Baltasar Brum
Presidente d'Uruguái
Vida
Nacimientu	Artigas, 18 de xunu de 1883[1]
Nacionalidá	Uruguái
Muerte	Montevidéu, 31 de marzu de 1933[1] (49 años)
Sepultura	Cementerio Central de Montevideo (es)
Causa de la muerte	mancada por arma de fueu
Familia
Hermanos/es	Alfeo Brum
Estudios
Llingües falaes	castellanu[2]
Oficiu	abogáu, diplomáticu
Premios	ver Gran Cruz de la Orde de la Torre y la Espada [3]
Creencies
Partíu políticu	Partido Colorado (es)

Baltasar Brum Rodríguez (18 de xunu de 1883, Artigas – 31 de marzu de 1933, Montevidéu) foi un abogáu, diplomáticu y políticu uruguayu, presidente d'Uruguái ente 1919 y 1923.^[4]

Formación

Formáu na so adolescencia nel Institutu Politéunicu de Salto, estudió derechu en Montevidéu, recibiéndose d'abogáu en 1909. Dirixente estudiantil mientres el periodu de los sos estudios, instaló'l so bufete en Salto, onde tamién se dedicó a la docencia y al periodismu.

Partidariu incondicional de la ideoloxía del estadista José Batlle y Ordóñez, se prestigió rápido dende la so temprana actuación política nel Partíu Colorado, nel que simbolizó a la xeneración más nueva que sofitara'l batllismo.

Actuación política

En xunu de 1913 foi nomáu Ministru d'Instrucción Pública. Al asumir el mandu'l 1 de marzu de 1915, el presidente Feliciano Viera designar Ministru del Interior, cargu qu'ocupó hasta setiembre de 1916, cuando foi designáu Ministru de Rellaciones Esteriores, puestu nel que ganaría una enorme notoriedá.

Naquellos momentos, contemporáneos al desarrollu n'Europa de la Primer Guerra Mundial, nel Uruguái (que se declarara neutral al empezar el conflictu n'agostu de 1914) había una fuerte campaña periodística en favor de los Aliaos, al igual que na Arxentina, y na que se pidía la rotura de rellaciones con Alemaña y Austria-Hungría. Nesta campaña influyeron decisivamente los órganos de prensa venceyaos a les coleutividaes francesa, inglesa ya italiana.

Tres la entrada de los Estaos Xuníos nel conflictu del llau de los Aliaos, n'abril de 1917, a la mentada campaña sumóse la presión diplomática d'estos sobre los países d'América Llatina por que cortaren los venceyos colos aliaos d'Alemaña. En dellos casos, como por casu nel de l'Arxentina, daquella presidida pol neutralista Hipólito Yrigoyen, les presiones nun rindieron frutu dalgunu, polo qu'en setiembre de 1917 fíxose presente nel Ríu de la Plata una escuadra norteamericana comandada pol almirante James Caperton, no que paecía ser una visita de cortesía.

Sicasí, l'almirante norteamericanu comunicó a Yrigoyen en términos faltantes que'l so gobiernu esperaba que l'Arxentina rompiera rellaciones con Alemaña, a lo que'l presidente arxentín aguantar con firmeza, desafiando a Caperton a qu'empecipiara aiciones militares si eso yera lo que se proponía.

L'almirante norteamericanu prefirió nun dar esi pasu, y l'escuadra punxo camín de Montevideo, onde foi recibida con entusiasmu. Baltasar Brum, en nome del gobiernu, dio la bienvenida a la escuadra, y a partir d'esi momentu los acontecimientos bastiar nel sentíu de la finalización de la neutralidá uruguaya na guerra.

Selmanes dempués, en d'ochobre de 1917, ocho barcos alemanes que, alegóse, tresportaben nitratos y otros componentes pa la fabricación d'esplosivos camín d'Alemaña y que taben circunstancialmente nel puertu de Montevideo fueron requisados pol gobiernu del Uruguái, siendo darréu apurríos a una comisión de los Aliaos. Coles mesmes, el gobiernu de Feliciano Viera rompía rellaciones diplomátiques con Alemaña.

Esti fechu amuesa, ente otres coses, la tradicional orientación diplomática del batllismo escontra los Estaos Xuníos, que provenía del conceutu que José Batlle y Ordóñez sostenía: el porvenir de la humanidá pertenecía a les "naciones nueves" como la norteamericana, n'oposición a los "despotismos", "naciones vieyes" como l'Alemaña del káiser Guillermu I. L'Uruguái tendría de siguir la sienda de les primeres.

