definitiva a la USAAF a siguir con esta estratexa. Cuasi la metá de les principales fábriques de la ciudá fueron algamaes y la producción amenorgar a menos de la metá n'unu de los dos estelleros. Ante l'ausencia d'una gran resistencia per parte de l'aviación xaponesa, munchos armamentos defensivos y blindaxes fueron retiraos de los aviones estauxunidenses pa dexar mayores cargues de bombes. El primer bombardéu d'importancia sobre Tokiu, na nueche del 23 al 24 de febreru de 1945, foi un ésitu, cuando 174 B-29 destruyeron con cuasi total impunidá una gran superficie de la ciudá. Nueves operaciones sobre Tokiu repitiéronse'l 10 de marzu, cuando 334 B-29 dexaron cayer sobre la ciudá 1700 tonelaes de bombes, nel que sería'l mayor bombardéu convencional de la Guerra del Pacíficu. Unos 25 quilómetros cuadraos de ciudá fueron bombardeados y calcúlase que non menos de 100 000 persones finaron pol bombardéu y la nube de fueu que provocó, constituyendo'l bombardéu convencional aereu más mortíferu de la historia militar. La ciudá, que los sos edificios residenciales taben construyíos principalmente de madera y papel sufrió una quema incontrolable alimentáu poles bombes incendiaries. La devastación de la ciudá polos bombardeos, confirmó les peores medranes espresaes pol almirante Yamamoto en 1939 :

Les ciudaes xaponeses tán fabricaes de madera y papel y pueden ser quemaes fácilmente (...) Ante una esguilada de los ataques aéreos, non se lo que podría llegar a asoceder.[144]
Ataque kamikaze xaponés sobre'l USS Bunker Hill. Los últimos aviones operativos yeren de cutiu estrellaos polos pilotos xaponeses

Nos dos selmanes posteriores, hubo 1600 nueves incursiones contra los cuatro mayores ciudaes xaponeses, perdiéndose namái 22 aviones del llau estauxunidense. En xunu, aproximao'l 40% de la zona urbana de les principales ciudaes (Tokiu, Nagoya, Osaka, Kobe, Yokohama y Kawasaki) y fuera afarada. LeMay, que cuntaba con una flota de cerca de 600 bombardeos, atacó decenes de pequeñes ciudaes xaponeses y centros de producción nos últimos meses de guerra. L'elementu psicolóxicu (la guerra psicolóxica) tamién foi utilizáu per Estaos Xuníos; miles de folletos de propaganda yeren llanzaos sobre les ciudaes, alvirtiendo a la xente y encamentándolos a escapar de la ciudá. De la que se realizaben estes táctiques, crecía la incertidume y l'escepticismu dientro de les fronteres estauxunidenses alrodiu de la magnitú de los ataques sobre la isla.[145]

En 1946, salieron a la lluz numberosu datos de les Fuercies Aérees estauxunidenses. Informóse qu'Estaos Xuníos había subestimado el potencial del bombardéu estratéxicu combinando l'eficaz bloquéu naval a Xapón. En xunetu de 1945 namái una fraición de los bombardeos estratéxicos esplegárense. Según los informes, el 60% de los fundimientos de mercantes xaponeses habíense por cuenta de mines llanzaes dende B-29; llegar a la conclusión de que'l despegue de les aeronaves dende bases en tierra col soporte de los portaviones y demás unidaes navales refundiara meyores resultaos, acelerando la rindición xaponesa.[146]

Bombardeos nucleares

Nube de fungu sobre Hiroshima dempués de soltar la bomba Little Boy.
La nube de fungu creada pola bomba Fat Man sobre Nagasaki.
Hiroshima tres el bombardéu del 6 d'agostu

