Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Cabriuel Cabriel | |
---|---|
Administración | |
Estaus | {{{estaus}}} |
Territorios | Teruel Cuenca |
Cheografía | |
Longaria | 220 km |
Altaria d'o naixedero | m |
Naixedero | Val Longuiello y Val de Cabriuel |
Desembocadura | río Xúcar |
Hidrolochía | |
Superficie d'a cuenca | 4.754,2 km² |
Cabal meyano | 20.92 m³/s |
Mapa | |
O Cabriuel en Aragón |
O río Cabriuel (prenunciato /ka.bri.'wel/, en castellano Cabriel) ye un río d'a peninsula Iberica, afluent d'o Xúcar. A suya cuenca mide 4754,2 km² o suyo cabal meyo ye de 20,92 m³/s y a suya longaria ye de 220 km.
Lugars por a on pasa
Lo río Cabriuel naixe oficialment en un parache de lo termin de Val Longuiello dito Ojos del Cabriel, manimenos se puet puyar por lo cauz ta una zona mas alta, a on se troba lo despoblau de Val de Cabriuel, a pocos kilometros de lo naixedero de lo Tacho. Se considera que los primers 20 km de lo suyo recorriu son en territorio de la comarca de la Sierra d'Albarracín en una zona con una cheomorfolochía dominada por los poljes[1].
Pasa por los termins municipals de La Zafriella, Salvacanyet, Alcalá de la Vega (y 2 km entabaixo un recolón pasa arredol de l'antigo Castiello de Serriella), Campillos-Paravientos, Boniches (a on que deixa la Sierra de las Cuerdas a lo sud), Pajaroncillo, Villar del Humo, Cardenet, Víllora, Enguídanos, Mira, Minglanilla, Villatoya, Villargordo del Cabriel , y s'une a lo Xúcar en la localidat de Cofrentes, toponimo que talment indique forcallo u confluencia (CONFLUENTEM). Los suyos principals afluents son lo Guadazaón, l'Ojos de Moya y l'Albara. Lo suyo primer aforo ye dimpués de deixar la Sierra de las Cuerdas cuasi a los 70 km de curso[1].
O cauz d'o río s'ha aproveitau pa fer a muga entre a provincia de Cuenca y a provincia de Valencia. Tien un entibo, l'entibo de Contreras, a on que se puet fer piragüismo. A suya orografía ye espectacular, destancando os Cuchiellos y as Foces d'el Cabriuel, a on que se puet fer rafting y piragüismo d'auguas blancas encara que nomás que en o periodo de sueltas de l'entibo de Contreras, dende chunio dica agosto.
Medio ambient
En as suyas auguas i ha barbols, truitas arcoiris introducidas, truitas comuns y loiras.
A mán d'o cauz suyo bi ha un parache natural doble, las Foces d'el Cabriuel, que ye parque natural en a parte valenciana y reserva natural en a parte cuencana.
Toponimia
Se deciba Cabrihuel en castellano antigo y tamién asinas s'escribe en textos medievals d'Albarracín d'o sieglo XIV escritos en aragonés; en catalán se diz riu Cabriol. Deducimos doncas, que o nombre orichinal no feba referencia a las crabas y si que feba referencia a lo cervido que en latín se diz CAPREOLUS, o corzo, y en catalán encara se diz cabirol. O cambio d'o sufixo -uel por -iel puet estar paralelo con o caso de Rubihuelos-Rubielos en Gúdar-Chabalambre.
Referencias
Afluents d'o río Xúcar | |||||
---|---|---|---|---|---|
|