Oríxenes (400-600 DC)

La migración de los pueblos xermanos escontra la Britania dende'l norte d'Alemaña, Holanda y el sur d'Escandinavia ye rexistrada dende'l sieglu V. En base al Historia ecclesiastica gentis Anglorum de Beda, la población invasora yera compuesta por Anglos, Saxones y Xutos. Sicasí, evidencies posteriores indiquen la presencia de Frisones y Francos. Amás, otros de los primeros rexistros de tales migraciones puede vese na Crónica anglosaxona.

La cristianización de Gran Bretaña

Cascu de Sutton Hoo, del añu 625.

Los britanos celtes, según los escoceses y irlandeses, permanecieron fieles al cristianismu. Tres la evanxelización d'Irlanda, la ilesia celta da un gran impulsu al cristianismu unviando a San Columba a Escocia, quien convierte a los pictos nel añu 563 y funda un monesteriu na islla d'Iona.

En 597, el Papa Gregorio I el Grande unvia a Agustín de Canterbury a Kent con cuarenta monxos benedictíns romanos col oxetivu mayor de convertir a los anglosaxones nun fechu conocíu como la Misión gregoriana. El rei Ethelberto de Kent (560-616), casáu con una reina franca cristiana, convertir al cristianismu: San Adalberto. San Agustín funda un monesteriu en Canterbury, onde ye coronáu obispu en 601, y recibe poderes pa nomar obispos. Dende entós Canterbury ye la sede oficial de la Ilesia Romana en Gran Bretaña. Poco dempués empecípiase la construcción de les catedrales de Rochester y Londres (la Catedral de San Pablo).

En 633, el rei cristianu San Oswaldo unifica Northumbria y llapada a San Aidan y a los monxos de Dowe pa entamar la conversión de los súbditos del reinu. San Aidan funda'l monesteriu de la islla de Lindisfarne.

Darréu, Oswy, nuevu rei de Northumbria (641-670), derrota a los mercios en 655 ya impon-yos el cristianismu. Aquel día, los britanos celtes, qu'evanxelizaben a les clases baxes, rompieren la so rellación con Roma. El rei Oswy convoca'l Sínodu de Whitby y unifica la Ilesia sol primáu del grecoparlante Teodoro de Tarsu, arzobispu de Canterbury. Teodoro funda monesterios y crea una estructura diocesana que va permanecer hasta la Edá Media.

La unidá eclesiástica llograda xune a los distintos pueblos ingleses, con una llingua común, y resurde la vida urbana en redol a les principales ilesies. Amás introduzse la cultura escrita, de la que como únicu testimoniu del sieglu VIII llegónos el poema épicu n'inglés antiguu Beowulf.

Heptarquía (600–800)

Allugamientu xeneral de los pueblos anglosaxones hacia l'añu 600 DC

La evanxelización de los anglosaxones empezó nel añu 597 y foi completada teóricamente hacia l'añu 686. Al traviés de los sieglos VII y VIII, el poder foi trespasándose ente los reinos más grandes. Beda rexistra a Ethelberto de Kent como'l más dominante escontra fines del sieglu VI, pero depués el poder paez treslladase al norte, escontra'l Reinu de Mercia y el Reinu de Northumbria.

Ethelberto como otros reis foi reconocíu polos reis vecinos como Bretwalda (líder britanu). La llamada 'Supremacía Mercia' dominó mientres el sieglu VIII anque nun foi bien constante. Ethelbaldo y Offa, los dos reis más poderosos, algamaron un prestíu eleváu. Offa, rei de Mercia (757-796), llega a apoderar tolos reinos sacante'l de Northumbria, Wessex y les tierres al norte del Humber. Offa ye'l primeru en llamase rei de los ingleses. Abarganó a los británicos de Gales cola muralla de Offa, una barrera defensiva de 240 km de llargor. Esti periodu ye descritu como la "heptarquía", anque tal términu ta perdiendo anguaño'l so usu nel ámbitu académicu.

La pallabra surde en función de que los siete reinos de Northumbria, Mercia, Kent, Anglia Oriental, Essex, Sussex y el de Wessex fueron los gobiernos más importantes del sur de Britania. Estudios recién demostraron que les teoríes de la 'heptarquía' nun tán basaes realmente n'evidencia confiable y ye más probable que'l poder bazcuyara ente munchos más 'reinos'. Otros 'reinos' políticamente importantes mientres esti periodu fueron: Hwicce, Magonsaete, Lindsey y el d'Anglos medios.

La dómina viquinga y la conquista normanda (800-1066)

Va Ser Egberto, rei de Wessex (802-839), quien venza a los mercios. Invade Kent y llogra apoderar Inglaterra. Ye l'añu 827.