Dempués de seis meses d'intensu bombardéu aereu convencional sobre 67 ciudaes xaponeses per parte de los Estaos Xuníos, l'acabante nomar presidente Harry Truman (Roosevelt finara n'abril) ordenó los ataques nucleares sobre l'Imperiu del Xapón. Estos ataques convertir nos primeres y hasta esi momentu únicos bombardeos nucleares de la hestoria. L'oxetivu preferente pa la cayida de la primer bomba yera la ciudá d'Hiroshima, siguida de Nakasaki y Kokura como oxetivos alternativos.[147] El llamáu Proyeutu Manhattan foi quien llogró producir estes mortíferes bombes, cola collaboración de destacaos científicos de la dómina como Einstein o'l so direutor, Robert Oppenheimer, consideraos padres de la bomba atómica.[148] Tres dellos años d'investigación y una inversión de 2000 millones de dólares,[nota 2] los integrantes del proyeutu producieron 3 bombes : Trinity, Little Boy y Fat Man. La bomba Trinity convertir nel primer dispositivu atómicu españáu na hestoria, cuando foi activada'l 16 de xunetu de 1945 dientro de les pruebes de la nueva arma nuclear.[149]

El 6 d'agostu de 1945, Little Boy, una bomba nuclear d'uraniu arriquecíu foi tresportada nel célebre avión Enola Gay (un B-29 modificáu) y refundiada sobre Hiroshima a les 8:15 de la mañana.[150] La esplosión y destrucción cuasi instantánea de gran parte de la ciudá (el 90%) y el posterior envenamiento de miles de persones pola radiación lliberada dexó non menos de 140 000 muertos. Mientres décades pensóse y arrobinó que'l copilotu del Enola Gay, Robert Lewis, esclamara momentos dempués de contemplar la esplosión:

¡Dios mio! ¿Qué fiximos?

A principios de la década del 2000, en 2004, afayóse qu'eses nun fueron realmente les sos pallabres, sinón unes más políticamente incorreutes que seríen despintaes y reescritas[151] tres el vuelu:

¡Dios mio, mira esi putu bombazu![nota 3]

Trés díes depués, el día 9, foi refundiada sobre Nagasaki la bomba atómica Fat Man, que'l so material radiactivo yera'l plutoniu. Por cuenta de les dificultaes visuales, foi españada por radar, esviándose notablemente del so oxetivu. El 45% de la ciudá foi destruyida y fueron asesinaes unes 80 000 persones, una cantidá notablemente menor que n'Hiroshima, a pesar de la mayor potencia de Fat Man.[152]

El 15 d'agostu de 1945 Xapón anunció la so rindición incondicional a los Aliaos; les capitulaciones robláronse'l 2 de setiembre a bordu del acorazáu Missouri, poniendo fin de manera oficial a la Segunda Guerra Mundial. Xapón foi ocupáu y prohibióse-y (al igual qu'asocedería con Alemaña) la fabricación y posesión d'armamentu nuclear.[153]

Víctimes

El númberu de víctimes ye malo de calcular por ensame de factores. Les estimaciones y los estudios realizaos son bien variables en cuanto al númberu de muertos, especialmente nos bombardeos sobre Xapón, que'l so gran abanicu toma según los estudios d'ente 240 000 y 900 000 muertos.[154] Atendiendo a les cifres davezu utilizaes los xaponeses sufriríen por causa de los bombardeos cerca de mediu millón de muertos, 473 000 mancaos y unos 4200 aviones destruyíos. Del llau aliáu les cifres de civiles chinos muertos polos ataques aéreos xubiríen a 260 000; los estauxunidenses sufriríen unos 5400 muertos ente'l so personal militar, 614 bombarderos baltaos y 92 civiles muertos (esto postreros pol ataque a Pearl Harbor).[155]

Notes

  1. Fueron utilizaos nel bombardéu sobre unidaes aliaes qu'entraben n'Alemaña al traviés del Rin dende principios de 1945
  2. Los datos de gastu exactu seríen de 1889,6 millones de dólares de 1945, que supondríen en 2012 unos 24 400 millones de dólares
  3. La traducción ye daqué "llibre", pos les pallabres exactes según el diariu de l'aeronave fueron: My God! Look at that son of a bitch blow.

