 Aznalcóllar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Sevilla | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Aznalcóllar (es)  | Agapito Ramírez Domínguez | ||||
| Nome oficial | Aznalcóllar (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
41870 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°31′11″N 6°16′18″W / 37.5196°N 6.2716°O | ||||
  Aznalcóllar Aznalcóllar (España) | |||||
| Superficie | 199 km² | ||||
| Altitú | 155 m | ||||
| Llenda con | El Castillo de las Guardas, Gerena, Sanlúcar la Mayor, Escacena del Campo y El Madroño | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
6057 hab. (2023) - 3102 homes (2019) - 2989 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
0.31% de provincia de Sevilla 0% de Andalucía 0.01% de España | ||||
| Densidá | 30,44 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| aznalcollar.es | |||||
 | |||||
.svg.png.webp)
.PNG.webp)
Aznalcóllar ye un conceyu español de la provincia de Sevilla, Andalucía, asítiase nel cantu meridional de la Sierra Norte, na ribera del ríu Guadiamar . Nel añu 2016 cuntaba con 6148 habitantes.[2]
La so estensión superficial ye de 199 km² y tien una densidá de 30,97 hab/km².
Los sos coordenaes xeográfiques son 37º31' N, 6º 16' O. Asítiase a una altitú de 155 m y a 36 km de la capital de provincia, Sevilla.
Xeografía, Clima y Fauna
La llocalidá de Aznalcóllar ta asitiada na provincia de Sevilla, ente la vega del Guadiamar y les primeres estribaciones de Sierra Morena, a lo que debe lo accidentao de la so configuración urbana y a la mayor parte del so territoriu, esto tamién contribúi a que la biodiversidá seya d'una gran riqueza.
Tola subcomarca de la Sierra Noroeste de Sevilla ye zona de grandes deveses dedicaes a camperes y encinar, esiste carba de jara que xunto cola encina y la sufrera son los elementos más significativos del paisaxe.
El so territoriu ye derrotu per pequeñu ríos y regueros, como son el ríu Agriu; el regueru Crispinejo, afluente del Agriu y que desagua nel banzáu del primeru; arroyo Fraile, tamién tributariu del Agriu y al so pasu taba'l desapaecíu conventu de San Miguel del Tardon y pol que recibió'l nome'l regueru.
El clima carauterizar por presentar branos secos y calorosos ente que pel iviernu, con temperatures relativamente nidies, ye cuando suelen concentrase les precipitaciones que, polo xeneral, resulten más bien escases ya irregulares. La temperatura medio añal bazcuya ente los 16-18 °C.
Tocantes a la fauna en Aznalcóllar habiten distintes especies como'l venáu, xabalín, gatu montés, foín, melandru, coneyu, llebre, etc. Destaca la diversidá y bayura de rapazos como l'águila real, culebrera, gavilán, perdiz, etc.
Ta asitiada a unos 155 metros sobre'l nivel del mar y cuenta con una superficie de 198,96 quilómetros cuadraos.
Economía
Aznalcóllar ye conocida sobremanera poles sos mines de pirita, esplotaes dende tiempos antiguos polos romanos. Esta era una de les sos principales actividaes económiques hasta'l zarru temporal de la mina tres el Desastre de Aznalcóllar, dende 1998 hasta 2015.[3] Tamién esisten otres actividaes mineres qu'a pesar de crear emplegu estropiaron acuíferos de la población[4]
Anque la mayoría de la población dedicar a l'agricultura de secanu, sobremanera de ceberes y olivares.
Demografía
Evolución histórica
| Evolución demográfica de Aznalcóllar[5] | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1787 | 1842 | 1860 | 1877 | 1887 | 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | |||
| 1.145 | 1.139 | 2.184 | 2.394 | 2.909 | 3.242 | 3.670 | 4.904 | 5.212 | 5.210 | 4.971 | 4.830 | 5.032 | 4.624 | 5.179 | 5.571 | 5.809 | |||
Datos actuales
Númberu d'habitantes nos últimos diez años.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2016 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 5,812 | 5,756 | 5,804 | 5,820 | 5,809 | 5,818 | 5,845 | 5,841 | 5,988 | 6,094 | 6148 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
La población ye d'orixe celta y por topase dientro del territoriu de l'antigua ciudá de Tejada, la Iptucci de los romanos, llevó esta denominación y les de Tucci y Tunga. El so nome actual provién del árabe Hanz-Al-Kollar (‘cortil cercada'). Nun se conoz esautamente la fecha de la so conquista, que según los historiadores, debió d'efectuase n'añu 1247, si tener en cuenta que'l maestre Santiago conquistó Albaida del Aljarafe en 1246, y Gerena na primavera siguiente.