Les primeres incursiones de los viquingos daneses asoceden en 789. La so finalidá yera'l pillaje. Pero ente 830 y 860, flotes de cientos de barcos internar pol estuariu del Támesis y fáense con territorios. En 865, una gran armada viquinga danesa desembarca en East Anglia y toma York en 867. En 869, facer con Northumbria y East Anglia y en 870 deciden invadir Wessex, pero agora atopen una fuerte resistencia per parte del rei Etelredo I.

Alfredo'l Grande, hermanu d'Etelredo I y el so socesor (871-899), axusta colos viquingos y llogra qu'éstos respeten el so reinu mientres conquisten Mercia. Pero nel 878 ataquen Wessex de nuevu, y Alfredo busca abellugu nes marismes de Somerset, onde recluta un exércitu que va vencer n'Edington. Pol tratáu de Wedmore (878), Alfredo acepta que los viquingos daneses ocupen gran parte d'Inglaterra. El rei viquingu Guthrum ye bautizáu y coronáu como monarca de Danelaw.

La estratexa d'Alfredo yera ganar tiempu p'asitiar les bases d'una nación unificada y formar un exércitu y una armada eficaces. Del pulsu del rei Alfredo naz el feudalismu inglés. En 866 toma Londres, constrúi trenta ciudaes fortificaes, con fines defensivos y comerciales, y conquista parte de Mercia. La victoria d'Alfredo'l Grande n'Edington, Wiltshire nel añu 878 llevó daqué de paz a los reinos. D'esta manera llogra qu'a partir de 890 los daneses apenes acosen el so reinu. Pero al tener Jorvik, los daneses teníen un importante puntu estratéxicu de sofitu n'Inglaterra.

Un fechu importante mientres el sieglu IX foi l'ascensión del Reinu de Wessex, a finales del reináu d'Alfredo'l Grande, el mesmu foi reconocíu como xefe supremu por otros reinaos sureños. Darréu, el so nietu Athelstan, ye consideráu como'l primer rei de facto sobre lo que güei consideramos como Inglaterra.

Escontra fines del sieglu X empezó a surdir un interés anováu de los escandinavos per Inglaterra, coles conquistes de Svend I y el so fíu Canutu'l Grande. Hacia l'añu 1066 esistieron trés lords que reclamaben el tronu inglés, llevando esto a dos invasiones y a les batalles de Stamford Bridge y a la Batalla de Hastings. Esta postrera anunciaba l'entamu de la conquista normanda, que terminaría col derrocamientu de la política y forma de gobiernu anglosaxona y el so reemplazu coles lleis normandes.

Dempués de la conquista Normanda

Dempués de la conquista, la nobleza anglosaxona habíase o bien exiliáu o pasara a les files de los llabradores.^[14] Foi envaloráu qu'alredor de solo'l 8 per cientu de les tierres atopar so dominiu anglosaxón hacia l'añu 1087.^[15] Munchos nobles anglosaxones fuxeron a Escocia, Irlanda y Escandinavia.^[16][17] L'Imperiu Bizantín convertir nun destín avezáu de los soldaos anglosaxones una y bones los bizantinos precisaben de mercenarios.^[18] Los mesmos tornáronse parte importante de la Guardia varega, hasta esi momentu, principalmente compuesta por escandinavos.^[19] Sicasí, la población d'Inglaterra caltener na so mayoría d'ascendencia anglosaxona; pa ellos, el cambéu inmediatu foi pequeñu, namái camudaren un lord anglosaxón per unu Normandu.^[20]

Fin del dominiu danés

Nel añu 991 produzse una nueva invasión danesa, que vence na batalla de Maldon. Ante'l nuevu ataque, el rei Etelredo II (968-1016) casar en 1001 cola fía del duque de Normandía p'asegurase'l so sofitu. Pero los ataques viquingos arrecian y el rei danés Svend Forkbeard invade Inglaterra nel 1013 con ánimu de conquista, faciéndose con Oxford y Londres. Ethelred fuxe a Normandía.

Al poco tiempu, en 1014, muerre Sveyn, y los daneses d'Inglaterra acepten como rei al so fíu Knut –Canutu'l Grande-, quien en 1016 vence a Edmund Ironside, fíu de Ethelred. Canutu casóse cola vilba de Edmund, convertir al cristianismu y ye proclamáu rei d'Inglaterra (1016-1035). Canutu convoca una gran asamblea en 1018 y llogra la conciliación d'ingleses y daneses, xurando respetar les lleis y tradiciones anglosaxones.

