Ríu Amur
黑龙江 (zh-hans)
Амур (ru)
ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ ᡠᠯᠠ (mnc)
Situación
PaísBandera de Rusia Rusia
Krais Krai de Transbaikalia (es) Traducir
Tipu ríu internacional
Coordenaes 52°59′28″N 141°02′48″E / 52.9911°N 141.0467°E / 52.9911; 141.0467
Ríu Amur alcuéntrase en Rusia
Ríu Amur
Ríu Amur
Ríu Amur (Rusia)
Datos
Conca hidrográfica Cuenca del Amur (es) Traducir
Superficie de la conca 1 855 000 km²
Llonxitú 2824 km
Caudal 12 800 m³/s
Nacimientu Ríu Onon
Desembocadura Mar d'Ojotsk
Afluentes
Cambiar los datos en Wikidata

El ríu Amur (rusu: Амур; chinu tradicional: 黑龍江, chinu simplificáu: 黑龙江, lliteralmente «río del Dragón Negru»; en manchú: Sahaliyan Ula, que significa «ríu Negru») ye un llargu ríu del estremu sureste de Rusia y l'estremu nordeste de China —sírve-yos de frontera mientres un llargu tramu— que flúi, principalmente, en direición este hasta desaguar nel mar de Ojotsk. Tien un llargor de 2874 km pero si considérase xunto con una de les sos fontes, el ríu Argún, algama los 4444 km que lo converten nel décimu ríu más llargu del mundu, tres l'Amazones, Nilu, Yangtsé, el Mississippi-Missouri, el Yeniséi-Angará, el Mariellu, l'Obi-Irtish, el Mekong y el Congo.

Alministrativamente pasa pol óblast d'Amur, el óblast Autónomu Hebréu, el krai de Jabárovsk, en Rusia, y la provincia china de Heilongjiang. Drena una gran cuenca de 1 885 000 km², la 12º por estensión del mundu.

Economía

Mapa en rusu del Amur nel qu'apaecen nel so cursu les siguientes ciudaes: Blagovéshchensk (Благовещенск), Jabárovsk (Хабаровск), Komsomolsk del Amur (Комсомольск-на-Амуре) y Nikolayevsk del Amur (Никола́евск-на-Аму́ре); y otres ciudaes: Chitá (Чита), Ulán Bátor (Улан-Батор), Birobidzhán (Биробиджа́н), Harbin (Харбин), Changchun (Чанчунь) y Vladivostok (Владивосток)
La ponte del Transiberianu en Jabárovsk (1916), sobre'l ríu Amur
Xelu al debalu nel Amur

La economía de la rexón del Amur basar na fabricación, metalurxa, minería (fierro, metales non ferrosos, oru y carbón), enerxía hidroeléctrica, ceberes (trigu, miyu y soya), pesca, madera y comerciu chinu-rusu. El xacimientu petrolíferu de Daqing, que ye'l 4º xacimientu más grande del mundu, atópase cerca de la ciudá de Daqing, en Heilongjiang, a unos cien quilómetros del ríu.

El so cursu, a partir de la confluencia del Chilka y el Argun, ye dafechu navegable, como tamién lo ye'l Chilka hasta la ciudá rusa de Sretensk. Dexa tresportar al oeste madera y petroleu, y, al este, granu, maquinaria y otros productos de la Rusia occidental. Sicasí, ta cerráu al navegación mientres un periodu de seis meses al añu pola mor del xelu.

L'equipamientu hidroeléctricu —14 preses de más de 15 metros d'altor— dexó la industrialización de la rexón y, gracies a la regulación del caudal del ríu, el desenvolvimientu de l'agricultura.

Los sos recursos pesqueros nun son insignificantes: el Amur tien más de 100 especies de pexes, ente ellos dos notables especies reinales d'esturión del ríu Amur (Acipenser schrenckii) y esturión de Kaluga (Fusu dauricus).[1] La pesca más codalosa ye la de salmónidos a finales del branu y empiezos de seronda, que lleguen dende'l Pacíficu pa desovar n'agua duce.

