 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
 Ista fuella ye escrita en benasqués. |
| Valentín Ferraz y Barrau | |
|---|---|
 | |
 President d'o Consello de Ministros | |
| 12 d'agosto – 28 d'agosto de 1840 | |
| Precediu por | Antonio González y González |
| Succediu por | Modesto Cortázar |
| 8 d'abril – 16 de chunio de 1835 | |
| Precediu por | Gerónimo Valdés |
| Succediu por | Pedro Agustín Girón |
| 9 d'otubre – 11 d'octubre de 1838 | |
| Precediu por | Manuel Latre |
| Succediu por | Isidro Alaix |
| 20 de chulio – 28 d'agosto de 1840 | |
| Precediu por | Manuel Varela Limia (interín) |
| Succediu por | Francisco Javier Azpiroz |
| 1855 – 1857 | |
| Precediu por | José Seco Baldor |
| Succediu por | Jacobo Fitz-James Stuart y Ventimiglia |
| Naiximiento | 14 de febrero de 1792 Ansils, Uesca |
| Muerte | 31 d'agosto de 1866 El Escorial (Madrit) |
| Partiu | Partido Progresista |
| Profesión | Militar, politico y escritor. |
Valentín Ferraz y Barrau (Ancils, Ribagorza, 14 de febrero de 1792 - El Escorial, Madrit, 31 d'agosto de 1866) va estar un militar y politico liberal aragonés que va tinre diferents y importants cargos entre les rechencies de la reina María Cristina y d'el cheneral Espartero y el reinau d'Isabel II, d'an que cal destacar la presidencia d'el Consello de Ministros y que va estar alcalde de la ciudat de Madrit.
Yere naixéu de casa Barrau, a Ancils, pedanía de Benás a 2 km a'l sud-este d'ista vila altorribagorzana. Su mai, Teresa Barrau, yere la hereua de la casa agon va casar-se dan Tomás Ferraz, fillo de casa Faure de Benás. Per astò Valentín yere sobrino d'el Ministro de la Guerra de Carlos IV, Antonio Cornel Ferraz, primo chermano de Francisco Javier Ferraz y Cornel y de José Ferraz y Cornel, y primo segundo d'Eusebio Bardají y Azara. La famosa carrera de Madrit agon ye la seu nacional d'el PSOE recibe el suyo nom per él.
Carrera militar
S'incorpore a l'exército a'l cuerpo de Dragons d'el Rei, coma su primo José, en 1808. Lluiten a'ls Setios de Zaragoza y cuan la ciudat caye a les mans d'els francesos, son presos d'istes y se'ls queren portar ta Franza. S'escapen a la serra d'Alcubierre. Valentín tornaríe a allistar-se a la suya unidat cuan prène conocimiento que se ye reagrupand a Gandía, a'l País Valenciano.[1] Tenibe diset ans.
Participe a les operacions de l'exército a'l norte d'el reino de Valencia, en particular contra les tropes franceses d'el mariscal Suchet. Apartau de su primo Francisco Javier, alto oficial que lluitabe a Andalucía en ixos temps, no ha pasau d'el rang de tenient en rematada la guerra,[1] entre que l'altro y el chicòt José ya son membros de l'Estau Mayor. El 26 d'aviento de 1816 ye a la derrota espanyola d'Alaquàs, y el suyo exército en torne ta Alicant. Ben lluego estaríen tamé expulsats pe'ls francesos (28 de chinero de 1812),[1] que se fan dan la ciudat y els espanyols, derrotats y acotolats, se'n van de camino enta La Mancha.[1]
A l'exército d'el Perú
Rematada la Guerra d'el Francés, Valentín s'alliste a l'Exército d'el Perú en 1815 tot mirand de ganar bel ascenso.[1] Marche enta America el 8 de mayo de 1816, agon i pllegue el 8 de setiembre a'l puerto d'Arica (Chile). Combaten a'l departamento de Tarija tot lo que quede de l'an sece, y a l'an siguient marchen a seguir enta Jujuy y Salta. L'ascenden ta comandant el 18 de febrero de 1817.[1] En mayo de 1818 el trobam a diferents operacions a'l norte d'Archentina. En chuny de 1820 Valentín Ferraz ye entre les tropes espanyoles que se veyen oblligades a la retirada a Tucumán, cuan se miraben de garanciar el desembarque de mes tropes peninsulars baixo el mando d'el Conte de La Bisbal.
El 10 de chinero de 1821 fa parte entre les tropes que socorren dan éxito la ciudat de Lima, a'l Perú, que yere sitiada per tropes independentistes d'el cheneral San Martín. Ixo an, participe a la destitución d'el virrei d'el Perú Joaquín Pezuela, que ye sustituit per José de Laserna.[1] El 6 de chuliol marchen dan tota la tropa d'El Callao, pero se veyen obligats a tornar-ie cuan els independentistes tornen a meter setio a Lima. Marchen d'el frent de Lima-Callao el 16 de setiembre de 1821.[1]
L'an 1822 combate a Pisco, a Ica y a Arequipa, agon a la fin recibe el ran de coronel.[1] El siguient ran (brigadier) el recibiríe a les campanyes d'el que hue ye Bolivia, l'an 1823.[1]
En 1824 el fan Comandant Cheneral de la Caballería a Cuzco. Dentró en combate contra Bolívar a les serres d'el Perú, y a lo llargo d'ixo an les baixes son espantoses a'ls dos exércitos. Cuan remata l'an, Ferraz ye entre els oficials espanyols que se retiren pe'l camín de Quilca.