Referencies

  1. 1 2 3 White, Matthew. «Twentieth Century Atles — Death Tolls: United Kingdom» (inglés). Consultáu'l 1 de marzu de 2011.
  2. Matthew White. «Twentieth Century Atles — Death Tolls: Allies bombing of Japan» (inglés). Consultáu'l 1 de marzu de 2011.
  3. «大東亜戦争に於ける地域別兵員数及び戦没者概数» (xaponés). Consultáu'l 14 d'ochobre de 2015.
  4. Marcu Gioannini, Giulio Massobrio, Bombardate l'Italia. Storia della guerra di distruzione aerea 1940-1945, p. 491
  5. Michael Richard Daniell Pie. «The Oxford companion to World War II» (inglés). ISBN 0-19-860446-7. Consultáu'l 27 de xunu de 2011.
  6. Crook, Paul. «Chapter 10 "The case against Área Bombing"» (inglés). In Peter Hore. Patrick Blackett: Sailor, Scientist, and Socialist. Routledge. p. 176. ISBN 0-7146-5317-9. Consultáu'l 1 de marzu de 2011.
  7. Kerr (1991), p. 276
  8. Charles Hawley. «Bombardeo aliaos» (inglés). Consultáu'l 27 de xunu de 2011.
  9. Olivier Wieviorka, Normandy: the landings to the liberation of Paris, p. 131.
  10. Jennifer M. Lind (2010). . ISBN 0-8014-7628-3. Consultáu'l 27 de xunu de 2011.
  11. «Bombardeo estratéxicos na Guerra total» (castellanu). Los diarios de Winston. Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  12. Richards, Denis. «Royal Air Force 1939–1945» (inglés). London: HMSO. páxs. 38–40. Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  13. Levine (1992), p. 21. Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  14. «Bombardeo alemanes de Gran Bretaña» (castellanu). Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  15. Murray 1983, p. 52. Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  16. Hastings (1979) Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  17. Garrett (1993) Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  18. «Bombardéu de Hamburgu» (castellanu). Consultáu'l 7 de marzu de 2011. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  19. «Bombardéu de Dresde» (castellanu). Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  20. Boog (2001), páxina 408. Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  21. Buckley (1998), páxina 165. Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  22. Murray (1983) páxina. 253 Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  23. Pimlott, John. . B-29 Superfortress. Consultáu'l 7 de marzu de 2011.
  24. Buckley (1998), páxina 197. Consultáu'l 7 de marzu de 2011
  25. «Aviones alemanes mientres la Segunda Guerra Mundial» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 15 de payares de 2011. Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  26. Franklin D. Roosevelt. «Appeal against aerial bombardment of civilian populations» (inglés). Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  27. Taylor (2005), Chapter "Call Me Meier", páxina 105. Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  28. Nelson (2006), páxina 104. Consultáu'l 8 de marzu de 2011
  29. Corum, 1995, páxina 7. Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  30. 1 2 «Cabinet Office Records CAB 66/1/19» (inglés). The National Archives. Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  31. A.C. Grayling (Bloomsbury 2006), páxina 24. Consultáu'l 8 de marzu de 2011
  32. «Bombardéu de Rotterdam» (castellanu). Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  33. Taylor, Chapter "Call Me Meier", páxina 111. Consultáu'l 8 de marzu de 2011.
  34. Norman Davies. «God's Playground: A History of Poland, Columbia University Press, páxina 437» (inglés). Consultáu'l 9 de marzu de 2011.
  35. Bruno Coppieters, N. Fotion, eds. «Páxina 74» (inglés). Moral constraints on war: principles and cases, Lexington Books. Consultáu'l Consultáu'l 9 de marzu de 2011.
  36. Bruno Coppieters, N. Fotion, eds. . Consultáu'l 9 de marzu de 2011.
  37. 1 2 3 Speidel, páxina 18 Consultáu'l 9 de marzu de 2011
  38. George Atopes. «Páxina 23» (inglés). The iron furnace: a Holocaust survivor's story, University Press of Kentucky. Consultáu'l 9 de marzu de 2011.
  39. Hooton 1994, páxina 183. Consultáu'l 9 de marzu de 2011
  40. Hempel, Andrew. (2000). Poland in World War II: An Illustrated Military History ISBN 978-0-7818-0758-6. Consultáu'l 9 de marzu de 2011.