Pontes y túneles

La primer ponte permanente en tol cursu del Amur, la ponte de Jabárovsk, foi completáu en 1916 pa llograr que los trenes de la llinia del Transiberianu cruciaren el ríu mientres tol añu ensin necesidá d'utilizar los tresbordadores o de disponer víes ferriales direutamente sobre la capa cimera de xelu del ríu. En 1941, desdoblar en dos niveles, quedando l'inferior puramente pal ferrocarril.

Más palantre construyéronse más pontes: primero una ponte ferroviaria sobre'l Amur en Komsomolsk del Amur (1975) y dempués una ponte na carretera de Jabárovsk (1999).

Valeri Solomónovich Gurévich, vicepresidente del gobiernu del óblast Autónomu Hebréu, declaró que China y Rusia empezaron la construcción del Proyeutu Ponte Amur a finales de 2007. La ponte va enllazar la ciudá rusa de Nizhneléninskoye, nel oblast Autónomu Hebréu, cola ciudá china de Tongjiang na provincia de Heilongjiang. La llarga ponte va tener un llargor de 2.197 m y una inversión envalorada de casi 230 millones de dólares y espérase que tea termináu a finales de 2010, según les declaraciones de Gurévich,[2] que tamién señalo que la propuesta de construyir una ponte sobre'l ríu foi fecha en realidá per parte de Rusia, en vista de la creciente demanda de tresporte de carga. «La ponte, nuna estimación coraxosa, va tar termináu en trés años», dixo Gurevich.[3]

Hidroloxía

El Amur tien un réxime pluvionival, con aumentos d'agua n'abril debíu al derretimiento del xelu y la nieve de les llanures y tamién en mayu, cuando se derrite la nieve acumulao nos montes. Sicasí, la captación por nieve ye baxa, y esti aumentu nun ye bien importante. La so máxima crecida asocede a finales de julio/principio d'agostu, por causa de los monzones de branu: hai agües violentes, lo que lleva a un aumentu del nivel del ríu. El periodu de menor caudal producir en iviernu, de payares a marzu.

El caudal mediu añal varia de 6.000 m³/s (1980) - 12.000 m³/s (1957), lo que lleva a un permediu de 9.819 m³/s, o 310 km³ al añu. El máximu producir n'ochobre de 1951, con 30.700 m³/s, ente que'l mínimu rexistrar en marzu de 1946, con solamente 514 m³/s.[4]

Caudal mediu mensual del Amur na estación hidrolóxica de Komsomolsk del Amur
(Cuenca drenada 1.730.000 km². Datos calculaos pal periodu 1933-90, en m³/s)[5]

Historia

El ríu Amur (retuláu col so nome manchú, Saghalien Oula ) y los sos afluentes nun mapa de 1734 de Jean Baptiste Bourguignon d'Anville (1697-1782), basáu nos mapes de los xesuites en China. Albazin amuésase como Jaxa, l'antiguu llugar (Ming) de Aigun como Aihom y a lo último, Qing Aigun, como Saghalien Oula.

En munches referencies históriques, el Estremu Oriente rusu y la China del Nordeste yeren conocíos como Manchuria Esterior (Manchuria rusa) y Manchuria Interior, respeutivamente. La provincia china de Heilongjiang, na oriella sur del ríu, llámase asina pel ríu, como tamién lo fai'l óblast rusu de Amur, na oriella norte. El nome del ríu Negru (sahaliyan ula) foi usáu polos manchúes y la dinastía Qing, que siempres consideraron esti ríu como sagráu.

El ríu Amur ye un símbolu bien importante de —y un importante factor xeopolíticu en— les rellaciones rusu-chines. El Amur foi especialmente importante na dómina que siguió a la rotura Sinón-Soviética na década de 1960.

