 Bogarra | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||||
| Provincia |  provincia d'Albacete | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Nome oficial | Bogarra (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
02130 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 38°34′55″N 2°12′47″W / 38.5819°N 2.2131°O | ||||
  Bogarra Bogarra (España)  | |||||
| Superficie | 166.01 km² | ||||
| Altitú | 820 m | ||||
| Llenda con | Alcaraz, Paterna del Madera, Peñascosa, Aýna, Molinicos, Riópar y Vianos | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
740 hab. (2023) - 443 homes (2019) - 399 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
0.19% de provincia d'Albacete 0.04% de Castiella-La Mancha 0% de España | ||||
| Densidá | 4,46 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
 | |||||
Bogarra ye un conceyu español asitiáu al sureste de la península ibérica, na provincia d'Albacete, dientro de la comunidá autónoma de Castiella-La Mancha, na histórica contorna de la Sierra d'Alcaraz, que s'atopa a 75 km de la capital provincial. Pertenez a la mancomunidá de servicios de la Sierra del Segura.
En 2017 cuntaba con 908 habitantes, según datos del INE. Inclúi les pedaníes d'El Altico, Cañaes d'Haches de riba, Cañaes d'Haches de baxo, Les Mohedas, Les Cases d'Haches, La Devesa del Val, Potiche y Yeguarizas.
Prehistoria
De xuru la población de Bogarra empecipiar con un asentamientu íberu yá nel sieglu VI e.C. y como amuesa d'ello queda la enigmática esfinxe d'Haches, topada a los pies de la talaya del mesmu nome.
Escultura animalística y fabulosa, de calter apotropaico, mesma de la escultura ibérica ta representada pola famosa esfinxe d'Haches, que la so estructura cúbica y visión central averar más al alturrelieve.
Ye un sillar con talla n'alto relieve, nel que la figura apaez en reposu. La cara ye trasunto d'una figura arcaica griega, anque'l cuerpu amuesa'l calter indíxena d'esta esfinxe que tuvo de tener un significáu de proteutor d'una tumba. Fechar nel sieglu VI e.C. Representa la mítica figura con garres de lleón, cuerpu d'ave y cabeza de muyer, onde la sorrisa arcaica de los sos llabios, y el trenzado del so pelo recuerden a la escultura griega.
La orixinal atopar nel Muséu Arqueolóxicu d'Albacete, pero podemos ver un retruque d'ella na plaza del Cabezuelo, frente al Conceyu, esculpida por un vecín de la villa llamáu Lauren.
Historia
Bogarra yera l'antigua Bigerra, ciudá tarraconense de la Bastetania. Mientres les primeres guerres púniques ente romanos y cartaginenses, Bogarra aliar con Roma, y anque los cartaxineses llograron recuperala, foi definitivamente romana allá pel añu 214 antes de Cristo gracies al xeneral Escipión.
Yá na Edá Media, foi aldega dependiente del conceyu d'Alcaraz.
Nel sieglu XIV la población de Bogarra sufrió grandes ataques de los pueblos de la zona, y nel añu 1351 va repoblase por causa de reconquistar según Petrel Marín, xunto coles otres llocalidaes de la zona, y frente al peligru de los Reinu Nazarí de Granada moros granadinos, llogrando pa ello un privilexu de Pedru I.
Nel sieglu XV tenía nel so castiellu 70 peones con defensa, cuando s'unvió a Gil García como xefe militar, con 4 homes de refuerzu, por esperase un ataque musulmán, que se produció en xunetu de 1457. La zona foi escalada pero'l castiellu aguantó y el botín llográu polos musulmanes foi recuperáu parcialmente.
En 1452 el príncipe Enrique concedió'l señoríu de les salines de Bogarra a don Juan Pacheco, marqués de Villena, y ésti vencer al monarca Xuan II, que darréu pasaríen a pertenecer a los Reis Católicos.
Dizse que, mientres Alcaraz sofitó al infante don Alfonso, Bogarra sofitaba al so oponente Enrique IV, dientro del conflictu pola socesión al tronu castellanu y, que munchos años dempués, y gracies al rei Felipe II, en 1573, otorgóse'l títulu de Villa a Bogarra, costando entós daquella 1500 maravedinos.
Enfusándonos nel añu 1638, la villa de Bogarra foi avasallada pola Inquisición.
Metíos nel sieglu XIX, esisten pruebes documentales de la detención y muerte del capitán Lozano, cabezaleru carlista.
Patrimoniu
%252C_en_Bogarra%252C_Albacete%252C_Espa%C3%B1a.jpg.webp)
La torre d'Haches ye d'estilu árabe. La función d'esta talaya ye de vixilancia d'esti enclave.
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Bogarra 
.
- Páxina oficial del Conceyu de Bogarra.
- Bogarra na páxina de la Diputación Provincial d'Albacete.
- Sitio de la contorna de la Sierra del Segura Albaceteña.
- Ficha Municipal 2006.
- Galeríes de fotografíes actuales y hestóriques de Bogarra.