Tornada enta la Peninsula
Arriba en Europa pe'l puerto de Bordeus el 28 de mayo de 1825.[1] A'l Reino d'Espanya, els absolutistes han rematau el Trienio Liberal fa dos ans y l'exército s'está en pllena purga. El someten a investigación asta que se deciden de que ye llimpio per haber estau a America tot isto temp.[1] El designen responsable militar d'Alaba. Entre tota la restauración de l'absolutismo se trobe a sobén baixo sospites de que hebe favoreixéu a oficials de l'exército contitucional que viviben a la suya provincia,[1] que yeren cesats per ixes envueltes, coma tamé en yeren sus primos Francisco Javier y José Ferraz. La etiqueta d'estar un «ayacucho», que ye coma se dibe en ixos temps a'ls militars desafectos a l'absolutismo pero que heben estau a les guerres d'independencia d'America Llatina, l'acompanyaríe siempre.
En 1830 cuan penetre per Guipuzcua la expedición d'Espoz y Mina contra Ferrando VII Valentín Ferraz yere prenend els banyos a Zestoa. El nombren comandant ta fer frent a la insurrección, pero antes de que puesca fer cosa, el gubierno recurre a Luis Fernández de Córdoba que ya yere per ixes envueltes a Vitoria.
Asta 1830 el trobam a ista situación de cuartel a'l País Basco. El 5 de chinero de 1830 recibe órdens de treslladar-se enta Cádiz ta embarcar enta les Filipines agon l'aguardabe el cargo de cabo 2º y subinspector de tropa d'aquelles isles. No i pllegaríe. Dende 1831 ye comandant d'el Rechimiento de Caballería d'Extremadura, que a les zagueríes de l'an se transferiríe enta Almagro (Ciudad Real). En isto temp desenvolicaríe el cargo de comandant militar de La Mancha de traza interina a la vegada que les suyes funcions de cap d'el rechimiento suyo.[1]
En 1835, en el marco de la Primera Guerra Carlista, Valentín Ferraz ye mariscal de campo y Inspector Cheneral de la Caballería. Adebant d'els abances d'el cheneral carlista Zumalacárregui, el propio ministro de la Guerra Jerónimo Valdés decide meter-se él a debant de l'exército cristino d'el Norte y nombre a Ferraz el suyo remplazant interino. La suya proximidat ideolochica dan els liberals de Baldomero Espartero el llibre de perder els cargos a la crisi de 1836, a la cual la rechent María Cristina remataríe per acatar la Constitución de Cádiz de 1812. Dispués d'ista crisi, Ferraz sigue estand Inspector Cheneral de Caballería, Inspector Cheneral de la Milicia Nacional y fa dos vegades de comandant interino de la Guardia Reyal de Caballería.[1] Dende alavegada no deixaríe ya mai de compatibilizar els suyos cargos militars dan la presencia a la Corte. El 30 d'abril de 1839 recibe el nombramient de tenient-cheneral.[1]
Dan el nuevo rechent Espartero, Ferraz faríe frent a les revueltes de Madrit d'octubre de 1841 en favor de l'antiga rechent María Cristina. Home de confianza d'Espartero, cuan el cheneral manchego se'n va enta Catalunya a fer frent a la revuelta de Barcelona de 1842 el deixe a él de cap d'el Gubierno, puesto a'l que seríe entre aviento de 1842 y chinero de 1843.[1] El 23 de chuny d'ixo an Espartero estaríe deposau pe'l pronunciamiento de Narváez, Prim y Serrano entre altros chenerals y les Corz d'el Reino de conchunta, a lo cual Ferraz se veye oblligau a dimitir de toz els suyos cargos.[1]
Carrera politica
Dende el motín de San Ildefonso (1836) que va rematar dan la deposición de María Cristina coma rechent y el nombramiento d'Espartero a'l suyo puesto, Valentín Ferraz s'hebe trobau molto a sobén a l'entorno d'els circlos de poder d'el nuevo rechent y la Corte.
Salle esleiu senador per Uesca en 1839, 1841 y 1843, belles d'istes vegades a'l mesmo temp que sus primos Francisco Javier y José de Faure. L'an 1853 la reina Isabel II el nombraríe senador vitalicio.[1]
Va estar alcalde de la vila de Madrit dende l'1 de chinero de 1855 asta el 15 de chuliol de 1856,[1] cuan el deposen de toz els suyos cargos y el meten baixo arresto domiciliario per haber-se prenunciau a favor de la tornada d'Espartero. En noviembre d'ixo mesmo an se va sobreseyer la causa.[1]
Va morir retirau a San Lorenzo de El Escorial el 31 d'agosto de 1866. No va tinre mai ni muller ni fills coneixéus.
Referencies
Bibliografía
- Biografía del excelentísimo señor teniente general Don Valentín Ferraz. Ed. Estato Mayor d'o Exercito, Madrit (1854).
- García-Mercadal, Fernando; Martínez de Baños, Fernando. Valentín Ferraz, un militar altoaragonés en la corte isabelina (1792-1866). Caja de Ahorros de la Inmaculada, Zaragoza (2010).
Vinclos externos
- (es) Dentrata en a Gran Enciclopedia Aragonesa (GEA).