Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Viena Wien Wean | |||||
Ciudat estatutaria y estau d'Austria | |||||
| |||||
Mapa de situación en Austria | |||||
Entidat • Estau |
Ciudat estatutaria y estau Austria | ||||
Capital | Viena | ||||
Idioma oficial • Atros idiomas |
Alemán Austro-bavaro | ||||
Superficie • Total |
414.78 km² | ||||
Gubierno • Alcalde |
Michael Häupl | ||||
Población • Total (2015) • Densidat |
1 794 770 hab. 4.280 hab/km² | ||||
Chentilicio | Vienés/a[1] | ||||
ISO 3166-2 | AT-9 | ||||
Pachina web oficial |
Viena (en alemán Wien; en eslovaco Viedeň; en checo Vídeň; en croata y en serbio Beč; en hongaro Bécs; en esloveno Dunaj; en austro-bavaro Wean) ye una ciudat y estato austriaco. Ye capital d'o país y ye rodiata de tot por o estato d'a Baixa Austria.
A suya población ye d'1.631.082 habitants en una superficie de 414,90 km², con una densidat de población de 3.931 hab/km². Ye asinas a ciudat d'o país con mas habitants. Fa parte d'a Organización d'as Ciudaz d'o Patrimonio d'a Humanidat.
Ye seu de diverses companyías y institucions internacionals, entre atras a OSCE, a OPEP y cuantas achencias d'as Nacions Unidas, asinas como l'Achencia Internacional d'a Enerchía Atomica. Cada anyo, l'1 de chinero se i celebra o Concierto d'Anyo Nuevo de Viena.
A ciudat tien una gran historia, ya que ye una d'as capitals mas antigas d'Europa, cosa que explica o suyo important patrimonio artistico. Mientres o sieglo XIX estió una d'as grans capitals musicals d'o mundo y en primerías d'o sieglo XX meca d'a filosofía y o debate politico d'occident, asinas como un d'os prencipals centros culturals mundials. En 2001, o centro d'a ciudat fue designato por a UNESCO Patrimonio d'a Humanitat.[2]
Amás d'estar considerata como a Ciudat d'a Musica,[3] por o suyo rico legato musical, Viena tamién ye conoixita como "A Ciudat d'os Suenios", ya que estió o puesto a on vivió Sigmund Freud,[4] neurologo considerato o pai d'o psicoanalís y a interpretación d'os suenios.
Os orichens d'a ciudat se troban en os primers asentamientos de celtas y romanos que se transformoron en una ciudat medieval y barroca, convertindo-se en a capital de l'Imperio Austrohongaro. Ye bien conoixita por interpretar un papel esencial como centro de musica líder en Europa, a partir d'a gran epoca d'o clasicismo vienés a traviés d'a primera parti d'o sieglo XIX. O centro historico de Viena, ye rico en conchuntos arquitectonicos, encluyendo castiellos barrocs y chardins, asinas como a Ringstrasse de zaguerías d'o sieglo XIX plena de grans edificios, monumentos y parques.[5]
Diferents estudios situgan a ciudat de Viena como una d'as ciudaz con millor calidat de vida d'o mundo: En un estudio de 2005 en 127 ciudaz d'o mundo, The Economist Intelligence Unit la clasificó en primer puesto (empatata con Vancouver, Canadá) y en a enquesta de 2011 sobre 140 ciudaz Viena ocupó o segundo puesto, por dezaga de Melbourne).[6][7][8] Mientres tres anyos consecutivos (2009-2011), a consultoría de recursos humans Mercer, la situga en o primer puesto en a suya enquesta anyal sobre a "calidat de vida" feita en centenars de ciudaz arredol d'o mundo.[9][10][11]
Cada anyo dende 2005, Viena ha estato o destín numero un a ran mundial de congresos y convencions internacionals.[12] A ciudat atraye cuasi cinco millons de turistas cada anyo.[13]
Esporte
Os dos clubs mas representativos d'a ciudat son clubs de fútbol, o Rapid de Viena y o FK Austria Viena, que participan en a Bundesliga d'Austria, y que internacionalment han participau en as grans competicones europeas, toz dos chugan lo clasico de Viena. Tamién cal destacar o BasketClubs Vienna que chuga en a Österreichische Basketball Bundesliga (OBB) y que ha aconseguiu ganar una vegada. Hi habió atros clubs de baloncesto importants en Viena como o EK Engelmann que gano 9 vegatas a OBB pero ya desapareixió. O Wiener AC ye un club poliesportivo que tamién aconsiguió ganar tamién una OBB en a suya primera edición y tiene seccions d'atros esportes entre as que a suya sección mas exitosa ye a de hockey sobre chelo.
O esportista mas famoso ye o futbolista Matthias Sindelar que desafió a los nazis, celebró burlonamente una gol contra alemania y se negó a incorporar-se a la selección de l'Alemanya nazi de futbol por o que ye considerau un heroi en a suya ciudat y o suyo país. Un día amaneixió enverenau chunto a la suya muller y a suya muerte no fue nunca ni esclarida ni investigada.
Instalacions esportivas
Entre as instalacions esportivas destaca o Ernst-Happel-Stadion, dedicau prencipalment ta partius de fútbol internacionals y prebas d'atletismo. Tamién cal destacar o Wiener Stadthalle o mayor poliesportivo cubierto d'a ciudat con capacidat ta 16.000 espectadors.
Competicions esportivas
A ciudat ye siede de muitos escayecimientos esportivos diferents incluyindo o Vienna City Marathon, o cual atraye mas de 10,000 participants cada anyo y normalment se fa en mayo.
En 2005 Austria organizó o Campionato d'o Mundo d'hockey sobre chelo y a final se chugó en Viena. Tamién fue una d'as siedes d'a Eurocopa de fútbol de 2008, chugando-se a final.
Galería d'imachens
- Österreichische Postsparkasse de Otto Wagner.
- Cantonada d'as carreras Fuhrmannsgasse y Florianigasse.
- Frontera d'o Café Demel, ubierto dende fa mas de 200 anyos.
- Interior d'o Café Demel.
Personalidaz naixidas de Viena
Categoría principal: Naixius de Viena.
Vinclos externos
Referencias
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
- ↑ (en) Historic Centre of Vienna. UNESCO
- ↑ (en) City of music
- ↑ (en) Documental d'a BBC: Vienna - The City of Dreams.
- ↑ (en) Unesco World heritage Convention
- ↑ (en) Vancouver is 'best place to live'. 4 d'octubre de 2005. BBC
- ↑ (en) Vancouver drops from spot global livability poll
- ↑ (en) Liveability Ranking Report August 2011. Economist Intelligence Unit
- ↑ (en) Mercer press release: Quality of Living global city rankings. 2009
- ↑ (en) Mercer Quality of LIfe Worldwide City Rankings, 2010. resourceshelf.com
- ↑ (en) Mercer's Survey 2011, 29 de noviembre de 2011, Mercer
- ↑ (en) Vienna is the world’s number one congress destination. wieninternational.at 1 de chunio de 2011
- ↑ (en) Tourism Statistics - Arrivals in Vienna by countries of origin. wien.gv.at
Estaus d'Austria | ||
---|---|---|
Alta Austria • Baixa Austria • Burgenland • Carintia • Estiria • Salzburgo • Tirol • Viena • Vorarlberg |