  41. Speidel, páxina 18 - Consultáu'l 10 de marzu de 2011
  42. Boog. Añu 2001, páxina 360-361. - Consultáu'l 10 de marzu de 2011
  43. Boog. Añu 2001, páxina 361. - Consultáu'l 10 de marzu de 2011
  44. Hooton 1994, páxina 182. - Consultáu'l 10 de marzu de 2011
  45. Hooton 1994, páxina 181 - Consultáu'l 10 de marzu de 2011
  46. Hooton, Añu 1994, páxina 186. Consultáu'l 14 de marzu de 2011
  47. Hooton, Añu 1994, páxina 187. Consultáu'l 14 de marzu de 2011
  48. Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts. «Páxina 1613» (inglés). Encyclopedia of World War II: a political, social and military history, ABC-CLIO. Consultáu'l 14 de marzu de 2011.
  49. 1 2 3 Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts. «páx.1613» (inglés). Encyclopedia of World War II: a political, social and military history, ABC-CLIO. Consultáu'l 15 de marzu de 2011.
  50. Hooton, Años 1994, páxina 92, Consultáu'l 15 de marzu de 2011
  51. Hooton 1994, p. 92.
  52. Smith & Creek, 2004. pp 63-64
  53. 1 2 3 Hooton 1994, p. 188.
  54. Poeppel von Hase Preußen-von, 2000. p. 249.
  55. «Electronic Encyclopaedia of Civil Defense and Emergency Management» (inglés). Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
  56. 1 2 Richard Dennis (1953) pp 38-40. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  57. «Ataques en 1939» (alemán). Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'avientu de 2011. Consultáu'l 12 de payares de 2011. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  58. «Ataques de la RAF en 1939» (alemán). www.onwar.com. Consultáu'l 12 de payares de 2011.
  59. Smith & Creek, 2004. p. 64. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  60. Middlebrook, Martin. . The Bomber Command War Diaries. Consultáu'l 12 de payares de 2011.
  61. Hooton 1994, p. 190. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  62. Richards 1953, p.68. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  63. The Miami Daily News. . Consultáu'l Consultáu'l 12 de payares de 2011.
  64. «1939-1940» (alemán). Consultáu'l 12 de payares de 2011.
  65. Hinchliffe (añu 2000). Consultáu'l 12 de payares de 2011
  66. Jane's, añu 1989. páxina 39. Consultáu'l 12 de payares de 2011
  67. Rutherford, Ward, Blitzkrieg 1940, G.P.Putnam's Sons, NY, 1980, p.52. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  68. «Bombardéu de Rotterdam» (alemán). Archiváu dende l'orixinal, el 10 de marzu de 2008. Consultáu'l 13 de payares de 2011.
  69. Piekalkiewicz, Janusz, The Air War, 1939-1945, Blandford Press, Poole, Dorset, UK, 1985, p.74. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  70. Hooton Vol 2 2007, p. 52. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  71. Hinchliffe, 2000. p. 42 Consultáu'l 13 de payares de 2011
  72. Van Nul to Nu Deel 3-De vaderlandse geschiedenis van 1815 tot 1940 Page 42, Square 2- by Thom Roep and Co Loerakker ISBN 90 5425 098 4. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  73. Boog, Añu 2001, p. 361. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  74. Maass, Walter B., The Netherlands at War: 1940-1945, Abelard-Schuman, NY, 1970, páxs. 38-40. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  75. Kennett, Lee, A History of Strategic Bombing, Charles Scribner's Sons, NY, 1982, p.112. Consultáu'l 13 de payares de 2011
  76. 1 2 3 Boog 2001, páxina 362. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  77. nationalarchives.uk. «Archivo nacionales del Reinu Xuníu» (inglés). Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  78. Richards 1953, páxina 124. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  79. Hinchliffe, 2000. páxina 44. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  80. Hinchliffe, 2000. páxina 45. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  81. 1 2 Hamburger Abendblatt. «Primeros bombardeos sobre Hamburgu» (alemán). Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  82. Jane's, 1989. páxina 35. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  83. 1 2 Green 1967, páxina 19. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  84. «evento navales de 1940» (inglés). Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  85. «1940-Aviación militar» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 28 d'agostu de 2011. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  86. «Great Air Battles: The Battle of Britain» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de payares de 2015. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  87. Royal Air Force. «"Phase 2 - Pressure grows"» (inglés). The battle of Britain. Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'avientu de 2011. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  88. John Ray, The Night Blitz, chapter "Choosing London", páxines 101–102. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  89. 1 2 3 Overy 2002, páxs. 91-92. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  90. BBC. «BBC - History - British Bombing Strategy in World War Two» (inglés). Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  91. Richard Overy The Battle Chapter "The Battle" páxines 82-83. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  92. «Der alliierte Luftkrieg - TEIL IV» (alemán). Archiváu dende l'orixinal, el 21 de xineru de 2012. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  93. RAF Museum Cosford Learning Resources.. «"World War II Resource Pack"» (inglés). PDF. Archiváu dende l'orixinal, el 5 de setiembre de 2011. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  94. Schmidt-Klingenberg, Michael.. «Wir werden sie ausradieren» (alemán). Spiegel Online. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011.
  95. Smith&Creek, 2004. Volume II. páxina 122. Consultáu'l 30 d'avientu de 2011
  96. «The Role of Bombing in World War II» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'avientu de 2011. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011.
  97. Murray 1983, páxina 52. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011
  98. Collier, 1957. páxina 261. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011
  99. Collier, 1957. páxina 261. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011
  100. Portalplaneta.htm. «radar.htm uso del radar» (castellanu). Consultáu'l 31 d'avientu de 2011.
  101. Cienciapopular.com. «Sieglu_XX/Inventos_del Sieglu_XX.php Mayores inventos del Sieglu XX» (castellanu). Archiváu dende l'Sieglu_XX/Inventos_del Sieglu_XX.php orixinal, el 26 d'avientu de 2011. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011.
  102. panzertruppen.org. «Carauterístiques del Spitfire» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 26 d'abril de 2009. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011.
  103. 1 2 3 Horst Boog, Werner Rahn, Reinhard Stumpf, and Bernd Wegner. . Oxford University Press, ISBN 0-19-822888-0. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011.
  104. Horst Boog, "Germany and the Second World War: The global war", páxina 509. Consultáu'l 31 d'avientu de 2011
  105. Harris, Arthur Travers (1995). «Despatch on war operations, 23rd February, 1942, to 8th May, 1945» (inglés). ISBN 978-0-7146-4692-3. Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
  106. Levine 1992, páxina 39. Consultáu'l 19 de xineru de 2012
  107. Longmate 1983, páxina 133. Consultáu'l 19 de xineru de 2012
  108. Copp 1996. Consultáu'l 19 de xineru de 2012
  109. Levine 1992, páxina 36. Consultáu'l 19 de xineru de 2012
  110. «Operación Gomorra» (castellanu). Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
  111. «bombardéu-en-dresde/ Segunda Guerra Mundial: el bombardéu en Dresde» (castellanu). Consultáu'l 19 de xineru de 2012.
  112. Hastings, Max. Bomber Command (New York City: Dial Press/J. Wade, 1979). Consultáu'l 20 de xineru de 2012
  113. Tooze 2002, páxines 597-598. Consultáu'l 20 de xineru de 2012
  114. Tooze 2002, páxina 602. Consultáu'l 20 de xineru de 2012
  115. Sokolski 2004, páxina 36. Consultáu'l 20 de xineru de 2012
  116. Garret 1993, páxina 32–33. Consultáu'l 20 de xineru de 2012
  117. «pp.12-13 - Strategic Bombing Survey summary report» (castellanu). Consultáu'l 20 de xineru de 2012.
  118. lasegundaguerra.com. «Documento de la Conferencia de Casablanca» (castellanu). Consultáu'l 3 de febreru de 2012.
