![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo tracta sobre a ciudat de Nueva York. Sobre l'estato d'o mesmo nombre, se veiga Nueva York (estato).

Nueva York New York | |||
Localidat d'Estaus Unius | |||
| |||
![]() Midtown Manhattan, a seu d'as Nacions Unidas, a Estatua d'a libertad, Puent de Brooklyn, Central Park, Times Square, y l'Unisphere en Queens. | |||
País • Estau |
![]() Nueva York | ||
Superficie | 1.214,4 km² | ||
Población • Total • Densidat |
8405837 hab. (2013) 6,915.96 hab/km² | ||
Altaria • Meyana |
10 m. | ||
Coordenadas | |||
![]() ![]() Nueva York Nueva York en Nueva York | |||
![]() ![]() Nueva York Nueva York en Estaus Unius | |||
Web oficial |
Nueva York (clamada oficialment City of New York y mas a ormino clamada New York City ta distinguir-la de l'estato de Nueva York) ye a ciudat mas poblada d'os Estaus Unius, y a segunda mas poblada de Nordamerica dimpués de Mexico DF. Tien una población de 8.336.817 habitants (2019), una superficie de 1.214,4 km² y una densidat de población de 6.764,18 hab./km².
Ye clamada carinyosament a «Gran Manzana» y reconoixida como una d'as mayors metropolis d'o planeta. A suya fama li da o títol de «capital d'o mundo» y, corroborando ixa credencial, as Nacions Unidas i tienen a suya seu.
Nueva York se troba entre os puestos con mayor densidat d'habitants en os Estaus Unius. A población d'a suya aria metropolitana tien arredol de 21 millons d'habitants, y considerando a suya aria, a densidat ye cuasi igual a 10.000 hab/km².
A ciudat de Nueva York se clava en a costa nord-este d'o país, en o corazón d'una ampla aria metropolitana conoixida como tristate («triestatal») por estar en a compleganza entre os estaus de Nueva York, Nueva Jersey y Connecticut.
Orichen etimolochico
Anque o suyo nombre orichinal estió Nueva Amsterdam, por estar una colonia neerlandesa, en 1667 (dimpués d'a Segunda Guerra Anglo-Holandesa) cambió a New York en honor a Chacobo, duque de York, qui ganó a guerra contra os Países Baixos.

Districtos d'a ciudat
A ciudat de Nueva York ye dividita en cinco districtos: Bronx (The Bronx, orichinariament en holandés Bronck's), New York (Manhattan), Queens (Queens), Kings (Brooklyn, en holandés Breukelyn[1]) y Richmond (Staten Island).
Historia
Antis de l'arribada d'os europeus, a zona de Nueva York yera poblada por tribus nativas amerindias como os lenapes, que ye a mes conoixida. O primer europeo en arribar a la Badía de Nueva York d'o cual se tiene conoixencia estió Giovanni da Verrazano, un explorador italianoo a o servicio d'o rei de Francia.
Sieglo XXI
Nueva York estió o prencipal obchectivo d'os atentaus de l'11 de setiembre de 2001, cuan dos d'os cuatro avions de pasachers secuestrados per terroristas, lo vuelo 11 de American Airlines y lo vuelo 175 de United Airlines, estioron estrellados contra las torres cheminucas d'o World Trade Center, y provocoron lo suyo derrumbe dos horas dimpués y a on murioron cuasi 3.000 personas.[2] En o lugar a on estioron as Torres Cheminucas se construyió un nou complexo con o Memorial del World Trade Center, o One World Trade Center y atros edificios d'oficinas. De lo nuevo rascacielos se fació a devantadera lo 3 de noviembre de 2014, cuasi tres anyos mas tarde de lo prochectau.
Demografía
A población de Nueva York yera de 8.443.713 en 2019, 258.814 personas mes que en o censo de 2010; que estioron 8.184.89.
Orichen y raza
A población d'a ciudat de Nueva York ye una d'as mes diversas d'America en l'actualida y a lo largo d'a suya historia.
