Alfoz de Quintanadueñas
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Burgos
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde d'Alfoz de Quintanadueñas	Gerardo Bilbao León
Nome oficial	Alfoz de Quintanadueñas (es)[1]
Códigu postal	09197
Xeografía
Coordenaes	42°23′00″N 3°44′00″W / 42.383333333333°N 3.7333333333333°O / 42.383333333333; -3.7333333333333
Alfoz de Quintanadueñas Alfoz de Quintanadueñas (España)
Superficie	43 km²
Altitú	845 m
Llenda con	Burgos, Tardajos, Las Quintanillas, Pedrosa de Río Urbel, Valle de Santibáñez, Merindad de Río Ubierna, Sotragero y Quintanilla Vivar
Demografía
Población	2180 hab. (2023) - 1123 homes (2019) - 991 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.61% de provincia de Burgos 0.09% de Castiella y Lleón 0% de España
Densidá	50,7 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
alfozdequintanadueñas.es

Alfoz de Quintanadueñas ye la denominación d'un conceyu^[2] asitiáu na provincia de Burgos, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón (España), contorna d'Alfoz de Burgos, partíu xudicial de Burgos, asitiáu a pocos quilómetros al noroeste de la capital provincial.

Nucleos de población

Quintanadueñas ye la capital del conceyu, que cunta con cuatro entidaes llocales menores: Arroyal, Marmellar de Arriba, Páramo del Arroyo y Villarmero.

Formación del conceyu

Por agregamientu de los siguientes conceyos:

Situación

Asitiáu al noroeste de Burgos y a una llegua (6 km) d'esta ciudá, na vera derecha del ríu Ubierna y gocia anguaño d'una evidente espansión.

Esquisa histórica

Tien esta llocalidá más d'un mileniu d'historia. Como'l restu de pueblos de la contorna burgalesa, apaeció nes acabadures del sieglu IX o bien a principios del X. El territoriu, que toma'l ríu Ubierna y el tramu altu del Arlanzón, recuperar pa Castiella en reconquistar-repoblación llevaes a cabu tres les fundaciones de Ubierna y Burgos ordenaes pol rei Alfonsu III d'Uviéu nel añu 884.

La historia tien presentes a los distintos pueblos que formen parte de l'Alfoz de Quintanadueñas. El primeru n'apaecer ye Marmellar de Arriba, nel añu 949 y sígue-y Páramo del Arroyo surdíu en 961. Arroyal apaez más tarde, en 1129, y finalmente apaez Villarmero, en 1214. Estes feches correspuenden a documentación eclesiástica.

Nun se sabe cuándo nin quién fundó Quintanadueñas. Los historiadores apreciaron gran proliferación de monesterios de monxos y monxes na tierra de Burgos na primer centuria de la so esistencia.

A pesar de qu'esiste un gran vacíu documental supúnxose que la población anicióse por cuenta de la secularización d'un monesteriu de monxes. El tránsitu de monesteriu a pobláu secular afitar hacia l'añu 1000 yá qu'en 1068, el rei Sancho II de Castiella dona al obispu don Simeón "la villa de Quintana Dueñes dafechu, coles sos sernas, viñes, praos y los términos qu'alla correspuenden".

Nacida so un signu abacial, tres un tiempu de réxime secular, la nueva villa de Quintanadueñas entra na órbita eclesial de la sede burgense. Tres el blagu abacial, la villa ye gobernada pol blagu episcopal. L'interés del obispáu de Burgos queda demostráu pol florecimientu del románicu na villa.

A partir del sieglu XII, Quintanadueñas resulta beneficiaria d'una vecindá pola so cercanía a Burgos, cámara del rei y cabeza de Castiella. A partir d'esti momentu Quintanadueñas crez en población. Esta medría deber al agregamientu d'otros llugares próximos, nacíos nos años de la primer repoblación, toos asitiaos nun arcu de radio inferior a dos quilómetros del cascu de la villa. Asina, Quintanadueñas absuerbe'l llugar de Quintanilla de Quintanadueñas (nomáu en 1103), Pandorial de riba (citáu en 1129) y Villacesereo, llamáu güei pagu de San Pedro, cercanu a la fonte del Arcu. Otra razón qu'esplica la crecedera d'esti conceyu ye la comodidá qu'ufierta a la burguesía de la capital pa la so instalación ya inversión nel campu.