  119. Harris, Arthur Travers, ed Cox, Sebastian. . Routledge, ISBN 0-7146-4692-X. p.196. Consultáu'l 3 de febreru de 2012.
  120. «Operación Gomorra» (castellanu). Consultáu'l 3 de febreru de 2012.
  121. Richard G Davis. . Consultáu'l 5 de febreru de 2012.
  122. United States Strategic Bombing Survey. Consultáu'l 5 de febreru de 2012
  123. Norman Longmate, The Bombers:The RAF Offensive against Germany 1939-1945, pp.309-312. Consultáu'l 5 de febreru de 2012
  124. J.K. Galbraith, "The Affluent Society", chapter 12 "The Illusion of National Security",Primer publicación: 1958. Galbraith was a direutor of the U.S. Strategic Bombing Survey. Consultáu'l 5 de febreru de 2012
  125. 1 2 Buckley 1998, p. 166. Consultáu'l 5 de febreru de 2012
  126. «El tipu XXI» (castellanu). Consultáu'l 3 de febreru de 2012.
  127. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Horst Boog; Derry Cook-Radmore (2006) «The Strategic Air War in Europe and Air Defence of the Reich, 1943–44», Germany and the Second World War, Volume VII: The Strategic Air War in Europe and the War in the West and East Asia, 1943–44/5 (n'inglés). Oxford: Oxford University Press, páx. 153-158.
  128. Price, 2005. páxina 195. Consultáu'l 10 de xineru de 2012
  129. Jakub Skalický. «Hitlerův rozkaz k zahájení "baedekerových" náletů» (alemán). www.fronta.cz.. Consultáu'l 10 de xineru de 2012.
  130. cssbl.com. «Historia del V-1 y V-2» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'avientu de 2011. Consultáu'l 10 de xineru de 2012.
  131. «V-2» (italianu). Consultáu'l 10 de xineru de 2012.
  132. Army history. «Part Two the Yugoslav Campaign" . THE GERMAN CAMPAIGN IN THE BALKANS (SPRING 1941) . United States Army Center of Military History» (castellanu). Consultáu'l 2 d'abril de 2012.
  133. Kenneth K. Hatfield. «Heartland heroes: remembering World War II. Páxina 91» (inglés). Consultáu'l 2 d'abril de 2012.
  134. 1 2 The Illustrated London News. . Doubleday, 1989, p.135. Consultáu'l 25 d'agostu de 2012.
  135. mundohistoria.org. «pilotos xaponeses-la-segunda-guerra-mundial Organización aérea del Xapón» (castellanu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2012.
  136. icrc.org. «Bombardeo xaponeses sobre China» (castellanu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2012.
  137. Herbert Bix. . Consultáu'l 25 d'agostu de 2012.
  138. Bradley, F. J.. . Turner Publishing Company, limited edition. ISBN 1-56311-483-6. p. 38.. Consultáu'l 28 d'agostu de 2012.
  139. «Frequently Asked Questions #1». Radiation Effects Research Foundation. Archiváu dende l'orixinal, el 19 de setiembre de 2007. Consultáu'l 28 d'agostu de 2012.
  140. Diario de Navarra. «El primer bombardéu de Tokiu» (inglés). Consultáu'l 28 d'agostu de 2012.
  141. "Boeing B-29." Boeing. Retrieved: 28 d'agostu de 2012.
  142. 1 2 «Operación Matterhorn» (castellanu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2012.
  143. 1 2 Kaplan, Fred. . New York: Simon and Schuster. ISBN 978-0-671-42444-2.p.42. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012.
  144. Spector, Ronald (1985). Eagle Against the Sun. New York: Vintage Books. páxina 503. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012
  145. Major John S. Chilstrom, School of Advanced Airpower Studies. . Diane Publishing. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012.
  146. Anesi.com. «United States Strategic Bombing Survey, Summary Report (Pacific War). 1 July 1946» (inglés). Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012.
  147. Frank, 254. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012
  148. Jones 1985, p. 344. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012
  149. Frank, 256
  150. Adams, 2000. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012
  151. Thomas, Gordon (2004). El diariu perdíu del «Enola Gay». El Mundo. https://www.elmundo.es/cronica/2004/460/1092067836.html. Consultáu'l 6 de xunu de 2014.
  152. «Frequently Asked Questions» (inglés). Radiation Effects Research Foundation. Archiváu dende l'orixinal, el 19 de setiembre de 2007. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2012.
  153. Wainstock, 115
  154. Craven and Cate (1953), p. 754
  155. Kerr (1991), p. 276

