 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
As palabras d'orichen indio en bavaro son aquellas palabras presents en l'idioma bavaro provenients de luengas charradas en a India (hindi, urdú, sanscrito, bengalín, canarés u tamil). A mayoría d'ellas s'han preso a traviés de l'anglés y ye por ixo que se prenuncian como en ista luenga. Muitas d'istas palabras tamién se troban actualment en l'aragonés y atras luengas occidentals.
Lista
Aquí se puet veyer una lista de palabras bavaras d'orichen indio. En a tabla apareixe amás a suya traducción enta l'aragonés.
| Bavaro | Luenga india | Aragonés |
|---|---|---|
| Avatar | अवतार, avatāra | Literalment en sanscrito qui baixa, ye a encarnación u manifestación d'un dios en una persona u cosa. Ta mas información se veiga "avatar". |
| Aria | आर्य, ārya | Proviene d'o sanscrito con o significau de puro, noble. En aragonés ye "ario". |
| Ashram | आश्म, āśrama | Ye un monesterio u centro de meditación, en sanscrito significa literalment puesto a on se fa un esfuerzo (aus dem Sanskrit). Ta mas información se veiga "asrama". |
| Ayurveda | आयुर्वेद, āyurveda | En sanscrito significa literalment conoiximiento d'a vida. A palabra india veda tien relación con o termin bavaro Wissn ("conoiximiento"). Ye un antigo sistema de medicina tradicional india, ta mas información se veiga "ayurveda". |
| Bhagwan | भगवत्, bhagavat (en singular bhagavan) | D'o sanscrito o enfortunau. Ye o nombre con que se designa a Dios en as relichions indias, mas que mas a Krixna, Viṣṇu u Śiva. Se veiga "bhagaván". |
| Bungalow | বাংলো, bāṃlo | Casa baixa d'estilo bengalina trayida por os colonos angleses a occident, actualment s'aplica a chicotas casas móbils que pueden trobar-se en os campings. Viene d'o bengalín a traviés de l'anglés, en aragonés existe como "bungalow". |
| Chakra | चक्र, cakra | Literalment significa en sanscrito rueda, son os centros d'enerchía d'os hombres. Se veiga "chakra". |
| Chutney | चटनी, caṭnī | Salsa d'a cocina india feita a base d'especias. Viene de l'hindi a traviés de l'anglés. Se veiga "chutney". |
| Curry | கறி kaṟi | Dentra a traviés de l'anglés dende o tamil a on significa salsa. En aragonés ye a mesma especia, o "curry". |
| Dschungel | जंगल, jaṅgal | Ye literalment a selva y viene de l'hindi a traviés de l'anglés. |
| Dinghy | ডিঙ্গি/ডিঙি, ḍiṅgi/ḍiṅi | Ye un "bote" u chicota embarcación, que se leva como auxiliar en un barco mas gran. Plega dende o bengalín a traviés de l'anglés. |
| Guru | गुरु, guru | En sanscrito significa mayestro, en aragonés se traduz como "gurú" y ye o mayestro u líder espritual. |
| Himalaya | हिमालय, himālaya | "Himalaya" ye en sanscrito o puesto d'a nieu. |
| Kajal | काजल, kājal | Ye un cosmetico de color negro que se fa servir ta pintar a linia d'os uellos, o suyo orichen ye l'hindi. Se veiga "kohl". |
| Katamaran | கட்ட மரம், kaṭṭa maram | En tamil significa literalment troncos unius. O "catamarán" en aragonés, ye una embarcación de doble casco. |
| Khaki | ख़ाकी, khākī | Ye un adchectivo hindi que significa colo polvo o tierra, viene a traviés d'on persa (a on hak = polvo). Existe a color "khaki". |
| Kuli | कुली , kulī | De l'hindi persona que leva una carga. L'orichen lingüistico d'iste termin se puet trobar en o chinés kǔlì 苦力 que significa carga graniza. Se veiga "kulí". |