En 1594 formaba parte del reinu de Sevilla nel Axarafe y cuntaba con 222 vecinos pecheros.[6]
La ilesia antigua tenía más de cinco siglos y taba edificada nel actual campusantu. Solamente queda d'ella una antigua capiya. Nel primer terciu del sieglu XVI facer na parroquia trabayos a cargu del insigne arquiteutu Diego de Riañu y afírmase, documentalmente, que'l maestru entallador Juan d'Uviéu, el Viejo, quedó obligáu en 1584 a tallar un retablu pa la parroquia de Aznalcóllar. Coles mesmes, Jerónimo Hernández alcordó en 1573 y terminaba dos años más tarde, una imaxe de La nuesa Señora pa la capiya mayor. En 1783 empieza la cimentación de la ilesia nueva y queda bendicha'l sábadu 9 de xunetu de 1791 pol sacerdote don Bernardo Domínguez. Foi visita por Francisco nel 1970
Monumentos
.jpg.webp)
- Ilesia de La nuesa Señora de la Consolación.
- Capiya de la Cruz de baxo. Ta asitiada na Plaza del Alamillo y ye sede de la Hermandá de la Invención de la Santa Cruz de baxo[7] y la Gloriosa Emperatriz Santa Elena.
- Capiya de la Cruz de riba. Ta asitiada na Plazoleta de la Cruz de riba y ye sede de la Hermandá de La Santa Cruz de riba[8] y Mª Santísima del Rosario.
- La Zawiya o Zauiya.[9] Única de la so clase n'Andalucía, d'estilu mudéxar, siendo nel so orixe el llugar de retiru de dalgún eremita musulmán. Tres reconquistar convertir en parte de l'antigua ilesia de Aznalcóllar hasta qu'esta se baltó pa construyir l'actual parroquia de la llocalidá. Na actualidá ye la capiya del campusantu municipal.
- El Molín de Vientu.
- Torrexón de la Dehesilla.
- Molín fariñeru nel regueru Flaires. Pertenecía al conventu de San Miguel del Tardón, anguaño desapaecíu pola mina. Al ser un regueru estacional, esto ye, que solo lleva agües na seronda ya iviernu, el molín solo funcionaba en diches dómines.
- Los Arquillos, restos del acueductu romanu que diba dende les fontes de Tejada la Nueva hasta Itálica, al so pasu pol regueru Flaires.
- Ponte del Ferrocarril de la estinguida y esmantelada llinia Camas-Aznalcollar salvando'l regueru Flaires.
- Cuetu del Castiellu. Antiguu baluarte con restos que pueden datase dende la dómina tartesia hasta la musulmana. Anguaño queden un barcal musulmán y los restos de murios datables nel Bronce Final.
Fiestes
Les fiestes patronales celebrar mientres el primer fin de selmana de setiembre n'honor a La nuesa Señora de Fonte Clara, siendo'l vienres l'allumáu, sábadu romerito, nel cual les persones que quieran pueden faer una ufrienda de romeru a la virxe montaos a caballu. El domingu ye'l día de la romería, nel cual van xarrés engalanaos, caballeros a caballu y romeros a cuerpu, acompañando al simpecado de la virxe hasta la ermita. El llunes a les 12 del mediudía tien llugar la función principal y procesión pela tarde.
La feria del pueblu tienen llugar mientres la última selmana del mes de xunu. En 2010, y por causa de la crisis económica y financiera que se vive, el conceyu decidió nun celebrar la feria.
Otres fiestes a destacar son el día de les migues (28 de febreru); Potaxe campero y Feria de la Tapa, entamaes pola Hdad. de la Cruz de riba, la Selmana Santa, coles hermandaes de la Vera Cruz y la Soledá.
Les Fiestes de les Cruces
Les fiestes de les cruces son les fiestes del pueblu por excelencia. Mientres estos díes afátense les cais con arcos, guirlandes de flores, banderinos coles banderes español y andaluz y engalanando los vecinos los sos balcones. Ye interesada la rivalidá o pique qu'hai ente dicha hermandaes y los sos hermanos, que dieron llugar a ensame d'anécdotes que nos amuesen la idiosincrasia del pueblu de Aznalcóllar que ye, primero de too, cruceru.