Poco dempués, el ministru Baltasar Brum foi convidáu a visitar los Estaos Xuníos per parte del secretariu d'estáu norteamericanu, Robert Lansing. El viaxe tuvo llugar a principios de 1918, volviendo Brum a Montevideo en payares d'esi mesmu añu.

Participación nel procesu de reforma constitucional

Relevante foi la so actuación nel senu de la "Comisión de los Ocho", conxuntamente colos doctores Domingo Arena, Ricardo Areco y Juan Antonio Buero, tando representáu de la mesma el Partíu Nacional polos doctores Leonel Aguirre, Carlos A. Berru, Martín C. Martínez y Alejandro Gallinal,; dicha Comisión trabayó mientres 1917, redactando'l testu final de la Constitución de 1918.^[5]

Presidencia

Baltasar Brum.

El 1 de marzu de 1919 Baltasar Brum foi escoyíu como presidente de la República, tres l'accidentáu procesu de xestación de la constitución de 1918, cola qu'habría de gobernar. Magar el nuevu mandatariu yera un partidariu decidíu del poder executivu colexáu, hubo d'aceptar una constitución que nun establecía al mesmu como poder executivu únicu, sinón coesistiendo cola presidencia de la república.

Baltasar Brum tenía al asumir el mandu, 35 años d'edá. Asumió'l cargu de presidente nel paraninfu de la Universidá de la República. Tradicionalmente díxose que foi l'home más nuevu n'asumir la presidencia constitucional del Uruguái, datu que ye erróneu, porque'l 1 de marzu de 1879, al ser designáu pal mesmu cargu, Lorenzo Latorre tenía 34 años. La imaxe xuvenil de Brum simbolizó pa munchos de los sos partidarios al nuevu país que s'abrir cola instauración de la nueva constitución y les reformes na llexislación social impulsaes pol sector políticu de José Batlle y Ordóñez.

La so presidencia trescurrió en llinies xenerales dientro d'una estabilidá político y económico importante. Un fechu notable de la mesma ye que la distancia eleutoral que mediaba ente'l batllismo y el Partíu Nacional, lideráu por Luis Alberto d'Herrera, foise encurtiando ostensiblemente. Igualmente, y a pesar de los esfuercios de Batlle y Ordóñez en contrariu, siguieron les divisiones internes del Partíu Colorado.

El 28 de febreru de 1923, nel últimu día del so mandatu, Baltasar Brum inauguró en Montevideo el monumentu a Artigas na Plaza Independencia, no que configuró unu de los momentos más importantes del cultu llaicu a la figura d'aquel caudiellu políticu, que venía xestándose dende tiempu tras.

Participó depués d'apurrir la presidencia de les lluches internes del Partíu Colorado, y volvió ocupar un cargu nel gobiernu en 1931, cuando integró'l Conseyu Nacional d'Alministración.

Golpe d'estáu

En tal cargu sorprender el golpe d'estáu del 31 de marzu de 1933, nel que'l presidente Gabriel Terra, del partíu coloráu, con sofitu del Exércitu, la Policía y el un sector del Partíu Nacional eslleió'l parllamentu y suspendió la Constitución de 1918.

Baltasar Brum trató d'encamentar al batllismo a aguantar el golpe d'Estáu, y atrincheróse na so casa particular del centru de Montevideo (Rio Branco 1394), dispuestu a refugar a la policía cuando esta fora a arrestalo. Secundáu pol so hermanu y un puñáu de partidarios, caltuvo un curtiu tirotéu colos policías y permaneció a la espera d'un llevantamientu popular contra la dictadura que nun llegó a producise. Salvu nel casu de dellos sectores de la izquierda y del propiu batllismo, el golpe foi miráu con cierta indiferencia pola población. Inclusive en redol a la casa de Brum, axuntárase un ensame de curiosos que contemplaben los fechos reseñaos como si tratar d'un accidente de tráficu.

Al promediar la tarde d'esi día, 31 de marzu de 1933, falóse insistentemente de que'l gobiernu de Terra autorizaría a Brum a abandonar el país garantizando la so seguridá personal, pero seya que non ésti tornó la ufierta. Naquellos momentos d'incertidume, y comprobando que la so resistencia nun refundiaba frutu dalgunu, Baltasar Brum caminó escontra'l centru de la cai en solitariu, y en glayando ¡Viva Batlle! ¡Viva la llibertá! disparó la so arma contra'l so corazón, dándose muerte.

El suicidiu de Brum foi interpretáu de diverses maneres por contemporáneos del fechu, qu'inclusive alegaron un desequilibriu mental de parte del ex-presidente, pero ye vistu anguaño como un símbolu de la resistencia a la dictadura y un sacrificiu pola llibertá, nun xestu romántico y dramático.

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Baltasar Brum.