Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Favara Favara de Matarranya
Municipio d'Aragón
O Mausoleu romano de Fabara.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Zaragoza Baixo Aragón-Casp
Partiu chudicial	Casp
Superficie	101,63 km²
Población  • Total	1065 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	242 m.
Distancia  • 29 km  • 127 km	enta Casp enta Zaragoza
Alcalde	Francisco Javier Domenech Villagrasa
Codigo postal	50793
Parroquial  • Archidiocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Zaragoza Casp Sant Chuan Baptista
Ríos	Matarranya
Coordenadas	41° 10’40’’N 0° 10’ 3’’E
Favara Favara en Aragón
Web oficial

Favara (Favara de Matarranya en catalán) ye un municipio aragonés en a provincia de Zaragoza, ubicato en a comarca d'o Baixo Aragón-Casp.

A suya población ye de 1.225 habitants (2009) en una superficie de 101,63 km², con una densidat de población de 12,05 hab/km².

Cheografía

A localidat de Favara ye situata a 242 metros d'altaria sobre o ran d'o mar y as suyas cordenadas son 41º10' N 0º10' E. Se troba a una distancia de 127 km enta l'este d'a ciudat de Zaragoza, y a 29 km d'a capital d'a suya comarca, Casp. Historicament se considera integrant d'a rechión d'a Francha Oriental d'Aragón, caracterizata lingüisticament por o emplego d'o catalán.

O barrio urbano se devanta practicament en a marguin d'o río Matarranya, mientres que o río Algars fa parte d'o limite oriental d'a comarca, que ye igualment muga con Catalunya.

Mugas

O suyo termin municipal muga a lo norte con Nonasp, a l'este con Batea, a lo sud con Maella y a l'ueste con Casp.

	Nonasp
Casp		Batea
	Maella

Apellitos

Ye muito común l'apellito Panillo.

Historia

O chacimiento arqueolochico de Roquizal del Rullo ye considerato d'entre os chacimiento d'a Edat de Fierro mas importants d'Aragón.

D'epoca romana tenemos o Mausoleu de Lucio Emilio Lupo, uno d'os millors eixemplos d'arquitectura funeraria de l'Imperio Romano, declarato molimento nacional en 1931.

Manimenos a primera mención d'o lugar ye d'o sieglo XIII. Dica 1428 perteneixió a os Calatravos d'Alcanyiz.

Etimolochía

O nombre Favara provién d'una tribu berber dita Hawwara, que tenió bels establimientos en Levant.

Luengas y parla

En Favara se charra catalán nordoccidental, con bel caracter meridional.

La influencia aragonesa se manifiesta en lo verbo puyar en cuenta de pujar y en l'apichat de la G: txove, txermà, coincidindo con la parla de Maella. Manimenos, a diferencia de lo maellán y coincidindo con l'apichat de La Fraixneda, no plega a enchordir la S sonora.

Bi ha castellanismos no guaire frecuents en las parlas de lo Matarranya como amarill y llevar en cuenta de groc y portar.

Demografía

Administración

Molimentos

• Mausoleu de Favara, d'o sieglo II.
• Ilesia de Sant Chuan Baptista, un edificio d'os sieglos XIII-XIV en estilo gotico, adedicato a Sant Chuan Baptista.

Referencias

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Favara.
• (es) Pachina web oficial municipal.

Bibliografía

• Quintana, Artur: Els parlars del Baix Matarranya, en Estudis de Llengua i Literatura Catalanes, XIV. Publicacions de l'Abadia de Montserrat, Barcelona, pàg. 155-187. 1987.