Mientres munchos sieglos, el valle del Amur tuvo pobláu polos tungus (evenki, solón, ducher, nanai, ulch) y mongoles (Daur), y, cerca de la desaguada, polos nivkhes. Pa munchos d'ellos, la pesca nel Amur y los sos afluentes yera la principal fonte de sustentu. Hasta'l sieglu XVII, estos pueblos nun yeren conocíos polos europeos, y pocu conocíos polos chinos, que dacuando los describíen colectivamente como los xabaces Yurchens». El términu «Dazi Yupi» («tártaros de piel de pexe») utilizar pa los nanais y los grupos rellacionaos, por cuenta de les sos ropes tradicionales feches con pieles de pexe.

Los mongoles, que reinaben en China dende la dinastía Yuan, establecieron una débil presencia militar na parte inferior del Amur nos sieglos XIII-XIV. (Escaváronse ruines d'un templu de la dómina Yuan cerca de la llocalidá de Tyr).[6]

Un restu de los monumentos Yishiha en Tyr, como se conocieron ca. 1860.

Mientres la dómina Yongle y Xuande (principios del sieglu XV), la Dinastía Ming algamó'l Amur na so campaña pa controlar les tierres axacentes al Imperiu pol nordés, na rexón que más palantre va ser conocida como Manchuria. Delles espediciones encabezaes pol eunucu Yishiha algamaron Tyr delles vegaes ente 1411 y empiezos de los años 1430, reconstruyeron (dos veces) el Templu Yongning y llograron, siquier nominalmente, la llealtá al gobiernu Ming de les tribus establecíes nel cursu inferior del Amur.[7][8] Delles fontes señalen tamién la presencia china nel mesmu periodu nel centru del Amur, con un fuerte —un predecesor del posterior Aigun— que duró cerca de 20 años mientres la dómina Yongle na vera esquierda (noroeste) del Amur, ríu abajo de la desaguada del ríu Zeya (opuestu al allugamientu del postreru, Qing, Aigun).[9] Sía que non, la presencia Ming nel Amur foi de curtia duración, yá que yera débil y pocu dempués del final del reináu Yongle, les fronteres de la dinastía retirar escontra'l sur de Manchuria.

El sieglu XVII vio'l conflictu pol control del Amur ente los rusos, que s'espandíen pola Siberia oriental, y l'apocayá ascendente Imperiu Qing, que les sos bases orixinales taben nel sureste de Manchuria. Dos expedición de cosacos rusos lideraos por Vassili Poyarkov y Yerofey Khabarov esploraron el Amur y los sos afluentes en 1643-44 y 1649-51, respeutivamente. Los cosacos establecieron el fuerte d'Albazin nel cursu cimeru del Amur, nel llugar de l'antigua capital de los solons. Nesi momentu, los Qing taben ocupaos cola conquista de China; pero unes décades más tarde, mientres el reináu de Kangxi, dirixeron la so atención al so patiu del norte de Manchuria. Restablecióse Aigun cerca del supuestu sitiu Ming (aprox. 1683-84) y antes fueron unviaes delles espediciones militares pa desallugar a los rusos, que'l so establecimientu de Albazin quitara a los gobernantes Manchú de los tributos de pieles que los pueblos de la rexón, solons y daurs, satisfaíen-yos enantes.[10] Albazin cayó mientres una curtia campaña militar en 1685. Les hostilidaes concluyeron en 1689 cola firma del Tratáu de Nerchinsk, que dexó tol valle Amur, agües embaxo dende la confluencia de los ríos Shilka y Argun, en manes chines.

La rexón de Amur siguió siendo un remanso mientres el siguiente sieglu y mediu del Imperiu Qing, con Aigun siendo práuticamente la única gran ciudá a veres del ríu. Los rusos remanecieron nel ríu a mediaos del sieglu XIX, lo qu'obligó a China a vencer al Imperiu Rusu toles tierres asitiaos al norte del ríu y nos montes Sijote-Alin pol Tratáu de Aigun (unu de los trataos desiguales suscritos en 1858). Anque nun se mentaba nel tratáu, China tamién arrenunció a partir d'entós a les sos reclamaciones sobre la islla de Sajalín, dexando vía llibre a la colonización de la mesma per parte de rusos y xaponeses, que yá habíen delimitado les sos zones d'influencia na islla en 1855.

