Aix-en-Provence
Alministración
PaísBandera de Francia Francia
Organización territorial Francia metropolitana
RexónBandera de Provenza-Alpes-Costa Azul Provenza-Alpes-Costa Azul
Departamentu Bocas del Ródano (es) Traducir
Distritu Distrito de Aix-en-Provence (es) Traducir
Cantón Cantón de Aix-en-Provence-Noreste (es) Traducir
Tipu d'entidá comuña de Francia
Alcaldesa d'Aix-en-Provence Maryse Joissains-Masini
Nome oficial Aix-en-Provence (fr)[1]
Ais de Provença (oc)
Aix (fr)
Nome llocal Aix-en-Provence (fr)[2]
Nomatu Florence provençale (fr)[3]
Códigu postal 13080, 13090, 13100, 13290 y 13540
Xeografía
Coordenaes 43°31′40″N 5°26′44″E / 43.5278°N 5.4456°E / 43.5278; 5.4456
Aix-en-Provence alcuéntrase en Francia
Aix-en-Provence
Aix-en-Provence
Aix-en-Provence (Francia)
Superficie 186.08 km²
Altitú 173 m
Llenda con
Demografía
Población 147 478 hab. (1r xineru 2021)
- 67 489 homes (2017)

- 74 993 muyeres (2017)
Porcentaxe 100% de Cantón de Aix-en-Provence-Noreste (es) Traducir
100% de Distrito de Aix-en-Provence (es) Traducir
100% de Bocas del Ródano (es) Traducir
2.88% de Provenza-Alpes-Costa Azul
0.23% de Francia metropolitana
0.22% de Francia
Densidá 792,55 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes
aixenprovence.fr
Cambiar los datos en Wikidata

Aix-en-Provence, o Aix en Provenza (Tocante a esti soníu [ɛksɑ̃pʁɔˈvɑ̃s] , occitanu: Ais de Provença y Ais de Prouvènço en grafía mistraliana), ye una ciudá francesa, antigua capital de la rexón histórica de Provenza. Pertenez al área urbana de Marsella, que ye la tercera del país. Ye una de les subprefeutures del departamentu de Boques del Ródano, na rexón de Provenza-Alpes-Costa Azul.

Ciudá termal, Aix-en-Provence ye una ciudá turística, conocida pola so autenticidá, el so patrimoniu arquiteutural ricu y los sos festivales d'arte llírico.

Xeografía

Aix-en-Provence ta asitiada a un altor de 173 m sobre'l nivel del mar, del cual falta unos 30 km. La superficie total de la comuña de Aix-en-Provence ye de 18 608 hectárees[4] siendo, d'esta forma, la decimoquinta comuña más estensa de la Francia continental.

Llocalización

Ta enclavada nuna depresión formada pol ríu Arc y el regueru de la Torse, a unos 15 km al oeste del monte Sainte-Victoire y a unos 30 km al norte de Marsella, formando, xunto a ésta, una vasta aglomeración demográfica de más d'un millón d'habitantes.

Clima

Aix-en-Provence tien un clima mediterraneu: branos templaos y soleyeros, iviernos frescos y temperatures nidies en primavera y seronda. Les temperatures bazcuyen ente los 5 °C en xineru y en redol a los 22 °C en xunetu, anque s'algamaron cifres negatives pel iviernu: (-8,5 °C y -12 °C en febreru de 2005) y desaxeradamente elevaes (más de 40 °C) pel branu.

El permediu añal de díes de sol ye de 300, ente que la media de díes lluviosos ye d'unos 91.

Una y bones la ciudá ta enclavada nuna cuenca formada pel ríu Arc, a una altitú menor que les contornes aledañas, l'aire caliente queda conteníu ensin apenes posibilidá de circulación. La influyencia del Mistral produz dacuando raches de vientos y umbaes.

Demografía

Evolución demográfica d'Aix-en-Provence
17931800180618211831183618411846185118561861186618721876188118861891189619011906191119211926193119361946195419621968197519821990199920062007
27 00021 00921 96022 41222 57524 66026 69827 28027 25526 13627 65928 15229 02028 69329 25729 05728 35728 91329 41829 82929 83629 98335 10638 33242 61546 05354 21767 94389 566110 659121 327123 842133 018139 800143 404[4][5]
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes
(Fonte: INSEE [Consultar])

Historia

-y cours Mirabeau

Aix-en-Provence foi fundada'l 123 e.C. pol cónsul romanu Cayo Sextio Calvino, que-y punxo'l nome de Aquae Sextiae. En 102 e.C. tuvo llugar la batalla de Aquae Sextae ente tropes romanes al mandu de Cayo Mario contra les tribus invasores de los ambrones y teutones, na que'l xeneral romanu impúnxose espectacularmente con tan solo 37 000 homes a más de 100 000 xermanos.

Nel sieglu IV foi nomada capital de la Narbonensis Secunda. Más tarde, en 477, foi ocupada polos visigodos. En 731 foi afarada polos árabes. Finalmente, en 1487 pasó a la Corona de Francia.

