| Badea de Jade Jadebusen | ||
| Llocalización alministrativa | ||
|---|---|---|
| División |  NIN |
|
| Xeografía | ||
| Mar | Mar del Norte | |
| Accidentes | ||
| • Otros | Península de Frisia y Butjadingen | |
| Superficie | 190 km² | |
| Fondura media | - m | |
| Mapa | ||
 | ||
La badea del Jade (alemán: Jadebusen ) ye una pequeña badea de la mariña del mar del Norte d'Alemaña, alcontrada ente la desaguada del ríu Weser y les islles de Frisia oriental. La badea termina nel estremu sur del pescuezu determináu ente l'estremu oriental de la península de Frisia y la de Butjadingen. Al norte d'esta llinia tán el Innenjade y el Aussenjade, denominaos colectivamente como los Jade. Les principales ciudaes a veres de la badea son Wilhelmshaven (76.926 hab. en 2011), nel noroeste y Varel (23.729 hab. en 2011), nel suroeste.
Los Jade formen parte del parque nacional del mar de Frisia de Baxa Saxonia, unu de los parques nacionales del mar de Frisia alemanes declaraos patrimoniu de la humanidá pola Unesco.
Historia
Enantes yera conocida a cencielles como Jade o Jahde. Tien una superficie d'unos 190 km² y foi creada en gran midida polos llenes causaes poles nubes mientres los sieglos XII y XVI. Mientres esi periodu conectaba escontra l'este hasta'l Weser. Esta conexón foi cerrada ente 1721 y 1725 cola construcción de diques, reconectando Butjadingen col continente como península. Na parte oeste, el Jade enfusar enforma na península de Frisia. Dende principios del sieglu XVI, construyéronse una serie de diques pa prevenir los llenes de les nubes y protexer la tierra cultivable. El dique principal, el Ellenser Damm, foi alzáu ente 1596 y 1615 en virtú d'un alcuerdu ente'l principáu de Frisia oriental y el Ducáu d'Oldemburgu.
El puertu de Wilhelmshaven atópase na ribera occidental de la badea y mientres la Primer Guerra Mundial, foi base de la Flota Alemana d'Alta Mar, la principal flota de batalla de la Marina Imperial Alemana). La ciudá foi por ello bien bombardeada sufriendo graves daños.
Referencies
Referencies
L'artículu de la Wikipedia n'inglés recueye como fontes:
- Karl-Ernst Behre: Die Geschichte der Landschaft um dean Jadebusen, Brune-Mettker GmbH, Wilhelmshaven 2012, ISBN 978-3-941929-02-9
- David Blackbourn: Die Eroberung der Natur - Eine Geschichte der deutschen Landschaft. Aus dem Englischen von Udo Rennert, 1. Auflage, München, Deutsche Verlags-Anstalt, 2006, ISBN 978-3-421-05958-1
- Eilert Schimmelpenning: Der Jadebusen und das Schwarze Brack, Schortens, 2004, ISBN 3-936691-21-5