Alcordóse tamién que los ríos Amur, Sungari y Ussuri seríen abiertos puramente al tráficu de buques chinos y rusos, y que nun esistiríen restricciones al comerciu ente dambes potencies nel área. Los residentes manchúes que quedaron na zona rusa fueron autorizaos a permanecer nos sos llares y comerciar llibremente colos establecíos al otru llau de la frontera. A lo último, alcordóse que les islles asitiaes nos ríos Amur y Ussuri seríen gobernaes de forma conxunta per dambos países.

Les tierres al este del ríu Ussury y nel baxu Amur fueron adquiríes tamién per Rusia pola Convención de Beixín (1860) y esta adquisición foi siguida pola migración de colonos rusos a la rexón y la construcción de ciudaes como Blagovéshchensk y, más tarde, Jabárovsk.

Numberosos vapores sirvieron nel ríu Amur a finales del sieglu XIX. Tamién s'importaron dragues mineres d'América pa trabayar nos placeres d'oru del ríu. Les barcaces y el tráficu fluvial viéronse bien atrabancaes pola Guerra Civil de 1918-22. Les ex-cañoneras alemanes del Yangtse, Vaterland y Otter, al serviciu de l'Armada china, patrullaron nel Amur na década de 1920.

La Sociedá del Dragón Negru

Na Belle Époque y mientres el periodu d'enteguerres, a la prensa occidental gustába-y asustar a los sos llectores con una escura «Sociedá del Dragón Negru»,[11] una sociedá secreta dedicada al expansionismo xaponés n'Asia. Atribuyíense-y asesinatos y otros métodos desagradables.

Albert Londres desmontó esti engañu, esplicando que'l Dragón Negru» en cuestión yera a cencielles el ríu Amur, y que la sociedá yera un simple club de militares ya industriales xaponeses qu'abogaben por una frontera nesti ríu. Pero la hestoria tuvo una bona acoyida, inclusive mientres la Segunda Guerra Mundial. Puede asumise que, en términos de circulación de periódicos, la Sociedá del Dragón Negru probablemente vendía meyor que'l Club del Amur.

Incidentes fronterizos de 1969

Les islles del Amur y del Ussuri fueron escenariu d'un entamu de conflictu arriendes de la rotura chino-soviética que dio llugar a incidentes fronterizos en marzu de 1969 y, nuevamente, n'agostu d'esi mesmu añu. Ello ye que anque la definición de les fronteres referir a accidentes xeográficos naturales, el cambéu tamién natural d'estes llinies, al variar el calce, provocó conflictos ente los estaos vecinos.[12]

Estes disputes territoriales algamaríen el so momentu de tensión máximo nel incidente de la islla de Zhenbao (Damanski, en rusu), una pequeña islla de 0,74 km² nel ríu Ussuri, cuando tropes chines atacaron a les tropes soviétiques aparcaes na islla. La llucha pola islla causó unos 58 muertos y 94 mancaos nes files soviétiques y unes 800 baxes ente muertos y mancaos nes files chines. El 19 de mayu de 1991, Rusia aceptó reconocer la soberanía china sobre la islla. Esti enfrentamientu armáu supusó el puntu más baxu nes rellaciones ente los dos países, y llegóse a tarrecer la posibilidá d'una gran guerra ente les dos potencies comunistes.

Rede hidrográfica

La rede hidrográfica de Amur inclúi 10.610 ríos (d'ellos 1.684 con más de 10 km) y 61.426 llagos (con una superficie del espeyu de 10.599 km², incluyendo'l llagu Torreyskie).[13] Los más importantes recoyer na Tabla siguiente.

