Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre un municipio aragonés en a Cinca Meya, provincia de Uesca. Ta atros usos se veiga Monzón (desambigación).

Monzón
Municipio d'Aragón
Seu de Monzón.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Uesca Cinca Meya
Partiu chudicial	Monzón
Superficie	155 km²
Población  • Total	17 839 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	279 m.
Distancia  • 70 km	enta Uesca
Alcalde	Rosa Maria Lanau Morancho
Codigo postal	22400
Chentilicio	Montisonense[1] u monzonero/a[1]
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Balbastro-Monzón Cinca Meya-Litera Santa María d'o Romeral
Ríos	Cinca y Sosa
Coordenadas	41°54’ 0’’N 0° 10’59’’E
Monzón Monzón en Aragón
Web oficial

Monzón ye una ciudat y municipio aragonés d'a provincia de Uesca, situata en a comarca d'a Cinca Meya (en ye a suya capital).

A suya población ye de 17 839 habitants en una superficie de 155 km².

Cheografía

Ye situato chunto a los ríos Cinca y Sosa, baixo un castiello, que ye en l'alto d'un tozal, a 279 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 70 km d'a ciudat de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Monzón ye trescruzato por a N-240, y por a linia de ferrocarril Madrit - Barcelona. Poseye importants industrias quimicas.

Historia

A ciudat s'ha esparracato baixo o castiello.

En a epoca de dominación musulmana se disputaban Monzón os Banu Sabrit de Uesca y os Banu Qasi de Leida. En lo sieglo XI perteneixeba a os Banu Hud y se diz que la prenió lo Cit en 1083. A los cristianos lis caleba conquerir Monzón pa tallar as comunicacions entre los reinos taifas de Zaragoza y Leida.

O infant Pero reconquerió Monzón en 1089 cuan lo reinato d'o suyo pai Sancho Remíriz d'Aragón. Sancho Remíriz creyó o Reino de Monzón pa o infant, futuro Pero I enantes d'estar rei d'Aragón. En 1143 pasó a perteneixer a os templers.

Toponimia

Puede tener etimolochía procedent de Mont de Sión, nombre que puet ilustrar as relacions d'os templers con as cruzatas en Tierra Santa. Atros autors lo derivan d'o latín montione "montanyeta".^[2]

O lugar de Conchel s'escribiba Cunchiel en o Libro del Reparo del General de 1489-1491.

Demografía

Administración

Molimentos

Torre de l'homenache d'o castiello de Monzón.

• Un impresionant castiello construito por os templers.
• O Puent Viello sobre o río Sosa, constuito l'anyo 1768.
• La Seu de Santa María d'o Romeral, construita entre zaguerías d'o sieglo XII y primerías d'o sieglo XIII.

Cultura

Dende l'anyo 2005, se i celebra cada anyo la Feria d'o Libro Aragonés de Monzón.^[12]

Esportes

• Tien un d'os millors equipos d'atletismo d'Aragón, o Club Atletismo Monzón.
• O fútbol ye representato por o Club Atlético de Monzón.

Fiestas

• Sant Mateu (Fiestas Mayors), 21 de setiembre.
• Lunes de Pascua, romería a l'ermita de Nuestra Sinyora d'o Enfuelgo.

Comunicacions

• N-240.
• Linia 200 d'Adif (Estación de ferrocarril de Monzón Río Cinca).

Personalidaz naixitas de Monzón

Categoría principal: Naixitos de Monzón.

• Joaquín Costa (1846-1911), politico, churista, economista y historiador.
• Javier Moracho (1957), atleta.
• Conchita Martínez (1972), tenista.
• Eliseo Martin (1973), atleta.
• Álvaro Burrell, decatleta y ex-alcalde de Monzón.
• Delfín Campo.
• Javier Gazol, atleta.
• Luz Gabás, escritora y politica.
• Cristina Espejo, atleta.
• Nacho Ordín, exchugador de baloncesto.

Se veiga tamién

• N-240.
• Linia 200 d'Adif.
  • Estación de Monzón-Río Cinca.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Monzón.

Referencias