Bibliografía

  • Bradley, F. J. (1999) Non Strategic Targets Left. "Contribution of Major Fire Raids Toward Ending WWII", Turner Publishing. ISBN 1-56311-483-6.
  • Buckley, John (1998). Air Power in the Age of Total War. UCL Press. ISBN 1-85728-589-1.
  • Caidin, Martin (1960). A Torch to the Enemy: The Fire Raid on Tokyo. Bantam War Books. ISBN 0-553-29926-3.
  • Copp, Terry. The Bomber Command Offensive, originally published in the Legion Magacín September/October 1996
  • Collier, Basil. The Defence of the United Kingdom. HMSO, 1957. OCLC 59930716
  • Corum, James. (2007). The Luftwaffe: The Operational Air War, 1918-1940. University of Kansas Press. ISBN 0-7006-0836-2
  • Davis, Richard G. (2006) Bombing the European Axis Powers. A Historical Digest of the Combined Bomber Offensive 1939–1945 Air University Press.
  • Garrett, Stephen (1993). Ethics and Airpower in World War II. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-08683-1.
  • Grafton, Brian. Bomber Command on the website Military History Online
  • Grayling, A. C. (2006). Among the Dead Cities. London: Bloomsbury. ISBN 978-0-7475-7671-6.
  • Green, William (1967). War Planes of the Second World War: Volume Eight Bombers. London: Macdonald.
  • Hall (1998). Case Studies In Strategic Bombardment. Air Force History and Museums Program. ISBN 0-16-049781-7.
  • Hallion, Richard P. Decisive Air Power Prior to 1950 USAF History and Museums Program.
  • Hastings, Max (1979). RAF Bomber Command. Pan Books. ISBN 0-330-39204-2
  • Hinchcliffe, Peter (1996) The other battle : Luftwaffe night aces versus Bomber Command. Airlife Publishing, ISBN 978-1-85310-547-0
  • Hooton, Y.R (1994). Phoenix Triumphant; The Rise and Rise of the Luftwaffe. London: Arms & Armour Press. ISBN 1-86019-964-X
  • Hooton, Y.R (1997). Eagle in Flames; The Fall of the Luftwaffe. London: Arms & Armour Press. ISBN 1-86019-995-X
  • Hooton, Y.R (2007). Luftwaffe at War; Blitzkrieg in the West: Volume 2. London: Chervron/Ian Allen. ISBN 978-1-85780-272-6.
  • Jane's (1989). All the World's Aircraft 1940/41/42/43/44/45. London, Random House, ISBN 1-85170-199-0
  • Levine, Alan J. (1992). The Strategic Bombing of Germany, 1940-1945. Greenwood. ISBN 978-0-275-94319-6.
  • Longmate, Norman. (1983) The Bombers. Hutchins. ISBN 0-09-151508-7
  • Nelson, Hank (2003). A different war: Australians in Bomber Command paper presented at the 2003 History Conference - Air War Europe
  • Nelson, Hank (2006). Chased by the Sun: The Australians in Bomber Command in World War II, Allen & Unwin, ISBN 1-74114-847-2, ISBN 978-1-74114-847-3
  • Overy, Richard J. (1980) The Air War Stein and Day. ISBN 978-1-57488-716-7
  • Poeppel, Hans and Prinz von Preußen, Wilhelm-Karl and von Hase, Karl-Günther. (2000) Die Soldaten der Wehrmacht. Herbig Verlag. ISBN 978-3-7766-2057-3
  • Price, Alfred. Kampfflieger -Bombers of the Luftwaffe January 1942-Summer 1943, Volume 3. 2005, Classic Publications. ISBN 978-1-903223-49-9
  • Hansen, Randall (2008). Fire and Fury: The Allied Bombing of Germany, 1942–1945. Toronto: Doubleday Canada. ISBN 978-0-385-66403-5.