Orichen | Población (n°) | Porcentache (%) |
---|---|---|
TOTAL | 8.336.817 | 100 |
indios ocidentals | 555.804 | 6,67 |
italianos | 494.924 | 5,94 |
irlandeses | 369.109 | 4,43 |
americanos | 312.310 | 3,75 |
alemans | 239.345 | 2,87 |
polacos | 190.651 | 2,29 |
subsaharians | 183.991 | 2,21 |
rusos | 183.559 | 2,20 |
angleses | 141.416 | 1,70 |
guyaneses | 119.785 | 1,44 |
Raza | Población (n°) | Porcentache (%) |
---|---|---|
TOTAL | 8.336.817 | 100 |
Blanco | 3.531.777 | 42,36 |
Niero u Afro-americano | 2.060.119 | 24,71 |
Asiatico | 1.201.923 | 14,42 |
Nativo | 33.787 | 0,41 |
Chen d'o Pacifico | 3.860 | 0,05 |
Atra raza | 1.190.239 | 14,28 |
Dos u mes razas | 315.112 | 3,78 |
Cultura
Cine
A ciudat de Nueva York ye muit vinclada en o mundo d'o Cine, estando lo pueslo de localización y d'ambientación de cuantas filmacions de cintas; d'atra man, en a ciudat ye la seu d'o Festival de Cine de Nueva York, que se i celebra cada anyada.
Esporte
Os esportes mes populars son o béisbol, o baloncesto y o fútbol americano, anque l'esporte mes practicato ye o footing, especialment en Central Park.
_(cropped).jpg.webp)
Equipos mes importants
- Os New York Giants, y os New York Jets que chugan en National Football League (NFL) de fútbol americano.
- Os New York Islanders, os New Jersey Devils y os New York Rangers que chugan en la National Hockey League NHL a liga nacional estatounidense de hockey sobre chelo.
- Os equipo de baloncesto New York Knicks y os Brooklyn Nets, que chugan en a NBA a Liga Nacional estatounidense de baloncesto. En a categoria femenina os New York Liberty chugan en a liga WNBA.
- Os New York Mets y os New York Yankees, que chugan en a Major Ligue Baseball (MLB) a Liga profesional estatounidense de béisbol.
- O Red Bull New York que chuga en a Major League Soccer (MLS) a liga nacional profesional estatounidense de fútbol.
Escaicimientos esportivos
Entre os escaicimientos esportivos organizatos en Nueva York destaca a Maratón de Nueva York, por a suya larga tradición y fama que tién entre os atletas de tot o mundo.
Esportistas famosos
Entre os esportistas mas famosos cal destacar os chugadors de baloncesto Kareem Abdul-Jabbar, Michael Jordan, Bob Cousy, Dolph Schayes, Billy Cunningham, Lenny Wilkens, Nate Archibald, Kemba Walker, Connie Hawkins y Carmelo Anthony, os chugadors de béisbol Álex Rodríguez y Lou Gehrig y os tenistas John McEnroe y Jim Courier.
Ciudaz achirmanadas
Nueva York ye achirmanada con quince ciudaz de tot o mundo:
Tokio (Tokio), dende 1960.
Pequín, China.
Miami (Estaus Unius).
Tujillo (Venezuela).
San Juan de Colón (Venezuela).
Río Gallegos (Argentina).
O Caire (Tokio), dende 1982.
Madrit (Espaya), dende 1982.
Santo Domingo (Republica Dominicana), dende 1983.
Roma (Italia), dende 1992.
Lima (Perú), dende 1992.
Budapest (Hongría), dende 1992.
Cherusalem (Israel), dende 1993.
Londres (Reino uniu), dende 2001.
Johannesburgo (Sudafrica), dende 2003.
Referencias
- ↑ (en) Brigit Viney: The History of the English Language. Oxford University Press, 2008. pp 50-56
- ↑ (en) SEPTEMBER 11, 2001 VICTIMS Pachina web dedicata ta as víctimas d'os atemtatos de l'11 de setiembre de 2001.
Vinclos externos
Se veigan as imáchens de Commons sobre a ciudat de Nueva York.
- (en) NYC.gov – Pachina web oficial d'a ciudat de Nueva York.
Guias
- (es) Foro Nueva York – Foro d'aduya ta viachar a Nueva York.
- (es) Vive Nueva York – Una guida en espanyol de Nueva York.
- (es) Consellos ta vesitar y vivir en a ciudat de Nueva York.
- (en) Hotels en Nueva York.