| Maharaja | महाराज, mahārāja | Viene d'o sanscrito gran rei, a on maha (gran) y raja (sinyor, rei). Se veiga "maharaja". |
| Mandala | मण्डल, maṇḍala | Ista palabra proviene d'o sanscrito y significa literalment cerclo. Ta mas información se veiga "mandala". |
| Mango | மாங்காய் mānkāy | Proviene d'o tamil a traviés d'o portugués y significa fruita. En aragonés se diz tamién "mango". |
| Mantra | मन्त्र, mantra | A palabra "mantra" significa en sanscrito instrumento mental. Se tracta de chicotas oracions que se recitan mientres a meditación. |
| Nirvana | निर्वाण, nirvāṇa | Significa literalment en sanscrito sin fusta, amortau fendo referencia a o fuego. Tien o significau, espritualment, de plegar a un estau de paz y tranquilidat en as relichions hinduista y budista. Se veiga "nirvana". |
| Orange | नारङ्ग, nāraṅgaḥ | En sanscrito ye como se diz a la naranchera. Plega a o bavaro dende o persa nārang, pasando por l'arabe nāranj, o castellano naranja, o latín tardano arangia, o italiano arancia u arancio y o francés antigo orenge. Fa referencia a la fruita u a color "narancha". |
| Paria | பறையர் parayan | Ye como se diz a las personas que perteneixen a las castas mas baixas d'a sociedat. A palabra orichinal viene d'o tamil y existe tamién en aragonés como "paria". |
| Pyjama | पजामा, pajāmā; tamién पाजामा, pājāmā |
Ista palabra viene de l'urdú, a on orichinalment feba referencia a una mena de valons achustaus a la centura. En bavaro como en aragonés s'usa ta definir a ropa ta dormir formada, normalment, por dos piezas, o "pichama". |
| Punsch | पाँच , pāñc | O "ponche" ye una bebida alcoholica conoixida por os suyos cinco (en hindi pāñc = cinco) ingredients: arrak, zucre, limón, té u augua y especias. |
| Sari | सड़ी, saṛī | Proviene de l'hindi y ye o nombre d'un vestiu tradicional de muller. Se veiga "sari" |
| Shampoo | चाँपो chāmpo | Ista palabra procede de l'hindi chāmpo (चाँपो), forma imperativa d'o verbo chāmpnā (चाँपना /tʃãːpnaː/), que significa literalment "amasar". En as luengas occidentals o "xampú" ye un produto ta lavar d'o pelo. |
| Swastika | स्वस्तिक, svastika | Ye un simbolo representau por una cruz gamada. O significau en sanscrito d'ista palabra ye su = "bueno" y asti = "que'n ye", puet traducir-se literalment como "ser enfortunau". Se veiga "esvastica". |
| Teak | தேக்கு tekku | Ye un árbol de 30-40 metros d'altaria de grans fuellas y cual fuesta ye a-saber-lo buena ta a construccions de barcos, muebles de chardin u atros obchectos de madera ta l'exterior. Viene d'o tamil tekku, o malayo tekka y o canarés tegu. Se veiga "teca". |
| Veranda | বারান্দা, bārāndā वरण्डा, varaṇḍā |
Ye un ampre d'o bengalín u l'hindi[1]. |
| Yoga | योग, yoga | Viene d'o sanscrito, significa literalment unión, connexión, relación y tien a mesma radiz indoeuropea que a palabra bavara Joch (en aragonés, tamién con a mesma radiz, chubo). O "yoga" ye un estau d'unión divina u o conchunto de tecnicas que levan dica ixe estau. |
| Zucka | शर्करा, śarkarā | Significa literalment dulce. Como en aragonés a palabra plega a traviés de l'arabe sukkar, derivando en "zucre". |
Referencias
- ↑ (en) Hobson-Jobson, Henry Yule. A Glossary of Colloquial Anglo-Indian Words and Phrases, and of Kindred Terms, Etymological, Historical, Geographical and Discursive. William Crooke, 1903, Londres. J. Murray. Pach. 965–967.
| Gramatica d'o bavaro | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.