Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Congo
Kongo - Zaire

Congo en Matadi
Administración
Estaus R.D. d'o Congo
Rep. Centroafricana
Republica d'o Congo
Territorios{{{territorios}}}
Cheografía
Longaria4.700 km
Altaria d'o naixedero420 m
NaixederoKundelengu, sud de Shaba
DesembocaduraOceano Atlantico
Hidrolochía
Superficie d'a cuenca3.822.020 km²
Cabal meyano42.000 m³/s
Mapa

Mapa d'o río Congo

O Congo és o río mes gran d'a zona occidental d'Africa Central. Con una longaria de 4.380 km ye o segundo río mas largo d'ixe continent (dimpués d'o Nilo).[1] Si en prenemos o río Chambesi como fuent, a suya largaria total crexe dica os 4.700 km dende o suyo naixedero dica desauguar en l'Oceano Atlantico. Respective a lo cabal (42.000 m³/s), o río ye o segundo d'o mundo dezaga de l'Amazonas. A suya cuenca, con una superficie de 3.822.020 km², tamién ye a segunda d'o mundo dimpués l'Amazonía (y chusto debant de la d'o Mississipi), formando tamién una graniza selva tropical.

O río da nombre a los actuals estaus d'a Republica d'o Congo y a Republica Democratica d'o Congo, asinas como a l'antigo Reino d'o Congo.

Buena parti d'o curso d'o Congo e d'os suyos afluents ye navegable, con bellas interrupcions. O río ye navegable entre a desembocadura y Matadi, a bels 150 km de l'Oceano Atlantico, a on que se troban os saltos d'augua d'Stanley que no permiten a navegación dica o laco Malebo (u laco Stanley), entre Kinshasa y Brazzaville, que suposa o prencipio d'o trampo nabegable mas largo de tot o río, dica Kisangani. Dende a epoca colonial, bellas linias de ferrocarril unen entre els os trampos navegables (por eixemplo, entre Matadi y Kinshasa u entre Kisangani y Ubundu) dando continuidat a lo transporte fluvial por tota la cuenca.

Afluents

Polypterus congicus.
  • Dende o suyo naixedero dica Kisangani, cuan o río trescruza territorios montanyosos:
  • Río Lubudi;
  • Río Lufira;
  • Río Luapula, dimpués río Luvua (350 km).
  • Río Lukuga, con naixedero en o laco Tanganika.
  • Río Luana;
  • Río Elila;
  • Río Lowa;
  • Río Tshopo;
  • Curso meyo: (Alto Congo y Meyo Congo). O río trescruza a plana central d'o país, con un recorrito mas planero, mesmo con islas. Tien una amplaria de 25–30 km, en Makanza.
  • Alto Congo — de Kisangani a Mbandaka:
  • Río Lomami (1.500 km);
  • Río Lukombe;
  • Río Ituri, dimpués Aruwini
  • Río Moliba;
  • Río Itimbiri (250 km);
  • Río Mongala (370 km), con os suyos afluents Ebola y Dua.
  • Río Giri;
  • Río Lulonga (200 km), con naixencia d'a unión d'os ríos Maringa y Lolopori.
  • Río Ikelemba;
  • Río Ruki, con o Tshuapa (y iste con o Lomela) y o Momboyo.
  • Río Ubangi, con naixencia en a unión d'o río Uele y d'o río Mbomou.
  • Río Sangha, con o Kadei y o Ngoko.
  • Río Likouala;
  • Río Lokoro;
  • Río Nkéni;
  • Río Léfini;
  • Río Kasai (en Angola, conoixito tamién como río Kwa). Os suyos afluents son o río Fimi, o río Kwilu y o río Kwango
  • Río Wamba, con os suyos afluents: Río Sankuru (1.230 km), Lulua, Tshikapa y Lukaya.
  • Río Nsele;
  • Río Ndjili;
  • Río Fula;
  • Río Gombe;
  • De Kinshasa ta Matadi (350 km), o río trescruza os Monts de Bangu, con 32 cadreitas, estando asinas o río no navegable.
  • De Matadi ta l'Oceano Atlantico (137 km), o río deixa dentrar en o suyo cauz a o mar.
  • Río Inkisi;
  • Río Mpozo;
  • Río Bundi;

Referencias

  1. ↑ (en) Jean-Claude Corbell, Ariane Archambault: The Visual Dictionary of Universe & Earth, QA International, 2009, ISBN 978-2-7644-0884-1, p.62

Vinclos externos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.