 دزيري / Dziri جزائري / Jzâ’iri' | |
|---|---|
| Faláu en |  Arxelia Tunicia Marruecos |
| Rexón | Mariña d'Arxelia, interior de Tunicia y zona estremera de Marruecos. |
| Falantes | 35 000 000 |
| Familia | Afro-asiáticu Semíticu |
| Alfabetu | Alfabetu árabe |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | non |
| ISO 639-2 | non |
| ISO 639-3 | arq |
El árabe arxelín ye'l dialeutu o dialeutos del árabe nativos d'Arxelia. L'idioma ye faláu pol 97,3% de la población arxelina. N'Arxelia, como n'otros países, l'árabe oral difier marcadamente del escritu; en concretu, el so vocabulariu consta de munchos neoloxismos y préstamos de les llingües bereberes, el turcu y el francés, y, como los demás dialeutos del árabe, perdió les terminaciones de los casos del llinguaxe escritu.
Dientro del árabe arxelín tamién hai variaciones locales significatives; l'árabe jijelsobremanera, ye notable pola so pronunciación de qaf como kaf y la so bayura de préstamos del bereber, y los dialeutos de ciertes ciudaes portuaries amuesen la influencia del árabe andalusí, traíu polos refuxaos de Al-Ándalus.
L'árabe arxelín forma parte del continuu dialeutal del árabe magrebín (dariya), confundiéndose gradualmente col árabe marroquín y el árabe tunecín nes sos respeutives fronteres.
Dialeutos del árabe arxelín
Hai dos dialeutos principales:
- Árabe oral arxelín: faláu anguaño (2005) por unos 36 millones de persones n'Arxelia, y por unos 2 millones en países destino de la emigración arxelina (Bélxica, Francia, Alemaña, Reinu Xuníu, Saint Pierre y Miquelon).
- Árabe oral saḥarianu arxelín: con unos 100.000 falantes n'Arxelia, casi toos na zona fronteriza con Marruecos (cordal del Atles). Tamién lo falen unes 10.000 persones nel vecín Níxer.
N'Arxelia fálense tamién llingües bereberes (Tamazight).
Fonoloxía
L'inventariu fonolóxicu del árabe arxelín consta de 27 consonantes:
| /b/ | /t/ | /dʒ/ | /ɡ/ | /ħ/ | /ʕ/ | /d/ | /p/ | /r/ | /z/ | /s/ | /ʃ/ | /sˤ/ | /dˤ/ | /tˤ/ | /ɣ/ | /f/ | /v/ | /q/ | /k/ | /l/ | /m/ | /n/ | /h/ | /x/ | /w/ | /j/ |
| b | t | j | g | ḥ | ε | d | p | r | z | s | š | ṣ | ḍ | ṭ | γ | f | v | q | k | l | m | n | h | x | w | y |
| ب | ت | ج | ڨ | ح | ع | د | پ | ر | ﺯ | ﺱ | ش | ص | ض | ط | غ | ف | ڥ | ق | ك | ل | م | ن | ﻫ | خ | و | ﻱ |
La pronunciación de /q/ ye variable dalgunes pronunciar como [g], [k], [ʔ] (hamza) o [ɢ].
Referencies
Enllaces esternos