El restu de pueblos de l'alfoz tamién absuerben otros llugares. Asina Arroyal quedar con Valoria, Mazarifos y Quintanapuercas; Páramo del Arroyo absuerbe Quintana y, finalmente, Villarmero a Villaluenga.

Quintanadueñas xenera llinaxes bien respetables na historia como los Yáñez, Hoyos, Del Peso, etc. anque'l más relevante va ser el de Quintanadueñas, que va tener la so cortil nel cercanu llugar de Peñahorada. Otres grandes families van asítiase nel conceyu, siendo la familia Salamanca la más celebrada, yá que va llegar a fundar un mayoralgu.

Esta espansión sigue güei siendo Quintanadueñas unu de los puntos burgaleses con meyor porvenir y garantía de futuru. Anguaño, ocupa la primer posición de pueblos d'España con mayor crecedera en términos porcentuales por cuenta de la "cultura del adosáu" que dexa una vivienda digno y barato.

Demografía

Esti conceyu tuvo una crecedera demográfica inéditu na comunidá autónoma a la que pertenez por cuenta de la so cercanía cola capital provincial. El conceyu tuvo un máximu de población de derechu de 2001 habitantes en 2013 (1080 varones y 921 muyeres).

Gráfica d'evolución demográfica d'Alfoz de Quintanadueñas ente 1970 y 2011

Suma de la población de derechu de los antiguos conceyos que darréu se xunieron nel actual, según INE.      Población de derechu (1981-1991) o población residente (2001-2006) según los censos de población del INE.[3]      Población según el padrón municipal de 2011 del INE.

Festividaes y gastronomía

{{VT|Gastronomía de la provincia de Burgos celebra la fiesta de la Virxe del Rosariu'l primer domingu d'ochobre. Destacamos el corderu asáu ellaboráu polos 3 restoranes de la zona. Ta en proyeutu la creación de la Fiesta de l'Alfoz col propósitu de tener una fiesta pel branu pa tolos pueblos que conformen l'Alfoz.

Arte

La ilesia parroquial de La nuesa Señora del Rosario asocede a otra románica, de mayores dimensiones que l'actual, y de la que queden dellos restos: Un Pantocrátor calidable arrogante y unos canecillos de finales del sieglu XII.

La Ilesia actual construyir ente los años 1598 y 1620. Ye obra de los arquiteutos Pedro Rasines y Francisco de Hazas.

A lo llargo de los sieglos XVII y XVIII afatar con retablos, dalgunos d'ellos interesantes: El retablu mayor ye rococó, obra de Francisco Echevarría, construyíu ente los años 1766 a 1771. Los retablos de la Santa Cruz y del Rosario son churriguerescos; contienen un Cristu y unes tables. Los retablos de la Purísima y de la Madalena son neoclásicos con imáxenes de distintes dómines.

Teunoloxía

El conceyu de l'Alfoz de Quintanadueñas nel so impulsu teunolóxicu pa la zona, desenvolvió una rede mista wifi-wimax col fin de dotar a los sos ciudadanos d'accesu de banda ancha inalámbrica. Ellí onde'l operadores convencionales nun pudieron llegar, la infraestructura municipal llega. Apocayá esplegóse una rede de fibra óptica FTTH neutra y municipal.

Política

El Conceyu de l'Alfoz de Quintanadueñas ye oxetu de rivalidá ente los partíos políticos. En distintes campañes púdose ver a un diputáu nun mitin o inclusive viaxes gratuitos en globu acompañaos d'espectáculos varios. Nes eleiciones de 2015 hubo tres candidatures pa los nueve ediles a escoyer y el resultáu foi'l de reeleición de Gerardo Bilbao de la candidatura IAQ por mayoría absoluta. IAQ tamién ganó les eleiciones en toles pedaníes. Comparte Conceyu con PP y PSOE.

Coincidiendo cola festividá de San Ildefonso celébrase Conceyu Abiertu.^[5]

Enerxía eólica

Parque Eólicu "El Pandorial". Vista dende la carretera de Páramo del Arroyo.

Los parques eólicos previstos nel conceyu suponen un severu impautu visual sobre la Catedral de Burgos y el Monesteriu de les Fuelgues y asina lo fixo constar el conceyu de la capital.^[6] Pela otra parte, la Mesa Eólica de Burgos realizó una valoración bien positiva de la instalación d'estos dos proyeutos n'Arroyal y Páramo del Arroyo.^[7]

Personaxes pernomaos

• Saturnino Calleja, editor y filántropu

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alfoz de Quintanadueñas .