Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Valls
Municipio de Catalunya
Escudo d'armas
A Casa d'a Villa de Valls
A Casa d'a Villa de Valls.
Entidat
 • Estau
 • Comunidat
 • Provincia
 • Comarca		 Municipio
 Espanya
 Catalunya
Tarragona
Alto Campo
Superficie 55,28 km²
Población
 • Total
 • Densidat
25 014 hab. (2013)
439,31 hab/km²
Altaria
 • Meyana
215 m.
Distancia
 • 19 km
enta Tarragona
Alcalde Dolors Farré i Cuadras
Codigo postal 43800
Chentilicio vallenc / vallenca (en catalán)
vallense (en castellano)
Coordenadas
41°17’17’’N 1°15’ 2’’E
Valls ubicada en Catalunya
Valls
Valls
Valls en Catalunya
Web oficial

Valls ye un municipio catalán situato en a provincia de Tarragona, capital d'a comarca d'Alto Campo y d'o partiu chudicial de Valls.

A suya población ye de 25 014 habitants, en una superficie de 55,28 km² con una densidat de población de 439,31 hab/km².

Cheografía

Valls ye situato a 215 metros d'altaria sobre o ran d'o mar, a una distancia de 19 km de Tarragona, a capital d'a suya provincia.

D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de Picamoixons, Fontscaldes y Masmolets y a urbanización d'El Bosc de Valls, amás d'os despoblatos de L'Espinavesa, El Palau de Reig y Olivet.

Historia

Valls, 1896. Arxiu Comarcal de l'Alt Camp.

En estar situato en un puesto de paso, en a plana, a man d'o río Francolí, o termin municipal de Valls ya fue ocupato en a Prehistoria, como muestra, entre atros, un chacimiento arqueolochico en Picamoixons.

Ista ocupación d'o territorio s'intensificó con os ibers, y mes encara mientres l'Imperio Romano, cuan a ocupación espacial estió muit intensa.

Sindembargo, no se puet charrar propiament d'a existencia de Valls dica o sieglo XII, cuan a Corona d'Aragón ya heba conquerito a comarca.

Economía

Tradicionalment, a economía de Valls yera basata en l'agricultura, con vinya, olivera, cerials, almendrera y avellanera. Actualment, destaca tamién a ganadería, en especial l'avicultura.[1]

Demografía

Evolución demografica
1497 f1515 f1553 f171717871857187718871900
245 337 665 3.116 8.155 13.588 13.250 13.274 12.625
191019201930194019501960197019811990
11.911 10.698 11.210 10.866 11.650 11.886 15.091 18.753 20.283
199219941996199820002002200420062008
20.074 20.263 20.206 20.098 20.382 21.048 22.237 23.315 24.710
200920102011201220132014201520162017
- 25.158 - 25.084 - 24.570 - 24.285 -
20182019202020212022202320242025-
- - - - 24.727 - - - -
1497-1553: fuegos; 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito

Cultura

Castellers

A Colla Vella dels Xiquets de Valls, una d'as prencipals collas castelleras d'a ciudat, en un concurso de castellers en Vilafranca del Penedès.

Os castellers, agrupatos en as ditas colles castelleres, son uno d'os sinyals d'identidat de Valls y d'as comarcas amanatas (Penedés y Campo de Tarragona), y bi naixioron en o sieglo XVIII; a colla castellera mas antiga conoixita ye a Colla dels Pagesos, establita en 1801 en Valls.[2] Os castellers construyen castells (castiellos, en aragonés) humans, feitos sin aduya mecanica de dengún tipo, que gosan plegar ta os nueu u diez pisos d'altaria.

Calçots y calçotades

Os calçots son uns brunos (d'a variedat Blanca Tardana de Lérida) que se puet trobar en zonas d'as comarcas de l'Alto Campo, Baixo Campo, Tarragonés y Baixo Penedés, y que se calzan (d'aquí o suyo nombre) con tierra sobre os suyos brotz ta que creixcan en altaria, quedando un tallo blanco d'arredol de 20–25 cm de largaria.

A suya temporada de cautivo ye en zaguerías d'hibierno y primerías de primavera, y se fan a la brasa, sobre un fuego y brasa de ixarmientos de vinya, fendo cremar a parte exterior d'o bruno y dexando o suyo interior tierno y cremoso. Ta minchar-los, s'elimina con as mans a parte cremada, s'alzan y se minchan enteros, mullatos en una salsa especial. Ye menester fer servir uns babers ta no ensuciar-se. En zagueras, ye una actividat turistica en a comarca, con as ditas calçotades.

O suyo orichen ye en Valls, que tien una Denominación d'Orichen ta a protección d'os suyos calçots. Se diz que estió un labrador u pagès de Valls, dito o Xat de Benaiges quien descubrió o procedimiento a finals d'o sieglo XIX.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
PSC 6 9 9 10 8 7 8 7 3
CiU 5 6 6 9 10 8 9 10 13
CC-UCD 2 - - - - - - - -
CUP - - - 1 -[3] - 1 1 3[4]
ERC 1 - 2 1 2 5 2 2 1
PP - 1.[5] - - - 1 1 1 1
PSUC/IC 3[6] 1[6] - - 1[7] - - - -
Total 17 17 17 21 21 21 21 21

Fuent: MUNICAT, en a pachina web d'a Generalitat de Catalunya.

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
1979–1983 Pau Nuet PSC
1983–1987 Pau Nuet PSC
1987–1991 Pau Nuet PSC
1991–1995 Alfred Pérez de Tudela PSC
1995–1999 Jordi Castells ERC
1999–2003 Jordi Castells/Francesc Moreno ERC/PSC
2003–2007 Dolors Batalla i Nogués CiU
2007–2008 Dolors Batalla i Nogués CiU
2008–2011 Albert Batet Canadell CiU
2011–2015 Albert Batet Canadell CiU
2015–2019 Albert Batet Canadell PDeCAT

Molimentos

Fiestas

Comunicacions

Localidaz achirmanatas

Se veiga tamién

  • Estación de Plana-Picamoixons

Vinclos externos

Referencias

  1. ↑ (ca) Valls en AltCamp.info.
  2. ↑ (ca) Colla Vella dels Xiquets de Valls (1801-1876).
  3. ↑ Se presenta coaligata con Iniciativa per Catalunya.
  4. ↑ Se presenta coaligata con Poble Actiu-PA.
  5. ↑ Alianza Popular-Partido Democrático Popular-Unión Liberal
  6. 1 2 Partit Socialista Unificat de Catalunya.
  7. ↑ En coalición con a Candidatura d'Unitat Popular.


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.