El ríu Amur y los sos afluentes
Entamo Ramal Nome del afluente |

Desaguada | Llargor (km)

Cuenca (km²) Caudal (m³/s) Provincies chines Suxetos federales rusos Aymags mongoles
Cursu Cimeru--Ríu ArgunRío Amur1620164 000340Heilongjiang Rusia-
---Ríu GazimurRíu Argun59212 100- Rusia-
---Ríu UrovRíu Argun- Rusia-
---Ríu UrumkanRíu Argun- Rusia-
---Río Xen HeRíu ArgunHeilongjiang--
---Ríu Jiliu HeRíu ArgunHeilongjiang--
--Ríu ShilkaRío Amur560206 000521- Rusia-
---Ríu NerchaRíu Shilka58027 50090- Rusia-
---Ríu OnonRíu Shilka103296 200191- RusiaHentiy
---Ríu Churach-GolRíu Onon---
---Ríu BorsjaRíu Onon3047080- Rusia-
---Ríu UndaRíu Onon2739170- Rusia-
---Ríu AgutsaRíu Onon---
---Ríu KyranRíu Onon---
---Ríu AgaRíu Onon---
---Ríu IngodaRíu Shilka78037 20072,6- Rusia-
D-Ríu HumaRío Amur---
Cursu Mediu-IRíu ZeyaRío Amur1242233 0001910- Rusia-
---Ríu Tom'Ríu Zeya433- Rusia-
---Ríu SelemdzhaRíu Zeya64768 600- Rusia-
---Ríu NoraRíu Selemdzha30516 700- Rusia-
---Ríu DepRíu Zeya34810 400- Rusia-
---Ríu UrkanRíu Zeya30416 200- Rusia-
---Ríu KupuriRíu Zeya- Rusia-
---Ríu GilyuyRíu Zeya54522 500- Rusia-
---Ríu TyndaRíu Gilyuy273- Rusia-
---Ríu MogotRíu Gilyuy- Rusia-
---Ríu Brjanta'Ríu Zeya31714 100- Rusia-
---Ríu ArgiRíu Zeya3507090- Rusia-
---Ríu TokRíu Zeya- Rusia-
---Ríu Mul'mugaRíu Zeya- Rusia-
-IRíu BureyaRío Amur62370 700890- Rusia
 Rusia
-
---Ríu NimanRíu Buerya35316 500224- Rusia
 Rusia
-
---Ríu TujunRíu Buerya---
---Ríu UrgalRíu Buerya---
---Ríu TyrmaRíu Buerya33415 100195- Rusia-
D-Ríu Songhua[14]Río Amur1927549 090Heilongjiang
Jilin
--
---Ríu NenRíu Songhua1370244 000Heilongjiang
Jilin
Mongolia Interior
--
---Ríu GanRíu Nen44620 000Heilongjiang
Mongolia Interior
--
---Ríu Namoer (Nemor)Ríu Nen---
---Ríu NuominRíu Nen---
---Ríu AnlunRíu Nen---
---Ríu WuyuerRíu Nen---
---Ríu Chuoer (Chol)Ríu Nen61024 000---
---Ríu Taoer (Chaor)Ríu Nen---
---Ríu HuolinRíu Nen---
---Ríu Hulan (呼兰河)Ríu Songhua532Heilongjiang--
---Ríu Lalin (拉林河)Ríu Songhua44821 844Heilongjiang
Jilin
--
---Ríu Ash (阿什河)Ríu Songhua25721 844Heilongjiang--
---Ríu Camuden (牡丹江)Ríu Songhua72640 000181Heilongjiang--
---Ríu Xiao ( )Ríu SonghuaHeilongjiang--
---Ríu Huifa (辉发河)Ríu Songhua268Heilongjiang
Jilin
--
---Ríu Yinma (饮马河)Ríu Songhua387Jilin--


