Arauzo de Salce
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Burgos
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde d'Arauzo de Salce	Faustino Pascual Delgado
Nome oficial	Arauzo de Salce (es)[1]
Códigu postal	09451
Xeografía
Coordenaes	41°49′11″N 3°24′44″W / 41.819722222222°N 3.4122222222222°O / 41.819722222222; -3.4122222222222
Arauzo de Salce Arauzo de Salce (España)
Superficie	18.5 km²
Altitú	957 m
Llenda con	Caleruega, Arauzo de Miel, Huerta de Rey y Arauzo de Torre
Demografía
Población	48 hab. (2023) - 35 homes (2019) - 23 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.01% de provincia de Burgos 0% de Castiella y Lleón 0% de España
Densidá	2,59 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
arauzodesalce.es

Arauzo de Salce ye una llocalidá y un conceyu^[2] español de la provincia de Burgos, comunidá autónoma de Castiella y Lleón (España), asitiáu contorna de La Demanda, partíu xudicial de Salas de los Infantes, cabecera del conceyu del so nome.

Descripción

Ente les sos edificaciones más importantes atópase una ilesia d'una sola nave de la dómina románica. Al pie de ella llevanta un impresionante moral centenariu. Les fiestes patronales son les "Fiestes de la Virxe de l'Asunción" y la "Fiesta de la Virxe de les Congoxes". Nesta ilesia tamién hai un arcu que pertenecía a la ilesia de Arauzo de San Miguel.

A la so xente llámase-yos salceños. Tien una fonte na plaza principal con cinco caños de los que sale abondosa agua y abondo fresca, proveniente d'una llaguna asitiada pela rodiada del pueblu.

Al pie de la fonte hai un pilón nel que ye costume bañar a los foresteros.

Xeografía

Ta asitiáu nel valle del Aranzuelo, y nel cantu oriental de la cuenca sedimentaria de la Submeseta Norte, nel SE. de la provincia de Burgos.

Demografía

El conceyu de Arauzo de Salce cunta con una población de 60 habitantes, de los cualos 35 son homes y 25 muyeres.

Ríos

Por Salce pasen dos ríos, el Aranzuelo que pasa pol mesmu pueblu y el Bañuelos que pasa pol términu municipal a tres quilómetros diendo pel camín pa la carretera de Caleruega. Tamién hai pequeños ríos dientro del pueblu nos que pel branu xueguen los neños.

Historia

PRIMERES REFERENCIES ESCRITES

Podemos^[¿quién?] asegurar que cuasi tenemos un pueblu milenariu yá que atopamos col primer testu escritu que fai referencia a Arauzo de Salce nel 1044, nel cartulariu de San Pedro de Arlanza, en dichu añu Laín González dona al citáu cenobiu y al de Vallegirneno bienes que tien en Arauzo de Salce. Poco tiempu dempués Fernandu I aneja en 1048 les posesiones del monesteriu de Santa María de Retortillo, cenobiu de Arlanza, ente les que s'atopa la nuesa llocalidá. Darréu María Fortúniz dona los sos derechos señoriales, en 1062, sobre'l mentáu llugar, a la mesma comunidá monástica.

Como puede apreciase ye un nome d'orixe vascu, lo cual esta documentáu nos numberosos documentos referentes a la zona que la destaquen como una zona de fonda vasconización. Arauzo de Salce tamién ye citáu como frontera con reinos moros, podríamos dicir que los trés Arauzos (Arauzo de Salce, Arauzo de Torre y Arauzo de Miel) formaben una llinia de puestos de vixilancia na dómina de la so fundación.

ORIXE DE LA PALLABRA ARAUZO

El topónimu Arauzo atópase bien documentáu nel medievu, magar la diversidá de grafias contribúi bien pocu establecer el verdaderu orixe .

Arabuzo, Arauz, Arauzh, Araut, Arauso, Arauço, Harauz , Arabzo

Son les distintes espresiones que s'atopen escrites en numberosos documentos, referentes a los trés pueblos que lleven nel so nome'l topónimu Arauzo (Arauzo de Salce, Arauzo de Miel y Arauzo de Torre).

Arauzo de Salce ye mentáu yá en 1044, nel Cartulariu de San Pedro de Arlanza, col nome de Arabuzo de salze, la mesma grafía repitir en documentos del 1048. En 1202 Alfonsu VIII dona a Silos " Bannuelos de Calzada, situm inter Arauzo de Salce et Arauzo de Turrie ", en 1250 (Apéu del cotu redondu de Bañuelos) "Sobre aquesto pesquisieron en ommes villes ffaçeras en Arauz de Salze ...", en 1272 (Apéu de los términos de Caleruega )"...Arauzo de Salze..." y en 1499 (Trespasu d'un censu al monesteriu de Caleruega) " ...el dichu conçejo de Arabzo de Salze...".

Arauzo escribíase “Arabuzo” nel sieglu XII, al caracterizase esti sieglu, fonéticamente, pola vacilación ente los la “b” y la “o”. Los trés pueblos de la so contorna denominar: Arabuzo de Gemielle, Gemellus, Gemiel, Emiel y Miel referir a nome de persona; Arabuzo de Salce al árbol sauce y por ello, a contorna de sauces, de lo qu'hai constancia documental qu'abondaben nesti territoriu y que fueron cortaos nel XIV, porque s'envaloró que yeren perxudiciales pa la salú de les xentes y Arabuzo de illa Torre ye por cuenta de que a pocu del so refundación alzóse sobre'l caserío una fuerte torre guerrera

A la de afitar la base del topónimu ARAUZO va haber que pensar na llingua vasca. El vascu puede, n'efeutu, esplicar a nivel de radical y tamién de sufixación l'orixe de ARAUZO:

1. Paez tar presente na estructura ARAUZO el radical euskérico, ara- relacionable cola voz llabren "valle" o casu con ar(h)an "ciruelu".

2. La sufixación ye naturalmente vasca .El sufixu -ZU/-ZO tien valor abundancial nel vascu.Por razones de tipu semánticu habría que pensar nun raigañu etimolóxicu que respondiera al sentíu abundancial postuláu por dichu sufixu.

3. Cabría coles mesmes, la posibilidá de pensar nuna base hipotética *ARAUZ, variante de ARAOZ. El topónimu guipuzcoanu Araoz ye interpretáu por Menéndez Pidal como "llanu fríu" , similar a "Navafria". Araoz sería un resultáu toponómico sobre la base llabra, variante de (h)llabren "valle" y el vocablu otz "fríu" .

A partir d'estes reflexones da-y un significáu, siempres sería discutible. Lo que ye induldable^{[ensin referencies]} ye que'l nome ye d'orixe vascu,anque esti atópese tan lloñe de los dominios del vascu. Pudo debese a un efeutu de repoblación. De fechu mui cerca de la zona xeográfica na que se topen dichos pueblos, esistió un interesante focu de vasconización, que tenía per centru les tierres de Santu Domingu de Silos. La onomástica de los cartularios medievales faise perfectamente ecu d'esto.

Fiestes y costumes

El día 22 d'abril celébrase la fiesta patronal n'honor a la Virxe de les Congoxes. Van en procesión a la ermita d'esa advocación llevando a carranquina les muyeres la so imaxe, puyando primeramente andar.

Les fiestes principales son en redol al 15 d'agostu, coincidiendo cola Virxe de l'Asunción. De normal los eventos trescurren mientres la segunda selmana del mes d'agostu con verbena y baille el xueves y vienres.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

• Web de Arauzo de Salce.
• Información sobre Arauzo de Salce.