Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Glaciar deras Oletas de Gauba
Glacier des Oulettes de Gaube
Glaciar deras Oletas de Gauba
Situación
País Occitania
RechiónOccitania
DepartamentoAltos Pireneus
MunicipioGavarnía e Gèdra
Cheografía
Aria protechidaParque Nacional d'os Pireneus
CordeleraPireneu
MacizoMacizo de Camachibosa
Val
Datos
TipoGlaciar de montanya
EstauEn retacule
Frent
Pai
Derivaus
Altaria2.285 m
Largaria0,550 km (2020)
Superficie0.09 km² (2020)
Fondura()
Velocidat50 a 70 m/anyo (2020)
CimasPunda de Camachibosa (3.298 m)
RíosGave de Gauba
Mapa

O glaciar deras Oletas de Gauba (en occitán glacièr deras Oletas de Gauba, en francés glacier des Oulettes de Gaube) ye un glaciar d'os Pireneus situau en o macizo de Camachibosa, en a versant norte d'a muga entre Aragón y Francia en o departamento d'os Altos Pireneus y en a rechión d'Occitania.

Ye o glaciar mas baixo d'os Pireneus con o suyo frent a 2.285 metros d'altaria[1].

Toponimia

Oletas (en francés Oulettes) significa "olletas". Iste toponimo describe a cheografía d'o glaciar que ye situau en una chicota foya a o piet d'a Camachibosa[2].

Cheografía

O glaciar se troba en a cara norte d'a Camachibosa, a os piez d'o couloir de Gauba. As auguas d'o suyo deschele alimentan a gave de Gauba.

O glaciar ye situau a una altaria meyana de 2.400 metros. A presencia d'un glaciar a una altura asinas de baixa en os Pireneus ye o resultau d'a unión de cualques parametros: ye exposau de tot enta o norte y a os piez d'una muralla de 800 metros d'altaria formada por a Camachibosa. Asinas, o glaciar ye a la uembra, prou bien prototechiu d'a radiación solar y recullindo a-saber-los lurtes. Amás, o glaciar se beneficia d'abundants precipitations gracias chustament a ista barrera formada por a Camachibosa[2].

O glaciar deras Oletas de Gauba poseye tamién cualques d'as crepazas mas impresionants d'os Pireneus. Belunas tienen mas de 30 metros de fondura y atros tantos d'amplo. Iste fuerte crepazau leva asociada una important dinamica glaciar. L'asociación Moraine i ha mediu velocidaz de desplazamiento d'entre 50 y 70 metros/anyo, lo que fa que siga o glaciar mas rapedo d'a cordelera[2].

Historia

Dimpués de rematar a chicota edat de chelo arredol de l'anyo 1850, o glaciar de Petita Vinhamala yera uniu fisicament a o glaciar deras Oletas de Gauba. Se nombraba ta par d'alavez a iste aparato unico como "glaciar Norte d'a Camachibosa"[1]. Iste zaguero s'estendillaba por una superficie de 0,60 km² y teneba o frent mas baixo d'os Pireneus a 2.190 metros.

Os dos glaciars s'han deseparau tiempo dimpués, estando la suya ruptura definitiva en primerías d'os anyos 1930.

O retacule d'o glaciar deras Oletas de Gauba no ha estau pas liniar, como amostran as suyas morrenas: se i veyen lichers abances en os anyos 1890, 1920, 1945, 1990 y 1997[3]. En rematar o zaguer chicot abance en 1985, o glaciar s'estendillaba sobre 0,18 km²[4]. O suyo deschele ha estau prou susteniu dende alavez: 0,13 km² en 2012 y 0,09 km² en 2020.

Dende 2007, una gradera rocosa prencipió a apareixeer en a parti inferior y mas crepazada d'o glaciar, tendendo iste a deseparar-se en dos.

Referencias

  1. 1 2 (es) Jordi Camins Just, Glaciares 2021 – Pirineos – El augmento de la temperatura en los Pirineos triplica la media mundial – Inventario de los glaciares Pirenaicos.
  2. 1 2 3 (fr) Pierre René, Les glaciers des Pyrénées, le réchauffement climatique en images
  3. ↑ (fr) Association Moraine, Les glaciers des Pyrénées françaises – Cycle glaciaire 2019-20, 2020, 27p.
  4. ↑ (en) David Serrat, Josep Ventura, Glaciers of the Pyrenees, Spain and France

Se veiga tamién

Vinclos externos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.