En Dinamarca muerre'l rei Harald II de Dinamarca, hermanu de Canutu, colo qu'ésti asume la corona danesa y desábrrese progresivamente d'Inglaterra. Conquista Noruega y recibe homenaxe del rei d'Escocia. La llinia de socesión danesa n'Inglaterra escastar definitivamente en 1042.

Cuando los daneses desparecieron de les Islles Britániques, restáurase la dinastía de Wessex nun fíu de Ethelred, Eduardo'l Confesor (1042-1066), qu'introduz definitivamente'l feudalismu n'Inglaterra. Asina, el Witan -formáu por nobles, obispos y homes influyentes- escueye al rei y aconseyar. El territoriu articular en condaos, que la so alministración correspuende a un tribunal y xérif, en representación del rei. Tamién s'enllanta'l catastru como eficaz sistema de recaldación de tributos y impuestos.

A pesar de qu'Eduardo fixera votu de castidá, contrái matrimoniu cola fía de Godwin, conde de Wessex y Kent. Tresllada la Corte a Londres y arródiase de conseyeros normandos –Eduardo educárase en Normandía-, designando a unu d'ellos, Roberto de Jumieges, como Arzobispu de Canterbury. Eduardo ye espacháu pol Papa del so votu de pelegrinar a Roma en cuenta de la construcción de l'abadía de Westminster, nes cercaníes de palaciu.

El rei Eduardo goció de gran popularidá ente'l so pueblu, quien convirtió la so memoria nel símbolu de la Inglaterra independiente.

Eduardo muerre ensin descendencia. A partir de 1050 lluchen pol poder Godwin y los sos fíos Sveynd, Haroldo y Tostig, el rei Magnus I de Noruega y el so fíu Harald Haardrade, según Guillermo, fíu bastardu del duque Roberto I de Normandía. Va Ser precisamente'l postreru, Guillermo, quien, en venciendo na batalla de Hastings el 14 d'ochobre de 1066, seya coronáu na abadía de Westminster como nuevu rei'l día de Navidá d'esi mesmu añu.

Arquiteutura

Les primeres estructures topaes na Britania yeren na so mayoría simples, nun predominaba l'usu de mampostería, sacante pa los cimientos, y utilizábase madera con teyaos de paya. Preferíen nun asitiase nes antigües ciudaes romanes sinón que construyíen pequeños pueblos cercanos a los sos centros agrícoles, nel vau de los ríos o allugaos de tala forma que sirvieren de puertos.

Queden solo unos pocos restos de l'arquiteutura anglosaxona. Siquier unes cincuenta ilesies son d'orixe anglosaxón. Anque na mayoría de los casos l'arquiteutura anglosaxona ocupa solo una porción de les estructures o s'atopen bien alteriaes. Toles ilesies que persisten, sacante una de madera, fueron construyíes con piedres o lladriyos y en dellos casos evidencian reutilizar materiales y trabayos romanos.

Les carauterístiques arquiteutóniques de les construcciones relixoses anglosaxones tomen dende influyencies celtes nes primeres construcciones; basíliques influyíes pola arquiteutura románica; al periodu anglosaxón tardíu con una arquiteutura que se caracterizaba por tener pilastres ensin capitel, arcaes ciegues, formes de balustre y abertures de forma triangular.

Arte

Xoyería anglosaxona

L'ayalga Pentney

L'arte anglosaxono anterior a la d'Alfredo el Grande (871-899) ye na so mayoría d'estilu Envierno-Saxón o insular, un amiestu de téuniques y motivos anglosaxones y celtes. L'ayalga de Sutton Hoo ye un exemplu de trabayu del metal y xoyería de les dómines tempranes de la cultura anglosaxona. El periodu que va dende'l reináu d'Alfredo'l grande hasta la conquista normanda, cola reanimación de la economía inglesa y la so cultura depués del fin de les incursiones viquingues lleva a un estilu distintu nel arte anglosaxono al haber contautu colos enclinos del continente.

L'arte anglosaxono ye principalmente conocíu anguaño al traviés de los manuscritos ilustraos, como'l "Benediccional de San Ethelwold" (Biblioteca Británica) y el "Misal de Leofric" (Oxford Bodleian Library, MS Bodl, 579). Dambes pieces de referencia del "Estilu Winchester" tardíu, que recuerda al arte Envierno-Saxón, al arte carolinxo y al bizantín pol estilu y la iconografía combinando les tradiciones ornamentales del norte coles tradiciones figuratives del Mediterraneu. Por casu, el Salteriu de Hartley foi una copia del Salteriu d'Utrecht carolinxu — el cual foi una importante influyencia na creación del estilu anglosaxón de dibuxu a pluma.

