K K | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
A | B | C | D | E | |||
F | G | H | I | J | |||
K | L | M | N | Ñ | |||
O | P | Q | R | S | |||
T | U | V | W | X | |||
Y | Z | ||||||
Digrafos | |||||||
ch | gu | ix | ll | ny | |||
qu | rr | ||||||
Atros simbolos | |||||||
Ç | l·l | nn | tz |
A K (ca) ye a oncena letra de l'alfabeto aragonés y a ueitena d'as consonants. En l'alfabeto aragonés nomás se fa servir en parolas d'orichen estranchero, mas que mas parolas anglesas, alemanas y romanizacions d'atras luengas. D'antis mas ya os romanos la feban servir nomás ta parolas d'orichen griego y en a edat meyana ta sinyalar abreviaduras d'ista mesma luenga.
O suyo orichen pareixe estar etrusco.
En aragonés
En aragonés representa a oclusiva velar xorda de l'AFI (igual que a c y o digrafo qu en cadiera u vetiquera) y s'emplega en termins cientificos, exotoponimos, estrancherismos u parolas de procedencia no latina:[1] kilometro ([kilo'metɾo]), kafkiano ([kaf'kjano]), Kurdistán ([kuɾðis'tan]).
Significatos d'a K
En bioquimica, K ye o nombre d'una vitamina, a vitamina K.
Como simbolo u abreviación, K u k pueden designar:
- Bioquímica: en mayúscla ye o simbolo d'a lisina.
- Entretenedera: en a baralla de cartas francesa u anglesa designa o rei
- Fisica: en mayúscla ye o simbolo de kelvin (unidat de temperatura). En minúscla, y a vegatas con un subendiz, ye o simbolo d'a constant de Boltzmann u a constant de Coulomb. Tamién apareixe en diferents ecuacions ta designar un factor de proporcionalitat, como a constant recuperadora d'un muelle elastico.
- Impresión: designa a color negra d'a cuadricromía.
- Quimica: en mayúscla ye o simbolo de l'elemento quimico potasio. Tamién designa a constant d'equilibrio d'una reacción quimica.
- SI: en minuscla, ye o simbolo d'o prefixo kilo.
Referencias
- ↑ (an) Ortografía de l'aragonés. AAL