Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Reino de Khotcho | ||||
| ||||
Capital | Turfan, Beshbalik | |||
Idioma oficial • Atros idiomas |
uigur tocario | |||
Relichión | Budismo | |||
Gubierno | Monarquía | |||
• Emigración d'os uigurs a los oasis d'o norte d'a Cuenca de Tarim. | 856 | |||
• Invasión d'os mongols chagatais de Mogolistán | 1389 |
O Reino de Khotcho u Karakhocha estió un estato que fundoron en os oasis d'o norte d'a Cuenca de Tarim os refuchiatos uigurs dimpués que os kirguizes d'o Yenisei desfesen o Khanato Uigur situato en tierras de l'actual Mongolia. As principals ciudaz estioron Turfan, Beshbalik, Kumul y Kucha. Por o control que teneban d'un buen tramo d'a rota d'a seda s'enriquioron con o comercio y un gran desembolique cultural.
As principals comunidaz uigurs s'establioron en un puesto dito Kao ch'ang por os chineses y Khotcho por os pueblos turquicos, unas 20 millas a l'este de Turfan, y Beshbalik ("cinco ciudaz"), un anterior centro administrativo chinés, que dimpués d'a caita d'os tibetans en l'anyo en l'anyo 791 fue preso por una tribu turquica dirichita por uns khans que levaban como títol Iduk-kut ("sacra machestat"). Os sobirans uigurs prenioron este mesmo títol[1] y por ixo o reino de Khotcho ye tamién conoixito como "Uiguria Idikut" u "Reino Idikut Kara-Khocha".
Os primers uigurs refuchiatos yeran en gran part maniqueus, pero en a Cuenca de Tarim muitos se convertirán a lo budismo. A relichión oficial yera o budismo, pero tamién se fomentaba o maniqueísmo. Os habitants nativos, en part d'orichen tocario prenioron a luenga turquica d'os uigurs, que no ye exactament a luenga d'a que s'ha orichinato l'actual uigur.
Khotcho resistió a presión d'os Kara Khanidas musulmans establitos en Caixgaria y a redolata d'o Laco Issik-Kul. Os reis de Khotcho acceptoron a sobiranía de Chinguis Khan en 1209 y continoron reinando dica 1389 como vasallos de l'Imperio Mongol. Os uigurs d'o reino de Khotcho tenioron una gran influencia cultural en os mongols. Os fillos de Chinguis Khan teneban preceptors mongols. Os mongols prenioron a l'alfabeto uigur (variant de l'[[alfabeto sogdián), pa escribir a luenga mongola.
Mencions en fuents aragonesas
En a traducción aragonesa de "La Flor de las Ystorias d'Orient" se refieren a lo reino uigur de Khotcho como Tarssia:
Tamién parlan d'este reino en o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" porque Chuan de Mandevilla prene como fuent "La Flor de las Ystorias d'Orient".
O termin "Tarssia" se relaciona o termin Tarsá que seguntes l'orientalista Meninski s'aplicaba a los cristianos, os infidels u os adoradors d'o fuego (zoroastristas). Encara en o sieglo XVII os musulmans de territorio chinés deciban a los cristianos nestorins terzai, y tamién en Persia a los cristianos armenios. En o libro Tabakati Naseri nombran a la relichión d'os habitants d'una ciudat d'o Tibet como Dín Tarsáyi, que se debe referir a la relichión budista. O termin Tarssia que plegaría a Frai Haitón por meyo d'os musulmans, y faría referencia que con diferents relichions (especialment o budismo, pero tamién o maniqueísmo y o cristianismo nestorín), que resistió a presión d'os karakhanidas, os primers musulmans turquicos d'Asia Central.
Referencias
- ↑ John Joseph Saunders "History of the mongol conquest". University of Pennisylvania Press, 2001
Bibliografía
- Jean Sellier y André Sellier. "Atlas de los pueblos de Oriente. Acento Editorial". Acento Editorial.
- Jean Sellier. "Atlas de los pueblos del Asia Meridional y Oriental". Acento Editorial.