Tamién foi sede del Parllamentu de 1501 a 1793.

Cultura

Edificios relixosos

  • Catedral del Saint-Sauveur: Catedral gótica na rue J. de la Roque, frente a la Universidá.
Catedral de Saint-Sauveur.

Foi construyida ente los sieglos V y XVIII, lo cual manifiéstase na ausencia d'homoxeneidá estética na fachada principal, influyida poles corrientes arquiteutóniques de los sieglos XII a XVI. Presenta un pimpanu campanariu octogonal construyíu en dos cuerpos ahusados, que data de 1323. L'interior presenta tres naves: una románica, una barroca y una gótica.

La obra artística más importante de la catedral ye'l Triptyque du Buisson ardent (Trípticu de los artos encesos) de Nicolas Froment. Importantes tapices como Vie de la Vierge et de Jesus, de finales del sieglu XV; del mesmu periodu data'l Retable de la Légende Saint Mitre. Destaca la falsa caxa d'órganu pintada en relieve frente a l'auténtica. Significativu bautisteriu prerrománicu. El claustru de la catedral ta consideráu una de les xoyes del Románicu en Provenza.

  • Ilesia de Saint-Jean-de-Malte.
  • Monesteriu del Saint-Sauveur
  • Ilesia de Notre-Dame de la Seds.
  • Ilesia del Saint-Esprit
  • Ilesia de la Madeleine (1691), fachada de 1855

Otres construcciones

  • Place des Quatre-Dauphins: (Plaza de los cuatro delfines), construyida en 1667.

Asitiada na confluencia de les cais rue du 4 Septembre y rue Cardinale. Destaca pola so fonte decorada con cuatro escultures de delfines coles aletes llevantaes. Ta arrodiada de casones, como la de Boisgelin, que data del sieglu XVII.

Plaza de los cuatro delfines.
  • Fonte de la Rotonda (1860)
  • Conceyu (1562)
  • Torre del Reló (1511)
  • Fonte d'agua caliente (1734)
  • Fonte del Rei Renato (1824)
  • Plaza Albertas
  • Ponte de Saint-Pons, Ponte des Trois-Sautets
  • Numberosos hoteles, como'l Hotel d'Estienne-de-Saint-Jean
  • El Pabellón negru, anguaño Centru Nacional de Danza.

Museos, coleiciones y biblioteques

  • Muséu de les Tapiceríes
  • Muséu Granet
  • Muséu du Vieil-Aix
  • Fundación Vasarely
  • Cité du Livre
  • Muséu d'historia natural de Aix-en-Provence

Cais

  • Cours Mirabeau

Aix-en-Provence ye, amás, sede d'un arzobispáu, en que'l so patiu celebrar añalmente'l reconocíu Festival Internacional d'arte llírico de Aix-en-Provence.

Deporte

El principal equipu deportivu de la ciudá ye Pays d'Aix, que compite na Lliga de Francia de Balonmano.

Educación

Grandes escueles

Una de les más vieyes escueles de la ciudá ye Arts et Métiers ParisTech (ENSAM), una gran escuela d'inxeniería. Ta asitiada nel centru dende 1843.

Instituciones universitaries

  • Universidá de Aix-Marseille I.
  • Universidá de Aix-Marseille II.
  • Universidá de Aix-Marseille III.
  • Institutu d'Estudios políticos de Aix-en-Provence.

Personaxes

Nacíos na ciudá

  • Michel Adanson, botánicu.
  • Paul Aubert, escultor.
  • Jassuda Bédarride, xuez.
  • Jean-Baptiste de Boyer, Marquis d'Argens, escritor y filósofu.
  • Bruni d'Entrecasteaux (1739-93), marín y esplorador de les costes de Nueva Zelanda, Nueva Caledonia, Tonga y parte de la mariña australiana.
  • André Campra, compositor.
  • Arnaud Clément, xugador de tenis.
  • Paul Cézanne, pintor.
  • Luc de Clapiers, marqués de Vauvenargues, escritor y filósofu.
  • Yta Farrow, cantante.
  • Hélène Grimaud, pianista.
  • San Eugenio de Mazenod, obispu de Marsella ente 1837 y 1861, y fundador de los Misioneros Oblatos de María Inmaculada.
  • Rémi Pauriol, ciclista.
  • Christophe Pelinq, autor de cómics.
  • Thylane Blondeau, modelu y actriz.

Moraron na ciudá

Hermanamientos

Referencies

  1. «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
  2. «Q24505390» (en rusu). Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Volume XL, 1904.
  3. URL de la referencia: https://www.tf1info.fr/societe/a-la-decouverte-d-aix-en-provence-la-florence-provencale-2051932.html.
  4. 1 2
  5. INSEE (ed.): «Populations légales en vigueur à compter du 1er janvier 2010». Consultáu'l 20 de xunu de 2010.

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.