  • Ray, John. The Night Blitz. Booksales. ISBN 978-0-7858-1601-0.
  • Richards, Denis (1953). Royal Air Force 1939-1945:Volume I The Fight at Odds. London: Her Majesty's Stationary Office.
  • Richards, Denis. The Hardest Victory: RAF Bomber Command in the Second World War. London: Coronet, 1995. ISBN 0-340-61720-9.
  • R.J. Rummel. Was World War II American Urban Bombing Democide?
  • Sherwood Ross. How the United States Reversed Its Policy on Bombing Civilians, The Humanist, Vol. 65, July–August 2005
  • Smith, J. Richard and Creek, Eddie J. (2004). Kampflieger. Vol. 2.: Bombers of the Luftwaffe July 1940 - December 1941. Classic Publications. ISBN 978-1-903223-42-0
  • Smith, J. Richard and Creek, Eddie J. (2004). Kampflieger. Vol. 2.: Bombers of the Luftwaffe July 1940 - December 1941. Classic Publications. ISBN 978-1-903223-43-7
  • Spaight. James M. "Bombing Vindicated" G. Bles, 1944. ASIN: B0007IVW7K (Spaight was Principal Assistant Secretary of the Air Ministry (O.K))
  • Spector, Ronald (1985). Eagle Against the Sun. Vintage Books. ISBN 978-0-394-74101-7
  • Speidel, Wilhelm (1956). The Luftwaffe in the Polish Campaign of 1939. Montgomery, Alabama: Air Force Historical Research Agency.
  • Taylor, Frederick. (2005) Dresden: Tuesday, 13 February 1945. Bloomsbury. ISBN 0-7475-7074-1
  • Saward, Dudley. (1985) Bomber Harris. Doubleday. ISBN 978-0-385-11258-1
  • United States Strategic Bombing Survey. Summary Report(Pacific War) 1 July 1946.
  • United States Strategic Bombing Survey. Summary Report(European War) 30 September 1945.
  • United States Strategic Bombing Survey. The Defeat of the German Air Force. 1947.
  • United States Strategic Bombing Survey. The Effects of Strategic Bombing on German Transportation. 1947.
  • United States Strategic Bombing Survey. The Effects of Strategic Bombing on the German War Economy. 1945.
  • Willmott, H.P. (1991). The Great Crusade. Free Press, 1991. ISBN 978-0-02-934716-4
  • Wood & Dempster (1990) The Narrow Margin Chapter "Second Phase" ISBN 978-0-87474-929-8
  • Wood, Derek and Dempster, Derek. (1990). The Narrow Margin: The Battle of Britain and the Rise of Air Power, London: Tri-Service Press, third revised edition. ISBN 1-85488-027-6.
  • Young, Kevin. "The Path to Hiroshima and Nagasaki – Targeting Civilians", CounterPunch, 9–10 August 2008

Bibliografía adicional

  • Craven, Wesley; Cate, James (editors) (1953). The Pacific: Matterhorn to Nagasaki. The Army Air Forces in World War II. Volume V. Chicago: The University of Chicago Press. OCLC 256469807
  • Frank, Richard B. (1999). Downfall: the End of the Imperial Japanese Empire. Penguin. ISBN 0-14-100146-1.
  • Jones, Vincent (1985). Manhattan: The Army and the Atomic Bomb. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. OCLC 10913875
  • Kerr, Y. Bartlett (1991). Flames Over Tokyo: The U.S. Army Air Force's Incendiary Campaign Against Japan 1944–1945. Nueva York: Donald Fine Inc. ISBN 1-55611-301-3.
  • Wainstock, Dennis (1996). The Decision to Drop the Atomic Bomb. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-95475-8.

Enllaces esternos


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.