Les fiestes de les cruces nun son celebraes tolos años, solo cuando cada hermandá dispón del dineru necesario pa llevar a cabu diches fiestes. Suelen tener llugar cada 4 o 5 años, siendo la postrera de la Cruz de riba en 2014 y la de la Cruz de baxo en 2010.Les fiestes de la Cruz de riba son en xunetu y les de la Cruz de baxo n'agostu. Los titulares de la hermandá de la Cruz de riba son la Santa Cruz de riba y María Santísima del Rosario, y de la Cruz de baxo, dicha cruz y la Gloriosa Emperatriz Santa Elena. Tienen más o menos el mesmu programa que les fiestes patronales (ver nel apartáu "Fiestes"), solo qu'empiecen el xueves y terminen el domingu.Pa dambes Fiestes nómense Mayordomos, tantu de la Cruz (de riba o de baxo), como de la Virxe del Rosario o Santa Elena, respeutivamente. Tamién se nomen Reina Mayor ya Infantil de les Fiestes coles sos cortes de dames y acompañantes (nel casu de la Cruz de riba) y Romera Mayor (nel casu de la Cruz de baxo).Nes Fiestes de la Cruz de riba, pal Romerito y la Romería, les Reines van n'espectaculares xarrés. El Domingu de les Fiestes a les 11 de la mañana los pasos de cada Hdad. son treslladaos de la so Capiya a la Ilesia Parroquial, onde tien llugar la función principal en cuanto lleguen los pasos, y pela tarde de la Ilesia a la so capiya en procesión poles principales cais del pueblu.
Personaxes pernomaos
Política
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Felipe Macías Caparrós | PSOE-A |
| 1983-1987 | Manuel Delgado Losada | PSOE-A |
| 1987-1991 | Felipe Macías Caparrós | PSOE-A |
| 1991-1995 | Francisco Márquez Cueto | PSOE-A |
| 1995-1999 | Francisco Márquez Cueto | PSOE-A |
| 1999-2003 | Salú Santana Dabrio | PSOE-A |
| 2003-2007 | Salú Santana Dabrio | PSOE-A |
| 2007-2011 | Salú Santana Dabrio / Juan José Ranchal Muñoz | PSOE-A |
| 2011-2015 | Agapito Ramírez Domínguez | IX-LV-CA |
| 2015-2019 | Juan José Fernández Garrido | IX-LV-CA |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
A mediaos de 2008 l'alcaldesa Salú Santana Dabrio presenta la so dimisión al ser nomada nueva Delegada de la Conseyería d'Obres Públiques y Tresportes de la Xunta d'Andalucía pa Sevilla. En sustitución ye escoyíu alcalde Juan José Ranchal Muñoz (PSOE).
Na actualidá l'alcalde ye Juan José Fernández Garrido (IX) dende les últimes eleiciones municipales de 2015.
Ver tamién
- Desastre de Aznalcóllar
- Sucesos de Aznalcóllar
- Condáu de Aznalcóllar
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ «Tabla2895» (castellanu). Consultáu'l 27 d'ochobre de 2017.
- ↑ Aznalcóllar entá tien suelos contaminaos onde nun crecer “nin una meruxa”
- ↑ cruces-almite-contamino-acuifero-llega-acuerdo-la-fiscalia-evitar-la-carcel/ Cobre Les Cruces almite que contaminó l'acuíferu y llega a un alcuerdu cola Fiscalía pa evitar la cárcel
- ↑ Fonte: Población de fechu según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España. Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842, Series de población de los conceyos d'España dende 1996. Los datos de 1787 provienen del censu de Floridablanca, disponibles en Población de los conceyos d'Andalucía según los censos de 1787 a 2001. Xunta d'Andalucía.
- ↑ Llibru de los Millones: Censu de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella nel sieglu XVI
- ↑ Cruz de baxo
- ↑ Cruz de riba
- ↑ Enrique Santiago (3 d'abril de 2017). La Zawiya de Aznalcóllar, una ayalga mudéxar nun campusantu cristianu. https://www.rtve.es/news/andalucia/cultura/20170403/zawiya-aznalcollar-ayalga-mudejar-campusantu-cristianu/1516021.shtml. Consultáu'l 8 d'abril de 2017.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Aznalcóllar 
.
- Web Oficial de la Sociedá Silvestrista de Aznalcóllar
- Web oficial del Conceyu de Aznalcóllar
- Web Oficial Banda de Música Municipal de Aznalcóllar
- JuntaDeAndalucia.es (Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía).
- Corredor Verde del Guadiamar
- Patrimoniu cultural de Aznalcóllar na Guía dixital del Patrimoniu Cultural d'Andalucía.IAPH