Cursu InferiorD-Ríu UssuriRío Amur897193 000Heilongjiang Rusia
 Rusia
-
---Ríu Khor (o Jor)Ríu Ussuri45324 700394- Rusia-
---Ríu NaoliRíu Ussuri59623 988Heilongjiang--
---Ríu BikinRíu Ussuri56022 300- Rusia
 Rusia
-
---Ríu Bolshaya UssurkaRíu Ussuri44029 600- Rusia-
---Ríu MulingRíu Ussuri57718 500Heilongjiang--
---Sistema Songacha-llagu Janka - Ilistaja[15]Ríu Ussuri50525 600Heilongjiang Rusia-
---Ríu ArsenyevkaRíu Ussuri2947060- Rusia-
-IRíu BiraRío Amur4249580- Rusia-
-ISistema Tunguska— Urmi[16]Río Amur8630 200- Rusia-
---Ríu UrmiRíu Tunguska45815 000- Rusia-
---Ríu KorRíu Tunguska434- Rusia-
D-Ríu Anjuy (Amur)Río Amur39312 700489- Rusia-
-IRíu AmgunRío Amur72355 000489- Rusia-
---Ríu AyakitRíu Amgun- Rusia-
---Ríu SudukRíu Amgun- Rusia-
---Ríu NimelenRíu Amgun31114 100- Rusia- #14

Ver tamién

Notes

  1. Krykhtin, M.L. and V.G. Svirskii, 1997 Endemic sturgeons of the Amur River: kaluga, Fusu dauricus, and Amur sturgeon, Acipenser schrenckii. Environ. Biol. Fish. 48(1/4):231-239.
  2. «China-Russia Trade to Top US$40b». China Daily (18 de xunu de 2007). Consultáu'l 14 d'agostu de 2008.
  3. «Cross-border bridge on Heilong River to bring Russia closer». China Daily (28 de xunu de 2007). Consultáu'l 14 d'agostu de 2008.
  4. «Amur at Komsomolsk». UNESCO. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'agostu de 2012. Consultáu'l 14 d'agostu de 2008.
  5. L'Amour à Komsomolsk
  6. Головачев В. Ц. (V. Ts. Golovachev), «Тырские стелы и храм „Юн Нин“ в свете китайско-чжурчжэньских отношений XIV—XV вв.» (The Tyr Stelae and the Yongning Temple viewed in the context of Sinón-Jurchen relations of the 14-15th centiries) Этно-Журнал, 2008-11-14, Plantía:N'idioma rusu.
  7. L. Carrington Godrich, Chaoying Fang (editors), "Dictionary of Ming Biography, 1368–1644". Volume I (A-L). Columbia University Press, 1976. ISBN 0-231-03801-1
  8. Shih-Shan Henry Tsai, "Perpetual Happiness: The Ming Emperor Yongle". Published by University of Washington Press, 2002. ISBN 0-295-98124-5 Partial text on Google Books. páxs. 158-159.
  9. Du Halde, Jean-Baptiste (1735). Description géographique, historique, chronologique, politique et physique de l'empire de la Chine et de la Tartarie chinoise Volume IV. Paris: P.G. Lemercier, páx. 15-16. Numerous later editions are available as well, including one on Google Books. Du Halde referes to the Yongle-yera fort, the predecessor of Aigun, as Aykom. There seem to be few, if any, mentions of this project in other available literature.
  10. Du Halde (1735), páxs. 15-16
  11. Clio.fr
  12. Droit constitutionnel contemporain, Tome 1, Théorie générale des régimes étrangers, Dominique Chagnollaud, p.9.
  13. Disponible na entrada «Амур (река в Азии)» de la Enciclopedia Soviética, disponible en:
  14. Cuando'l Songhua recibe nel quilómetru 795 de los sos cursu al so afluente principal , el Nen (de 1.370 km), el so cursu cimeru ye inferior al d'ésti. Asina, el sistema Songhua-Nen tien un llargor de 2.502 km, mayor que la del propiu ríu Songhua (1.927 km).
  15. El Songacha (210 km) ye l'únicu emisariu del gran llagu Janka, del que'l mayor afluente ye'l ríu Ilistaja (Илистая) (220 km). La distancia ente les boques de dambos ríos ye d'unos 75 km, de cuenta que'l sistema conxuntu tien 505 km (210+75+220).
  16. El Ríu Tunguska (Тунгуска) (85 km) ye un curtiu ríu que se forma pola confluencia del ríu Urmi (458 km) y el ríu Kor (434 km).

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.