Los manuscritos nun fueron la única forma d'arte anglosaxono, sicasí son los que perduraron en mayor cantidá frente a otros oxetos. Aquellos contemporáneos d'Europa envaloraron a la orfebrería y al bordáu anglosaxón (Opus anglicanum) como de muncha calidá. Quiciabes, la pieza meyor conocida del arte anglosaxono ye'l "Tapiz de Bayeux", que foi encargáu por un veceru normandu a artistes ingleses que trabayaben según el tradicional estilu anglosaxón. L'exemplu más popular del arte anglosaxono atópase nes monedes, con miles d'exemplares esistentes. Los artistes anglosaxones tamién trabayaron el frescu, el marfil, la escultura en piedra, el metal y l'esmalte; pero solo unes poques pieces d'elles llograron sobrevivir.

Llingua

L'idioma anglosaxón, o inglés antiguu, foi aquel faláu na dómina d'Alfredo'l Grande y siguió siendo l'idioma más común d'Inglaterra (non nel Danelaw) hasta la conquista normanda de 1066, cuando so la influyencia del idioma Anglo-normandu faláu pola clase dominante l'anglosaxón empezó a evolucionar escontra'l Inglés mediu nun periodu que toma dende 1150 hasta 1500.

L'anglosaxón ye una llingua muncho más cercana a les llingües xermániques que l'inglés mediu. Ye una llingua muncho menos llatinizada y retién munches carauterístiques morfolóxiques (como la flexón nominal y verbal) que se perdieron mientres los sieglos XII a XIV. Los idiomes qu'anguaño son más cercanos al anglosaxón son los frisios, que son falaos por dellos habitantes del norte d'Alemaña, Holanda y otres partes de Dinamarca.

Primero que l'alfabetización anglosaxona o llatina espandiérase, utilizar nes inscripciones un alfabetu rúnicu, el Futhorc. Pero cuando l'alfabetización foi más amplia, impúnxose l'alfabetu llatín anglosaxón con delles poques lletres derivaes del futhorc: 'Thorn' ‹þ› y 'wynn' ‹ƿ› (reemplazada xeneralmente con una <w> nes reproducciones modernes).

Les tipografíes usualmente utilizaes ya impreses nos testos editaos del anglosaxón son les siguientes:

• a æ b c d ð y f g h i l m n o p r s t þ o w x y

con solo esporádiques apaiciones de j, k, q, v y z.

Derechu

Lliteratura

Primer páxina del Beowulf

Los trabayos lliterarios anglosaxones cultivaron xéneros como'l de la epopeya, la haxografía, el sermón, traducciones bíbliques, trabayos llegales, cróniques, cosadielles y otros. Y en toos aquellos xéneros esisten alredor de 400 manuscritos que sobrevivieron hasta los nuesos díes.

Los trabayos más famosos inclúin el poema "Beowulf"; la "Crónica anglosaxona" (una coleición d'historia inglesa antigua) y el Cædmon's Hymn del sieglu VII ye'l testu lliterariu inglés más antiguu del cual tiense conocencia.

Relixón

Les creencies de los nativos pre-cristianos yeren una forma paganismu xermánicu y polo tanto bien cercanu al nórdicu como a otres cultures xermániques pre-cristianes.

El cristianismu foi moviendo gradualmente les relixones natives de los ingleses ente los sieglos VII y VIII. El cristianismu celta foi introducíu en Northumbria y Mercia per mediu de monxos dend'Irlanda; pero depués, el Sínodu de Whitby estableció la opción pol ritu romanu. Por cuenta de que los nuevos clérigos fueron los cronistes ya historiadores, l'antigua relixón perdióse parcialmente antes de ser rexistrada. Anguaño, la conocencia que se tien d'ella básase principalmente en costumes, folclor, testos, nexos etimolóxicos y afayos arqueolóxicos.

Una de les poques referencies rexistraes ye la d'un Rei de Kent qu'afirmaba que solamente s'axuntaría col misioneru Agustín de Canterbury a cielu abiertu, onde taría so la proteición del dios de los cielos, Wōdean. Amás, les prohibiciones cristianes escrites sobre actos paganos son unes de les fontes principales d'información pa los historiadores alrodiu de les creencies pre-cristianes.

A pesar de tales prohibiciones, numberosos elementos de la cultura pre-cristiana de los anglosaxones sobrevivieron al procesu de cristianización. Por casu, los nomes ingleses de los díes de la selmana.

• Tiw, ye l'equivalente anglosaxón de Tyr: Tuesday (martes)
• Wōdean, l'equivalente anglosaxón d'Odín: Wednesday (miércoles)
• Þunor, equivalente de Thor: Thursday (xueves)
• *Fríge, l'equivalente anglosaxón de Frigg: Friday (vienres)