Aladrén | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Aragón | ||||
Provincia | provincia de Zaragoza | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Aladrén (es) | Miguel Torres Garcia | ||||
Nome oficial | Aladrén (es)[1] | ||||
Códigu postal |
50481 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 41°14′57″N 1°09′22″W / 41.2492°N 1.156°O | ||||
Aladrén Aladrén (España) | |||||
Superficie | 21.056325 km² | ||||
Altitú | 783 m[2] | ||||
Llenda con | Cerveruela, Tosos, Vistabella de Huerva, Paniza y Herrera de los Navarros | ||||
Demografía | |||||
Población |
64 hab. (2023) - 34 homes (2019) - 18 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe |
0.01% de provincia de Zaragoza 0% de Aragón 0% de España | ||||
Densidá | 3,04 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
Aladrén ye un conceyu español, nel Campu de Cariñena, provincia de Zaragoza, Aragón. Según el INE, nel añu 2017 cuntaba con una población de 47 habitantes[3]. La so estensión superficial ye de 21,06 km². Les sos fiestes son pa la Virxe de les Nieves, el 5 d'agostu.
Historia
L'orixe toponímicu de Aladrén deriva de la voz llatina artarius, ye dicir "el llabrador" , fechu pol cual el símbolu central de la so heráldica ye'l aráu romanu. Bien posiblemente fundóse esti asentamientu nel periodu tardorromano, en cual fundáronse ensame de villes en tol imperiu. Magar ye ciertu qu'esti pudo ser anterior por cuenta de la presencia de mines ferroginoses, nun allugamientu distintu al actual pero cercanu, según Cornide.
Tres reconquistar cristiana xunto con Paniza, y otros dos pueblos cercanos, Luco y Alcañiz de Huerva, güei sumíos (actuales términos de Herrera de los Navarros y Tosos respeutivamente) fueron donaos a los hermanos Fruela y Pelayo por Alfonsu I el Batallador. Dempués pasó a manes de los Urrea, familia bien poderosa nel medievu aragonés, que fundada por Maximiliano de Urrea, fíu del emperador d'Alemaña que formó parte de los homes de Sancho Ramírez, rei d'Aragón, en tomar de la ciudá de Barbastro.
Nel añu 1248, por privilexu de Xaime I, Aladrén se desliga de la dependencia de Daroca, pasando a formar parte de Sesma de Trasierra na Comunidad de Aldeas de Daroca, que dependíen direutamente del rei, perdurando esti réxime alministrativu hasta la muerte de Fernandu VII en 1833, siendo eslleida yá en 1838.
Citar a Aladrén per vegada primera nel testamentu de Ximeno de Urrea mandando los sos pueblos y villes al so herederu. Perteneció a los Urrea hasta qu'en 1348 Pedru IV el Ceremoniosu quitó a Juan Jiménez de Urrea, tres la sulevación contra'l rei de la Unión de los nobles, ganada en Épila pol exércitu real en xunetu de 1348 que yera comandado por Don Lope de Lluna.[4] Los y les aladrenenses son conocíos coloquialmente como "cazuelos, indios o aladracos".[5]
Demografía
1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 1996 | 2001 | 2006 | 2011 | 2016 | 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
242 | 91 | 44 | 43 | 59 | 77 | 73 | 60 | 48 | 47 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
Patrimoniu arquiteutónicu
- Arquiteutura sacra
- Ilesia de Santiago Apóstol, patrimoniu mudéxar, sieglu XVII.
- Ermita de la Virxe de les Nieves, d'estilu barrocu.
- Ermita de San Clemente, barroca.
- Ermita de la Virxe de les Nieves.
- Fachada de la Ilesia parroquial de Santiago.
- Ilesia de Santiago.
- Atriu d'entrada al templu.
- Llateral de la Ilesia de Santiago.
- Ermita de San Clemente.
- Arquiteutura civil
- Conceyu.
- Asociación Cultural El Tremolar.
- Cases y cais del pueblu.
- Fornu de pan, sieglu XVIII.
- Cais del pueblu.
- Conceyu.
- Casa del pueblu con puerta de madera llabrao.
- Detalle de puerta de madera llabrao.
- Escudos de la fachada del conceyu.
- Cais del pueblu.
- Vista del pueblu dende la ilesia.
- Cais del pueblu.
Patrimoniu natural
- Focetes del Huerva.
- Sierres del Águila, Castellanos y d'Herrerra.
- Ríu Aladrén y Ribayu de Valhondo.
Cultura
En Aladrén esiste una asociación cultural y recreativo qu'axunta a los vecinos y vecines como llugar d'alcuentru y ociu, llamada El Tremolar, sita en callar Fornu, na cual rehabilitóse un antiguu fornu de pan del sieglu XVII pal so usu y esfrute como casa de cultura de la llocalidá.[6]
Política llocal
Últimos alcaldes y alcaldeses de Aladrén
Periodu | Alcalde | Partíu | |
---|---|---|---|
1979-1983 | José Agudu Laín[7] | UCD | |
1983-1987 | |||
1987-1991 | |||
1991-1995 | |||
1995-1999 | |||
1999-2003 | |||
2003-2007 | |||
2007-2011 | José Cester Gadea | PAR | |
2011-2015 | Miguel Torres García[8] | ||
2015-2019 | Marta Blanco Allona[9] | Ind. |
Resultaos eleutorales
Partíu | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | ||||
Ind. | 1 | |||||||
PSOE | - | - | - | - | ||||
PP | - | - | - | - | ||||
PAR | 1 | 1 | 1 | |||||
CHA | - | |||||||
Total | 1 | 1 | 1 | 1 |
Personalidaes nacíes en Aladrén
- Basilio Laín García, escritor y relixosu.[11]
- Quercus Manuel Hernández Laín, inxenieru y músicu.
Fiestes
- San Blas, el 3 de febreru.
- Virxe de les Nieves, fiestes mayores, el día 5 d'agostu.
- San Clemente, 23 de payares.
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Afirmao en: Gran Enciclopedia Aragonesa. ID Gran Enciclopedia Aragonesa: 391. Data de consulta: 16 ochobre 2016. Llingua de la obra o nome: castellanu. Data d'espublización: 1977.
- ↑ «Tabla2907» (castellanu). Consultáu'l 19 de ferbrero de 2018.
- ↑ D.O.P. Cariñena - Aladrén
- ↑ Andolz Canela, Rafael (xunu de 2004). Diciconario aragonés, 5ª, Zaragoza: Mira editor. ISBN 84-8465-160-6.
- ↑ Fornu de Pan en Aladrén. Patrimoniu na Provincia de Zaragoza
- ↑ Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques (Gobiernu d'España). «Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de marzu de 2014. Consultáu'l 6 de marzu de 2014.
- ↑ Alcaldes d'Aragón de les eleiciones de 2011
- ↑ «Alcaldes de tolos conceyos de la provincia de Zaragoza». Heraldo.es. 14 de xunu de 2015. https://www.heraldo.es/noticias/aragon/zaragoza_provincia/2015/06/14/todos_los_alcaldes_provincia_zaragoza_366885_1101025.html.
- ↑ Gobierno d'Aragón. «Archivo Eleutoral d'Aragón». Consultáu'l 18 d'ochobre de 2012.
- ↑ campu-de-carinena/aladren-homenaxa-basilio-lain_257086.html Aladrén "homenaxa" a Basilio Laín
Ver tamién
Enllaces esternos