Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Yesero
Municipio d'Aragón

Anvista de Yesero
Entidat
  País
  Provincia
  Comarca
Municipio
 Aragón
 Uesca
Alto Galligo
Partiu chudicial Chaca
Superficie 30,2 km²
Población
  Total

63 hab. (2013)
Altaria
  Meyana

1.132 m.
Distancia
  80 km
  23 km
  8 km

enta Uesca
enta Samianigo
enta Biescas
Alcalde Javier Campo Morlans
Codigo postal 22639
Chentilicio yeserense
Parroquial
  Diocesi
  Arcipestrau
  Parroquia

Chaca
Biescas
Sant Saturnín
Coordenadas
Yesero ubicada en Aragón
Yesero
Yesero
Yesero en Aragón

Yesero (en castellano Yésero) ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca situato en a comarca de l'Alto Galligo.

Cheografía

Una borda en Yesero


Ye situato en a val de Gavín, sobre o barranco de Sía y entre a sierra Tendennera y o mont Erata. L'acceso a o lugar se fa por a carretera N-260 que comunica Biescas y Broto, por meyo d'o puerto de Cotefablo.

Toponimia

Apareixeba ya en os documentos de 1076 y en l'anyo 1488 b'heba diez fuegos. A la fin d'o sieglo XV yera a población mas gran d'a val.

O nombre d'o lugar puet venir d'o latín "gypsum" que significa cheso.

Molimentos

A suya ilesia parroquial, la Ilesia de Sant Saturnín de Yesero,[1] adedicada a Sant Saturnín ye d'o sieglo XVII, construyita sobre atra mas antiga que yera d'estilo romanico sarrablés, d'a que encara s'alzan dos chicotas finestras en a suya torre.

Tamién destaca l'armita d'a Virchen d'as Nieus, situata en a confluyencia d'os barrancos de Sía y d'o Infierno, fue construyita en os sieglo XVII. En 1885 se diz que a Virchen d'as Nieus intrecedió por os habitants de Yesero ta librar-los d'una epidemia de colera que b'heba en Biescas y Gavín.

Aintro d'a suya arquitectura popular b'ha casas d'os sieglo XVIII con os tipicos elementos pirenencos, como as chamineras tronconicas y os espantabroixas. Destaca prencipalment a Casa de la Pez, un edificio d'o sieglo XV a on antigament se feba "pegunta", "pez", u "pego", actividat economica prencipal de Yesero. Ista casa tamién ha estato en a suya historia ayuntamiento, escuela, garchola y fustería. Ye por ixo que a embotada que se da a os yeserenses ye "pecers" (tamién "pulidos")

As casas de Yesero

As casas tradicionals en Yesero son Camón, Rodrigo, de Usla, Chuanica, Macuarrer, Salvador, Agustín, Lazarico, Chila, Fuendalón, Tristán, Orús, Mariola, Pascual, Sebastián, Marco, Biegas, Antona, Barbero, Casasús, Mandadilla, Sastre, Cazcarro, Chuana, Lisón, Launa, Bonachón, Barón, Teresa, Coix, Petrincad, Aniel, Francho, de Chacó, de Moreo, Nadal, Juana, Ruaba, Ferrero y Ferrera.

Demografía

Evolución demografica
1362 f1495 f1842185718601877188718971900
- - - 494(1) 486 234 298(2) 263 227
191019201930194019501960197019811991
227 233 193 170 190 172 114 59 53
199219941996199719981999200020012002
- - - - - - 76 83 79
200320042005200620072008200920102011
78 77 80 77 77 77 77 71 69
201220132014201520162017201820192020
67 63 57 - - - - - 57
20212022202320242025202620272028-
- 58 - - - - - - -
 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.
(1) Entre o censo de 1857 y o anterior crexe o termín d'o municipio porque incorpora a Barbenuta y Espierre.
(2) Entre o censo de 1887 y o anterior, disminuye o termin d'o municipio porque trasfiere Barbenuta a o municipio de Bergusa.

Administración

Ilesia de Sant Saturnín de Yesero

Reparto de concellers

Eleccions municipals[2]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido de los Socialistas de Aragón 4 - 1 0 0 0 1 2 2 3
Partido Aragonés - - - - 0 0 0 1 1 0
Partido Popular - - - 1 1 1 0 0 0 0
Centro Democrático y Social 1 1 - - - - - - - -
Total 5 1 1 1 1 1 1 3 3 3

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Vicente Campo Cazcarro [3] Unión de Centro Democrático
19831987
19871991 Vicente Campo Cazcarro Centro Democrático y Social
19911995 Antonio Fanlo Estallo Partido de los Socialistas de Aragón
19951999 Urbano Usieto Oros Partido Popular
19992003 Mariano Fanlo Pardo Partido Popular
20032007 Mariano Fanlo Pardo Partido Popular
20072011 María Jesús Acín Sanromán Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 María Jesús Acín Sanromán Partido de los Socialistas de Aragón
20152019 María Jesús Acín Sanromán Partido de los Socialistas de Aragón
20192023
20232027 Javier Campo Morlans [4] PSOE

Fiestas

  • A fiesta chicota se fa o 20 de chinero, en honor a Sant Sabastián. A vispra d'iste día de nueis se fa una chera en a plaza de Fenero arredol d'a cual i son os vecins d'o lugar.
  • As fiestas mayors son o cabo de semana mas amán d'o 8 de setiembre, en honor a la Natividat d'a Virchen.

Referencias

Vinclos externos


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.